Cuba

Cuba (古巴)

Cuba (古巴)

Cuba kapulungan a kanatal (古巴共和國) “Spain (西班牙) a kamu u República de Cuba”, Cuba(古巴) nuamisanay cacay a kapulung kayadahay a subal a kanatal.

(u kamu nu Hulam sa: 古巴共和國（西班牙語：República de Cuba），通稱古巴（Cuba），是美洲加勒比海北部的一個群島國家)

u Cuba (古巴) sa i labu nu Congnanmeico, itiza i 21 30 N, 80 00 W

u ahebal nu lala’ mapulung sa 110,860 km²

u ahebal nu lala'ay sa 109,820 km², u ahebal nu nanumay sa 1,040 km²

hamin nu tademaw sa 11,179,995.

kakalukan umah sa 60.30%, kilakilangan umah sa 27.30%, zumaay henay umah sa 12.40%.

u lumeniay ku banges nuheni, takalaw ku tedemaw.

tapang tusu nu kanatal (首都)

u tapang tusu nu kanatal sa u Havana (哈瓦那).

sapadateng nu kanatal demiad(國家紀念日)

sapadateng nu kanatal demiad sa 1 bulad 1 demiad.

tabakiay a tapang nu kanatal(元首)

u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) ayza sa ci Miguel Díaz-Canel, micakat a demiad sa i 2021 a mihca 4 bulad 19 demiad.

u cunli nu Cuba (古巴) ayza sa ci Manuel Marrero Cruz, micakat a demiad sa i 2019 a mihcaan 12 bulad 21 demiad.

u hata nu Cuba

u kulit nu hata nu Cuba, situlu ku kulit, u semilaway u salengacay atu sumanahay.

Cuba kapulungan a kanatal (古巴共和國) “Spain (西班牙) a kamu u República de Cuba”, Cuba(古巴) nuamisanay cacay a kapulung kayadahay a subal a kanatal.

(u kamu nu Hulam sa: 古巴共和國（西班牙語：República de Cuba），通稱古巴（Cuba），是美洲加勒比海北部的一個群島國家)

i tini i sacumut Mexico wan(墨西哥灣), satipan atu Mexico Yucatan Peninsula ban-daw(墨西哥尤卡坦半島) laet tu Yucatan-hay-siy(尤卡坦海峽), nutimulan izaw ku Jamaica (牙買加) atu Cayman a subalsubal(開曼群島), nuwalian atu Haiti kapulungan a kanatal (海地共和國) atu Dominican kapulungan a kanatal (多米尼加共和國) laet pasayza i bayuan Sian-bun-hay-sia(向風海峽), nu tinulan nuwamisan izaw ku Bahamas (巴哈馬群島), atu Amilika (美國) si laet masasuayaw tu Florida hay-sia(佛羅里達海峽) atu Florida (佛羅里達州) satimulan tu nu Key West(基韋斯特) a tukus u sapuyuay a laet pakalatu 145 km.

(u kamu nu Hulam sa: 墨西哥灣入口處，西與墨西哥尤卡坦半島隔尤卡坦海峽，南有牙買加和開曼群島，東與海地共和國和多米尼加共和國隔向風海峽，東北方有巴哈馬群島，與美國隔佛羅里達海峽相對，與佛羅里達州最南端的基韋斯特的陸地最短距離約為145公里。作為加勒比地區面積最大和人口第二多的島嶼，古巴扼守巴拿馬運河與美國東岸之間的海路要道。被形容為墨西哥灣的鑰匙。領土包括古巴主島及其附屬群島和青年島。哈瓦那是古巴的首都和最大城市，聖地亞哥是第二大城市)

mala u Caribbean (加勒比) a kenis kakitizaan u ahebal u satabakiay atu sakatusa u yadahay nu subal atademaw, Cuba(古巴) mipuput tu Ba-na-ma-yung-he(巴拿馬運河) atu Mey-ku(美國) tu dadipasanay tu nu bayuay a zazanan, mahiza u Mexico wan(墨西哥灣) a sacukcuk, u lala’ pasu Cu-ba-zuw-daw(古巴主島) u kahenulan a subal atu tungusay Fu-su-cung-daw(附屬群島) nukatuuday a subal atu Cing-ning-daw(青年島),Ha-wa-na(哈瓦那) u kahenulan a tuse nu Cuba(古巴) atu satabakiay a tuse , Seng-ti-ya-ke(聖地亞哥) u sakatusa u satabakiay a tuse.

laylay (歷史)

u macakatay a nikauzip(早期文明)

i ayaw nu katukuhan nu Spain (西班牙) Cuba(古巴) subalan u nu enengay u Tay-nuo(泰諾) a tademaw, Si-bu-ney-zen(西波內人) atu Kuw-na-ha-ta-ba-yi(瓜納哈塔貝伊) a tatemaw, u tuas nu heni namakay nuwamisan tepanan atu Nan-mey-zuw-ta-lu(南美洲大陸) miduduc katukuh i tini.

(u kamu nu Hulam sa: 在西班牙人抵達之前，古巴島上居住著泰諾人、西波內人和瓜納哈塔貝伊人。他們的祖先自北、中和南美洲大陸漂泊而至。)

micunuday a tatemaw(殖民)

i Cuba(古巴) i 1492a mihcaan 10 buladmaazih nu matepa’ nu Ke-ling-bu(哥倫布), 1511 a mihcaan mala u micunuday a tademaw tu nian a lala’, 1515 a mihcaan patizeng ku Ha-wa-na(哈瓦那), makai’ tu cuwluay a kiukay Ci-tu-ciw(基督教) u yincumin mapacici’ nu Spain (西班牙) nu micunutay a tademaw miala’ tu king, 1529 a mihcaan i Cuba(古巴) mabuwah siimelang tu makebingay patayen tu tulu hum a tusa ku tademaw tu beduhul a imelang u cayay ku kalalit tuimelang a yincumin, u heni pakaniyay i Europe (歐洲) u malalitay a imelang humis nayay ku icelang i kasumamadan a mihcaan mahamin amasebek a mapatay ku tademaw. sapicunus cayay katenes nu sakawaway, makay sumamadan tu 16 a mihcaan malingatu pacumut tu saluyaluy ku Africa (非洲) lumeniay a tademaw malakuli mikawaw tu mangeliay paluma’ atu mikimay mi kung(礦) ngay a kawaw,1762 a mihcaan Havana (哈瓦那) macena’macalap nu Da-ing-di-ku(大英帝國), sazikuzay u Spain (西班牙) alesan tu ku Bou-lu-li-da(佛羅里達) satu a panukas, 1790 a mihcaan Cuba(古巴) nuculal tu nu saayaway a milunguc tu amisakaku tu sakawaw(獨立的運動), pakaala tu nu misakaku tu nu malukay a kuli, He-say-an-dung-ni-aw(何塞·安東尼奧) a mikeliday palekal ku kuli.

(u kamu nu Hulam sa: 古巴於1492年10月被哥倫布發現。1511年成為殖民地。1515年，哈瓦那建立。不願皈依基督教的原住民被西班牙殖民者強迫淘金。1529年在古巴爆發的麻疹殺死了三分之二倖存自天花的原住民，他們對來自歐洲的傳染病毫無抵抗力，在一個世紀之內幾乎全部滅絕。為了填補勞動力空缺，自16世紀開始大批非洲黑奴被輸入，從事種植園勞動和採礦作業。1762年，哈瓦那被大英帝國短暫占領，最後由西班牙放棄佛羅里達而換回。1790年，古巴出現初期要求獨立的運動，獲得自由的農奴何塞·安東尼奧領導了奴隸起義。)

masakaku (獨立)

papikawaw mipuput tu Amilika(美國) tu siacaay緬因號戰艦 itini 哈瓦那minatu mapuwah, sakanusa ku Amilika(美國) u Spain (西班牙) kumihiniay, satu picumut tunian a ngangayawan i lalay pangangan hantu (美西戰爭), sazikuzay satu u Spain (西班牙) u Cuba(古巴) kelit han apabeli tu Me-kuw(美國), 1902 a mihcaan Amilika(美國) palatatenga’ tu pisateked.

(u kamu nu Hulam sa: 奉命維護美國利益的緬因號戰艦在哈瓦那港爆炸，美國指這是西班牙所為，由此介入戰爭，史稱美西戰爭，最後西班牙將古巴割讓給美國。1902年美國承認古巴獨立。)

misateked

kanatal ku i hekalay a lala’(地理)

nu Cuba(古巴) a lala’nu Cuba(古巴) ay a subal Cin-niyen-daw(青年島) atu tabakiay adidi’ay a sakaputasubal, pakala tu 4,195, Cuba(古巴) a subal ngangan nu subal I liyut miliwliw tu seoat u sa adidi’ay a subal,pasu satipan nuwamisan a dadipasan u zuma’ u Ke Ke-luw-la-do-cung-daw(科羅拉多群島), ngangan nu subal u tepan nu nuwamisan anutipan a bayu a tukus u zuma’ u Sa-wa-na-ka-ma-kuy-cung-daw(薩瓦納 - 卡馬圭群島), tepanay timul a dadipasan i likut u Wang-how-hua-yun-sung-daw(王后花園群島) atu nu wamisan timulan a dadipasan u likut u Ka-na-ley-aw-cung-daw(卡納雷奧斯群島).

(u kamu nu Hulam sa: 主條目：古巴地理

比尼亞萊斯山谷

古巴陸地由古巴島，青年島以及大大小小共4,195個島嶼組成)

u lala’ nu Cuba(古巴), pulung nu hekal 110,861 km², Cuba(古巴) a subal u wayway tanayu’,makaysatipan a San Antonio (聖安東尼奧) a kalimucu’ katukuh i sawalian pasayza’ satipan a kalinucu’, tanayu’ 1,225 km, u ahebal pakala tu 210 km, u likecu caay pakala tu 32 km, u kalaleca’ pakala tu 80 km, mahamin u hekal nu subal 105,006 km², nu a Caribbean a bayu (加勒比海) nu bayuay u satabakiay a subal, i kitakit sakasabaw pitu u tabakiay a subal.

(u kamu nu Hulam sa: 古巴的領土總面積為110,861平方公里。古巴陸地由古巴島，青年島以及大大小小共4,195個島嶼組成，古巴島為主島，周圍環繞四個較小的島群，包括西北海岸以外的科羅拉多群島、主島中北段大西洋沿岸以外的薩瓦納 - 卡馬圭群島、中部南岸外的王后花園群島和北部南岸外的卡納雷奧斯群島。古巴島形狀狹長，從西端的聖安東尼奧角到東端的邁西角，長度為1,225公里，最寬處寬約210公里，最窄處不到32公里，平均約80公里，全島面積為105,006平方公里，是加勒比海中最大的島嶼，世界第17大島。)

u akuti’ay a demiad (氣候)

malilid nu Mexico wan (墨西哥灣) akuti’ nu lahud macunus ku akudi’ macunus ku sumed malaid ku i tiniay a bali, mala u akudi’ay tu bali nu nalinabuan(草原), kaakudi’an nu bali a mihcaan palalecad tu nu demiad saadidi’ay, u puu’ nu mihcaan tu pakasumad nu makay suyza u elep nu nanum a paketun, u puu’ nu kaketal puu’ nu kakelalan makaysabaw cacay a bulad lalit katukuh i nu cila a mihcaan tu sepatay a bulad, puu’ nu kaudad annamakay lima a bulad lalit katukuh i cacay bataan a bulad.

(u kamu nu Hulam sa: 受墨西哥灣暖流增溫增濕影響的當地氣候為熱帶草原氣候，氣溫年較差相較於日較差很小，季節變化由降水量決定。旱季從十一月持續到次年四月，雨季從五月持續到十月。)

cen-ce政治

Cuba kapulungan a kanatal (古巴共和國) u ayzaay caay katuud tu pinaay nu Kung-can-dang(共產黨) tu mikawaway tu nu zen-buay nusiykay a teked nizatengan nu kanatal. Cuba(古巴) 1976 a mihcaan u panutek nu hulic u uynian a kanatal u saykay a sateked nizatean nu kapulungan a kanatal (共和國).

(u kamu nu Hulam sa: 古巴共和國是現今少數幾個由共產黨執政的社會主義國家之一。古巴1976年的憲法規定該國為社會主義共和國。)

pakawawan tu kakitizaan tu kenis(主條目：古巴行政區劃)

Cuba(古巴) uyzaan u nu 中央 a nisakaku mapulung tusakuwan, hamin ku kanatal malalacal mala1 4 a kasasiniyazu’ cacay u sakakaay a niyazu’,（哈瓦那 a tuse atu青年島 u micidekay a kakitizaan.

(u kamu nu Hulam sa: 古巴採用中央集權的政治體制。全國分為14個省、一個省級市（哈瓦那市）和青年島特區，)

kawaw nu hitay軍事

Cuba(古巴) hitay nu zen-bu pangangan han 古巴革命武裝力量 u saicelangay mingayaw a Cuba(古巴) han, 2006 a mihcaan u kalisiw nu hitay maamin nu Cuba(古巴) a kanatal tu nilaculan pulung ku siaca 3.8%, uyni u sacatungngan(裝備) nu hitay pakala tu ni pawapenan nu China (中國) atu Caw-sian(朝鮮),

(u kamu nu Hulam sa: 古巴政府軍稱為古巴革命武裝力量。2006年，軍費占古巴國內生產總值的3.8%。[40]，裝備得到中國和朝鮮的供應。古巴是一個長期實行義務兵役制的國家，年滿17歲的男青年均有服兵役的義務。服役期1年或2年，長度取決於是否被高等教育機構錄取。年滿17歲的女性公民如果自願，並符合軍隊需要，也可參軍服現役。)

dayhiy nu kanatal(外交)

Cuba(古巴) a zen-hu hizasa, Cuba(古巴) a miduduc tu hulic nu kanatal a hulic, Cuba(古巴)kasicas tu paykanatal tu pikuwan, u niu satekad atu pasakapah ku lala’ ku kakitizaan a lala’, midama’ ku binacadan a tademaw u nuzip ku paketunay tu palalecad tu paykanatalan, caay kakai’ amikuwan u tunu zumaay, a kanatal tu pikuwan tu lalabuay nu zen-ze, hinisaku kanatalay a malakaput a malalecat tu ngangaan masasukapah ku kaizaw, pacici’ sa amapulung mueneng miduduc tu Lian-he-cu-sian-cang《聯合國憲章》, Cuba(古巴) a dayhiu a kanatal a kawaw u ngangan nu kanatal a teked nizatenagn mibelin tu Di-ku-cu-iy(帝國主義) atu malacacay ku balucu’ tu nu sakatulu nu kanatal i kitakit .

(u kamu nu Hulam sa: 古巴政府認為，古巴遵守國際法的基本原則：尊重各國的主權、獨立和領土完整，支持民族自決、各國平等，反對干涉別國內政。認為國際合作應在平等基礎上互惠互利，堅持和平共處，遵守《聯合國憲章》。古巴外交政策的基礎是國際主義、反帝國主義和團結第三世界國家。)

manamec (經濟)

主條目：古巴經濟

2010 a mihcaan Cuba(古巴) patahekal patayza i kanatal(2010年古巴出口結構)

Cuba cen-hu (古巴政府) nu siykay a nizatengan mikawaw sibalucu’ tu nu manamec (經濟), wiza amin nilaculan a nisulitan u kanatal kumikelecay satu mahamin u misakawaway tu mangelu’ay wiza amin u kuli kulala’an nu kanatal.

(u kamu nu Hulam sa: 古巴政府以社會主義原則實施計劃經濟，大部分生產資料由國家控制，並且大部分勞動力為國家所僱傭。

nilaculan(產業)

duduc i 2015 a mihcaan Cuba(古巴) anilaculan, pulung ku aca,uyni u malukay 4%，u kikayay a kusi 23.5%, misakakaway mi patangay midapay a kawaw 72.7%.

(u kamu nu Hulam sa: 據2015年版《世界概況》，古巴國內生產總值的構成如下：農業占4%，工業占23.5%，服務業占72.7%。)

mikawaway tu aidangan(旅遊業)

Varadero (巴拉德羅)a dadipasan (巴拉德羅海灘)

1959 a mihcaan napakademec tu ngangangaw hawsa i lalabu nu 30 a mihcaan, Cuba (古巴) uyza dada’ kuni alaan tu namakay Soviet Union (蘇聯) nay a kawalian Europe (東歐) kanatal tu caay kakatuuday a labang nu tademaw, namakay1990 a mihcaan mikawaway tu a idangay malingatu tu a mahulak uynian a kanatal kalamkan satu malahat ku mikawaway tu aidangan mala u nu yu Latin America a kakitizaan (拉美地區) ku sakasiwa tabakiay a aidangan, nu kakatayzaan nu kanatal a kakitizaan.

(u kamu nu Hulam sa: 1959年革命勝利後的30年內，古巴只接待來自蘇聯和東歐國家少數客人。自1990年代旅遊業開放以來，該國旅遊業發展迅速，已成為拉美地區第九大旅遊目的地國。)

u caculilan(交通)

Cuba(古巴) a zazan pakala tu 49,000 km,u zumaan nu hekalay a zazan 14,478 km, siwzazan 682 km, Cung-yang-kung-lu(中央公路) mibalatay nu Cuba(古巴) subal, Cuba(古巴) u nu Caribbean (加勒比) a subal i kanatalay uyza dada’ izaway ku basu atu silamalay a zazan nu kanatal.

(u kamu nu Hulam sa: 古巴有約49,000公里的公路，其中鋪面公路14,478公里，高速公路682公里，中央公路橫貫古巴島。古巴是加勒比島國中唯一有客運鐵路的國家，鐵路長14,838公里，其中一半以上為甘蔗運輸專線.)

lalangawan文化

Cuba(古巴) mahiza u palut malunekud, mahiza u malungeday a balut mapulang tu babalakiay pulung tu kasumamadan tu babalakiay nu Spain lalangawan (西班牙文化) atu Africa (非洲) a lalangawan a ngangan tu kayadah nu pasazumaay nu mabulaway a tatemaw a lalangawan, mapuingen aca tu mahizaay a sen-ze a kawaw.

(u kamu nu Hulam sa: 古巴如同一個熔爐，融合了以傳統西班牙文化和非洲文化為主的多種移民文化，也融入了濃厚的政治氣氛。)

malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan

CIA
外交部
List of current heads of state and government
中文維基百科-古巴：https://zh.wikipedia.org/zh-tw/%E5%8F%A4%E5%B7%B4