Вінаград (ягада)
Вінагра́д — садавіна расьлінаў роду вінаград, якая ў сьпелым выглядзе ўяўляе сабой салодкія ягады. Зьяўляецца каштоўным харчовым прадуктам і сыравінай для вінаробства, а таксама ён можа быць выкарыстаны для вырабу сочыва, сокаў, жэле, воцату, разынак, патакі й алею зь вінаградных костачак. Вінаград выкарыстоўваецца ў некаторых відах кандытарскіх вырабаў. Плады вінаграду, а таксама прадукты ягонай перапрацоўкі валодаюць каштоўнымі лекавымі, смакавымі і харчовымі якасьцямі. Вінаград, як правіла, мае эліпсоідную форму, якая нагадвае выцягнуты сфэроід.
Гісторыя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Вырошчваньне фіялетавага вінаграда паўстала 6000—8000 гадоў таму ў Цэнтральнай Азіі[1]. Тэхналёгія вырабу віна паўстала крыху пазьней, калі было заўважана, што дрожджы, што асядаюць на пладох вінаграду, прыводзяць да браджэньня, і ў выніку атрымоўваецца алькагольны напой. Самыя раньнія археалягічныя зьвесткі пра дамінуючае становішча вінаробства ў чалавечай культуры датуюцца 6000 гадоў да н. э. у Грузіі[2][3][4]. Першыя сьляды вырабу чырвонага віна выяўляюцца ў старажытнай Пэрсіі ў Армэніі каля 4000 гадоў да н. э.[5] Да IX стагодзьдзя н. э. горад Шыраз, як вядома, вырабляў некаторыя зь лепшых вінаў на Блізкім Усходзе. Такім чынам, мяркуецца, што чырвонае віно сыра было названа ў гонар Шыразу[6]. Старажытныя эгіпецкія герогліфы зафіксавалі факт вырошчваньня фіялетавага вінаграду ў Эгіпце. Пасьля вінаград меў распаўсюджаньне у Старажытнай Грэцыі, у Фінікіі й Рыме, жыхары якога вырошчвалі вінаград для выкарыстаньня ў ежу й дзеля вырабу зь яго віна[7]. Пазьней, вінаград распаўсюдзіўся па ўсёй Эўропе, Паўночнай Афрыцы, і ў рэшце рэшт патрапіў у Паўночную Амэрыку.
Рымскі навуковец Марк Порцыюс Катон прывёў сьпіс вядомых гатункаў вінаграду, апісваеаў прылады, якія выкарыстоўваюцца для абрэзкі вінаграду й як захоўваць віно. Ён адзначаў, што вінаград стаў дамінуючай культурай у Старажытным Рыме. Сельскагаспадарчая праца рымскага навукоўца-энцыкляпэдыста Марка Тэрэнцыюса Варона, у якой выкладзены некаторыя спосабы высадцы вінаграду, догляд за ім, апрацоўка глебы на вінаградніках. Аўтар рэкамендаваў высаджваць вінаград на паўднёвых схілах. У творы рымскага пісьменьніка й агранома Люцыюса Юніюса Мадэрата Калюмэльлі «Пра сельскую гаспадарку» ў 12 кнігах, то бок сельскагаспадарчай энцыкляпэдыі старажытнасьці, было апісана 50 найболей каштоўных гатункаў вінаграду й адзначалася, што ў розных рэгіёнах маюцца свае гатункі. Аўтар апісваў форму й памеры гронкі й ягадаў, іхны смак і прыдатнасьць да вытворчасьці віна.
У Паўночнай Амэрыцы мясцовыя гатункі вінаграду, якія належаць да розных відаў роду вінаград (лац. Vitis), распаўсюдзіліся ў дзікай прыродзе па ўсім кантынэнце й уваходзілі ў рацыён многіх індзейцаў, але раньнія эўрапейскія каляністы лічылі яго непрыдатным для вытворчасьці віна. У XIX стагодзьдзі Эфраім Бул зь места Канкэрду, штат Масачусэтс, вырошчваў насеньне зь дзікіх лаз Vitis labrusca, каб стварыць гатунак вінаград канкорд, які стаў важнай сельскагаспадарчай культурай у ЗША[8].
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Patrice This, Thierry Lacombe, Mark R. Thomash. «Historical Origins and Genetic Diversity of Wine Grapes». Trends in Genetics 22 No.8.
- ^ McGovern, Patrick E. (2003). «Ancient Wine: The Search for the Origins of Viniculture». Princeton University Press.
- ^ McGovern, P. E. «Georgia: Homeland of Winemaking and Viticulture». Wine History.
- ^ Keys, David (2003-12-28) «Now that's what you call a real vintage: professor unearths 8,000-year-old wine». Archaeology.
- ^ Owen, James (12 January 2011). «Earliest Known Winery Found in Armenian Cave». National Geographic.
- ^ Hugh Johnson, «The Story of Wine», New Illustrated Edition. Mitchell Beazley 2004. — С. 58, 131. — ISBN 1-84000-972-1
- ^ «Grape». Better Health Channel Victoria.
- ^ Jancis Robinson, «Vines, Grapes & Wines», Mitchell Beazley, 1986. — С. 8, 18, 228. — ISBN 1-85732-999-6.
Вонкавыя спасылкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Батанічная інфармацыя пра вінаград. GrapesWeb.com