Sterben (2024)

Vanaf 5 september 2024 in de bioscoop (September Film Distribution)

5 sterren in NRC: Drama ‘Sterben’ is een voortreffelijk geacteerd monument van mensenhaat - NRC

Gaat over normale mensen die normale dingen meemaken.

En is abnormaal sterk

Sterke film - met een dubbele titel volgens het affiche: Sterben en Streben - volgt de opbouw van de klassieke tragedie: vijf hoofdstukken + een epiloog.

In hoofdstuk 1 (de expositie) introduceert Glasner het verhaal van een gezin (moeder, vader, zoon en dochter) en de rode draad: sterven.
De uitwerking is vervolgens vrij briljant met prachtige parallellen tussen de film zelf met de titel Sterben (geregisseerd door Glasner) en de uitvoering van het muziekstuk met de titel Sterben (gedirigeerd door de zoon Tom), waarmee we ook een parallellie tussen de regisseur en de zoon Tom op het spoor zijn.

Voor wie wil een paar overeenkomsten tussen film en muziekstuk:

- Beide zijn alsmaar niet af; het einde wordt telkens uitgesteld.
- Het muziekstuk 'duurt te lang', zegt een orkestlid - knipoog naar de drie uur vd film > zoon Tom: 'Ik wil dat het begin nog langzamer wordt gespeeld'.
- Het muziekstuk kent 'geen hoop', de film ook niet - op mogelijk de epiloog na.
- 'De hoop is dat we het stuk spelen' > dat wij de film zien.
- De eerste première wordt verstoord door Toms zus Ellen; de film ook in hoofdstuk 3 met de introductie van Ellen.
enz. enz.

Ik las de plot en enkele reviews en wist al: ik ga dit ofwel helemaal geweldig vinden ofwel ik ga me vreselijk irriteren. Met iets meer kans op die tweede uitkomst overigens. Enfin, zo geschiedde.

Wat mij het meest stoort is dat dit niet zozeer een film is over gewone mensen (het betreft hier geen superhelden, in zoverre zijn ze gewoon) maar vooral dat het geen film is over modale mensen. Alles dat hier speelt overkomt mensen in het echt, maar het overkomt zeker niet de grote meerderheid van personen en gezinnen. En dat dan ook nog eens allemaal bij elkaar. In één film. Te veel.

De vijf bedrijven doen denken aan een klassieke Griekse tragedie behalve dat opbouw en inhoud daar niet bij passen. Dus dat is eerder een gimmick. De eerste twee bedrijven, hoewel niet heel bijzonder, gingen nog wel. Daarna zakt de film weg. In de film komt een theorie over een dunne scheidslijn langs en bij film speelt dit ook vaak: een dunne lijn tussen geweldig of helemaal kut. En de film helde al vaak net naar de verkeerde kant maar vanaf akte drie ging het echt mis. Na al een bak ellende komt ook nog de alcoholische zus langs in een verhaal dat veel te gemaakt is. Toen de zus moest overgeven tijdens de première was de film me definitief kwijt. En aan het eind van akte 5 blijkt er ook nog iemand ongepland vader te worden. Echt veeg me op hoor. Zoals de film vaak kiest voor momenten om de plot op te bouwen maar nog vaker als er daadwerkelijk een conflict kan plaatsvinden dat steeds net een telefoontje komt bijvoorbeeld. En het is me ook een raadsel hoe zuslief nog steeds daar bij die tandartspraktijk kan werken; ik geloofde deze film simpelweg niet.

In beginsel zitten er stuk voor stuk boeiende thema's die ook een goede film kunnen opleveren maar de film zit te vol ermee en door laffe keuzes worden conflicten nooit echt uitgespeeld. Vooral Tom is ergens wel een boeiend personage met zijn haast emotieloze leven. Waar komt dat vandaan? Halverwege lijkt de film wel daar naar te willen zoeken maar dan is het tijd voor akte 3. Jammer.

Enkele momenten zijn nog wel oké maar dat is wel zoeken. Het acteren an sich is behoorlijk en nu en dan komt er wel wat sfeer, zeker door de warme belichting die erg prettig is. Je krijgt vanzelf zin in rode wijn en 's winters lekker bij de eettafel zitten. Maar verder was het vooral irritatie dat deze film opriep. 1,5*.

Een mokerslag.

mjk87

Grotendeels kan ik mij goed in jouw verhaal vinden (niet de eerste keer ).

Dat de film niet over modale mensen of een modale familie gaat klopt. Maar dat is wat mij betreft geen legitieme kritiek aan het adres van de makers, want: daar is voor gekozen. Als we wat meer modale mensen zouden volgen kom je sneller uit bij een Boyhood of iets dergelijks. Dat het daardoor soms als 'teveel' kan aanvoelen, is wel weer waar.

Goed, veel drama en narigheid dus in deze film. Waar ik het wel helemaal mee eens ben is dat het eerste gedeelte (tot de opkomst van de zus) veruit het beste deel van de film is. En inderdaad: de gemiste kans om wat meer de diepte in te gaan over bepaalde 'oorzaken en gedragingen'. De film is erg interessant op het moment dat moeder en zoon aan tafel een ijskoud gesprek voeren, nadat vader net overleden is. Een gesprek over het verleden.

Want, ondanks dat de film als een soort familie-epos gepresenteerd wordt, is het eigenlijk voornamelijk een film over de zoon Tom. Waarbij je kan zeggen dat het begin, met zijn ouders, noodzakelijk was om wat context en achtergrond te schetsen. En de, inderdaad soms ongeloofwaardige en over de top, scenes van Ellen er als een soort drama-excuus met de haren bij zijn gesleept. Was dit anders uitgewerkt, dan had de film wellicht wat korter gekund, was het kleiner gebleven etc.

Ik kom uiteindelijk nog wel uit op 3*, voor het acteerwerk en wat leuke, filmische vondsten.

Sterben is een zwaarmoedige film die zich in drie hoofdstukken beurtelings wijdt aan de vier personages die in deze film centraal staan. Een bejaard stel waarvan de vrouw lichamelijk niet in beste conditie is en de man aan dementie lijdt. Dan is er nog de zoon die een gerenommeerd dirigent is maar in zijn privéleven minder succesvol is. En tenslotte is daar de dochter die tandartsassistente is en die zich dermate excessief overgeeft aan de alcohol dat ze zich bij het ontwaken niet meer kan herinneren hoe de avond ervoor is verlopen.

Vier weinig levenslustige personages die elk in hun eigen hoofdstuk de kijker kennis laten nemen van hun leven. Regisseur en schrijver Matthias Glasner weet de drie werelden vaardig met elkaar te verweven. Met elk nieuw hoofdstuk worden steeds meer leemtes ingevuld zodat tenslotte een mooi gelaagd en begrijpelijk beeld ontstaat van een min of meer disfunctionele familie. De thema’s die voorbijkomen zijn universeel. Liefde en het gebrek aan liefde. Begeerte en verslavingszucht. Geboorte, ziekte en dood. Geen vrolijke kost, hoewel de boel soms wat wordt opgevrolijkt met wat humor. Het is een grimmige soort humor waarvan ik me kan voorstellen dat niet iedere kijker die als humor zou classificeren. Denk tragikomisch met de klemtoon op tragi. Ik had het nodig en vond het best geestig.

Veel goede scènes. Veel plotlijnen. Veel gebeurtenissen. De film vertelt een veelzijdig en complex verhaal. Tussen al dat moois maakte één scene nog meer indruk. Eén scène sprong er voor mij bovenuit. Het gaat om een lang gesprek tussen moeder en zoon. Gezeten aan de keukentafel ontspint zich een gesprek dat zo intens treurig is dat de adem je werkelijk even in de keel stokt. De afstandelijkheid die tussen de familieleden heerst, wordt middels deze scène op een zeer indringende manier nog eens geëxposeerd. Zelden zoiets aangrijpends, adembenemends en kils in een filmscène gezien.

Sterben is een uitdagend geconstrueerde film. Knap hoe de verhaallijnen als zelfstandige componenten om elkaar heen cirkelen en tenslotte harmonieus samenvallen. Sterben is een film die er met een speelduur van 183 minuten de tijd voor neemt. Interessante lijnen en goed acteerwerk houden de aandacht scherp. Niet iedere scene zit. En soms blijft de camera wel erg lang op een gezicht gericht in een poging een bepaald gevoel achter de façade bloot te leggen. Ondanks deze mineurtjes is Sterben een intense, rijke en zeer kunstig in elkaar gezette film. Prachtig.

Lissy [Corinna Harfouch] heeft diabetes en gaat fysiek snel achteruit. Gert [Hans-Uwe Bauer] heeft Parkinson en vertoont zeer verward gedrag. Ze kunnen amper voor zichzelf zorgen, laat staan voor elkaar, maar ondanks een pleidooi van zorgzame buurvrouw Susanne [Catherine Stoyan] weigert de zorgverzekeraar de medische ondersteuning te verlenen die ze nodig hebben. Wanneer het een keer goed mis gaat belt Lissy haar kinderen Tom [Lars Eidinger] en Ellen [Lilith Stangenberg], maar die hebben hun eigen sores. Tom is een dirigent die zich voorbereidt op de première van het muziekstuk ‘Sterben’ van zijn goede (maar suïcidale) vriend Sebastian [Ronald Zehrfeld] en Ellen is een drankzuchtige tandartsassistente die een affaire heeft met haar getrouwde baas Sebastian [Ronald Zehrfeld]. Glasner voert deze lastige balanceeract tussen komedie en zwarte komedie en melodrama uit tot in de perfectie waardoor je hier ook van kunt genieten als de subtiele humor je ontgaat. Briljant geconstrueerd, perfect geacteerd en vol verrassende wendingen, maar niet aan te raden voor mensen met een tandartsfobie.

Oo wat een heerlijk drama plot!, het is toch ook best wel vreemd dat wij filmliefhebbers dit op zijn tijd ook wel fijn vinden om te zien. Een ander zijn ellende.. ik wil deze toch wel even gaan bekijken.

Toch wel een fascinerende kijk op een disfunctionele familie die elkeen kampen met een gebrek aan (of net te veel) liefde en verlangen waardoor het één zootje wordt omdat niemand aan de verwachtingen kan voldoen. Sterben is een knap mozaïekverhaal waarbij elk apart gezin worstelt met (de zin van) het leven en hoe te voldoen aan de verwachtingen van de samenleving.

Tom, een begenadigd dirigent, slaagt er niet in harmonie te brengen in zijn complexe privéleven. Altruïsme loont duidelijk niet hier. Zijn zus is dan wat egocentrischer ingesteld, haar besluiten hebben een impact op alles en iedereen, maar dat hebben verslavingen wel vaker. Het oudere koppel, de ouders van vernoemden, botsen tegen de limieten van het ouder worden. Ziekte en dementie vragen een sterk sociaal netwerk, maar dat ontbreekt duidelijk.

Alle verhalen zijn sterk en zijn nauw met elkaar verweven, inclusief de mooi verweven symfonie die als rode draad doorheen de film loopt. Drie uur is lang, maar vliegt eigenlijk voorbij als je de tijd neemt je te laten onderdompelen in de film, mede door enkele sterke scènes.