Jump to content

Cúba

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Bosca Geografaíocht PholaitiúilCúba
República de Cuba (es) Cuir in eagar ar Wikidata
Bratach Armas
Bratach Armas

Santa Clara Cuir in eagar ar Wikidata

AintiúnLa Bayamesa Cuir in eagar ar Wikidata

Mana«¡Patria o Muerte, Venceremos!»
«Homeland or Death, we shall overcome!»
«Родина или смърт, ние ще победим!»
«Fe Orchfygwn Angau neu Famwlad»
«Autentica Cuba» Cuir in eagar ar Wikidata
Suíomh
Map
 22° 00′ N, 79° 30′ O / 22°N,79.5°W / 22; -79.5

PríomhchathairLa Habana Cuir in eagar ar Wikidata
Daonra
Iomlán10,985,974 (2023) Cuir in eagar ar Wikidata
• Dlús99.98 hab./km²
Teanga oifigiúilan Spáinnis Cuir in eagar ar Wikidata
Tíreolaíocht
Cuid deMeiriceá Laidineach
Meiriceá Easpáinneach
Muir Chairib Cuir in eagar ar Wikidata
Achar dromchla109,884 km² Cuir in eagar ar Wikidata
Suite i nó in aice le limistéar uisceMuir Chairib agus Murascaill Mheicsiceo Cuir in eagar ar Wikidata
Pointe is airdePico Turquino (en) Aistrigh (1,974 m) Cuir in eagar ar Wikidata
Pointe is ísleMuir Chairib (0 m) Cuir in eagar ar Wikidata
Ar theorainn le
Sonraí stairiúla
Leanann sé/síPoblacht Chúba Cuir in eagar ar Wikidata
Cruthú10 Nollaig 1898
Eagraíocht pholaitiúil
Córas rialtaisdeachtóireacht chumannach Cuir in eagar ar Wikidata
Comhlacht reachtachNational Assembly of People's Power (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
• Uachtarán CHúba Cuir in eagar ar WikidataRaúl Castro (2008–2018) Cuir in eagar ar Wikidata
• Príomh-Aire Chúba Cuir in eagar ar WikidataManuel Marrero Cruz (2019–) Cuir in eagar ar Wikidata
Eacnamaíocht
Airgeadrapeso Chúba Cuir in eagar ar Wikidata
Aitheantóir tuairisciúil
Lonnaithe i gcrios ama
Fearann Idirlín barrleibhéil.cu Cuir in eagar ar Wikidata
Glaochód+53 Cuir in eagar ar Wikidata
Uimhir theileafóin éigeandála106, 104 agus 105 Cuir in eagar ar Wikidata
Cód tíreCU Cuir in eagar ar Wikidata
Eile

Suíomh gréasáincuba.cu Cuir in eagar ar Wikidata
Eagraíocht chríche
Ardeaglais sa Habana
teifigh Chúba (1980)

Tír is ea Poblacht Chúba atá suite i Muir Chairib. Is cuid den tír iad an t-oileán Cúba féin, Isla de la Juventud agus go leor oileán beag eile thart timpeall. Is é oileán Chúba an t-oileán is mó i Muir Chairib.

Bhí Fidel Castro i gceannas na tíre ó d'éirigh lena réabhlóid chumannach i gcoinne rialtas Fulgencio Batista i 1959. Tháinig a dheartháir Raúl mar chomharba air ar an 24 Feabhra 2008.

Trinidad

Bhunaigh na Spáinnigh coilíneacht ar an oileán sa 16ú haois. Níor bhain Cúba a neamhspleáchas amach go dtí 1902, ceithre bliana i ndiaidh an cogadh idir an Spáinn agus Stáit Aontaithe Mheiriceá. Ba bhlianta casta iad tús an 20ú haois le rialtais nár mhair i bhfad agus cur isteach an airm sa pholaitíocht.

Deachtóireacht Batista 1952-1958

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tháinig Fulgencio Batista i gceannas ar an dtír mar dheachtóir i 1952. Cé go raibh aithne air go dtí sin mar liobrálaí, thosaigh sé a naimhde polaitiúla a chur faoi chois. Bhí géarchéim eacnamaíoch sa tír ag an am, le formhór na ndaoine ag maireachtáil i mbochtanas.

Theith Batista ón oileán ar an 31 Nollaig 1958.

Fulgencio Batista, 10 Samhain 1939, i Washington, D.C

Réabhlóid, 1959

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Chuir Fidel Castro agus a chomhghleacaithe (Che Guevara san áireamh) feachtas míleata in aghaidh an rialtais ar bun ag deireadh 1956. Ghlac siad seilbh ar Havana ar 1 Eanáir 1959.

Bahía de Cochinos, 1961

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tháinig teannas sa chaidreamh idir Cúba agus a chomharsa SAM nuair a náisiúnaigh an rialtas nua gnóthaí SAM go léir sa tír agus d'fhógair siad a gcairdeas leis an t-Aontas Sóivéadach (APSS). Chuir SAM smachtbhannaí i bhfeidhm go gairid ina dhiaidh is thacaigh an t-uachtarán John F. Kennedy le iarracht an rialtas cumannach a ruaigeadh le hionradh Bahía de Cochinos ar 15 Aibreán 1961.

Géarchéim 1962

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Ardaíodh an teannas arís idir Dheireadh Fómhair agus Samhain 1962 nuair a tháinig SAM ar fhianaise go raibh na Cúbaigh ag tógáil aonad do dhiúracáin núicléacha ar an oileán, le cabhair ón Aontas Sóivéadach. Ba bhuaicphointe an Chogaidh Fhuaire é an eachtra seo.

Sa deireadh rinne SAM agus APSS margadh agus thóg na Rúisigh na diúracáin ón oileán le gealltanas ó rialtas SAM nach ndéanfadh siad iarracht eile an t-oileán a ionradh.

Tháinig deartháir Fidel Castro, Raúl, mar chomharba air, ar an 24 Feabhra 2008.

La Habana

Tíreolaíocht

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Is oileán í Cúba atá suite i Muir Chairib ag 21°3Thuaidh, 80°00Thiar. Is í Cúba an príomhoileán.