ciwan

Binêre herwiha: Ciwan

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /d͡ʒɪˈwɑːn/
Deng (Amed)
Kîtekirin: ci·wan

Rengdêr

Pozîtîv	Komparatîv	Sûperlatîv
ciwan	ciwantir	herî ciwan ciwantirîn

ciwan

xort, genc,
keç û kurên ku êdî ne zarok in lê hê nebûne jin an mêr,
mirovên ku hê pîr nebûne:
- شَهْزَادَهْ‌یَا گُلگُونْ قَبَا
  اِیرُو مَجَالْ لِی هَاتُ و وَخْت
  دِیسَا جُوَانْ بُو مِنْ دِ رَخْتْ — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)
Şehzadeya gulgûn qeba
Îro mecal lê hat u wext
Dîsa cuwan bû min di rext
- Ji ber derdê me kurdan, bi şev û roj dinalim...
  Şaşa xwe ku ez deynim, ciwan im; ez ne kal im.
  Milet îro ranabe, bi tenê bêmecal im,
  Tu li emrê’m dipirsî; ez hê sih kêm du sal im.
  Şûr û gurzan hildidim; ez Rostem kurê Zal im... — (Cegerxwîn: Ji Qedrî Can re)
spehî, delal, bedew, rind, xweşik
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Bi alfabeyên din

kurdî-erebî: جوان‎
kurdî-krîlî: щьԝан

Herwiha

can (2)
cuwan
cwan

Jê

(Navdêr) ciwankirin
(Navdêr) ciwanbûn

Etîmolojî

Hevreha soranî جوان‎ (ciwan), hewramî û zazakî ciwan, belûçî جوان‎ (cewan), farisî جوان‎ (cevan), tacikî ҷавон (cavon), pehlewî 𐫋𐫇𐫀𐫗‎ (cwʾn), peştûyî ځوان‎‎ (źwā́n, źëwā́n), partî 𐫏𐫇𐫀𐫗‎ (ywʾn /yuwan/), avestayî 𐬫𐬀𐬎𐬎𐬀𐬥‎ (yauuan, /yewen/) û 𐬫𐬎𐬎𐬀𐬥‎ (yuuan, /yuven/) 𐬫𐬏𐬥‎ (yūn, /yûn/)... sanskrîtî युवन् (yúvan)... latviyayî jaûns, lîtwanî jáunas... rusî ю́ный (yúniy), slovakî junák, çekî jonák... latînî iuvenis, fransî jeune, îtalî giovine / giovane, portugalî jovem, spanî joven... îngilîzî young, almanî jung, holendî jong, danmarkî/norwecî/swêdî ung... bretonî yowank... hemû ji proto-hindûewropî *h₂yéwHō.

Bo guherîna Y-ya kevn bi C bidin ber: cejn, cade, cihû...

Di hemû zimanên din de peyva bi wateya xort, genc e, tenê li hinek deverên kurmancî û soranî (bi taybetî li Başûrê Kurdistanê) bi wateya "spehî, rind, xweşik, bedew" e.

Peyva îranî ketiye wek յաւանակ (yawanak) û յովանակ (yovanak) ketibû ermenî. Peyv ji zimanên îranî wek जवान / جوان‎‎ (cevan) ketiye hindî û ûrdûyî.

Peyv bi forma xwe ya fransî wek jon- ketiye kurdî û tirkî jî, bi taybetî di peyva jontirk de.

Ji heman rehî herwiha: can (2), canîk, cane- / cone- (canega, conega).

Çavkanî:

Beekes, Robert S. P. (2011): Comparative Indo-European Linguistics: An Introduction, revised by Michiel de Vaan.
Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.
Horn, Paul. (1893): Grundriss der neupersischen Etymologie [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg
Mackenzie, D. N. (1971), A Concise Pahlavi Dictionary, London, New York, Toronto: Oxford University Press.
Pokorny, Julius, Ferhenga etîmolojî ya hindûewropî ["Indogermanisches etymologisches Wörterbuch (bi almanî)"], Bern, 1959
The Tower of Babel - An Etymological Database Project [Birca Babilê - Projeyeke Danegeha Etîmolojî] (bi îngilîzî û rusî): https://starling.rinet.ru/
Tsabolov, R. L., Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî ["Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"], Moskova, 2001-2010
Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots [arşîv], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2em

Bi zaravayên din

Soranî: ciwan
Kurdiya başûrî: ciwan, cuwan
Hewramî: ciwan, ciwane
Zazakî: ciwan

Werger

xort, genc (1)

Afrîkansî: jonk → af
Almanî: jung → de, jugendlich → de
Başkîrî: йәш (yäš)
Bretonî: yaouank → br
Çekî: mladý → cs mê
Çînî: 年轻 → zh (niánqīng)
Çuvaşî: çамрăк (çamrăk)
Danmarkî: ung → da, smuk → da
Endonezyayî: muda → id, pemuda → id
Erebî: شاب‎ (şab)
Esperantoyî: juna → eo
Farisî: جوان‎ → fa (cevan)
Farisî: جوان‎ → fa (javân)
Ferî: ungur
Fînî: nuori → fi
Fransî: jeune → fr
Gaelîka skotî: òg
Gagawzî: genç
Gurcî: ახალგაზრდა (axalgazrda)
Holendî: jong → nl, jeugdig → nl, pril → nl
Îbranî: צעיר‎ → he
Îbranî: צָעִיר‎ → he mê
Îdoyî: -yun-
Îngilîziya kevn: geong → ang
Îngilîzî: young → en
Înterlîngua: juvenes, juvene
Îrlendî: óg → ga
Îtalî: giovane → it
Îzlendî: ungur → is
Japonî: 若い → ja (wakai)
Karaçay-balkarî: джаш
Katalanî: jove → ca
Kirgizî: жаш → ky (caş)
Kîkongoyî: toko
Koreyî: 젊다 → ko (jeomda)
Kornî: yowynk
Korsîkayî: ghjovanu m, ghjovana m
Kumikî: яш (yaş)
Latviyayî: jauns → lv
Lîtwanî: jaunas → lt
Malezî: muda → ms
Mecarî: fiatal → hu
Mongolî: залуу → mn (zaluu)
Nogayî: яс (yas)
Norwecî: ung → no
Oksîtanî: joen → oc, jove → oc, joine → oc
Papyamentoyî: yòn, hoben
Pîkardî: jònne
Polonî: młody → pl
Portugalî: jovem → pt
Qazaxî: жас → kk (jas)
Romanyayî: tînăr → ro, june → ro
Rusî: молодой → ru (molodoj)
Samiya bakurî: nuorra
Sirananî: yongu
Sirboxirwatî: mlad → sh
Sirboxirwatî: mlad → sh
Sonxayî: saatara
Spanî: joven → es
Swêdî: ung → sv, ungdomlig → sv
Tagalogî: batà → tl
Teteriya krîmî: yaş, genç
Teterî: яшь → tt (yaş’)
Tirkî: genç → tr
Tirkmenî: ýaş
Tofalarî: ниит
Viyetnamî: trẻ → vi
Weylsî: ieuanc → cy, ifanc → cy
Xakasî: час (ças)
Yakutî: эдэр (eder)
Yûnaniya kevn: ἡβός (hebos)
Yûnanî: νέος → el (néos), νεαρός → el (nearós), μικρός → el (mikrós)
Zuluyî: -sha → zu

spehî, bedew, delal, xweşik (2)

Afarî: 'adal
Afrîkansî: deftig, mooi → af
Albanî: bukur → sq
Almanî: schön → de, gut → de, angenehm → de
Amharî: ቆንጆ (ḳōnjō)
Angevinî: biau
Azerî: gözəl → az, qəşəng → az
Baskî: eder
Bayerî: sche, fesch
Bretonî: brav → br, kaer → br, terrupl → br
Çînî: 漂亮 → zh (piàoliang), 美丽 → zh (měilì), 好看 → zh (hǎokàn), 优美 → zh (yōuměi), 帅 → zh (shuài)
Danmarkî: skøn, smuk → da
Endonezyayî: cantik → id, indah → id, permai → id
Erebî: جميل‎ → ar (cemîl‎)
Esperantoyî: bela → eo
Farisî: زیبا‎ → fa (zibâ)
Ferî: vakur → fo
Fînî: kaunis → fi
Fransî: belle → fr m, beau → fr n
Frîsî: moai
Gaelîka skotî: briagha
Gotî: 𐍃𐌺𐌰𐌿𐌽𐍃 (skaúns)
Holendî: schoon → nl, mooi → nl, fraai → nl, knap → nl, net → nl
Îbranî: נֶהַדָר‎ → he (nehedar)
Îdoyî: bela → io
Îngilîziya kevn: fæger, wlitig
Îngilîzî: beautiful → en, pretty → en
Îngilîzî: beautiful → en
Înterlîngua: belle → ia
Înuîtî: ᐃᓂᖁᓇᖅᑐᖅ (iniqunaqtuq)
Îtalî: bello → it, carino → it
Îzlendî: fagur → is, legur, fallegur → is
Japonî: 美しい → ja (utsukushii), きれい → ja (kirei), 綺麗 → ja (kirei)
Katalanî: bell → ca
Kîkûyûyî: thaka
Kînyarwandayî: za
Komorî: -zuri
Koreyî: 예쁘다 → ko (yeppeuda), 아름답다 → ko (areumdapda)
Latînî: formosus, pulcher → la
Latviyayî: skaists → lv
Lingalayî: kitóko
Lîtwanî: gražus → lt
Malezî: cantik → ms, indah → ms
Maltayî: sabih
Mayayiya yukatekî: hats’uts
Mecarî: gyönyörű → hu, szép → hu
Mongolî: гоё → mn (gojo), сайхан → mn (sajhan)
Navajoyî: nišžóní
Normandî: bé
Norwecî: skjønn → no, vakker → no, pen → no
Oksîtanî: polit → oc, bèl → oc
Papyamentoyî: bunita, kiut
Pîkardî: biau, bieau, bellot
Polonî: piękny → pl, ładny → pl
Portugalî: belo → pt, formoso → pt, lindo → pt, bonito → pt, pulcro → pt
Qazaxî: сымбатты (symbatty), әдемі (ädemı), әсем (äsem), сұлу (sūlu), көркем (körkem)
Romanyayî: frumos → ro
Rusî: красивый → ru (krasivyy)
Samiya bakurî: fávru
Sanskrîtî: सुन्दर → sa n (sundara)
Sardînî: bellu
Sirananî: moy
Sirboxirwatî: леп (lep)
Sirboxirwatî: lep (леп) → sh m
Slovakî: krasný
Somalî: aragsan, jalaqsan
Spanî: bello → es, hermoso → es
Swahîlî: -zuri
Swêdî: skön → sv, vacker → sv
Şawî: yebha
Tagalogî: magandá → tl
Temazîxtiya atlasa navendî: afulki
Tirkî: güzel → tr
Walonî: bea → wa
Yûnaniya kevn: αἴθριος m (aíthrios)
Yûnanî: αίθριος → el (aíthrios), εξαίσιος → el (exaísios), ωραίος → el (oraíos), υπέροχος → el (ypérochos)
Zimanê destan li Fransayê: Şablon:wikisign
Zuluyî: -bukekayo → zu, -hle → zu

Navdêr

Zayendên mê û nêr ên binavkirî
Rewş	Mê (yj.)	Nêr (yj.)	Mê û nêr (pj.)
Navkî	ciwan	ciwan	ciwan
Îzafe	ciwana	ciwanê	ciwanên
Çemandî	ciwanê	ciwanî	ciwanan
Nîşandera çemandî	wê ciwanê	wî ciwanî	wan ciwanan
Bangkirin	ciwanê	ciwano	ciwanino
Zayendên mê û nêr ên nebinavkirî
Rewş	Mê (yj.)	Nêr (yj.)	Mê û nêr (pj.)
Navkî	ciwanek	ciwanek	ciwanin
Îzafe	ciwaneke	ciwanekî	ciwanine
Çemandî	ciwanekê	ciwanekî	ciwaninan

ciwan mê û nêr

kesên ku êdî ne zarok in lê hê pîr jî nebûne:
komeke ciwanan

du pîr û ciwanek

Ciwanên kurd, bixwînin!

Werger

Soranî

Rengdêr

ciwan

qeşeng, xweşik, rindik, ciwan, spehî, bedew
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Zazakî

Rengdêr

ciwan

ciwan, genc, xort
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)