درگاه:منظومه شمسی
درگاه‌های ویکی‌پدیا: فرهنگ · جغرافیا · بهداشت و درمان · تاریخ · ریاضیات · علوم طبیعی · مردم · فلسفه · دین · اجتماعی · فناوری
 درگاه منظومه شمسی منظومهٔ شمسی، منظومهٔ خورشیدی یا سامانهٔ خورشیدی (به انگلیسی: Solar System) سامانه‌ای متشکل از یک ستاره به نام خورشید و اجرام آسمانی است که در مدارهایی پیرامون آن می‌گردند. منظومهٔ شمسی از فروپاشی یک ابر مولکولی پدید آمد و در دوران رنسانس و با مشاهدات افرادی از جمله گالیلئو گالیله کشف‌شد. این منظومه در بازوی شکارچی، کهکشان راه شیری واقع‌شده و ۲۵٬۰۰۰ سال نوری از مرکز کهکشانی فاصله دارد و کنارهٔ کهکشان فاصله دارد. خورشید بیش از ۹۹/۸ درصد جرم منظومهٔ شمسی را شامل می‌شود و منبع انرژی بسیار از جمله انرژی گرما و نور است. این ستاره یک ستارهٔ نوع جی رشته اصلی و عضوی از جمعیت ستارگان نخستین است. بقای منظومهٔ شمسی به بقای خورشید وابسته است و اگر خورشید نابود شود، منظومهٔ شمسی نیز نابود می‌شود. منظومهٔ شمسی دارای هشت سیاره (تیر، ناهید، زمین، مریخ، مشتری، زحل، اورانوس و نپتون) و پنج سیارهٔ کوتوله (سرس، پلوتو، هائومیا، ماکی‌ماکی و اریس) است. چهار سیارهٔ نخست، سیارات درونی یا زمین‌سان هستند و بیشتر از سنگ ساخته شده‌اند و چهار سیارهٔ دیگر سیارات بیرونی یا غول‌های گازی هستند و از گازهای مختلف ساخته شده‌اند. علاوه بر این اجرام، منظومهٔ شمسی دارای اجرام دیگری از جمله ماه‌ها، سیارک‌ها، شهاب‌وارها، شهاب‌ها، شهاب‌سنگ‌ها و دنباله‌دارهاست. منظومهٔ شمسی همچنین دارای مناطق خاصی از جمله کمربند سیارک‌ها، کمربند کویپر و دیسک فشرده است. نوشتار برگزیده ماکی‌ماکی (به انگلیسی: Makemake) یا ماکی‌ماکی ۱۳۶۴۷۲ یا ۲۰۰۵ اف‌وای۹ با نام پیشین و مستعار و غیر رسمی ایستربانی (به انگلیسی: Easterbunny) سومین سیارهٔ کوتولهٔ بزرگ منظومهٔ خورشیدی پس از اریس و پلوتو و پیش از هائومیا و سرس است و در طبقهٔ پلوتوئیدها، اجسام فرانپتونی و اجسام کمربند کویپر نیز جای دارد. این سیارهٔ کوتوله نخستین بار در ۳۱ مارس ۲۰۰۵ و پیش از عید پاک توسط مایکل براون، چد تروهیو و دیوید رابینوویتز در رصدخانهٔ پالومار دیده‌شد و نام غیر رسمی ایستربانی را به خود گرفت. در ۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۰۸، به تصمیم اعضای اتحادیهٔ بین‌المللی اخترشناسی در کنواسیون نام‌گذاری اخترشناسی و گروه کاری نام‌گذاری سیستم سیاره‌ای، نام ماکی‌ماکی بر رسمی ماکی‌ماکی بر روی این سیارهٔ کوتوله نهاده‌شد. در اساطیر جزیرهٔ ایستر، ماکی‌ماکی خدای باروری و خدای آیین تانگاتا مانو (به معنای پرنده‌باز) است. زندگی‌نامهٔ برگزیده الکسی لئونوف کیهان‌نورد روسی نخستین انسانی است که اقدام به راهپیمایی فضایی کرده‌است. الکسی لئونوف فضانورد و تیمسار بازنشسته نیروی هوایی روسیه (و شوروی سابق) است. وی در کنار فضانوردی به هنر نقاشی هم اشتغال داشته و عضو فرهنگستان هنری روسیه است. لئونوف در تمام ماموریت‌های فضایی‌اش، به همراه خود مداد رنگی و مداد شمعی به مدار زمین می‌برده و صحنه‌هایی را که از فضاپیما می‌دیده نقاشی می‌کرده‌است. الکسی لئونوف در دو ماموریت تاریخی شرکت داشته‌است: در ماموریت واسخود-۲ نخستین راهپیمایی فضایی را انجام داد و در پروژه آزمایشی آپولو-سایوز در نخستین همکاری بین‌المللی فضایی نقش موثری ایفا کرد. وی پس از انجام ماموریت‌های فضایی‌اش، از سال ۱۹۷۶ فرماندهی گروه کیهان‌نوردان شوروی و پس از آن روسیه، مدیریت مرکز آموزش فضانوردان گاگارین، و ویراستاری گاهنامه فضانوردی نپتون را به عهده گرفت. آلکسی لئونوف در سال ۱۹۹۱ بازنشسته شد. خورشید و سیارات مُشتَری یا هُرمُز یا اورمزد یا برجیس یا زاوش (به انگلیسی: Jupiter) بزرگترین سیاره سامانه خورشیدی است. از نظر دوری از خورشید، مشتری پنجمین سیاره پس از تیر و ناهید و زمین و بهرام است. به یک روند مشتری چهارمین شی درخشان،در آسمان می‌باشد (پس از خورشید، ماه و ناهید) اگرچه گهگاه بهرام (مریخ) درخشان‌تر به‌نظر می‌آید. جرم مشتری ۲٫۵ بار از مجموع جرم سیارات سامانه خورشیدی بیشتر است. جرم مشتری ۳۱۸ بار بیشتر از جرم زمین است. قطر آن ۱۱ برابر قطر زمین است. مشتری می‌تواند ۱۳۰۰ زمین را درخود جای دهد. میانگین دوری آن از خورشید در حدود ۷۷۸ میلیون و ۵۰۰ هزار کیلومتر می‌باشد یعنی بیشتر از ۵ برابر دوری زمین از خورشید. ستاره‌شناسان با تلسکوپهای برپاشده در زمین و ماهواره هائی که در مدار زمین می‌گردند به بررسی مشتری می‌پردازند. ایالات متحده تا کنون ۶ فضاپیمای بدون سرنشین را به مشتری فرستاده‌است. در ژوئیه ۱۹۹۴، هنگامی که ۲۱ تکه از دنباله‌دار شومیکر-لوی ۹ با اتمسفر مشتری برخورد کرد ستاره‌شناسان شاهد رویدادی بسیار تماشائی بودند. این برخورد برانگیزاننده ی انفجارهای سهمناکی شد که پاره ای از آن‌ها قطری بزرگتر از قطر زمین داشتند. ماه‌ها تیتان یا تایتان (به فرانسوی: Titan) بزرگترین قمر کیوان (سیاره) (زحل) (دومین سیاره بزرگ منظومه خورشیدی) است که در فاصله ۱٫۲ میلیارد کیلومتری از خورشید واقع شده‌است. تیتان بسیار کندتر از زمین به دور خود می‌چرخد، به طوری که یک روز تیتان در حدود ۱۶ روز زمین است. این قمر در ۲۵ مارس ۱۶۵۵ توسط کریستین هویگنس هلندی کشف شد. تیتان توسط چشم غیر مسلح قابل رویت نیست ولی می‌توان آن را توسط تلسکوپهای آماتوری یا حتی برخی دوربین‌های دو چشمی قوی مشاهده نمود. تیتان تنها قمری است که دارای اتمسفر غلیظ بوده و تنها جرمی غیر از زمین است که دارای منابع اثبات شده سطحی مایعات می‌باشد. تیتان غالبا قمری با مشخصات سیاره خوانده می‌شود. تیتان دومین قمر بزرگ در سامانه خورشیدی است. جو تیتان غالبا از نیتروژن است با این حال دارای متان و اتان نیز می‌باشد. وجود باد و باران سطح تیتان را به شکلی مشابه سطح زمین تبدیل کرده‌است. ماهواره‌های زیادی وجود زیست یا مراحل ابتدایی پیدایش شرایط پیشا-زیستی در تیتان را مورد کاوش قرار داده‌اند. تیتان دارای جوی نسبتاً فشرده و شبیه به زمین در دوران شکل‌گیری آن است. اما با توجه به سرمای شدید (منهای ۱۸۰ درجه) در ماه تیتان، وجود زیست از نوع زمینی در آن بعید به نظر می‌رسد. برج فلکی کنونی برج قوس نهمین برج یا خانه خورشید است. این برج خط سیر خورشید در ماه آذر به مدت ۲۹روز و ۱۲ساعت است. از این رو برج قوس در گاه‌شماری خورشیدی نام دیگر آذرماه نیز می‌باشد. نمادهاآیا می‌دانید
نوشتارهای برگزیدهنگارهٔ برگزیدهگفتاوردچراغست مر تیره‌شب را بسیچ / به بد تا توانی تو هرگز مپیچ — فردوسی سیارات کوتوله پلوتو (به انگلیسی: Pluto) از نظر بزرگی پس از اریس، دومین سیاره کوتوله منظومه خورشیدی است که از هنگام کشف در سال ۱۹۳۰ تا ۲۴ اوت ۲۰۰۶ نهمین سیاره سامانه خورشیدی بود. اما اکنون بنا بر تعریف نوین اتحادیه بین‌المللی اخترشناسی یک سیاره کوتوله و همچنین به عنوان نمونهٔ نخست از رده جدید اجرام فرانپتونی به شمار می‌رود. «پلوتو» گویش زبان انگلیسی است و در زبان فرانسه به آن «پلوتون» می‌گویند. پلوتو در افسانه‌های روم باستان نام خدای زیرزمینی بوده‌است. این نام‌گذاری به دلیل فاصله بسیار دور این جرم آسمانی از خورشید صورت پذیرفته‌است. پلوتو بزرگترین جسم فضایی در منظومهٔ خورشیدی ما است که ماموریت‌های فضایی از سوی زمین هنوز به آن نرسیده‌اند. دنبالهدارها و شهاب‌سنگ‌ها دنباله‌دار شومیکر-لوی ۹ (به انگلیسی: Comet Shoemaker–Levy 9) دنباله‌داری بود که در سال ۱۹۹۴ با سیاره مشتری برخورد کرد. این برخورد، نخستین مشاهدهٔ مستقیم یک برخورد خارج از سیارهٔ زمین در سامانه خورشیدی بود. این رویداد تحت پوشش رسانه‌ای گسترده‌ای قرار گرفت و ستاره شناسان سراسر دنیا توانستند آن را مستقیما مشاهده کنند. برخورد دنباله دار شومیکر- لوی ۹ با مشتری، آگاهی‌های تازه‌ای از سیارهٔ مشتری و نقش آن در کاهش زباله‌های فضایی در فضای داخلی منظومهٔ خورشیدی ارائه کرد. دنباله دار شومیکر- لوی ۹، توسط ۳ ستاره شناس به نام‌های کارولین شومیکر و ایوجین م. شومیکر و دیوید اچ. لِوی کشف شد. در ژوئیهٔ ۱۹۹۲، مدار شومیکر - لوی۹ وارد حد روش مشتری شد و نیروی کشندی مشتری موجب تکه تکه شدن این دنباله دار گشت. از این پس، شومیکر لوی ۹ به صورت رشته‌ای از قطعات جدا از هم که قطر بزرگترین آن‌ها ۲ کیلومتر بود دیده می‌شد. این قطعات در طی روزهای ۱۶ تا ۲۲ ژوئیه، با سرعتی نزدیک به ۶۰ کیلومتر بر ثانیه، به نیم‌کره جنوبی مشتری برخورد کردند. اثرات روشن این برخوردها از لکه سرخ بزرگ هم آسانتر دیده می‌شد و تا چند ماه پس از برخورد نیز دیده می‌شد. طبقات گوناگون
آن‌چه می‌توانید انجام دهید
ویکیپروژههاسراسرنما حلقه‌های زحل در طیف مرئی و پرتو موضوعاتمنظومه شمسی: سیاره ('تعریف سیاره ˑ زیست‌پذیری سیاره‌ای ˑ سیاره زمین‌سان ˑ غول گازی ˑ حلقه سیاره‌ای) ˑ سیاره کوتوله (پلوتوئید) ˑ فهرست ماه‌های طبیعی ˑ فضانوردی ˑ کلونیزاسیون ˑ گاه‌شمار کشف
رده‌ها ستاره‌شناسی:اخترفیزیک • گاه‌شماری‌ها • کاتالوگ‌های ستاره‌شناسی • دستگاه مختصات سماوی • مکانیک سماوی • کیهان‌شناسی فیزیکی • رصدخانه‌ها • سیاره‌شناسی • تلسکوپ‌ها زندگینامه‌ها: ستاره‌شناسان اجرام آسمانی: کهکشان‌ها • سحابی‌ها • سیاره‌ها • ستارگان فضانوردی: پروازهای فضایی بشر • ماهواره‌ها • جستجوی هوش فرازمینی • فضاپیما هیچ زیررده‌ای ندارد |
.svg)
