Bizans

Trabzon İmparatorluğu’nun kuruluşu, IV. Haçlı Seferi ve 1204’te Konstantinopolis’te Latin İmparatorluğu’nun kuruluşuyla yakından ilgilidir. O dönemlerde Bizans İmparatorluğu’nun toprakları, bir kısmı Rum, bir kısmı da Frank olan birçok eyalete bölünmüştü; üç Rum eyaleti 1204’den sonra Yakındoğu tarihinde önemli bir rol oynama mukadderatına sahipti. Bu üç Rum merkezi, Konstantinopolis başkentliğinde Bizans İmparatorluğu’nun, yeniden kurulması fikrinin kaynağını oluşturmaktaydı ve onlerdan birisi bu çabayı başarılı bir biçimde gerçekleştirdi. Kendisini 1222’de Thessalonica (Saloniki) İmparatorluğu olarak deklare eden Epiros Despotluğu veya Prensliği, Balkanlardaki kısa süren geçici siyasî başarısından hemen sonra 1230’da Bulgar Kralı John Asen tarafından ve Konstantinopolis’i ele geçirmek için yaptığı iddialı planından vazgeçmeye zorlanmıştı. Böylece bu Prenslik bir daha yükselmemek üzere toprağa gömülmüştür(Bu Prenslik bir daha asla doğmamak üzere tarihe karışmıştır) Diğer iki Rum merkezi, Theodoros Laskaris tarafından yönetilen Nicaea [İznik] İmparatorluğu ve Aleksios Kommenos’un yönettiği Trabzon İmparatorluğu’ydu.

Ankara’da insanlara rehberlik etmiş ve onlar için manevi bir güç ve dayanak teşkil etmiş olan Hacı Bayram-ı Veli’nin (ö. 833/1430) hem Anadolu hem de Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşması tarihinde hizmetleri çok önemlidir. Halka hizmet, Hakk’a hizmet prensibine hayatı boyunca tam anlamıyla bağlı kalmış, gönül ehli ve önderi olan bu büyük şahsiyet,  kirleriyle, içindeki insan sevgisiyle, tutmuş olduğu tasavvufî yol ile pek çok insana doğrudan veya dolaylı olarak hizmet etmiştir.
İşte bu çalışmada; 1365’ten 1416 yılına kadar toplamda 61 mektuptan oluşan bir mektup külliyatının müsebbibi olan ve Osmanlı Padişahı II. Bayezid Han’ın (1389-1402) 1391 yılında Candaroğulları Beyliğinin Emiri Süleyman Paşa’nın üzerine gönderdiği Osmanlı ordusunda yer alan ve sonrasında Hacı Bayram Veli’nin rehberliğine mazhar olmuş bir şahsiyetten II. Manuel Palaiologos’un (1391-1425) ve kendisinin Hacı
Bayram ile olan münasebetlerinden bahsedilecektir.

ÖZET Bugün " Bağyurdu " olarak anılan Gesi, Kayseri'nin 19 km. kuzeydoğusundadır. 9. yüzyıl sonu 10 yüzyıl başlarına rastlayan VI. Leon döneminde yöre, Kappadokya theması ile ilişkili " Kharsianon " adında küçük askeri sınır bölgesi olarak belirlenmiştir. O zamanlarda yöre, piskoposların geçici olarak ikamet ettiği bir yerdir. Erciyes dağının kuzeydoğusunda boyunca uzanan dağ sırasının batı bölümünü oluşturan Koramaz Dağının batıya bakan yamaçları üzerinde pek çok vadi meydana gelmiştir. Bu vadilerden; Ağırnas, Gesi ve Derevenk önemli yerleşimler içermektedir. Gesi'nin batısında bulunan Küçük Bürüngüz'e bağlı Üskübü (Subaşı) köyünün batısında halk tarafından " Giyret " olarak adlandırılan kayalık bölgede, Bizans dönemine ait bir yapı kompleksi tespit edilmiştir. Yapı kompleksi kilise, tören salonu, ahır, mutfak, kiler, yaşam birimleri ve güvercinlikten oluşmakla birlikte, küçük bir topluluğa ait mesken olmalıdır. Dini, sivil yapıları ve yaşam birimleri bütünlük gösteren bu kompleksi genelde mimari özelliklerine dayanarak 10-11. yüzyıla tarihlemek mümkündür. 16 km. uzunluğundaki Ağırnas Vadisi'nde yapılan çalışmalarda yoğun olarak güvercinlikler, gübre depolama mekânları ile hububat depoları ve şarap işlikleri bulunmuştur. Gesi'deki Bizans güvercinlikleri yerleşimin ekonomisi açısından ayrı bir öneme sahip olup güvercinlerin güvenli olarak yuvalayıp, çoğalmaları ile tarla ve bağlarının verimini artıran gübreleri oluşturmaları açısından önemlidir. Ağırnas vadisindeki güvercinlikleri mimari özellikleri açısından üç grupta incelemek mümkündür. İlk grubunu, kare yada dikdörtgen planlı, hazne adı verilen kuş barınağı ile gübrenin toplandığı mekanları içeren bağımsız yapılar oluşturur. İkinci grup, birbiri ile bağlantılı çok sayıda güvercinliklerdir. 3. Grup güvercinlikler diğer iki gruba oranla daha komplike yapılardır. Tek hazne ile birlikte birden fazla gübre ve yem depoları ve işlikler içerir. Güvercinlikler, yöredeki Türk Dönemine ait güvercinlikler ile ortak mimari özellikler gösterdiği gibi bazı farklılıklara da sahiptir. Ağırnas vadisinin diğer zirai yapı örnekleri, güvercinliklerin yanında bağımsız olarak inşa edilmiş, hububat depolarıdır. Zemininde * Bu çalışma Erciyes Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Birimi tarafından desteklenmiştir. Bu makale Crosscheck sistemi tarafından taranmış ve bu sistem sonuçlarına göre orijinal bir makale olduğu tespit edilmiştir.

A. CAMERON, Bizanslılar. İstanbul 2015. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 323 sayfa (24 resim, 10 harita ile birlikte). Çev. Ö. Akpınar. ISBN: 9786053326571 Mehmetcan ŞAHİN Libri: Kitap Tanıtımı, Eleştiri ve Çeviri Dergisi'nde bulunan içeriklerin tümü kullanıcılara açık, serbestçe/ücretsiz 'açık erişimli' bir dergidir. Kullanıcılar, yayıncıdan ve yazar(lar)dan izin almaksızın, dergideki kitap tanıtımı, eleştiri ve çevirileri tam metin olarak okuyabilir, indirebilir, dağıtabilir, çıktısını alabilir ve kaynak göstererek bağlantı verebilir. Libri, uluslararası hakemli elektronik (online) bir dergi olup değerlendirme süreci biten kitap tanıtımı, eleştiri ve çeviriler derginin web sitesinde (www.libridergi.org) yıl boyunca ilgili sayının içinde (Volume II: Ocak-Aralık 2016) yayımlanır. Aralık ayı sonunda ilgili yıla ait sayı tamamlanır. Dergide yayımlanan eserlerin sorumluluğu yazarlarına aittir. Atıf Düzeni M. Şahin, Bizanslılar. Yazar: A. Cameron. Libri II (2016) 381-383.

Bu bildiride, daha çok Pasinler ya da Hasankale Savaşı olarak da bilinen Kapetru Savaşı’nın hemen öncesinde, kaynaklarda Artze veya Ardzın şeklinde kaydedilen şimdiki adıyla Karaz’a Selçuklu ordusu tarafından düzenlenen akın incelenmiştir. Ermenistan’ın mahvının başlangıcı olarak değerlendirilen bu olay, Ermenilerin ruhunda derin izler bırakmış
ve kaynaklarına elim bir olay şeklinde kaydedilmiştir. Hemen akabinde Selçuklu ordusu, Pasinler’de büyük bir zafer kazanmış ve Bizans ile Selçuklular arasındaki ilk diplomatik ilişki de bu zafer sonrasında vuku bulmuştur. 1049 yılına tarihlenen bu savaş, Selçuklu fetihleri
açısından büyük bir öneme sahip olmakla beraber aynı zamanda Bizans-Ermeni ilişkilerine dair de önemli ipuçları barındırmaktadır. Zira Ermeni yazarlar, Selçuklu akınlarının başarısında Ermeni tebaasını koruyamayan Bizans’ın yanlış siyasetini, acizliğini ve hatta ihanetini teşhis etmektedirler.

Öz:
Türklerin çeşitli sebeplerden dolayı anayurtlarından ayrılmaları ile başlayan kavimler göçü neticesinde Batı Roma İmparatorluğu'nun sonunu hazırlayan birtakım olaylar cereyan etmiştir. Türklerin önlerinde bulunan Germen kavimlerini batıya doğru itmeleri, bu kavimlerin Roma İmparatorluğu'nun sınırlarını tehdit etmesine neden olmuştur. İmparator I. Theodosius (379-395) döneminde bir yandan içeride ekonomik, dini, toplumsal karışıklıklar yaşanırken diğer yandan devletin sınırları barbar akınları ile büyük bir tehdit altına girmiştir. Böyle bir ortamda I. Theodosius 395 yılında imparatorluğu iki oğlu Arkadius ve Honorius arasında taksim etmiştir. Bu taksimat doğu ile batı arasında kesin bir ayrılığı hedeflemezken esasen de bir ayrılığın başlangıcı olmuştur. Zaman içerisinde imparatorluğun doğu yakası stratejik, askeri, siyasi, ekonomik vs. nedenlerden dolayı gittikçe güçlenirken, batı yakası Germen kavimlerin saldırı ve tazyikiyle zayıflamaya başlamıştır. Bu durum Batı Roma İmparatorluğu'nun sonunu getirirken Avrupa kıtasının siyasi ve etnik haritasının da büyük ölçüde değişmesine neden olmuştur.

Abstract:
As a result of migration of tribes, which started with Turks’ leaving their homeland
for various reasons, several events leading to fall of Western Roman Empire
occurred. Turks pushed Germen tribes who located in front area to west, which led
these tribes to threaten the border of Roman Empire. In the period of I. Theodosius
(379-395) on one hand there was increasing religious, economic and social unrest
inside; on the other hand, Roman Empire’s borders were under threat by barbarian
invasions. In such an environment I. Theodosius shared the empire between Arkadius
and Honorius, his two sons in 395. Although this sharing did not aim for
absolute separation, it was the beginning of a separation indeed. While Empire’s
Eastern side strengthened for strategic, military, political and economic reasons,
western side weakened with Germen invasions. While this situation spelled the
end of west side, it caused the political and ethnic map of the continental Europe
to vary greatly.

ÖZET Bizans İmparatorluğu olarak anılan Doğu Roma Devletinin ordusu, dönem şartlarına göre bazı düzenlemeler ve ilaveler yapılarak devletin en hayati kurumu olarak yıkılışına kadar varlığını devam ettirmiştir. Bizans İmparatoru I. Manuel Komnenos tarafından dönemin bütün imkânları seferber edilerek ve Türkiye Selçuklu Devleti'ni tamamen ortadan kaldırmaya yönelik hazırlanan Bizans ordusu, seferin başında hayal bile edilemeyecek, büyük bir yenilgiye uğramıştır. Bizans askeri tarihinde çok önemli bir kırılma noktası olarak kabul edilen Miryokefalon Savaşı (17 Eylül 1176) konusunda bugüne kadar yapılan çalışmalarda daha çok Türkiye Selçuklu ordusunun büyük zaferi ve savaşın lokalizasyonu konusundaki tartışmalar ön plana çıkarken, Bizans ordusunun büyük yenilgisinin arkasındaki stratejik hata birkaç cümle ile anlatılagelmiştir. Gerek Malazgirt gerekse Miryokefalon Savaşı'nda, geleneksel imparatorluk düşüncesinin etkisiyle, sayısal çoğunluğun ve ideolojik üstünlüğün zafer kazanmak için yeterli sayılması, her iki savaşta da Bizans'ın büyük bir mağlubiyete uğramasının temel sebebidir. Bildirimizde Bizans ordusunun stratejisini ortaya koyarak, bu stratejide başarısız olunmasında sadece coğrafi engellerin mi, yoksa stratejik anlamda yapılan bir dizi hatanın mı sebep olduğu dönemin kaynakları ve VI.-XI. yüzyıllar arasında kaleme alınan askeri el kitapları (taktika) çerçevesinde tartışılacaktır. Bu tartışmada Selçuklu Türkleri karşısında Bizans İmparatorluğu'nun yıkılışına kadar neden her zaman askeri anlamda başarısız olduğu sorusuna da cevap aranacaktır. ABSTRACT The army of the eastern Roman empire (usually referred to as the Byzantine Empire), continued throughout its history to be one of the most vital institutions of the state, evolving and changing with the times as conditions dictated. During the later years of the reign of Manuel Comnenus the largest army of the period was mobilized in an attempt to destroy the Selcuk Sultanate of Rum, but suffered a terrible defeat by the forces of the Selcuk sultan. The battle of Myriokephalon (17 Sempember 1176) is generally considered a very important turning point in the history of the Byzantine military. Scholarly works on this battle have until now focused on the victory of the Selcuk Sultanate of Rum and on the localisation of the battle. By contrast, the strategic mistakes that led to the defeat of the Byzantine army are usually dealt with in a couple of sentences. Be it the battle of Manzikert or the battle of Myriokephalon, the belief that numerical strength and ideological superiority, which was based on the traditional imperial ideology, was the fundamental reason for the great defeat of the Byzantine army. Our analysis of the strategy employed by Byzantine commanders illustrates the role of geographical barriers and shows how a a series of strategic errors described in the sources of the period lay behind the defeat. The military manuals (taktika) written in the VI-XI centuries will be

I.Murad döneminde fethedilen Saray,  15. ve 16. yy'larda Rumeli Eyaleti Çirmen Sancağı'na bağlı kalmış, Kanuni Sultan Süleyman dönemi başlarında Rumeli Beylerbeyliğine bağlı Vize Sancağı'nın bir kazası olarak öne çıkmıştır. 16.yy'dan başlayarak Ayas Paşa adıyla bütünleşmiş; bunda, Ayas Paşa vakfına bağlı olarak bölgede tesis edilen hayır eserleri önemli rol oynamıştır. Saray kazası, Tanzimat'ın ilanıyla birlikte Usûl-ü Cedide'ye tâbii tutulmuş, bu dönemde nüfus, emlak ve temettu tahriri yapılmıştır. I. ve II. meşrutiyet dönemlerinde mülki idare, belediye teşkilatı ve mahalli idarenin gerektirdiği altyapı ihtiyaçlarını önemli nispette tamamlayan Saray, 20.yy'da Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı'ndan etkilenmiştir. 1919'da başlayan Yunan işgali, Saray'ın önceliklerini etkilemiştir. 1922 Kasım'ında işgalin kaldırılması ve 1923 Ekim'inde Cumhuriyet'in ilanıyla beraber, Saray, Cumhuriyet Türkiyesi'nin modern bir ilçesi olarak bugünkü mülki teşkilatta yerini almıştır.

; Gürcüce"de Hazar-i; Çincede T'u-chüe Hosa, Ko-sa ve Ko-sat şeklinde geçmektedir 1. Kelime "gez" anlamına gelen "kaz" kökünden türemiştir. " Ka-zar: gezer yâni serbest dolaşan, bir yere bağlı olmayan" anlamına gelmektedir. Bu adlandırılmalara rağmen tarihte Hazar isminin çağdaş tarihçiler tarafından bile kullanılmadığını belirtmek gerekir. Sonraki tarihçiler tarafından bu şekilde isimlendirilmiştir. Örneğin, Arap seyyah ve coğrafyacı olan İbn Havkal, " Hazara gelince, bu isim, başkenti İtil olan ülkeye verilen isimdir. Bu ne bir milletin ne de bir halkın ismidir". İstahri"de , " Hazar, iklimin adıdır". Bekri"de de aynı ifadeler geçmektedir: Hazar o ülkenin adıdır". Kaşgarlı Mahmut kendinden öncekileri tasdik eder mahiyette: " Hazar, Türklerin yaşadığı yere verilen isimdir". Dolayısıyla çağdaşları Hazar ismi ile bir etnik grup veya milliyet değil, sadece bir bölgeyi ve mecazî olarak da o bölgede iskân olan insanları kast etmişlerdir.

Ortaçağ Türk tarihi üzerine yapılan çalışmalar için kısıtlı sayıda malzeme ve yazılı eserle yetinmek zorunluluğu vardır. Türklerin tarih boyuncu yaşadıkları coğrafya ve göç ettikleri bölgeler dikkate alındığında, Türk tarihi ile ilgili Çince, Arapça, Farsça gibi yabancı kaynaklar olduğu gibi, IV. yüzyıldan XV. yüzyıla kadar çeşitli ilişkiler kurdukları Bizans Devleti'nin kaynakları da önemli yer tutmaktadır. Bizans İmparatorluğu tarihçileri Ortaçağ

Asif, Hacılı, Hacıyev, urum, urumlar, türklər, xristianlar, xristian türklər, Asif Hacıyev, Asif Hacılı, Qafqaz, Krım, türk folkloru, folklor, tarix, etnoqrafiya, yunanlar, Gürcüstan, türk mifologiyası, İncil, тюркология, урумы, греки, Крым, Украина, Мариуполь, тюрки христиане, православие, ortodoks turkler, koroglu, qerib, massllar, maniler, turk tarixi, Rum, trabzon, kara deniz, gurcustan

ÖZ: Bu çalışmada, Hristiyanlıkta İsa'nın Transfigürasyonu, İsa'nın Başkalaşımı ve Metamorfoz olarak da anılan vahiy olayını konu edinen iki eserin incelemesi yapılmıştır. Olayı konu edinen Louevre Müzesi'nden Bizans İkonası ile Raphael'in son tablosu olan 'Başkalaşım' tablosu ikonografik çözümleme yöntemiyle incelenmiştir. Çalışma sonunda, vahiy olayının işlenişi bakımından iki eser karşılaştırılmıştır.

ABSTRACT: This article analyzes two artworks which are about Transfiguration of Jesus that is also called Metamorphosis by the Christians, Byzantine icon in the Louvre Museum and The Transfiguration by Raphael. The article analyzes these two artworks iconographically and it compares them in terms of handling the subject at the end.

Hazırlayan Fatih Samet CANIBEK 701849013 Danışman Dr. Öğr. Üyesi Ayşin ÖZÜGÜL BURSA-2021 i ÖZET Doğal camlar olarak bilinen kuvars ve obsidyen, yapay cam henüz bulunmadan önce çeşitli şekillerde kullanılmıştır. Özellikle madenin henüz işlenmediği devirlerde obsidyenin kesici alet olarak kullanıldığı bilinmektedir. Yapay camın ise kimi araştırmacılara göre rastlantı sonucu bulunduğu; kimilerine göre de seramikte kullanılan "sır"ın camın yapımının ilk aşaması olduğudur. Yapay camın bulunup kullanılmasından sonra ilk örnekleri iç kalıp tekniğinde üretilmiş; M.S 1. yüzyılda Roma döneminde üfleme tekniğinin geliştirilmesi ile kullanım alanı genişlemiştir. Cam, Bizans döneminde günlük kullanımdan lüks tüketime, mimariye kadar uzanan geniş bir kullanım alanına sahip olmuştur. Bizans döneminde kullanılan cam eserler, günlük kullanıma yönelik servis kapları (şişeler, sürahiler, bardaklar, kadehler, kaseler), aydınlatma işlevli objeler (kandiller ve pencere camları), hacı şişeleri (unguentarium ve ampullalar) ile takılar (bilezikler) olmak üzere kullanım alanına göre gruplandırılmaktadır. Bizans döneminde camlar üfleme tekniği, küre açma tekniği, sarma tekniği, ezme tekniği ve millefiori (binçiçek) tekniği başlıkları altında beş farklı teknikte yapılmaktadır. Sıcak ve soğuk biçimlendirme tekniklerinde bezemeleri gerçekleştirilip kullanıma hazır hale getirilmektedir. Aydınlatma işlevli cam eserler, yapay ışıktan faydalanan kandiller ve gün ışığından faydalanan pencere camlarıdır. Kandiller konik, çubuklu, zarf içi, kadeh ve kulplu kandiller olmak üzere beş farklı şekilde üretilmişlerdir. Cam kandiller, şeffaf olmaları ve yanan alevin ışığını daha çok yansıtmaları sebebiyle özellikle kiliselerde aydınlatma amaçlı kullanılmışlardır. Pencere camları ise üç farklı teknikte (döküm, silindire üfleme, küre açma) üretilmiş; vitray diye adlandırdığımız motifli ve boyalı örneklerine de rastlanılmıştır. ii RESİM LİSTESİ Resim.1: Cam Yapımında Kullanılan Aletler Resim.2: Serbest Üfleme Tekniği Resim.3: Kalıba Üfleme Tekniği Resim.4: Konik Gövdeli Kandil Resim.5: Çubuklu Kandil Resim.6: Kadeh Kandil Resim.7: Küre Açma Tekniği Resim.8: Silindire Üfleme Tekniği iii GİRİŞ Çalışmanın konusunu Bizans dönemi cam aydınlatma araçları içinde yer alan kandiller ve pencere camları oluşturmaktadır. Roma İmparatorluğu, Avrupa'daki egemenliğini kaybedip Doğu Akdeniz çevresinde hüküm sürmeye başlayınca, cam sanatındaki gelişme bu defa "Bizans" diye adlandırdığımız Doğu Roma İmparatorluğu'nun sınırları içerisinde on bir yüzyıl boyunca devam etmiştir. Çalışmanın amacı, Bizans döneminde görülen cam aydınlatma araçlarının tanıtılmasıdır. Araştırma üç bölüme ayrılarak incelenmiştir. İlk bölümde araştırma kapsamına giren konuların başında camın tarihsel gelişimi ve oluşum süreci anlatılmaktadır. İkinci bölümde Bizans döneminde uygulanan cam yapım ve süsleme teknikleri açıklanmaktadır. Üçüncü ve son bölümde ise, Bizans dönemi cam aydınlatma araçları içinde yer alan kandiller ve pencere camları açıklanıp kandiller sınıflarına göre ayrılmaktadır.

Bilinen en eski adı ile Sesamos, Pers İmparatorluğu zamanında Amastris, Bizans dönemindeki adıyla Amastedos, Türk dönemindeki adı ile de Amasra, Bartın iline bağlı, Karadeniz kıyılarında bulunan bir liman kentidir. Kuruluşundan günümüze kadar önemli bir ticaret merkezi olan Amasra’nın, Bizans döneminde de Piskoposluk merkezi olması bu önemini sürdürdüğünün göstergesidir.

Hıristiyanlık, Roma İmparatorluğu sınırları içerisinde ve Pagan inancının baskısı altında doğmuştur. Bu nedenle Hıristiyanlar, ilk olarak katakomplar gibi gizli ibadet mekânlarında dinlerini yaşamaya çalışmışlardır. İmparator Constantinus 324 yılında Hıristiyanlığı serbest bırakınca ilk kiliseler yapılmaya başlanmıştır.

Başlangıç döneminde Hıristiyanlar ile Paganistler arasında kanlı mücadeleler yaşanmıştır. Bu mücadelelerin yaşandığı yerlerden biri de Amasra’dır. Bütün mücadelelerin sonunda Hıristiyanlar, Paganlara karşı galip gelmiş ve Amasra’ da kiliseler yapılmaya başlanmıştır.

Katalog Bölümünde Amasra’ da Bizans döneminde inşa edilmiş olan bir manastır, bir kilise ve bir şapel ele alınmıştır. Bu yapılardan ikisi günümüze kadar varlığını korumuşken bir tanesi harap durumda bulunmaktadır. İlçede tespit edilen bu yapıların tarihi, mimarisi ve süsleme özellikleri; veriler, çizimler ve fotoğraflarla açıklanmaya çalışılmıştır.

Roma imparatoru Konstantin ve annesi helena İsa'dan 300 yıl kadar sonra Hristiyanlığı benimsemiştir. Konstantin m.s. 313 milano fermanı ile Hristiyanlığı serbest bırakmıştır. Hristiyanlık resmi din ilan edilene kadar bir çok saklı kilise inşa edilmişir. Ancak roma imparatoru imparatorluğa yakışır bir kilse yaptıracaktır. M.s. 360 da İlk yapıldığında Megale Ekklesia (Büyük Kilise) olarak adlandırılmıştır. Günümüzde hiçbir kalıntısı yoktur. Ahşap veya kerpiçten yapıldığı tahmin edilmektedir. Hristiyan roma dünyası her sıkıntısını derdini ve ayaklanmalarını hipodrom meydanında çıkarmakta ve çıkan ayaklanmalar Ayasofya da bitmektedir. Theodosios 'un oğlu Arkadios döneminde kraliçe Eudoksiya (evdoksiya) Ayasofya ayinlerine sürekli katılıyordu. Bir süre Kendi adına Ayasofya bahçesine bir anıt yaptırmak isitiyor bir sutun, korint sutun başlığı ve en üstte ise yarı çıplak eudoksia heykeli yerleştiriliyor. o dönem Hristiyanları tesettüre özen gösterdiği için bu anıt halkı rahatsız ediyor. Ayasofya patriği krizostomos bu anıttan rahatsız oluyor ve ayin sırasında bu rahatsızlığı bildiriyor ancak bu patriğin adalara sürgün edilmesine sebep oluyor. Daha sonra yönetimden de şikayetçi olan halk hipodrom meydanında toplanıyor ve hem anıtı hemde ayasofyayı yakıyor.

ÖZ

        Byzantium’u Konstantinopolis’e çevirerek yeryüzünün en kudretli imparatorluğunun başkenti haline getiren Konstantin, o kudrete yaraşır bir saraya ihtiyaç duydu, bu öyle bir saray olmalıydı ki hem kendinden sonra gelenlere yetmeli hem de büyük imparatorluğuna gelen tüm yabancılara onun ihtişamını göstermeliydi.
      Şüphesiz bizans sarayları içinde en önemlisi, büyük Konstantinus tarafından kurulup yüzyıllar boyunca yeni yapıların eklenmesi ile genişletilen büyük saray'dır, ve saray hakkında bilgilerimiz toprak üstündeki sarayın hangi bölümüne ait olduğunu bilemediğimiz kalıntılar ile 8.yüzyıldan sonra kenti ziyarete gelen elçi, seyyah ve bizanslı yazarların sarayın mimarisi, mefruşatı ve saray törenleriyle ilgili şaşkınlık ve hayranlık dolu anlatımlarına dayanır.
      Sanat ve mimarlık tarihçilerinin sarayla ilgili yayınlarında verdikleri bilgiler ve rekonstrüksiyonlar, gerçekliği şimdilik arkeolojik kazılar olmadan kanıtlanamayacak yorumlar olarak kalmaktadır.
Anahtar kelimeler: Bizans, Byzantium, Konstantinopolis, İmparatorluk, Büyük, Saray.
Abstract
      Constantine, who turned Byzantium into Constantinople, became the capital of the most powerful empire on earth, and needed a palace worthy of that might, a palace that would be sufficient for all who came after him, and for all the strangers who came to his great empire.
      Undoubtedly, the most important of the Byzantine palaces is the great palace, which was founded by Constantine the Great and expanded over the centuries with the addition of new structures, and our knowledge about the palace is that of the ambassador, traveler and Byzantine writers who came to visit the city after the 8th century with the remains of which we do not know which part of the palace belongs to the land. the architecture of the palace, furnishing and the rituals of the palace is based on the full of astonishment and admiration.
      The information and reconstructions of art and architecture historians in their publications about the palace remain as interpretations that cannot be proven without archaeological excavations.
Key words: Byzantine, Byzantium, Constantinople, Empire, Great, Palace.

Öz 1071 Malazgirt Savaşının hemen öncesinde yaşanan gelişmelere yakından bakıldığı zaman savaşın kaderine olan etkisi daha net görülebilmektedir. Sultan Alp Arslan 1070 yılında Mısır Fatımî Halifeliği bünyesinde vezirlik yapmış olan Nasırü'd-devle'den aldığı bir davet üzerine Mısır'a sefer düzenleme kararı almıştı. Bu sefer ile Fatımi Halifeliğine son vermek ve Mısır'ı Büyük Selçuklu Devleti topraklarına katmak amaçlanmaktaydı. Ancak sefere çıkıldıktan sonra hiç hesapta olmayan gelişmeler birbirini izlemeye başladı. Bunlardan bir tanesi Sultan Alp Arslan'a direnecek gücü olmayan, küçük çapta kalelerin direniş göstermesi ve Sultana Alp Arslan'a zaman kaybettirmesiydi. Özellikle seferin tüm kaderine etki eden ve çalışmamızın da merkezinde yer alan Halep Mirdasî Emiri Mahmud b. Nasr'ın ilginç direnişiydi. İlginç olarak nitelendirmemizin sebebi, Mahmud'un Sultan Alp Arslan'a itaatini arz etmesi, adına hutbe okutması, değerli hediyeler göndermesi fakat tüm bunlara rağmen kaleden çıkıp huzuruna gitmemesiydi. Bu gelişme Mısır'ın ele geçirilmesi hedefini olumsuz etkilemiş olsa da Malazgirt savaşı için olumlu gelişmelere vesile olmuştu. Ayrıca bu konu çerçevesinde Sultan Alp Arslan'ın istihbarat hakkındaki uygulamaları ve fikirleri ele alınmaya çalışılmıştır.

Öz Hristiyanlığın kabulü ile birlikte, yeni dinin ayin düzenine cevap verebilecek en uygun yapının Antik Dönem Roma bazilikası olduğuna karar verilmiş ve Roma döneminde kamusal toplanma yapıları olan bazilikalar kiliselere dönüştürülmüştür. Sıkça rastlanan dikdörtgen planlı, ahşap kırma beşik çatılı klasik Avrupa bazilika-larından farklı bir anlayışla düzenlenen III. Ayasofya'nın, kareye yakın bazilikası devasa bir merkezi kubbeyle örtülmüştür. Bu çalışmada dikdörtgen planlı Avrupa bazilikalarından farklı bir anlayışla düzenlenen III. Ayasofya'nın merkezi mekanlı, merkezi kubbeli bir yapı olmasına yol açan inanç sistemi, kültürel-etnik faktörler incelenmiş ve III. Ayasofya'nın ağır basan Doğulu karakterinin altında yatan ne-denler ortaya konmaya çalışılmıştır. Anahtar kelimeler: III. Ayasofya, kubbe, bazilika, merkezi plan, baldaken.

Libri: Kitap Tanıtımı, Eleştiri ve Çeviri Dergisi'nde bulunan içeriklerin tümü kullanıcılara açık, serbestçe/ücretsiz 'açık erişimli' bir dergidir. Kullanıcılar, yayıncıdan ve yazar(lar)dan izin almaksızın, dergideki kitap tanıtımı, eleştiri ve çevirileri tam metin olarak okuyabilir, indirebilir, dağıtabilir, çıktısını alabilir ve kaynak göstererek bağlantı verebilir. Libri, uluslararası hakemli elektronik (online) bir dergi olup değerlendirme süreci biten kitap tanıtımı, eleştiri ve çeviriler derginin web sitesinde (www.libridergi.org) yıl boyunca ilgili sayının içinde (Volume II: Ocak-Aralık 2016) yayımlanır. Aralık ayı sonunda ilgili yıla ait sayı tamamlanır. Dergide yayımlanan eserlerin sorumluluğu yazarlarına aittir.

This work studies the image of Byzantine emperors, from Theodosius I to Heraclius, as they are reflected by a Xth century manuscript called The Patria, which is a compilation of four books that focuses on the city of Constantinople and its heritage without praising the church nor the emperors. It contains the most famous legends and anecdotes of the city.
So, this study analyzes the byzantine emperors of the late antiquity from this secular perspective and offers a new vision of the imperial figures.

Eskişehir'in Seyitgazi ilçesinin bir köyü olan Kümbet, Eskişehir-Afyon Antalya karayolu üzerinde, anayoldan batıya doğru 2 km. içeride yer alır. Köy, prehistorik bir höyük ve geniş bir kayalık alim üzerine kurulmuştur. .. • Prehistorik höyükten toplanan yüzey keramikleri, İlk Tunç çağı, Il.Bin Hitit, ve Frig dönemlerine tariblenme!<tedir. Kümbetin\ bulunduğu kayalık alanın kuzeyinde, Frig kült alanı ve yöre halkı tarafından\ Yarımağa Konağı olarak adlandırılan yapıdan kalan 19. yüzyıla ait ocak kalıntısı; doğusunda ise. Frig kaya mezarı dikkati çeker. Mezar, Roma döneminde anıtsal bir biçime dönüştürülmüş ve "Solon Mezarı" olarak adlandırılmıştır. Antik kaynaklarda Metropolis olarak tanınan yerleşimin, aslında Ayazin yakınında olduğu ileri sürülmektedir. 5. yüzyılda Anadolu'daki kent liStelerini hazırlayan Hierokles'in kaynaklarına dayanarak Ramsay, Kümbet'in Bizans dönemi yerleşiminin Meros olduğunu ileri sürer ve Ayazin yakınında olabileceği. ni belirtir; ancak kesin bir bilgi vermekten kaçınırl. Hierokles'in kent listeinde (Polybotos, Dokimion, Metropolis, Meiros, Nakoleia) Metropolis'in, Frigya Salutaria denilen bölgenin bir kenti olarak da adı geçer2. Aynı şekilde Stephanus Byzantinus'da adı geçen bu kentler arasında Metropolis'in Kümbet'in 3 km. doğusunda Oyneş denilen yer olabileceği belirtilir3.

Avrupa Hun hükümdarı Rua 434’te ölünce onun kardeşinin çocukları Bleda ve Attila, imparatorluğun yönetimini birlikte devralmışlardır. Attila, selefleri tarafından yürütülmekte olan Doğu Roma İmparatorluğu’nun sürekli baskı altında tutulması siyasetini terk etmemiş ve 441’de Doğu Romalılarla savaşa girerek Birinci Balkan Seferi’ni düzenlemiştir. Savaş sona erdikten sonra, kardeşi Bleda’nın 444-445 yıllarında ölümüyle birlikte Attila, Hun İmparatorluğu’nun tek hâkimi olmuş ve tüm Hun ordularını kendi komutası altına almıştır. Aradan geçen birkaç yıl içerisinde, Doğu Romalıların 434 yılında Attila ile yapmış oldukları Margus Antlaşması’nın koşullarını hâlâ tam olarak yerine getirmemiş olmaları ve Doğu Roma İmparatorluğu’nda yaşanan bazı doğal felaketler, Attila’nın 447 yılında ikinci bir Balkan Seferi’ne çıkmasına yol açmıştır. Bu seferin tarihlendirilmesi ve seferin nasıl yürütüldüğü konularında farklı görüşler vardır. Biz de bu bildirimizde Attila’nın 447 yılı Balkan Seferi hakkında mevcut olan Roma-Bizans kaynaklarındaki kayıtları aktardık ve bu sefer konusunda modern tarihçilerin yapmış oldukları incelemeleri elden geçirdik. Ayrıca, bugüne kadar Avrupa Hun tarihi konusunda özellikle Türkiye’de üzerinde pek durulmamış olan bir Süryani kaynağı olan Antakyalı İsḥaḳ’ın Hunlara ve bu sefere ilişkin yazdığı kayıtları da bildirimizde sunarak bu bilgileri değerlendirdik.

----------------

When the Hunnic ruler Rua died in 434, the sons of his brother, Bleda and Attila, mutually inherited the rule of the empire. Attila did not abandon the policy of constantly keeping the Eastern Roman Empire under constraint pursued by his predecessors, entered into a war with the Eastern Romans in 441 and launched his First Balkan Campaign. After the war came to an end, Attila became the sole ruler of the Hunnic Empire following the death of his brother Bleda in 444 or 445 and he brought all the Hunnic armies under his command. In the meanwhile, the Eastern Romans abstained from entirely fulfilling the agreements of the Treaty of Margus they had concluded with Attila in 434. Within a few years, while the Eastern Romans did not fulfill the agreements of the Treaty of Margus, some natural disasters occurred in the Eastern Roman Empire. The disobedience of the Eastern Romans to the treaty and these natural disasters caused Attila to launch a second Balkan Campaign in the year 447. There are different views on the dating of this campaign and how exactly it was conducted. In our paper, we narrated the records found in Romano-Byzantine sources regarding Attila’s Balkan Campaign of the year 447 and we examined the studies made on this campaign by modern historians. Additionally, we presented and evaluated the records written by Isaac of Antioch, a Syriac source not emphasized much on Hunnic history especially in Turkey until now, regarding the Huns and this campaign.

Bu araştırma projesinde, 2863 sayılı yasaya uygun olarak 30.01.1994 yılından bu yana Kültür Bakanlığı İzmir Arkeoloji Müzesine kayıtlı olan koleksiyoner A. Özkan Arıkantürk’ün koleksiyonunda bulunan haçlar üzerinde çalışılmıştır. Sayın A. Özkan Arıkantürk bu çalışmayı yapabilmem için envanterindeki eserlerin bilgilerini paylaşmıştır.
Haçların toplamı 28 adettir. 2863 sayılı yasaya uygun olarak satın alma yoluyla sahiplenilen bu haçların çıkış yerleri kesin olarak bilinmemekle beraber Burhaniye ve Edremit Körfezi yakın çevresine ait olmaları muhtemeldir. Bu haçlar, bazı kazılarda çıkan benzer haçlarla karşılaştırılarak yaklaşık tarihlendirme yapılmıştır. Farklı materyallerden üretilen haçlar benzerleriyle karşılaştırılarak ve tipolojik özelliklerine bakılarak bir katalog oluşturulmuştur. Haçların 8 tanesi üç yıldır Edremit Kazdağı Özel Müzesinde sergilenmektedir. Bu haçların fotoğraf ve incelemeleri de yerinde yapılmıştır.
              Projede çalışmamda yardımcı olan danışmanım Prof. Dr. Ceren Ünal’a, haç koleksiyonlarını çalışmam için bana izin veren koleksiyoner Özkan Arıkantürk ve ailesine, teşekkürlerimi sunarım. Materyal yardımları ve desteklerini esirgemeyen  Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Meryem Acara Eser’e (kaynakçalar için), Niğde Müzesi Müdür Vekili Sayın Yakup Ünlüler’e (haçları tarihlendirmedeki yardımları için), Süleyman Demirel üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi P. Talloen (fotoğrafları tarafıma göndermiştir), Çanakkale Üniversitesi Öğr. Üyesi Doç. Dr. Oğuz Koçyiğit (internet adresleri yardımında bulunmuşlardır)’e  bu çalışmamdaki yardımlarından dolayı teşekkür ederim.
Dört yıl süren okul hayatım boyunca bana sabır gösteren eşim Ömer ve oğlum Can Savuran’a da ayrıca teşekkür ederim.

Melendiz Bölgesi, Roma ve Doğu Roma dönemlerine ait zengin yerleşim alanlarının yanında tahkimat merkezleriyle de çevrilidir. Öyle ki Kapadokya’da 7. yüzyılı izleyen ve üç yüzyıl boyunca süren Doğu Roma ile Araplar arasındaki savaşlarda Melendiz (Matmura)  tampon bölgesi konumundadır. Bu savaşlarda Harun Er-Reşid ve oğlu Halife Me’mun Melendiz’e gelirler. Melendiz bölgesi bu sayede İslam dini ile ilk kez tanışır. Doğu Romalıların Melendiz ovasında kazandıkları bir savaş sonrası bölgedeki yerleşik Araplar çekilirler. Doğu Roma idaresindeki bölge, 12. yüzyılda Türklerin Anadolu’ya daimi yerleşimleri neticesinde Türk yurdu haline gelir. Dolayısıyla Melendiz bölgesi 12. yüzyıldan itibaren Türkmenlerin yurdu olur.

Dânişmendli Beyliği, Anadolu’da kurulan ilk Türk beyliklerinden biridir. Dânişmendliler, Anadolu'nun bir Türk yurdu haline getirilmesinde önemli hizmetlerde bulunmuşlardır. Hüküm sürdüğü dönemde Anadolu'nun en kuvvetli devleti olan Türkiye Selçuklu Devleti'ni de zaman zaman egemenliği altına almayı başaran Dânişmendliler, Türklerin Malazgirt Zaferi sonrasında Bizans (Doğu Roma) İmparatorluğu'na karşı yürüttükleri fetih siyasetinin önemli bir parçası olarak Kutalmışoğulları ile birlikte Bizans-Selçuklu mücadelesinde her zaman ön plana çıkmışlardır. Bizans'ın Anadolu'ya hâkimiyet sağlama teşebbüslerinin önünde sürekli olarak Türkiye Selçuklu Devleti ile birlikte bir engel teşkil etmişlerdir. Bu bakımdan Bizans-Dânişmendli ilişkilerinin iyi bilinmesi gerekmektedir. İşte bu ilişkiler manzumesinde önemli bir safha olan "Bizans'ın Niksar'ı kuşatması" olayını ayrıntılı bir şekilde ele almaya çalışacağız.

Bu olayı iyi anlayabilmemiz için Niksar Kuşatması öncesinde Anadolu'da Bizans İmparatorluğu ve Dânişmendlilerin faaliyetlerine bakmamız gerekir.

Hadrianopolis Antik Kentindeki Erken Bizans Dönemi sütun başlıklarının tanıtıldığı bu çalışmanın amacı, kazılarda ortaya çıkan veya kent içi ve çevresinde tespit edilen sütun başlıklarını detaylı şekilde açıklamaktır. Kent ve çevresinde bulunan sütun başlıkları, günümüze kadar yapılan bazı bilimsel yayınlara konu olmuş, ancak bunlar Bizans sanatı ve mimarisi açısından yeterince değerlendirilmemiştir. Ayrıca, 2017-2020 yılları arasında, yeni kazı alanlarında çok sayıda sütun başlığı ele geçmiş ve bunlar herhangi bir yayına konu olmamıştır. Geçmişten günümüze kadar Hadrianopolis kent sınırlarında ele geçen sütun başlıklarının tanımı ve sınıflandırılması için hazırlanan bu çalışmada, Erken Bizans Dönemi'ne tarihlenen sütun başlıkları, üslup ve biçimsel özelliklerine göre değerlendirilmiştir. Kentte bulunan sütun başlıkları yivli, impost ve ion impost olmak üzere üç farklı tiptedir. Hepsi yerel üretim olan bu sütun başlıkları mermer, granit ve kireçtaşından yapılmıştır. Çalışmaya konu olan sütun başlıklarından herhangi biri in situ durumda tespit edilmemiştir. Buna rağmen yapı içi veya hemen yakınında ortaya çıkarılan sütun başlıkları, bulundukları yapının tarihi, mimari ve süsleme özellikleri hakkında önemli ipuçları sunmaktadır. Bu yayında, özellikle sağlam veya kısmen sağlam olan sütun başlıklarına yer verilmiştir. Kazılarda ortaya çıkan ve sütun başlığına ait olduğu düşünülen impost, volüt, abaküs, bilezik ve kalathos parçalarının restorasyon çalışmaları halen devam etmektedir.
In this study, the Early Byzantine column capitals of Hadrianopolis Ancient City, is to explain the column capitals that revealed during excavations or were founded in and around the city. Column capital that founded around the city, has been the subject of some scientific puplications to present day. However, it hasn’t been adequately evaluated in terms of Byzantine art and architecture. In addition, between 2017-2020, a large of column capital were discovered at the new excavation areas and they were not the studied of any puplications. In this study, which was prepared for the definition and classification of the column capitals discovered in the city borders of Hadrianopolis from the past to the present day, the columns capitals dated to the Early Byzantine Period were evaluated according to their stylistic and formal features. Column capitals discovered in Hadrianopolis are three types as fluted, impost and ionic-impost. All the columns capitals which local production are made of marble, granite and limestone. Any of column capitals that studied is this article haven’t been discovered as in situ. Although the columns capitals uncovered inside or around the buildings provide important clues about the history, architecture and ornamental features of buildings in which they are located. In this article, columns capitals that are whole or partially firm are included. The restoration of Impost, volute, abacus, bracelet and calathos fragments, which were discovered during the excavations and are thought to belong to the column capitals, is still ongoing.

In this study, the Early Byzantine Building of “Church A” from Hadrianoupolis, the ancient city in the town of Eskipazar (Karabuk province) is described with the purpose of addressing the historical process of the church with new data and evaluate its architectural and ornamental characteristics. Church A, has been the subject of some scientific puplications to present day. However, it hasn’t been adequately appreciated in terms of Byzantine art and architecture. Within the scope of this study, the plan design, architectural sculpture, building materials, wall masonsary, liturgical furniture and floor mosaic of the church will be evaluated, and its position and importance in Byzantine art and architecture will be discussed. The Church A was built outside the city walls of Paphlagonian Hadrianoupolis, in the area called chora, located approximately 1.3 km east of the city’s eastern walls. As it was the earliest church that was excavated, it was designated as Hadrianoupolis Church A and in this study, a new name (Hadrianoupolis Chora Church) has been proposed as a result of some findings. The church was built in a frequently used three-nave basilica plan with a half round shaped apsis, protruding to the east, and a rectangular narthex in its west. To the west of the apsis is a rectangular bema that is bordered by a plane templon on three sidesway. The excavations revealed that the floors of all places of the church were adorned with mosaics. In addition to the findings from excavations, it was concluded that church was built in the V.-VI. centuries based on its architectural and ornamental characteristics.

This article has developed as a chapter of the research on the (Canbulat, The Ottoman House / Evolutıon of Structure and Form, 2017). Istanbul has unique position in the development of the Ottoman house in terms of Byzantine-Ottoman syncretism and its evolution in continuity. Immediately after the conquest of Istanbul, as a successful social engineering project inhabitation of İstanbul was carried out. The inhabitation supported by exiles and the participation of the population in urban economy is accomplished by the formation of neighborhoods as Turk-Islam settlement organizations. This research deals only with "houses" as a study area. Already the monumental elements of Istanbul's urban structure, palaces, mosques, imarets, madrasas, bazaars and similar public structures have been subject to numerous research and publications. This 1 Bu makaleyi, yayına hazırlanması aşamasında Prof. Dr. Ömür Bakırer ve Prof. Dr. Mete Turan okudular, eleştirdiler ve bana yol gösterici öneriler yaptılar. Her ikisine de katkılarından dolayı teşekkür ederim. *Yazışma adresi.

Tez konusu kapsamında ilk örneklerini on dördüncü yüzyılın ilk yarısında gördüğümüz “Baş Rahip” İsa imgesinin ortaya çıkışı ve bu çerçevede dönemin sosyal, politik ve özellikle dini gelişmeleri Gregorios Palamas ve Hesikastik hareketi ele alınmıştır. Ek olarak dönemin önemli siyasi ve dini aktörlerinden Ioannes VI. Kantakouzenos aristokrat, devlet adamı, keşiş ve imparator kişiliğiyle irdelenmeye çalışılmıştır.

“İyi Çoban İsa”, “Yargıç İsa”, “Pantakrator İsa”, “Acıların İnsanı İsa” gibi Bizans resim sanatı içerisinde farklı ikonografik anlatım biçimleri olan İsa’nın, on dördüncü yüzyıl betimlemelerinde sıkça karşılaşılan “Baş Rahip” İsa olarak girmesi ve ikonografide tespit edilen bu yeniliğin bir problematik olarak Bizans resim sanatı kapsamında araştırılması ve değerlendirilmesi hedeflenmektedir.

EPILOGUE OR BEGINNING? THE FORMER ISIS SANCTUARY AND THE BYZANTINE OCCUPATION. SANCTUARY OF ISIS AND SERAPIS (INSULA II). ROMAN FORUM DISTRICT. RECOVERY AND CONSERVATION.
While the emperor Justinian was still trying to eradicate the cult of Isis in Egypt by closing the Philae temple, little or nothing remained of the Iseion in Carthago Spartaria, which had fallen victim to dynamics of obliteration in operation from the 3rd century AD onwards. As was the case with the other insulae around the forum, the sanctuary had been forced to adapt to the needs of the late city. These transformations were particularly intense in the Late Imperial period, when the Iseion was transformed into an active industrial area, which largely obscured its original character. The 6th and 7th centuries accentuated these changes even more, and all traces of the former sanctuary were finally obliterated by a new street layout. Some of the sanctuary’s substantial walls were still visible despite the rising of the floor level, and were used as foundations for the construction of a motley domestic complex.

Bizans mimarisinin en önemli kaynaklarından biri olan Roma mimarisinde hastaneler, ilkçağda önemli bir kült olan tanrı Asklepios'a adanmış olan tapınaklardır. Bu ilaha adanmış olan tapınaklar Asklepion'lardır. Asklepionlar için bilinen ilk hastaneler diyebiliriz. Hastalar, düşkünler ve bakıma muhtaç insanlar için yapılmış bu tapınaklar bir tedavi merkezi görevindeydi. Bizans döneminde ise bu kültten bazı unsurlar Hristiyanlık inancına göre değiştirelerek uyarlanmıştır. Kurtarıcı tanrı Asklepios, Kurtarıcı İsa olarak; hastaların Asklepionlarda tedavi görmesi, hastaların manastır ve kiliselerde tedavi görmesi gibi Hristiyanlık inancına göre şekillendirilmiş bazı unsurları söyleyebiliriz. Manastır ve kilisede tedavi etmenin yanı sıra bu dönemde yapılan ksenodokheion ismi verilen sosyal yardım yurtlarında da tedavilerin yapıldığı bilinmektedir. 1.ANADOLU'DA BİLİNEN İLK HASTANELER: ASKLEPİONLAR Anadolu'da Yunan, Roma ve Bizans çağlarına ait tıp alanında kullanılan kalıntılar bulunmuştur. M.Ö. 5 yüzyıldan itibaren Roma ve Yunan'da tıp gelişmeye başlamıştır. Tıp alanında bilinen ilk hastaneler Asklepionlardır. Asklepionlara ismini veren Asklepios; Yunan mitolojisinde sağlık ve hekimlik tanrısıdır. Bu sayede hastanelere de Asklepion adı verilmiştir. Hastaların bu şifalı sularla yıkandığında hastalıklarından daha çabuk arındıklarına inanılmaktaydı. Asklepionlar kentlerin dışında, nehir kenarında ve temiz su kaynağı bulunan, temiz havası olan yerlere kurulmuştur. Daha sonra şekil ve boyut bakımından değişmişlerdir. 1 Asklepionlarda değişik tedavi yöntemleri uygulanmıştır. Bunlardan bazıları su ve çamur banyoları, şifalı bitkilerden elde edilen ilaçların kullanılması, masaj yapılması, şifalı suların içilmesi ve müzikle tedavi yöntemleriydi. Asklepion'lardan bugün 200'ü bilinmektedir. Bunlar arasında Epidavros , İstanköy ve Bergama gibi tam kurulu olan Asklepionlar sayılı olup çoğunun birer tapınaktan ibaret olduğu düşünülmektedir. Anadolu'da bugüne kadar yalnızca Bergama'daki Asklepion ortaya çıkmıştır. Bu mevkiinin önemini ünlü hatip Aristit, bu alanın gelişigüzel seçilmediğini, buranın havasının ve suyunun hastalar için şifalı olduğunu ve kurtarıcı tanrının sesinin sükunet içerisinde daha iyi duyulduğundan bahsetmiştir. 2 Bergama, Bakırçay havzasının verimli toprakları üzerinde medeniyet ve sanat alanında yükselirken, büyük ve önemli bir Asklepion'u da varlığına katmıştır. M.Ö. 4 yüzyılda büyük bir kaya ve temeller üstünde yapılmış olan bu Asklepion, mukaddes yol boyunca anıtsal mezarlarla klasik kültür bakımından özel bir durum taşıyordu. Bununla beraber bu dönemde

Although it is a nomenclature given by Turks, the origin of the word was originally formed by the change of the name Hagion Oros (sacred mountain) in Greek. From the three ends of the Halkidiki peninsula, which extends to the south in three tongues, it has a length of forty kilometers to the east and a width of ten kilometers, and is connected to the main soil behind by a narrow piece of land. The mountain range hanging down right in the middle of this narrow and long tongue is Mount Athos, which reaches up to 1953 meters and rises as an imposing pointed hill to the south. It is known that monks of various Slavic nations, Russians, Bulgarians and Serbs came to Aynaroz in the 12th century and established monasteries there. Most of Mount Athos monasteries lie on the shore or near the springs or a little inside the river passages. Hilandar Monastery, which is still standing today, was also founded by Serbian King Stephan in the late 12th century. Hilandar Monastery; about two kilometers inland, in a short river valley, surrounded by low steep hills. The fourth place in the hierarchy of the Athonite monasteries, Hilandar has 11 chapels and two outer chapels and 17 kellias, 15 of which are in Karyes. Hilandar Monastery is considered one of the most beautiful monasteries on Mount Athos; It is one of the sacred structures in Serbian culture. Hilandar Monastery, which has suffered various destructions over the centuries, has undergone maintenance and restoration works in order to maintain its current status. vi ÖNSÖZ Bu çalışmada Aynaroz manastırlarından Hilandar Manasıtırı tarihi ve mimari alt başlıklarına ayrılarak incelenmek istenmiştir. Çalışmamda planlanmasında, araştırılmasında, yürütülmesinde ve oluşumunda ilgi ve desteğini esirgemeyen, engin bilgi ve tecrübelerinden yararlandığım, yönlendirme ve bilgilendirmeleriyle çalışmamı bilimsel temeller ışığında şekillendiren sayın hocam Doç. Dr. Ayça Tiryaki'ye teşekkür borçluyum.