Appel

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

d'n Appel of appeleboum (Letien: Malus domestica of Malus pumila) is 'ne boum oet 't geslech Malus, woraan de veural op 't naordelik halfróndj algemein bekèndje handjappele greuje. d'n Appeleboum grudj in gemaotigdje streke.

Vröchte

De vleisjige vröch besteit oet drie läög, meh sómtieds vörme twieë of drie läög ei gehieël en zeen ze aafzunjerlik nimmieë te herkènne. Zoea zeen biejen appel 't exocarp en mesocarp nimmieë vanein te óngersjeie en vörme ze gezamelik mitten opgezwólle bloombaom 't vröchvleis. 't Klokhoes is 't endocarp mit dao-in de zäödjes of pitjes en inne midde de vaatbunjel nao 't steelke.

d'n Appel kump veur in väöl smake, van friszoer toet zeut. Hae wuuertj döks raw genöttig, mer hae wuuertj ouch väöl toegepas inne keuke in beveurbild appeleflaaj of es garnering op pannekeuk. Döks wuuertj t'r ouch verwirk toet appelesaap, appelcider, appelemoos of appelesjroeap.

Giftige zäöj

De zäöj vanne appele bevatte naeve sókkers ouch amygdalien, 'n glycosied det cyanied bevatj. Nao de consumptie doertj 't e paar oer veurdet de cyanied vriekump nao hydrolyse. De consumptie van klein wieväölheje höbbe gein mirkbaar gevolge; groeate wieväölheje kónne gekrenkdjes en zelfs de doead veroearzake. Slechs ei sterfgeval is bekèndj es e gevolg van 'n euverconsumptie van appelepitte. 't Slachoffer kawdje zoeaget 250 gram aan appelepitte veur die door te slikke.