Saraylar

ÖZET Beylerbeyi Sarayı, 1863-65 yıllarında inşa olunan bir saltanat sarayıdır. Sultan Abdülaziz (1861-1876) genellikle nisan ayı sonlarından itibaren yazlık saraylara geçer, bazen de Beylerbeyi Sarayı'nı kullanırdı; ancak kendisinin Avrupa seyahatinden sonra gerek bu ziyareti iade etmek gerekse Süveyş Kanalı'nın açılışı (1869) münasebeti ile nezaket ziyaretinde bulunmak is-teyen bazı devlet başkanlarını bu sarayda ağırlamıştır. Sarayın bir diğer hususiyeti de II. Abdülhamid'in (1876-1909) saltanat yıllarının daha ilk başında yaşanan ve tarihe 93 Harbi olarak geçen 1877-78 Osmanlı-Rus Harbi sırasında önce muhacirlerin, daha sonra da yaralı gazilerin bir kısmının bu sarayda iskân ve tedavi edilmeleridir. Sultan II. Abdülhamid yaşamının son 6 yılını burada geçirmiş, 10 Şubat 1918' de burada vefat etmiştir. Bu yazıda Beylerbeyi Sarayı'nın inşa süreci; maliyeti, idari ve teknik kadrosu, yapı malzemesi ve arşiv vesikaları merke-zinde ele alınacaktır. Çalışma çerçevesinde sarayın günü gününe inşa tarihi, maliyeti, bina eminleri, kalfaları (mimarları) hakkında net bilgilere ulaşılmıştır. İdari kadro içinde yer alan bina emini, pazarcılar (mübayaacılar), mutemedler, yokla-macılar gibi görevlilerin birbirleri ile nasıl bir koordinasyon içinde oldukları ortaya konulmaya çalışılmış; teknik kadroda yer alan kalfaların isimleri ve İdare ile gerçekleştirdikleri sözleşmelere yer verilmiş, düzenledikleri icmal defterlerinden yola çıkılarak sarayın inşa ve tefriş maliyetine ilişkin sonuçlara ulaşılmıştır. Ayrıca taş oyma işleri, temellere kazık çakıl-ması, mobilya imalatı ve doğrama işinde görev alan inşaat esnafı ile kullanılan temel yapı malzemesinin birim maliyeti ve özellikleri de tespit edilmiştir. ABSTRACT Beylerbeyi Palace is an Imperial Palace which was constructed in 1863-1865. Sultan Abdülaziz (1861-1876) used to stay in the summer palaces by the end of April and sometimes he used Beylerbeyi Palace; however, some foreign presidents who wanted to pay a return visit for Abdülaziz's Europe visit or a courtesy visit for the opening of the Suez Canal (1869) were hosted in this palace. The palace was also used to host immigrants and later to treat wounded veterans during the 1877-1878 Ottoman-Russian War, also known as 93 War which broke out in the early years of Sultan Abdülhamid II's reign. Sultan Abdülhamid II spent the last 6 years of his life in Beylerbeyi Palace and passed away on 10 th February 1918 in this palace. In this article, the construction process of Beylerbeyi Palace is reviewed in the center of its cost, its executive and technical staff, its construction material and archive documents. The precise information about the day to day construction progress and costs, construction officials, master-builders (architects) are reached within this study. The coordination of the workers such as construction official, the purchase group, the syndic, the inspector who were in the executive staff is tried to reveal; the name of the master-builders in the technical staff and their contracts with the administration are included ; the costs of construction and furnishing are found out by the compendium documents they had recorded. Also, the costs and the characteristics of building materials; construction workers such as stone dressers, piling workers, furniture manufacturers and woodworkers are determined.