Giresun

Pontus Bölgesinin önemli yerleşimlerinden biri olan Giresun/Kerasous kentinin yaklaşık 1.6 km. açığında bulunan Giresun Adası, Doğu Karadeniz’de Antik Çağda ve Ortaçağda yerleşime sahne olmuş tek adadır. Antik kaynaklardan edindiğimiz bilgilere göre, ada Klasik Çağda Aretias, Roma İmparatorluk Döneminde ise Khalkeritis Adası olarak adlandırılmıştır. Yaklaşık 40.000 m² yüz ölçüme ve denizden 30 metre yüksekliğe sahip olan ada üzerinde yoğun olarak Ortaçağ’a tarihlenen kalıntılar bulunmaktadır. Adadaki ilk kazılar ise 2011 ve 2012 yıllarında gerçekleştirilmiştir. 2013 ve 2014 yıllarında kazılara ara verilmiş ve 2015 yılından itibaren Giresun Müze Müdürlüğü başkanlığında tekrar başlanmıştır. Bu süreç içerisinde yürütülen çalışmalarda birçok mimari yapı kalıntısı tespit edilmiş olmakla birlikte kazılar; Şapel ve Pitoslu Alan olmak üzere üç farklı bölgede sürdürülmüştür. Kazılar sonucu elde edilen seramik buluntuları, yüzeyde görülen yoğun Ortaçağ buluntularının aksine adanın tarihinin Klasik dönemlere kadar uzandığını ortaya koymaktadır.

Bu araştırmamızda Doğu Karadeniz Bölgesi'nin genel özelliklerinden bahsedilmiş ve Şebinkarahisar Kalesi'nin tarihsel süreçteki oluşumuna ışık tutulmaya çalışmıştır.

Bu çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde giriş dahil olmak üzere Anadolu ve Doğu Karadeniz Bölgesi hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölüm, Doğu Karadeniz coğrafyası, Doğu Karadeniz'de yaşamış antik halklar, bölgede yapılan ticaret, bu bölgede tapınım görmüş tanrı kültleri ve Giresun şehri, Şebinkarahisar ilçesi ile Şebinkarahisar ilçesinde bulunan diğer yerleşim yerleri hakkında bilgi verilmiştir.
İkinci bölüm de ise Şebinkarahisar Kalesi'nin konumu ve genel özelliklerinden bahsedilmiş olunup, kalenin tarihi dönemleri araştırılmıştır. M.Ö 2.bin yılında Anadolu'da bulunan Hititler, Kaşkalar ve Azzi-Hayaşa'ların ve M.Ö. 1.bin yılında Anadolu'da bulunan Kimmer-İskit, Med-Pers ve Hellen-Roma medeniyetlerinin Şebinkarahisar bölgesi ve Şebinkarahisar Kalesi üzerinde etkisi olup olmadığına dair bilgiler verilmeye çalışılmıştır.

Sonuç olarak her iki bölümde de Doğu Karadeniz bölgesinin Eskiçağ Tarihi hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Anadolu, Doğu Karadeniz, Şebinkarahisar, Şebinkarahisar Kalesi

Bu çalışmada, Giresun ilinin Güce ilçesine bağlı Kuluncak köyünün ad menşei
aydınlatılmaya çalışılacaktır. Kuluncak adı hakkında bugüne dek bilinmeyen ve yanlış
bilinen hususlar, Türk kültürü çerçevesinde Asya’da ve Anadolu’daki yansımalarıyla
birlikte değerlendirilecektir. Bu doğrultuda köyün adının, Türklerin yaylacılık ve
hayvancılığa dayanan gündelik yaşamlarında kullandıkları hayvan ve bitki adlarıyla ilişkisi
ortaya çıkarılacaktır. Kuluncak adının, Türk toplulukları arasında sıkça kullanılan ve tay
anlamına gelen kulun sözcüğünden türetilmiş olduğu, bu çalışmanın temel savunusudur.
Türkler yer adlandırma geleneklerinin klasik bir biçimi olarak, kıymetli hayvanlarının
adlarını yerleştikleri yerlere vermişlerdir. Bu tür adların çoğunlukla kırsal kesimlerde
yaygın olduğu gözlemlenmiştir. Kuluncak köyü de yörenin yüksek rakımlı köylerinden
biridir. Kulun ile Kuluncak adları arasındaki anlamsal ilişkide, bu yüksekliğin de payı
bulunmaktadır. Çalışmada, zikredilen iki sözcüğün yakın ve uzak yörelerdeki kullanımları,
anlam, yer ve zaman bağlamında incelenmiştir. Ayrıca, “kulun ve Kuluncak”ın ses
değişiklikleriyle var olan şekillerine ve yerel telaffuz farklılıklarına değinilerek, zikredilen
sözcüklere dair bazı yazılı ve sözlü kayıtlara karşı çıkılmıştır.

This study provides a semantic determination and comparison of lexis which
were mentioned in Divan-ü Lügati’t Türk written in the Period of Middle Turkic
Language by Mahmud al- Kashgari between the years of 1072 and 1074 and are still
in use in Giresun. This dictionary, the known oldest dictionary of Turkish, was written
with Turkish and Arabic script in Baghdad in aforementioned dates. The purpose of
the dictionary is to inform Arap geography about richness of Turkish language and
external factors on socio-culture of Turkish tribes. Therefore, this study has the aim
of determining lexis found in dictionary of Mahmud al- Kashgari and used in Giresun
where numerous Turkish tribes, live sedentarily from the earliest Turkish vocabulary
to today.

Son yıllarda yapılan araştırmalar neticesinde Giresun yöresinin tarihinde iz bırakmış tarihi şahsiyetler arasında tekke ve zaviye kurucularının varlığı tespit edilmiş, bunların yörenin tarihinde icra ettikleri fonksiyonlar üzerinde durulmuştur. Bu çalışmalardan öğrendiğimiz kadarıyla Giresun yöresinde, Müslüman Türklerin fetih sürecine girdiği 12.yüzyıldan itibaren bölgede zaviye kurucusu dervişlerin sosyal hayatın çoğu alanında etkinliği söz konusudur. Şebinkarahisar Avutmuş mahallesindeki Şeyh Süleyman ve Hasan şeyh köyündeki Şeyh Hasan bu hususta örnek gösterilebilecek ilk dervişler olarak karşımıza çıkmaktadır

Eski çağlardan bu yana birçok yapı türünde üst örtü sistemi olarak kullanılan kubbe, Türk
mimarisinin de başlıca üst örtü elemanlarındandır. Klasik Osmanlı döneminde boyut ve
taşıyıcı sistem açısından en abidevi haline erişen kubbe mimarisi, Geç Osmanlı ve Erken
Cumhuriyet dönemlerinde de kullanılmaya ve çeşitlilik göstermeye devam etmiştir. Bu
çeşitlilik bölgelere, yörelere ve zamana göre değişiklikler göstermektedir. Malzeme ve
teknik açıdan oluşan bu çeşitlilik, ahşap üst örtülü camilerde, daha çok bir duvar yapı tekniği
olan bağdadi teknikle inşa edilmiş kubbeler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bağdadi kubbeler
destekli veya desteksiz olarak inşa edilebilmektedir. Kubbeler çatı içine, ahşap tavanın
ortasına yerleştirilmektedir. Bu teknikle inşa edilmiş tek kubbeli ve çok kubbeli örnekler
mevcuttur. Bu da bize bu türün sembolik olarak kullanılmadığını, belirli bir gelişim
gösterdiğini kanıtlamaktadır. Kubbe, Türk mimarisinde, mekânsal gelişim ve üst örtü sistemi
açısından büyük öneme sahip olmakla birlikte, bu çalışmanın konusu olan bağdadi kubbeler
söz konusu gelişim içinde hak ettiği ölçüde incelenmemiştir. Bağdadi kubbeli camiler
hakkında çok az yayın bulunmaktadır. Bu yayınlarda da sadece yapıların genel özellikleri
hakkında bilgi verilmektedir. Yerel bir gelişim ürünü olarak görülen bağdadi kubbenin Türk
mimarisi içindeki yerini alması gerekmektedir. Anadolu’nun büyük kesiminde örneklerine
rastlayabildiğimiz bu teknik, yoğun olarak Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin illerinde görülür.
Her ilin örnekleri birbirlerine benzer ve farklı özellikler göstermekle birlikte, en özgün
örneklere Giresun ve Trabzon il sınırları içinde rastlanmaktadır. Bu çalışmada Doğu
Karadeniz’de Giresun ve Trabzon illerinde yer alan bağdadi kubbeli camiler incelenmiştir.
Çalışmanın konusu olan bağdadi kubbeli camiler, bölge coğrafyasının, yerel yapı
malzemelerinin ve yerel yapı ustalarının yöresel mimariye katkı ve etkilerini ortaya
koymaktadır.

Dome, used as the upper structure of different architectural types since ancient times
onwards, is also one of the primary covering elements of Turkish architecture. Dome
architecture, which reached to its most monumental state with respect to dimension and
structural system during the Classic Ottoman period, continued to show a variety during the
Late Ottoman and Early Republic periods. These variations differ in accordance with region,
district, and time. The domes of the mosques with wooden upper structure constructed with
lath-and-plaster technique, which is in fact a Wall construction technique in general, are the
reflections of this variety. Lath-and-plaster dome is a dome type generally placed in the
middle of the wooden roof. Lath-and-plaster domes can be constructed with or without
supports. Domes into the roof, in the middle of the wooden ceiling.There exist single and
multi-domed examples of domes constructed with this technique. This proves that, this
dome type has not been used symbolically, but it has rather been a part of an evolution
process. While dome has a remarkable importance concerning the spatial and architectural
evolution in Turkish architecture, the lath-and-plaster domes, which constitute the subject
of this thesis, have not been explored as much as they deserve for their role within this
evolution process. There are very few publications about the lath-and-plaster domes.
Whereas, only the general characteristics of these buildings are mentioned in these
publications. The lath-and-plaster domes, which can be considered as a reflection of local
evolution, should find its place within the Turkish architecture. The lath-and-plaster domed
mosques, examples of which can be observed in a great part of Anatolia, are extensively
seen in the provinces of Giresun, Trabzon, Rize, and Artvin. Although the examples of
different provinces reveal similarities as well as differences with each other, the most
authentic examples exist within the provinces of Giresun and Trabzon. In this study, the
lath-and-plaster domed mosques located in the province of Giresun and Trabzon, in Black
sea Region, are studied. The lath-and-plaster domed mosques, as the subject of this study,
reveal the contributions and impacts of the geography of the region, local construction
material as well as the local constructors to the local architecture.

Destan türü Türk halk edebiyatı içerisinde en çok rastlanan halkın duygu
ve düşüncelerini aşıkların dilinden anlatan sözlü kültür ürünlerinden birisidir. Bu
destanda da Giresun Taflancık köyünde geçen bir cinayet olayı anlatılmaktadır.
Çalışmanın konusu da bu destanın içerik ve tarihi altyapısı açısından
incelenmesidir

Özet
Eski çağlardan bu yana birçok yapı türünde üst örtü sistemi olarak kullanılan kubbe, Türk mimarisinin de başlıca üst örtü elemanlarındandır. Klasik Osmanlı döneminde boyut ve taşıyıcı sistem açısından en abidevi haline erişen kubbe mimarisi, Geç Osmanlı ve Erken Cumhuriyet dönemlerinde de kullanılmaya ve çeşitlilik göstermeye devam etmiştir. Bu çeşitlilik bölgelere, yörelere ve zamana göre değişiklikler göstermektedir. Malzeme ve teknik açıdan oluşan bu çeşitlilik, ahşap üst örtülü camilerde, daha çok bir duvar yapı tekniği olan bağdadi teknikle inşa edilmiş kubbeler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bağdadi kubbeler destekli veya desteksiz olarak inşa edilebilmektedir. Destekli kubbeler oturtma çatının, desteksiz kubbeler ise asma çatının içine; ahşap tavanın ortasına yerleştirilmektedir. Bu teknikle inşa edilmiş tek kubbeli ve çok kubbeli örnekler mevcuttur. Bu da bize bu türün sembolik olarak kullanılmadığını, belirli bir gelişim gösterdiğini kanıtlamaktadır. Kubbe, Türk mimarisinde, mekânsal gelişim ve üst örtü sistemi açısından büyük öneme sahip olmakla birlikte, bu makalenin konusu olan bağdadi kubbeler söz konusu gelişim içinde hak ettiği ölçüde incelenmemiştir. Bağdadi kubbeli camiler hakkında çok az yayın bulunmaktadır. Bu yayınlarda da sadece yapıların genel özellikleri hakkında bilgi verilmektedir. Yerel bir gelişim ürünü olarak görülen bağdadi kubbenin Türk mimarisi içindeki yerini alması gerekmektedir.
Anadolu’nun büyük kesiminde örneklerine rastlayabildiğimiz bu teknik, yoğun olarak Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin illerinde görülür. Her ilin örnekleri birbirlerine benzer ve farklı özellikler göstermekle birlikte, en özgün örneklere Giresun ve Trabzon il sınırları içinde rastlanmaktadır. Bu çalışmada Doğu Karadeniz’de Giresun İli’nde yer alan bağdadi kubbeli camiler incelenmiştir. Çalışmanın konusu olan bağdadi kubbeli camiler, bölge coğrafyasının, yerel yapı malzemelerinin ve yerel yapı ustalarının yöresel mimariye katkı ve etkilerini ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelimeler: Giresun, bağdadi, kubbe, cami, ahşap, taş.



Abstract
Dome, used as the upper structure of different architectural types since ancient times onwards, is also one of the primary covering elements of Turkish architecture. Dome architecture, which reached to its most monumental state with respect to dimension and structural system during the Classic Ottoman period, continued to show a variety during the Late Ottoman and Early Republic periods. These variations differ in accordance with region, district, and time. The domes of the mosques with wooden upper structure constructed with bağdadi technique, which is in fact a wall construction technique in general, are the reflections of this variety. Bağdadi dome is a dome type generally placed in the middle of the wooden roof. Bağdadi domes can be constructed with or without supports.
Domes on supports are placed inside the purlin roof, while unsupported domes are placed within the trussed roof, in the middle of the wooden suspended ceiling. There exist single and multi-domed examples of domes constructed with this technique. This proves that, this dome type has not been used symbolically, but it has rather been a part of an evolution process. While dome has a remarkable importance concerning the spatial and architectural evolution in Turkish architecture, the bağdadi domes, which constitute the subject of this article, have not been explored as much as they deserve for their role within this evolution process. There are very few publications about the bağdadi domes.
Whereas, only the general characteristics of these buildings are mentioned in these publications. The bağdadi domes, which can be considered as a reflection of local evolution, should find its place within the Turkish architecture.
The bağdadi domed mosques, examples of which can be observed in a great part of Anatolia, are extensively seen in the provinces of Giresun, Trabzon, Rize, and Artvin. Although the examples of different provinces reveal similarities as well as differences with each other, the most authentic examples exist within the provinces of Giresun and Trabzon.
In this study, the bağdadi domed mosques located in the province of Giresun, in Black sea Region, are studied. The bağdadi domed mosques, as the subject of this study, reveal the contributions and impacts of the geography of the region, local construction material as well as the local constructors to the local architecture.
Keywords: Giresun, bağdadi, dome, mosque, timber, stone.

araştırmada Harşit havzasının önemli bir parçası olan Tirebolu ve çevresinin, genel savaş döneminde maruz kaldığı yangınlar incelenerek Harşit’in yakın tarihine “yangın” perspektifinden bakılacaktır. Rusya’daki Bolşevik İhtilalı’nın ardından, 1918 Şubat’ına kadar Tirebolu-Harşit boylarındaki işgallerini sürdüren Ruslar, geri çekilerek yöreyi terk etmeye başladılar. İşgal sürecinde Tirebolu-Harşit bölümünde büyük kargaşalar yaşandı. Etnik ayrışmanın zirvede olduğu bu dönemde, Tirebolu ateşler içinde kaldı. 1916’da Tirebolu’ya bağlı olan Espiye köyü, 1917 ve 1918’de Tirebolu merkezinde yaşanan yangınlar, yöre tarihinde yeni bir sayfa açtı. Tirebolu yangınları, gerçekleştiği dönem itibarıyla Anadolu’nun çoğu yerinde çıkmış yangınlardan farklı bir zemine sahip değildi. Ancak Tirebolu yangınlarının gerçekleşme tarzı ve faillerine yönelik bir sıradışılıktan söz etmek mümkündür...

Giresun'da kolbastı veya metelik, Trabzon'da ise kolbastı, hoptek veya Faroz kesmesi adları altında oynanan kolbastı son zamanlarda yerel ve ulusal anlamda önemli bir cazibe yakalamış görünüyor. Bununla birlikte farklı müzik formlarında oynanan bu oyunun âidiyeti, yani hangi mahalle ait olduğu ve neyi (hangi konu veya konuları) anlattığı tartışma konusu olmaya devam ettiği gibi oyunun klasik yapısı ve müzikleri üzerinde düzenlemeye gidilmesi de tartışmaların büyümesine yol açmıştır. Oyuncuların karşı karşıya gelerek kavga hâlini almaları; boğuşma, yaralanma, düşme ve kalkma figürleriyle birlikte bu oyunun/temsilin geçmişte yaşanan bir çatışmayı, mücadeleyi temsil ettiği ortadadır. Giresun taraflarında metelik havası ve dere boyu kavaklar müzikleri eşliğinde daha yavaş bir ritimde çalınıp oynanan kolbastının 2 Trabzon'da uzun yıllar dere boyu kavaklar ve yaylanın çimenine kuzu yayılır kuzu türküleri ile icra edildiği görülmektedir. Bununla birlikte, İsmail Yazıcıoğlu'nun daha başka türkü sözleri ile kolbastı müziğine katkıda bulunması 3 yanı sıra Rahmetli Erkan Ocaklı'nın dere boyu kavaklar türküsüne ilave sözler ekleyerek türküyü orijinal formundan çıkarması/değiştirmesi kolbastı oyununun daha hızlı bir ritimde çalınıp oynanmasıyla sonuçlanmıştır. Bunlar haricinde Trabzon'da bazı kimselerin " biz bu oyunu Türk halk oyunları olarak devlete ve millete benimseteceğiz " , " Erzurum'un barı, İzmir'in zeybeği varsa Trabzon'un da kolbastısı var " veya " bu oyun Trabzon'un bayrağıdır " 4 anlayışıyla; âfâki, bilimsellikten uzak, tartışma ve kavga ortamı yaratmaya müsait iddia ve ifadeler ile yola çıkarak oyunun klasik yapısına müdahale etmeleri, sahne düzenlemesi yaparak içerikten ziyade görsel unsurları öne çıkarmaları kolbastının özünden koparak maddi çıkar ve siyasî beklentiler ekseninde yeni bir mecraya girmesine yol açmıştır. Neticede, günümüzde oynanan kolbastı oyunu pop tarzına dönüştürülerek şöhret kazanmakla birlikte, seyirlik hâle gelen oyun özünden bütünüyle kopma aşamasına gelmiş durumdadır. Bu kısa girişten de anlaşılacağı gibi kolbastı oyununun tarihsel alt yapısı ile müzikal yönü üzerinde durmak; duruma nesnel bir şekilde yaklaşarak katkıda bulunmak bu yazının amacıdır. Ancak, kolbastı hakkında bilgi vermeden önce bayram ve düğün gibi her türden kutlama ve eğlencede bölgede eskiden beri var olan horon kültürü ile bu kültüre hizmet eden kemençe, davul ve zurna enstrümanlarının hâkim unsurlar olduklarını; tarihsel temele sahip olduklarını; kolbastı oyununun ise daha yakın bir dönemde ortaya çıktığını öncelikle ve özellikle belirtmek gerekmektedir. Bu gerçeği ortaya koyan verilerden bazıları şu şekildedir:1788 yılında Tirebolu'nun Avcılı köyünde Kemençeci Mustafa isimli şahsa ait bilgiler bulunmaktadır 5. Halkın ödediği öşür/toprak vergisini gösteren 1850 tarihli bir vergi defterinde Şarlı'ya/Beşikdüzü'ne bağlı Yobol köyünde " Kemençecioğlu " bir sülâlenin lakabıdır. Yine aynı tarihte davulcu ve zurnacı adları altında bir çok kişinin varlığı kayıtlara girmiştir 6. Yani, devlet arşivlerinde bulunan belgelerde horon-kemençe unsurları kendini gösterirken, Kolbastı benzeri bir oluşuma rast gelinmemektedir. Benzer şekilde, Trabzon'da vali olarak görev yapan Kadri Beyin (1892-1903) köy delikanlılarını toplayarak onlara muhtelif horonlar ve bıçak oyunları oynattığı bilinmektedir. Yine mesire yerlerinde gerçekleşen Hıdırellez kutlamalarında horon, davul ve zurna gençleri coşkuya getiren unsurlar olarak anılarda yer almıştır 7. 1903 tarihli Trabzon Devlet Salnamesinde (Yıllığında) üst tabakadan olmayan halkın horon, kemençe, davul ve zurna ile olan tarifsiz ilişkisi uzun uzadıya anlatılmakta iken 8 Kolbastı oyununun varlığına dâir bir bilgi

ŞAHİN, D.(2015). Tabiat Unsuru Olarak Şiirimizde Yayla ve Giresunlu Şairler, Yayla Kültürü ve Yaylacılık Sempozyumu (6-7 Kasım 2014) Bildiriler, (s. 327-350). Bilecik: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi.

ÖZET
Edebiyatımızın ilk defa Anadolu’ya açıldığı bir dönem olarak kabul edilen Milli Edebiyat dönemi şairlerinden Mehmet Emin Yurdakul, “Bırak Beni Haykırayım” adlı şiirinde şairleri haykırmayan bir milleti, sevenleri toprak olmuş öksüz çocuğa benzetir. Bu benzetmenin altında, şairlerin içinde yaşadıkları toplumun gerçeğine duyarsız kalmaması gerektiği inancı vardır.
Edebiyatımızın başlangıç dönemi olarak kabul ettiğimiz İslamiyet öncesi Türk edebiyatı sözlü ürünlerinden bugüne, tabiat ve unsurlarının edebi ürünlere yansıyış biçimi, şairlerin duyarlılığının bir göstergesi olarak kabul edilebilir. Koşuk, koşma, türkü gibi türlerle başlayarak, çeşitli yönleriyle dile getirilen tabii hayatın önemli bir parçası da yaylalardır.
Tabiat unsuru olarak “yayla”nın şiirimizde nasıl yer aldığını ve yaylacılık faaliyetlerinin günümüzde halen sürdürülmeye çalışıldığı Giresun’un mahalli şairlerine ne ölçüde etki ettiğini, şiirlerde nasıl yer aldığını ortaya koymayı amaçlayan bu çalışmada, Türk edebiyatının çeşitli dönemlerinden tabiat ve yayla konulu şiir örnekleri ışığında yayla ve yaylayla ilgili unsurlar değerlendirilmeye çalışılacaktır.

Kavramın işareti veya göstergesi olarak tanımlanan sözcükler, yöresel kullanım alanının dışına çıkıp zamanla yaygınlaşarak ortak dilin malı hâline gelebilmektedir. Bu bağlamda düşünüldüğünde ağızlarda bulunan tüm unsurlar bir dil için en önemli yapı taşlarını teşkil etmektedirler. Türklüğün önemli bir coğrafyasında bulunan Giresun ve Ordu yöresi ağızlarının söz varlığında her kavram alanına ait önemli oranda yöresel sözcük bulunmaktadır. Bu sözcüklerin birçoğunun Türk dilinin tarihi dönemlerinden itibaren kullanılageldiği görülebilmektedir. Genel Türkçede kullanımdan düşmüş ve unutulmaya yüz tutmuş olan bazı söz varlıklarının da Giresun ve Ordu yöresi ağızlarında halen bulunabildiği anlaşılmaktadır. Bir millete ya da topluluğa ait kültürel dokuyu en net şekilde yansıtan unsurlardan olan söz varlığındaki kavram alanlarının tespiti ile o topluluğun dünya görüşü, inançları, yaşantıları, sosyo-ekonomik durumları vb. üzerinde yorumlamalar yapmak da mümkün olabilmektedir. Çalışmamızda Giresun ve Ordu yöresi ağızları söz varlığında fındık kavram alanlarına giren sözcükler incelenmiştir. Yöre halkının hayatında çok önemli bir yer tutan fındık ve fındıkçılık çerçevesinde gelişen adlandırmalar Türk dilinin söz varlığı açısından da önem arz etmektedir. Çalışmada Giresun ve yöresi ağızlarındaki genel olarak fındık kavram alanına özgü sözcükler tasnif edilerek bu alanda kullanılan söz varlığının genel bir tablosu ortaya çıkarılmıştır. Bu inceleme ile yöre halkının en büyük geçim kaynağı olan fındığın, halk kültürüne yansıması hakkında bilgi sahibi olmak da mümkün olacaktır. Giresun özelinde bu kavram alanına giren sözcüklerin, Türkçenin söz varlığına katkıda bulunacağı da düşünülmektedir. Çalışmada Giresun ve yöresi söz varlığındaki fındık ve fındıkçılık kavram alanına giren 322 sözcük çeşitli başlıklar altında incelenerek elde edilen veriler üzerinden bazı yorumlamalar yapılmıştır. Çalışmada 7 madde başı altında yapılan sınıflandırmada ele alınan sözcüklerin 204 tanesi Giresun ve yöresine aitken 118 sözcük ise Ordu ve yöresi söz varlığından tespit edilmiştir.

Yaz mevsiminde soğuk soğuk yemekten hoşlandığımız, çoğu zamanda tatlı meyve suyu olarak tükettiğimiz kiraz; zengin mutfak kültürümüz içersinde yemek olarak pilav içersinde de yer edinmiştir. Giresun'da sık sık yapılan bu yemek geleneksel mutfak kültürü içersinde aranılan bir lezzet haline gelmiş, yıl boyu tüketebilmek içinde kiraz salamurası yapılarak kullanılmıştır. Geleneksel haliyle kiraz diblesi ve kiraz salamurasının yapılışı, sunumu kapsamındaki bilgilerin muhafaza edilmesi, sektörel çapta değerlendirilebileceği önemli görülerek; kayıt altına geçirilmesi amaçlanmıştır. Bu gayeyle Giresun'da yöreyi temsil eden kişilerle görüşülmüş ve yazılı kaynaklardan da yararlanılarak detaylandırılmış, uygulama yapılarak fotoğraflanmıştır. Anahtar Kelimeler: Kiraz diblesi, kiraz salamurası, kiraz tuzlusu

Genel olarak soygun yapıp halkın malına ve canına kasteden, etrafı haraca kesenlere şakî ve bu kelimenin çoğulu olarak eşkıya denmiştir. Ayrıca Celâlî, eşirrâ, harâmi, haramzâde, türedi, haydût, uğru kelimeleri de bu anlamda kullanılmıştır. Çoğu araştırmacı eşkıyayı köylülere yardım etmeye çalışan kır isyancıları olarak takdim eder. Araştırmacı Karen Barkey ise onların kırsal toplumun esas zorbaları olduğunu ifade eder. Ona göre eşkıya grupları kırsal topluma zarar vermişlerdir. Onların kaynaklarını yağmalamış ve yerel iktidar sahipleri tarafından baskı altında tutulmalarına etkin bir şekilde katılmışlardır 1 . Ne var ki, eşkıyalığın bazen merkezî iktidarlara karşı halkın menfaatlerini savunma gibi mahiyet kazandığı da görülmüştür. Devlet görevlilerinin baskı ve zulümlerine bir tepki olarak eşkıya reisleri büyük şöhret kazanmış, halk muhayyilesinde kahramanlık destanlarına konu olmuştur 2 . Doğu Karadeniz'de gerek Osmanlı döneminde, gerek Millî Mücadele yıllarında, gerekse Cumhuriyet döneminde halk ve hükümet tarafından eşkıya olarak nitelendirilenler İsmail ve Micanoğlu Hüseyin sayılabilir. Bu dönemlerde gayrimüslim eşkıyalara da rastlanır. Bunlar arasında Rum Yanidis, Yanidisoğlu Haçika, Sarı Yani'yi, Ermeni Haçik'i saymak mümkündür. Burada üzerinde durulacak olan Micanoğlu Hüseyin, Giresun yöresinde türkülere konuş olmuş, dost meclislerinde türkülerini söylemenin bir gelenek halinde sürdürüldüğü, hemen hemen bütün halkın hikâyesini bildiği ünlü eşkıya olarak dikkat çekmektedir. Halk arasında eşkıyalığa başlayış öyküsü şöyle anlatılır 3 : Micanoğlu Hüseyin 1274 (1858) yılında Giresun'un Keşab nahiyesine bağlı Engüz (Dokuztepe) köyünde doğmuştur. 1 Karen Barkey, EĢkıyalar ve Devlet: Osmanlı Tarzı Devlet MerkezileĢmesi (çev. Zeynep Altok), İstanbul 1999, s. 22. 2 Eşkıya, genellikle sarp dağlarda yuvalanırdı. Bu durumda belli bir gücün desteğine ihtiyaç duyulurdu.

İçinde bulunduğumuz yüzyıl hız, teknoloji ve tüketim çağı olarak görülmektedir. Maddi değerlerin hızla tükendiği çağımızda, kültürel manevi değerler de hızla yok olmaktadır. Bu kaybolup giden değerlerden biri de dünya dillerindeki yerel ağızlara ait sözcüklerdir. Kültür unsurunun bir taşıyıcısı olarak dilin bir parçası olan bu yerel ağızlara ait sözcükler günümüzde birçok şarta bağlı olarak kaybolmaktadır. Bu açıdan bakıldığında ağızlardaki yöresel sözcüklerin derlenerek bir an önce kayıt altına alınması büyük önem arz etmektedir. Bu şartlar göz önüne alındığında, çalışmamızda Giresun ağzı üzerinden Derleme Sözlüğü'ne katkılar yapılarak, bu manevi mirasların kayıt altına alınması sağlanmak istenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Ağız Araştırmaları, Türkiye Türkçesi Derleme Sözlüğü, Giresun Ağızları, Söz Varlığı, Türkiye Türkçesi Ağızları.

The recent practice of restoring a small portion of a historic site-generally the most preserved street-has become a trend in urban conservation in Turkey. The large amount of projects, although almost all are unrealized, points to the acceptance of " street renovation " as an effective method of urban preservation. However, the topic has not got the scholarly attention it deserves, yet. Since these types of micro-scale urban preservation projects are acknowledged as an intermediate stage between urban preservation and restoration of individual buildings, the end products differ from façade restorations to detailed renovation projects. This study aims to present a street renovation project for Giresun Dİk Sokak. On the other hand, it also intends to open a discussion on the efficiency and application issues of street renovation projects. Özet Sokak sağlıklaştırma projelerinin son yıllarda yaygınlaşarak artması bunların kentsel tarihi alanların korunması ve sunulmasında etkin bir yöntem olarak kabul gördüğünün işaretidir. Ancak, koruma kavramının kentsel ölçek ile yapı ölçeği arasında değerlendirildiği uygulamalar farklı amaçlar için hazırlanmakta, ortaya çıkan projelerin kapsamı ise cephe düzenlemeleri ile detaylı restorasyon projeleri arasında değişmektedir. Uluslararası literatürde henüz yerini almamış olan, bu nedenle neredeyse Türkiye'ye özgü olarak tanımlanabilecek sokak sağlıklaştırma çalışmaları, gerek etkinlik derecesi gerekse projelendirme ve uygulama süreçleri açısından bilimsel tartışma ortamlarında yerini yeterince bulamamıştır. Bu bildirinin amacı Giresun Kentsel Sit Alanı'nda bulunan Dik Sokak için hazırlanan sokak sağlıklaştırma projesini tanıtırken, bir koruma metodu olarak sokak sağlıklaştırma uygulamaları konusunu akademik gündeme taşımaktır. Korumanın farklı platformlarda, farklı algılandığı bir dönemde, yenileme çalışmalarının koruma kriterleri doğrultusunda nasıl olabileceği konusunda bir tartışmanın yararlı olacağı açıktır. Giresun İl Özel İdaresi desteği ile Giresun Belediyesi tarafından tamamlanması planlanan Giresun Kentsel Sit Alanı içinde yer alan Dik Sokak Sokak Sağlıklaştırma Projesi Şubat 2009 tarihinde başlamış, Kasım 2009 tarihinde Trabzon KVK Kurulu tarafından onaylanmıştır. Giresun kentsel sit alanı Giresun Kalesi'nin batı yamacına yayılmış Hacı Siyam, Çınarlar, Kale mahallelerini kapsayan Zeytinlik mevkiinden oluşmaktadır. Geleneksel doku dar, kıvrımlı taş kaplı sokaklardan oluşmaktadır. Yapılar bahçeler içinde yerleşmiş, sokaklar çoğunlukla bahçe duvarları, yer yer yapılarla tanımlanmıştır. Doğrudan sokağa açılan konutlar bulunmaktaysa da bu yapıların bahçelerini zaman içinde imar değişiklikleri (ifraz, yola terk vb.) ya da yapısal değişiklikler (ek yapı, kat bölünmesi vs) nedeniyle kaybettiği anlaşılmaktadır. Bahçe dışında başka bir açık alan kullanımı (avlu ve benzeri) yoktur. YAPI/PARSEL İLİŞKİSİ Moloz taş duvarlar arkasında kalan bahçe açık alan kullanımında ihtiyaç duyulan mahremiyeti sağlamıştır. Bahçelerde doğal arazi yapısı mümkün olduğunca korunmuş, gerektiğinde taş istinat duvarları ile teraslar oluşturulmuştur. Yapı/bahçe oranı değişiklik gösterse de hiçbir yerde 1/3'ü aşmamakta, bu da yoğun bir yeşil doku oluşturmaktadır. Bazıları oldukça gösterişli olan bahçe kapıları ile ulaşılan bahçelerde tandır, ocaklar, çamaşır tekneleri gibi kullanım objeleri de bulunur. Sıklıkla karşılaşılan kuyuların yanı sıra su basman altına yerleştirilmiş sarnıçlarla bağlantılı dekoratif çeşmeler de yaygındır. Bahçenin konuttan uzak bir köşesine konumlandırılmış müştemilatlardan bazıları günümüze gelmiştir.

Köy monografilerinden başlamak üzere, kırsal yaşam alanlarındaki halk hayatına dönük çalışmaların hemen hiçbirinde Anadolu'nun her köyünde karşılaşılan delilerin konu edilmediği görülmektedir. Bu durumun, 1990'lı yılların başlarından itibaren sıkça görülmeye başlanan kent kültürü bağlamlı çalışmalarda da devam ettiği gözlemlenmiştir. Daha önce kırsal bölgeler üzerine gerçekleştirilen folklor bağlamlı çalışmalarda takip edilen tespit ve tahlil yöntemlerinin kentsel alan sözlü kültür çalışmalarına büyük oranda aynen tatbik edilmeye çalışılması, bu tavırda belirleyici etken olmuştur. Oysa kent yaşamının kültürel kodlarını bünyesinde barındıran mahalle hayatında, şimdiye kadar dikkat edilmeyen pek çok unsur gibi delilerin ve onlar etrafında gelişen kültür, inanış ve düşünüş biçimlerinin oldukça önemli bir yeri vardır. Herhangi bir akıl hastalığı bulunsun veya bulunmasın "deli" olarak kabul edilen kişilere karşı, sosyal algıda değişen ve değişmeyen unsurların tespitinin yanı sıra, bunlar etrafında anlatılan ve çoğu zaman mekânı kentsel yaşam alanının bir parçası olan anlatılardan elde edilebilecek diğer ipuçları, kültür araştırmacılarının yeni araştırma konuları temin edebilmelerinin yanında farklı bakış açılarına kavuşmalarını da sağlayacaktır. Bu çalışmayla, Giresun örnekleminden hareketle kent kültürü araştırmalarına yeni başlıkların eklenmesi gerekliliğine deliler üzerinden vurgu yapmak amaçlanmıştır. Giresun kent hayatı içinde temsili özellikleriyle haklarında anlatmalar oluşacak şekilde tebarüz eden kimi delilere dair anlatılar ekseninde, kentli insanın delilik algı biçimleri özgün bir yaklaşımla ortaya konulmaya çalışılmıştır.

1939 Eylül’ünde Alman tanklarının Polonya’ya girdiği haberleri tüm dünyada yeni savaşın ayak sesleri olarak duyurulmuştu ajanslardan. Herkes savaşın kısa sürede biteceğini söyleyebilirdi o günlerde. Ne var ki günler, aylar, yıllar birbirine bağlandıkça savaş alanları da genişliyor; bütün dünya korkunç bir felaketin içine sürükleniyordu.

Görünürde savaş sınırların hatta denizlerin ötesindeydi ama savaşın etkileri Karadeniz kıyılarına çoktan ulaşmıştı. Trabzon, Giresun, Rize ve diğer kıyı şehirleri dünyanın en uzak yerleri değildi elbette. Savaşın tüm ağırlığı henüz kendini toparlayamamış olan bu şehirlerin de üstünden geçiyordu. Ekmek Rize’de de karne ile satılıyor, mahsul vergisi Giresunlu çiftçiyi de vuruyor, varlık vergisi Trabzonlu zenginin de yakasına yapışıyordu. Karadeniz kıyıları her gece karartılıyordu ve her sabah ajanslar saldırıların henüz sınırların ötesinde cereyan ettiğini gizli bir sevinçle dile getiriyordu. Her şeye rağmen Karadeniz, şehirlisi ve köylüsüyle ayakta kalmayı zorluyordu.

Elinizdeki kitap II. Dünya Savaşı yıllarında Karadeniz şehirlerindeki toplum hayatına, ekonomik ve politik gelişmelere ışık tutuyor. 
Tufan GÜNDÜZ

Özet: Türk boylarının geçmişteki bozkır yaşantısı, tarihsel süreçte tedricen değişiklikler göstererek yirminci yüzyıla dek varlığını sürdürmüştür. Eski yurtları olan Orta Asya'daki göçebe yaşam tarzını Anadolu'da da yüzyıllarca sürdüren Türkler, yaylacılığa endeksli hayvancılıkla uğraşmaktayken, ilerleyen zamanlarda tarımsal faaliyetlere de zaman ayırmaya başlamışlardır. Tarımsal faaliyetlerin gündelik yaşamda önem kazanmaya başlamasıyla, Türklerin yaylacılık geleneğinde işbölümü ve zamanlamaya dair değişiklikler gerçekleşmiştir. Ziraat ve yaylacılığın bir arada yürütülmesi için, aile fertleri arasındaki rol dağılımı git gide belirgin bir hâl almıştır. Osmanlı'nın son dönemlerine gelindiğinde, yaylacılık faaliyetlerinin bozkırdaki Türk toplumu üzerinde yeni kültürel sonuçlar doğurduğu görülmektedir. Bu sonuçlara açık bir örnek niteliği taşıyan Giresun yöresindeki otçu göçü; yaylacılık, hayvancılık ve ziraat işlerini birlikte yürüten ailelerde yeni kültürel kavramları beraberinde getirmiştir: " Kaynağa gitmek ". Giresun yöresinde yüzyıllarca kullanılmış olan bu kavram, otçu göçü geleneğinin önemini yitirmesine paralel olarak unutulmaya yüz tutmuştur. Kavramın temelinde yatan yaylacılık-hayvancılık-ziraat üçlemesinden doğan aile fertlerinin iş bölümü ve ara zamanlara bağlı rol dağılımının daha iyi anlaşılması için Türk kültüründe şenliklerin, göç ve göçebeliğin tarihsel arka planının incelenmesi gerekmektedir. Bu doğrultuda çalışmada, Giresun yöresinde kullanılmış olan " kaynağa gitmek " kavramının tarihsel arka planı üzerinde durulacaktır. Anahtar Kelimeler: Giresun, yaylacılık, otçu göçü, kaynak. Abstract: The moorland living of Turkic tribes in the past, carried on till twentieth century by showing gradually varieties in the historical process. While Turks which continued in Anatolia for centuries their nomad life style in the Central Asia their old country, were working away with the husbandry indexed with the transhumance, have started to spare time for the agricultural activities later on. The transhumance tradition of Turks has showed some varieties about division of labor and timing as the agricultural activities started to become important at daily living. The casting between family members come to state of distinct more and more to be carried out the transhumance together agriculture. When the late Ottoman's periods, it seems the activities of transhumance resulted new cultural conclusions on Turk society in the moorland. The pasture migration which is exemplary to these conclusions has brought new cultural concepts on the families who were running together the transhumance, husbandry and agriculture: " Going to the source ". This concept which used for centuries in the region of Giresun has begun to be forgotten in parallel losing its importance of this migration tradition. For coming out better to the casting connected to

Recent changes in the travel trends of tourists have given cause for new strategies by tourist destinations. One of the most important
factors for a tourist destination to be able to compete with another is to be able to incorporate the local cusine and the regional
products within tourism activities. In order to differentiate the local products from others, to prevent imitation and to maintain and
inspect the standards of quality, local products require a geographical indication. Gastronomy is a factor of the geographical identity,
particularly, gastronomy products having geographical signs are a positive contribution to gastronomy tourism. Within the scope of
this research, suggestions were put forward in order to contribute to tourism in the city of Giresun for geographic signed products
and gastronomy tourism. The result of the research indicate that promoting and marketing the geographically indicated gastronomical
products will help to forge a link with the brands of geographically indicated products which will contribute to the tourism in the city
of Giresun

Türk Dili ve Edebiyatı Bölüm üne Y rd. Doç. Dr. olarak atandı. 2011'd e d oçent lik, 2016 yılında ise profesörlük unvanlarını aldı. Türk dili ve edebiyatı ve çağd aş Türk lehçeleri alanında birçok kitabı, m akalesi vb. bulunm aktadır. H alen Giresun Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bö lüm ünde öğretim üyesi olarak g ö rev yapm aktadır. Samet CANTÜRK 1987 yılında Sam sun ili Bafra ilçesinde doğm uş olan Sam et C antürk aslen Espiyelidir. B afra'da başladığı ilköğrenimini Giresun ili Bulancak ilçesi Barba ros ilköğretim O kulu'nda (1993-2001), ortaöğrenim ini Bulancak A n ad olu Lisesi'nde (2001-2005), yükseköğrenim ini de A fyon K ocatepe Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı bölü m ü nd e(2006-2010) tam am ladı. Yüksek lisans eğitimini O rdu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Di li ve Edebiyatı A n a Bilim Dalında 2013 yılında tam am ladı. 2014 yılında Gire sun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı A n a Bilim Dalında başladığı doktora eğitim i d evam etm ektedir. H alen Giresun Ü niver sitesi Rektörlük Türk Dili B ölüm ünde öğretim görevlisi olarak çalışm aktadır.

Aşk kelimesinin sarmaşık manasına gelen "ışk"dan alıştığı söylenir. Sarmaşık sarıldığı yeri nasıl kaplarsa, aşk da girdiği kalbi, hatta bütün vücudu öylece kaplar. Aşk, muhabbetin seveni kavraması, bütün vücûduna yayılması, âdeta onu sarmaşık dalları gibi kucaklamasıdır.

Bu çalışmada, Giresun İl Turizm Koordinasyon Kurulu'nun yapılanması, destinasyon yönetim örgütü örneği olarak incelenmiştir. Bu kurulun yapısının incelenmesi, diğer destinasyonlarda uygulanıp uygulanamayacağı bakımından önemli görülmüştür. Öte yandan bu çalışmanın özellikle Türkiye‟deki turizm yazınına katkı sunacağı beklenmektedir. Bu önem ve katkı, bu çalışmanın yapılmasına zemin hazırlamıştır. Araştırma verisinin elde edilmesinde ikincil kaynaklardan yararlanılmıştır. Bu kapsamda “Giresun İl Turizm Stratejisi ve Eylem Planı” incelenmiştir. İnceleme sonucunda söz konusu kurulun, henüz yolun başında olduğu fikri oluşmuştur. Ancak ilerleyen önemlerde kurul, öncü sayılabilecek nitelikte olabilir. Bununla birlikte, kurulun öncü olabilmesi için, bazı hususlara dikkat etmesi gerektiği düşünülmektedir. Nitekim kurulun birtakım eksikliklere sahip olduğu tespit edilmiştir. Kurulun yapılanmasında görülen en önemli eksikliğin, yerel halkı temsil edecek bir tarafın kurulda yer almaması olduğu düşünülmektedir. Öte yandan yaptırım gücünün tamamen valide olması da, önemli bir eksiklik olarak görülmüştür. Bu eksikliklerin üzerine gidilmesi ve tamamlanması hususunda gerekli adımların atılması halinde, daha sağlam bir destinasyon yönetim örgütü modeli oluşturulabilecektir.

In this study, the structure of Giresun Provincial Tourism Coordination Committee has been examined as an case of destination management organization. The examination of the structure of this committee was considered important in terms of whether or not it will be applied in other destinations. On the other hand, this study is expected to contribute to tourism literature in Turkey. This study is designed on this importance and contribution. Secondary sources were used to obtain the research data. In this context, Giresun Provincial Tourism Strategy and Action Plan were examined. As a result of the review, it was concluded that the committee is at the beginning of the road. However, in the future, the committee may be considered as a pioneer. However, in order for the committee to be a pioneer, it is considered that it needs to pay attention to certain issues. As a matter of fact, it has been determined that the committee has some deficiencies. The most important deficiency in the  structuring of the Committee is the absence of a member representing the local people. On the other hand, the fact that the sanction power is fully in the governor was seen as an important deficiency. A more robust destination management organization model can be established if necessary steps are taken to address these deficiencies and to complete them.

Öz 1932'de kurulan Halkevleri tarih, kültür, folklor ve arkeoloji araştırmalarında önemli faaliyetler yürütmüştür. Halkevlerinin Giresun şubesi de bu alanlarda çeşitli faaliyetler göstermiştir. 1937'de bir yol yapımı sırasında Giresun'un Bulancak ilçesine bağlı Ahmetli köyünde, eski çağlara ait bazı heykeller bulunmuştur. Heykellerin yanı sıra aynı dönemin ürünü olduğu anlaşılan bazı eşya kalıntılarına rastlanmıştır. Heykeller kısmen zarar görmüş, eşya kalıntılarıyla birlikte parçalanmıştır. Parçalanan tarihi eserlerin bir kısmı yol inşaatına karışarak üzeri kapanmıştır. Bilinçsiz ve duyarsız bir biçimde yapılan yol çalışmaları neticesinde ortaya çıkan heykel ve eşya kalıntıları, ildeki bazı memurlar ve kaymakam eşliğinde incelenmiştir. Halkevleri Giresun şubesi yetkilileri ise bulunan tarihi eserlere dair bir rapor hazırlamıştır. Söz konusu dönemlerde Giresun'da henüz müze bulunmadığından, bir müddet Giresun'da bir ilkokulun deposunda tutulan heykel ya da heykellerin Trabzon Müzesi'ne nakledildiği, yakın dönemlerdeki bazı resmi yazışmalardan anlaşılmaktadır. Giresun merkezine 27, Bulancak'a 12 kilometre uzaklıkta olan Ahmetli köyü, buluntulardan anlaşıldığı üzere, Hititlerin kültürel etki çemberinde yaşamış bir topluluğa ev sahipliği yapmıştır. Giresun ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarihine kaynaklık eden bu tarihi eserlerin bulunduğu yer ve içerdiği sembollerin önemine binaen; Giresun yöresi ve Hititler ilişkisi bağlamında bu çalışma yapılmıştır. Abstract The Community Centers founded in 1932, were conducted important activities about history, culture, folklore and archeology researches. Giresun desk of Community Centers was active about these areas, too. Some sculptures were found belonging to the old ages in the village of Ahmetli related to Bulancak county in Giresun, during a road building. Some residuals of objects which come out belonging to the same period found along with the sculptures. They were partially wrecked and splintered with the residuals of objects. Some of splintered historical artifacts are covered by messing the road construction. The sculptures and residuals of objects are examined by some officers and the district governor in the city which emerged as a result of the road buildings committed involuntarily and callously. The officials of the desk of Giresun Community Centers prepared a report about the founded historical artifacts. During these periods there wasn't a museum in Giresun yet. So for a while the statue or the statues which were hold in primary school's storage in Giresun, were transferred to Trabzon Museum and this can be understood from the correspondence in recent periods. This study was conducted in the context of the relationship between Giresun region and the Hittites owing to the importance of the symbols they contain and the location of these historical monuments which were the source of Giresun and the Black Sea. The Ahmetli Village where is 27. Km. far away from the city center and 12 km. far away from Bulancak was home to this community who lived in the circle of cultural influence of the Hittites.

ÖZET
Söz varlığının bir parçasını oluşturan kılık ve kıyafete ait unsurlar o ağız bölgesinde yaşayan insanların
gelenek ve göreneklerini yansıtması yönünden bizim için önemlidir. Türkçenin ilk yazılı kaynaklarından 7.
yüzyıla ait Orhun Yazıtları’nda elbise kavramı ton sözcüğü ile karşılanmıştır. tonlug (elbiseli), tonsuz
(elbisesiz, çıplak), kedim (giyim, kuşam), kedimlig (giyimli), yalma (kaftan), agı (ipekli kumaş), kidiz (keçe
kumaş), kin (ipek), kiş (samur kürkü), kutay (ipek, ipekli kumaş), işgiti (ipekli kumaş), kırgaglıg (kenarları
kıvrık elbise) bu dönemdeki kılık ve kıyafete ait söz varlığından günümüze ulaşan bazı sözcüklerdir.
Günümüz Türkçesinde yazılı dilde giyim kuşam, üst baş, giysi, kılık kıyafet, kıyafet, kıyafetli, kıyafet
balosu, kıyafet düşkünü, kıyafetli, kıyafetnâme, kıyafetsiz, kıyafetsizlik, kalıp kıyafet gibi sözcüklerle
karşılanan kıyafet kavramı ağızlarda da farklı yapıda isim ve fiil türünde sözcüklerle karşılanmış, kültürel
yaşamın bir parçası olan kıyafet ve kıyafet kültürü toplumsal hayatın bir gereği olarak ağızlara yansımıştır.
Örneğin elbise, üst baş, giyecek karşılığı olarak eğen /eğin / eyin, esbap, geysi, gılık, üslük vb.
Giresun ağzında kadın, erkek ve çocuk giyimine ait söz varlığını tespit etmeyi, özelliklerini belirlemeyi
amaçlayan bu çalışmada Derleme Sözlüğü’nden hareketle Giresun ağzını konu edinen yazılı kaynaklardaki
mevcut söz varlığı belirlenerek kendi içerisinde gruplandırılacak, değerlendirilecek, köken bilgisi üzerinde
durulacak ve mevcut kılık ve kıyafet kültürüne ait söz varlığı ana hatları ile ortaya konulacaktır.
Anahtar Kelimeler: Ağız, Kıyafet, Giyim-Kuşam, Söz Varlığı, Derleme Sözlüğü