Hangul
Vos an lenga piemontèisa | |
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì. |
L' hangul o chosongul a l'é l'alfabet ëd la lenga corean. L'hangul a l'é stàit ideà da djë siensià dzor inissiativa dël re Sejong ël Grand ant ël sécol ch'a fà XIV e a l'era andàit al pòst dël sistem dë scritura cinèis, basà dzor j'hanja, dovrà da j'élite dël paìs fin a col moment. La ricorensa a l'é festegià ant ël Di dl'Hangul, ai 9 d'otober. Al contrari dël sistem dë scritura cinèis, a l'é n'alfabet fonétich, anté minca caràter a rapresenta na sìlaba e a l'é la composission dij doi o tre caràter elementar ch'a la compon-o; a mincadun dij son elementar a corispond un sìmbol, për esempi (ch'as vëdda an figura):
Na sìlaba as compon ëd 2 o 3 sìmboj dit jamo. Tra ij jamo a-i son 14 consonant e 10 vocaj. La forma moderna dl'hangul a deriva da n'operassion ëd semplificassion; storicament, l'alfabet corean a comprendìa vàire àutr sìmboj ancheuj abandonà. La lenga corean-a a l'é scrivùa scasi completamente con l'hangul, combin che sirca na milen-a ëd caràter cinèis (hanja) a sia anco' an usagi - da ràir - ant la Corea dël Sud. L'hangul a së scriv da snista a drita, con le righe butà da l'àut an bass. La veja scritura, con ij caràter butà da l'àut an bass e le righe da drita a snista, a l'é anco' dovrà an cas particolar. |