Elektro
Elektro esas vorto qua venas de Greka linguo, signifikante sucino. Dum l'Antiqueso, Greki deskovris ke sucino fricionita atraktis altra objekti e sat longe cintili. En ta formo ol nominesas statikal elektro.
Elektro es energiala manifesto devita diversa materio-charji qui respektas konserv-lego.
Elektrala charjo esas abstrakta nociono, kande komparata, exemple, a maso, qua permisas explikar certa kondukti. Diferante de maso, l'elektrala charjo povas prenar du formi, qua experienco ad-duktas ad konsiderar kom « opozita »; on qualifikas arbitriale di pozitiva e negativa. Du charji di sama naturo, du pozitiva charji exemple, retropulsas, lore qua du charji di opoza naturo atraktas. On nomas ta fenomeno elektromagnetala interago. L'interago inter la charji ed elektromagnetala feldo esas la fonto di un ek la quar fundamentala forci. Ta elektromagnetala feldi, en klasika mekaniko obedias pri l'equacioni di Maxwell.
L'elektrala charjo povas esas direte mezurita kun elektrometro. Lua mezurounajo esas Coulomb.
L'observita partikuli posedas charji qui esas di integra multoplo di elementala charji qui esas fundamentala fizikala konstanto.
La quarki esas supozita havar di charji qua esas multopla di triima di fundamentala charjo, ma ta partikuli ne esas observebla.
La distinta naturo di elektrala charjo demonstrabis da Robert Millikan ole-guto experimento.
Historio
[redaktar | redaktar fonto]
Charles Du Fay propozis en 1733 ke elektro venis en du formi qui internihiligas, ed expresis to segun du flui teorio. Kande glaso fricionesas per silko, on dicas ke esas glasala elektro, e kande sucino esas fricionita kun furo, la sucono charjabas kun rezinala elektro.