Accra
Accra
| |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 5°33′N 0°12′W / 5.550°N 0.200°W | |
| Država |  Gana
|
| Regija | Velika Accra |
| Distrikt | Metropolitanski distrikt Accra |
| Površina | |
| - Urbano područje | 173 km² |
| - Područje utjecaja | 894 km² |
| Visina | 60 |
| Stanovništvo (2000.) | |
| - Grad | 1 658 937 [1] |
| - Urbana gustoća | 9 589,2 / km² |
| Vremenska zona | UTC+0 (UTC+0) |
| Pozivni broj | 030 |
| Službena stranica City of Accra | |
| Karta | |
  Accra Accra na karti Gane | |
Accra (fonetski: Akra) je najveći i glavni grad Gane u Givinejskom zaljevu od 1 658 937 stanovnika.[1] Accra je i administrativni centar Regije Velika Accra i dio Metropolitanskog distrikta Accra, aglomeracije u kojoj živi 2 345 908 stanovnika.
Grad leži dijelom na litici visokoj od 8 do 12 metara uz Givinejski zaljev, te se širi prema sjeveru preko valovite ravnice Akra. To je seizmički nestabilan teren, pa su česti potresi.[2]
Historijski centar Akre je kompaktan, zbijen oko nekadašnje britanske, danske i holandske utvrde. Vremenom se grad, zbog migracije stanovnika iz ruralnih područja, naglo proširio bez ikakvog urbanističkog plana i reda, na površini od preko 200 km², sa brojnim satelitskim gradovima. Tako da se danas Metropolitanska velika Akra, sastoji od 8 distrikta, a to su Akra (centar grada zvan još i Jamestown/Usshertown), Tema, Južni Ga, Isočni Ga, zapadni Ga, Adenta, Ashaiman, Ledzokuku-Krowor i jednog grada - Kasoa, koji se nalazi u Distriktu Awutu Senya u Centralnoj regiji.
Kad su Portugalci izgradili svoje prvo utvrđeno naselje 1482, na prostoru današnjeg grada nalazilo se nekoliko sela plemena Ga, koja su bila podložna 24 km sjevernijem naselju, Ajaso (Ajavaso).[2] Između 1650. i 1680. tri evropske pomorske sile izgradile su svaka za sebe svoje utvrde na obali, namjenjene za trgovinu sa lokalnim stanovništvom (prije svega robovima, koji su u to doba bili najbolja roba); Englezi - Fort James, Holanđani Crevecoeur i Danci Christiansborg.[2] U međuvremenu je Ajaso uništen u međusobnim plemenskim borbama, pa su se njegovi stanovnici, uz druga veća naselja na platou Akra, preselila na obalu privučeni mogućnošću trgovanja s Evropljanima. Tako su izrasla tri obalna naselja; Osu (Christiansborg), holandska Akra (kasnije nazvana Ussher Town) i James Town, ta naselja su postala jezgra današnje Akre. Ime Accra sama po sebi je iskrivljen izgovor od akanske riječi nkran koja znači crni mrav, kojima inače taj kraj obiluje, pa su tako zvali i njegove stanovnike.[2]
Akra je vremenom izrasla u prosperitetno trgovište, koje su pod britanskim pritiskom, prvi napustili Danci 1850. (oni su svoju utvrdu prodali) a zatim 1872. i Holanđani. Britanci su zatim zauzeli cijeli grad 1874., a već 1877. preselili svoju administraciju iz Cape Coasta u Akru koja je tako postala glavni grad britanske kolonije Zlatna obala (Gold Coast), 1898. osnovano je gradsko vijeće za bolje upravljanje gradom.[2]
Kad je Kwame Nkrumah (1909. -1972.) postao prvi premijer Gane 1957, krenuo je u izgradnju grada, u skladu sa vlastititim idejama. On je bio veliki panafrikanac, sklon ideji izgradnje afričkog socijalizma i jedan od petorice osnivača Pokreta nesvrstanih. Umjesto gradnje za elitu, Nkrumah je gradio stanove za obične ljude, ali je gradio i takve objekte koji su trebali potaći kod stanovništva ponos i ljubav prema domovini i Africi. Za njegove vladavine (1957. - 1966.) pored brojnih običnih stambenih i industrijskih zgrada, izgrađeni su Trg nezavisnosti, Državna palača, Zgrada Organizacije afričkog jedinstva, a obnovljena je i danska utvda Christianborg. U toj izgradnji sudjelovala su i brojna tadašnja jugoslavenska poduzeća, nakon uspješne misije predsjednika Tita, koji je školskim brodom Galeb posjetio Ganu 1961. u sklopu višemjesečnog putovanja po državama Gvinejskog zaljeva.[3][4]
Najveća atrakcija Akre je prije svega njen historijski centar Jamestown, u kom se nalaze utvrde Ussher, James i Osu (Christiansborg), dvije (Ussher i Osu) su 1979. upisane na UNESCOvu Listu mjesta svjetske baštine u Africi kao - lokalitet Utvrde i dvorci Gane.
Ostale atrakcije grada su; Nacionalni muzej, u kojem se nalaze eksponati od prahistorije do modernih vremena, modernistički Nacionalni teatar (kog su gradili Kinezi), Trg nezavisnosti (Zvan i Trg crne zvijezde) sa Slavolukom nezavisnosti, mauzolej Kwame Nkrumaha i pitoreskna tržnica Makola. Ostale manje značajne atrakcije Akre su Kuća zlatnog jubileja (nova rezidencija i ured predsjednika Gane), Palača centra nacionalne kulture, zgrada Parlamenta i Gana-Indija Kofi Annan centar.
Akra je među turistima poznata po svojim plažama na Atlantiku, najpopularnije gradske plaže su Labadi i Kokrobite, udaljena 25 km zapadno od centra grada.
Akra je administrativno, privredno i obrazovno središte Gane, u njoj su sjedišta svih većih banaka, trgovačkih poduzeća, osiguravajućih kuća i velikih državnih poduzeća.[2]
Po procjeni Svjetske banke iz 2008., Akra je doprinosila sa 10% u ukupnom BDP Gane sa oko 3 milijarde $.[5]
U gradu djeluje 350 velikih industrijskih poduzeća i oko 4 054 malih i srednjih. Najviše se proizvodi i obrađuje tekstil, drvena građa i prehrambeni proizvodi.[2]
Akra ima dobro organiziran javni transport autobusima, grad je povezan željeznicom sa Takoradijem na zapadu zemlje, a preko Kumasija sa unutrašnjošću zemlje, i sa lučkim gradom Tema, udaljenim 27 km prema istoku, koji je preuzeo ulogu Akre kao luke. Grad ima međunarodni aerodrom Kotoka udaljen 10 km od grada.[2]
Akra ima univerzitet osnovan 1948. koji se nalazi na sjeveru grada u kvartu Legon, u gradu djeluje Nacionalna akademija nauke i umjetnosti i Nacionalni savjet za istraživanje u nauci i industriji[2]
Accra Hearts of Oak SC je i najpoznatiji nogometni klub iz Gane i jedan od najpoznatijih u afričkih klubova, pobjednik Afričke lige prvaka (CAF) 2000. godine, koji svoje utakmice igra na najvećem gradskom stadionu Ohene Djan.
Akra ima Tropsku savansku klimu koja graniči sa Polupustinjskom klimom po Köppenovoj klasifikaciji klime. Prosječna godišnja količina oborina je oko 730 mm, koje padaju u dvije kišne sezone. Glavna kišna sezone počinje u aprilu, a završava sredinom jula, slabija kišna sezona traje u oktombru. Kiše uglavnom padaju u kratkim intenzivnim olujama, koje često uzrokuju poplave.
Kako Akra leži blizu ekvatora, ima malo varijacija u temperaturi tokom cijele godine. Srednja mjesečna temperatura kreće se od 24,7 °C u augustu (kad je najhladnije) do 28 °C u februaru (kad je najvruće). Ali za hladnih mjeseci ima puno više vlage u zraku, nego za toplijih kad pušu suhi vrući vjetrovi harmatan iz Sahare, tako da je osjećaj vrućine puno veći za hladnih mjeseci. Relativna vlažnost zraka je visoka, kreće se od 65% u poslijepodnim satima do 95% noću.
Maksimalna brzina vjetra izmjerena u Akri bila je 107,4 km / h, jaki vjetrovi povezani s grmljavinom često uzrokuju štete po gradu.
| Klimatološki medijani za Accra | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mjesec | jan-sij | feb-velj | mar-ožu | apr-tra | maj-svi | jun-lip | jul-srp | aug-kol | sep-ruj | okt-lis | nov-stu | dec-pro | godina |
| Srednji maksimum (°C) | 31 | 31 | 31 | 31 | 31 | 29 | 27 | 27 | 27 | 29 | 31 | 31 | 30 |
| Srednji minimum (°C) | 23 | 24 | 24 | 24 | 24 | 23 | 23 | 22 | 23 | 23 | 24 | 24 | 23 |
| Precipitacija (mm) | 15 | 33 | 56 | 81 | 142 | 178 | 46 | 15 | 36 | 64 | 36 | 23 | 725 |
| Izvor: [6] | |||||||||||||
- ↑ 1,0 1,1 „Ghana: Regions & Towns” (engleski). Citypopulationde. Pristupljeno 10. 1. 2012.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 „Accra” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 10. 01. 2012.
- ↑ „President Tito of Yugoslavia visits Ghana” (engleski). British Pathe Ltd. Pristupljeno 10. 01. 2012.[mrtav link]
- ↑ „Gentlemen’s Agreement, političko-ekonomski mjesečnik (godište 1., broj 5., rujan 2011.)” (hrvatski). Politea political and economic consulting group. Pristupljeno 10. 01. 2012.
- ↑ World Bank Africa Region Working Paper Series 110 (pristupljeno 10. 1. 2012)
(PDF)
- ↑ „Average Conditions Accra”. BBC Weather. Pristupljeno 10. 1. 2012.
- City of Accra (en)
- Accra Metropolitan Assembly Arhivirano 2007-09-28 na Wayback Machine-u (en)
- Accra na portalu Encyclopædia Britannica (en)
2001: |  | |
