Tebriz

Özet: Ankara Savaşı (1402) sonrasında Anadolu'yu ele geçiren Timur, ülkesine geri dönerken dönemin geleneğine uygun olarak maharetli ustaları yanında götürmüştür. Çelebi Sultan Mehmet'in kardeşlerini bertarafından sonra Osmanlılar, devletin yeniden var olduğunu göstermek için Timur İmparatorluğu'ndaki yapılarla boy ölçüşebilecek bir inşa faaliyetine girişmişler, Hacı İvaz Paşa Timur ülkesinden, daha önce Osmanlı yurdundan götürülenlerle birlikte başka ustalar da çağırmıştır. Gelen ustalar içerisinde, Timur ülkesi sanat gelenek ve tekniklerini bilen Tebrizliler, önemli bir yer tutar. Çalışmamızda Tebrizli usta grubuyla ilk kez nerede karşılaşıldığı, Erken Dönem Osmanlı Mimarisinde gerçekleştirdikleri eserlerin hangileri olduğu, diğer usta gruplarından nasıl ayırt edildikleri ve neden isimlerinin diğer eserlerde yer almadığı konuları üzerinde durulmuş, bu hususlar güncel çalışmalarla kritik edilmiştir. Abstract: Following Battle of Ankara in 1402, Timur occupied Anatolia and took skilled artists with him on his journey back home, an act that was in line with the period. After Çelebi Sultan Mehmed defeated his brothers, Ottomans initiated a building activity compete with Timur's structures for showing the state's revival. Hacı İvaz Pasha invited craftsmen from Timur State with taken from the Ottoman abroad before. Among these coming craftsmen, those from Tabriz have an important position. Our study is aimed at focused on issues such as when we came across with craftsmen from Tabriz for the first time, which architectural works they created in the early Ottoman Period, how they were distinguished from other craftsmen groups, and why their names did not appear in other works. Moreover, contemporary studies on these issues were also examined.

ÖZET Bir Türk hanlığı olarak İran' da (1795-1925) 130 yıl hüküm sürmüş Kaçar Hanedanlığı gerek kültürel gerekse sanat açısından İran için bir geçiş dönemidir. Bu devrin hemen başında Feth Ali Şah (1797-1834) zamanından itibaren İran' da etkin bir mimari yapılanma meydana gelmiştir. Bu mimari yapılar arasında dikkate değer ve üslup birliğinin görüldüğü eserlerden biri evlerdir. Evler bireylerin yaşam biçimleri ve kültür düzeyleri arasında sıkı bir ilişkinin olduğunu göstermenin yanı sıra halkın sosyo-kültürel yaşam biçimiyle de paralellik olduğunun bir kanıtı niteliğindedir. Bu bildiride Tebriz' de bulunan Kaçar Hanedanlığına (1795-1925) ait bir grup sivil mimari eser olan üç ev tanıtılacaktır. Bu evler, Emir Nizam, Alavi, Anayasa (Kuzeh Konâni) evleridir. Evlerde ön plana çıkan en önemli özellikler; kuzey-güney olarak iki cepheli olmaları, cephelerin eyvanlı balkonlarının varlığı ve bu balkonların simetriğinde düzenlenmiş olan iç-dış bahçe oluşturulması, ön cephe olan kuzey cepheye açılan "tenabi" adı verilen büyük ve süslü odaları, bu odanın hemen alt kısmında yer alan "havuz odası", yine bu odayı takip eden ve genellikle batı cepheye yerleştirilmiş, Kaçar Hanedanlığının erken, orta ve geç dönemlerinde yapılan yapılarda ana mimari elemanlardan biri olan zemin katta bulunan depo-kiler kısımlarıdır. Restore edilerek korunan bu yapılar, Kaçar döneminin mimari gelişmelerinden olan bütün bu özellikleri kendinden sonra gelen dönemde de devam ettirmesi bakımından önemini korumaktadır. İran toplumunda hâkim olan kapalı ilişkiler ve toplumun dışa dönük olmayışının ev mimarisi üzerinde nasıl bir etki bıraktığı plan, mimari ve süsleme özellikleri ile açıklanıp bilimsel olarak tanıtılmaya çalışılarak evlerin İran' daki ev mimarisine katkıları ve dönem içerisindeki önemleri vurgulanacaktır.

Özet Âşıkların anlattığı halk hikâyelere Azerbaycan'da destan denilmektedir. Bunların hikâyelerden farkı nazın nesir bir arada olmaları ve manzum kısımlarının saz eşliğinde söylenmesidir. Yeni bazı hikâyelerin müellifleri bilinirken yüz yıldan daha eski olanların müellifleri belli değildir. Halk hikâyelerini, kahramanlık hikâyeleri aşk hikâyeleri ve belli âşıkların hayatlarını maceralarını anlatan hikâyeler oluşturur. Köroğlu, Tufarganlı Abbas, Hasta Kasım, Emrah ile Hurilika, Âşık Garib ile Şah Senem ve Şikâri, Azerbaycan'da çok söylenen âşık destanlarındandır. Bu destanların önemli bir özelliği uzun olmalarıdır. Destanların anlatılması bir gecede bitmez, bazen bir destan anlatımı aylar sürer. Tebriz Âşıklık Muhitinde anlatılan " Şikâri Destanı " 55 kasete aktarılmıştır. Bu destan aynı zamanda âşıklık geleneğinin en uzun manzum ve mensur destanı özelliğini de taşımaktadır. Azerbaycan âşıklık geleneğinde, destan anlatma büyük öneme sahiptir. Âşıklar toylarda, kutlamalarda, kahvehanelerde hikâyelerini anlatırlar. Tebriz, Urumiye, Zengan, Erdebil gibi büyük kentlerin yanı sıra köylerde, kasabalarda âşıklar kahvehaneleri bu geleneği sürdürmektedirler. Geleneğin sürdürülmesinde kahvehanelerin yeri git gide zayıflamaktadır. Bu bildirimizde Tebriz kahvehanelerinden görüntülerler eşliğinde bilgi vererek, bu geleneğin varlığını ve bölgenin Türk kültürü açısından öneminin üzerinde duracağız. Açar Sözcükler: Tebriz, âşıklık geleneği, destan söyleme. Giriş Azerbaycan âşıkları arasında destan anlatımının belirli zamanlara mahsus olmadığı ancak bazı aylarda daha yoğun görüldüğünü tespit edilmiştir. Özkul Çobanoğlu, Anadolu sahasında destan anlatma zamanları konusunda önemli bilgiler vermektedir. 2 Bu bilgilerde Ramazan ayının âşıklar arasında hikâye anlatmakta önemi vurgulanmaktadır. Azerbaycan sahasında âşıkların hikâye anlatmaları yalnız Ramazan ayına özel değildir. Yılın tüm zamanlarında değişik toplantı ve kutlamaların yanı sıra bazı kahvehanelerde âşıkların hikâye anlattığı görülmektedir. Bu gelenek hayat tarzının değişik göstermesiyle birlikte zayıflasa da son dönemlere kadar devam etmektedir. Bu konuda Prof. Dr. İlhan Başgöz tarafından önemli bir çalışma yapıldığını da burada belirtmemiz gerekmektedir. Prof. Dr. İlhan Başgöz 1970 yıllarda bölgeye yaptığı bilimsel araştırmada konuyla ilgili çok önemli tespitlerde bulunmuştur. Bu bilgilerin bir bölümü İndiana Üniversitesi'nde " İran Azerbaycan'ında 1. Niğde Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü. 2. Müslüman Türkler arasında Ramazan ayı, destan anlatımı için kelimenin tam anlamıyla bir sözlü edebiyat ve sanatlar festivali mahiyetindedir. Doğal olarak bu durum destan anlatma geleneğini ve destanların repertuarını bile etkilemiş daha doğru bir ifadeyle belirlemiştir. Günümüzde gelenek çevresi neredeyse yok olmak üzere denilebilecek kadar daralmış olan uygulamaya göre, iftar sonrasından sahura kadar âşık kahvehanelerinde âşıkların Köroğlu kolları başta olmak üzere destanlar ve halk hikâyeleri icra edilir. Kahvehane sahipleri âşıkları Ramazan ayından önce bir aylığına anlaşırlar ve âşık bu bir ay boyunca (Kadir gecesi ve arife geceleri hariç) kahvehanelerde sanatını icra ederek müşterileri eğlendirir. Ücretini de ya kahvehanedeki satıştan yüzde üzerinden ya kahvehane sahibi ile anlaşılan miktar olarak ya da kahvehanede toplanan parsa yahut bunların değişik bir kombinezonuna usta bir âşığın bir Ramazan boyunca anlatabileceği miktarda bir destan stokuna sahip olmasına gerektiriyor ve çoğunlukla da Ramazan'ın her gecesine bir hikâye anlatabilecek şekilde otuz hikâye veya destan bilme ölçüyünü getirmiş ve geleneği bu yönde şekillendirmiştir (Çobanoğlu, 2011: 87).

Osmanlı saray sanatkârları ile ilgili başvurulacak kaynakların başında Ehl-i hiref maaş defterleri gelmektedir. Sanatçıların maaşları, unvanları, menşeleri, kuruma giriş şekilleri ve aile bilgileri gibi verilerin kaydedildiği bu defterler, sanatçıların kariyerleri ve ölüm tarihleriyle birlikte hangi sanat dalında kaç kişi çalıştıklarına dair bilgileri de içermektedir. Ehl-i hiref maaş defterlerinden izlenebildiği kadarıyla, kuruma alınan sanatçıların bazılarının çeşitli savaşlar sonucunda ülkeye getirilmiş usta sanatkârlar olduğu anlaşılmaktadır. Fatih Sultan Mehmed döneminde (1451-1481) kazanılan Otlukbeli Savaşı'ndan (1473) sonra Akkoyunlu bazı ilim ve sanat erbabı getirilip Osmanlı Devleti'nde görevlendirilmeye başlanmıştır. II. Bayezid döneminde (1481-1512) yine kuruma çok sayıda sanatçı alındığı maaş defterlerine düşülen notlardan anlaşılmaktadır. Ayrıca Yavuz Sultan Selim'in (1512-1520) Safev hükümdarı Şah İsmail'i Çaldıran Savaşı'nda (1514) yenilgiye uğratmasından sonra Tebriz'de Şah'ın özel hizmetinde görevli ve saray dışında serbest çalışan ünlü sanatkârları toplatmış olduğu bilinmektedir. Bu sanatçılar sefer dönüşünde kışın geçirildiği Amasya'ya getirtilmiş, İstanbul'a gelindiğinde ise sarayın Ehl-i hiref teşkilatında ilgili sanat sınıflarında görevlendirilmiştir. Bu çalışmada, Kanuni Sultan Süleyman dönemine (1520-1566) ait günümüze ulaşan en eski Ehl-i hiref maaş defterlerinde kayıtlı Tebrizli sanatkârların isimleri, maaşları, sanat sınıfları, Osmanlı hizmetine giriş tarihleri ve hizmet süreleri incelenmektedir.

ABSTRACT
The Ehl-i Hiref salary books are the main sources to be consulted on Ottoman palace artists. These notebooks, containing data such as the artists’ salaries, titles, origins, entry methods and family information, include information about the artists’ careers and death dates, as well as how many people they work in which art branch. According to these salary books of the Ehl-i hiref, it is understood that some of the artists who were taken into the institution were master craftsmen brought to the country as a result of various wars. In the aftermath of the Battle of Otlukbeli (1473), which was won during the reign of Sultan Mehmed the Conqueror (1451-1481), some scholars and artists from Akkoyun were brought and started to be employed in the Ottoman Empire. At the reign of the Sultan Bayezid II (1481-1512), it is understood from the notes obtained from the salary books that many artists were taken under Sultan’s service. It is also known that following Sultan Selim I (1512-1520) triumph against Shah Ismail, the Safavid ruler, in the Battle of Chaldiran (1514), the Sultan employed famous artisans from Tabriz who previously worked either in the private service of the Shah or freelancers. These artists were brought to Amasya, where they spent the winter on the return of the campaign, and as soon as they came to Istanbul, they were assigned to the relevant art classes in the Ehl-i hiref organization of the palace. In this study, the names, salaries, art classes, dates of entry into Ottoman service and service periods of Tabriz artists registered in the earliest Ehl-i hiref salary books from the period of Suleiman the Magnificent (1520-1566) are examined.

TR: Moğolların İran kolu olan İlhanlılar Tebriz başkentli bir devlet kurmuşlardır. Moğol ve Tebriz tarihinde ilklerin yaşandığı bu dönemde, Moğollar yeni yeni yerleşik hayata geçerken Tebriz ise kendi mimarlık tarihinde en devasa yapılara ev sahipliği yapmıştır. Moğollar adına bir diğer önemli gelişme olan devletin resmi dininin İslam oluşu da
Gazan Han devrinde Tebriz’de vuku bulmuştur. İlhanlı vezirlerinden Vezir Taceddin Ali Şah tarafından inşa edilen Tebriz Alişah Mescidi, aşkın ölçülere sahip İlhanlı eserlerinden biridir. Günümüze bir bütün olarak güney cephesi yani kıble duvarı ve doğu-batı cephe duvarlarının bir kısmı ile gelebilen bu yapı, geriye bıraktığı yıkıntılarından yola çıkılsa bile ihtişamını hissettirmektedir. Yapı hem
mescit olarak tanımlanarak dini mimari kapsamında incelenebilir hem de daha sonradan kaleye dönüştürülmesi ile savunma amaçlı kullanılarak askeri mimarlık kapsamına da girmektedir. Sanat tarihçiler, planlardan, restitüsyonlardan ve bazı varsayımlardan yola çıkarak oluşturdukları modellemeler ile yapının ilk vaziyetini anlamaya yardımcı olmaktadırlar. Tebriz Alişah Mescidi tuğla mimarisi, sade süslemeleri ve tam olarak çözümlenemeyen örtü elemanı problemi ile araştırmacıların ilgisini çekmektedir.

EN: Ilkhanids which is the Iran branch of Mongols established a state and Tabriz was its capital. Both histories of Mongols and Tabriz have "first events" in that period, Mongols have recently begun permanent settlement and Tabriz has hosted the hugest buildings that we are never seen during its architectural history. Another important event for Mongols was the acceptance of Islam as a legal religion of the state in the period of Gazan Khan in Tabriz. Vizier Taceddin Ali Shah, Ilkhanids vizier, built one of the excessive sized buildings called Tabriz Alishah Masjid. Southside as a whole block, partly west and east sides reached today and even the rest of the devastated building makes people feel its magnificence. The building was used both as a masjid and later as a citadel. Because of this, it can be introduced not only as a religious structure but also as a military structure as well. Art historian assists us at plans, restitutions and several hypotheses to understand the first situation of the building. Researchers are interested in Tabriz Alishah Masjid's brick architecture, plain ornaments and its insolvable cover element problem.

Mizahi ürünlerin yaratılmasında belli başlı bölgeler ve mekânlar ile topluluklar ve kişiler öne çıkmıştır. Çeşitli bölgelerde yaşayan insanlar özel bir mizah yeteneğine sahip olmuş ve özellikle fıkra türünde ön plana çıkmışlardır. Bu bağlamda Tebriz şehri kendine has latife dünyası, hem siyasi hem de mizahi nitelikleri bulunan Eşekler Kahvesi ve mizahi anlatıcısı ve kişileri olarak adlandırabileceğimiz hazırcevap "dübbe"lerle bir mizah mekânıdır. Bu bilgiden hareketle bu makalenin konusunu Tebriz şehrinin mizahı olarak belirledik. Makalede ilk olarak İran Azerbaycanı'nda mizah ve latife türü hakkında bilgi verdik. Ardından Tebriz şehrinin tarihi ve sözlü kültür ürünlerine dair kısa bilgi verdik. Ardından Tebriz'in latife türüyle ilişkisi, Tebriz ve mizah denilince akla ilk gelen mekân olan Eşekler Kahvesi, daha sonra latife türünün hem icracısı hem de kahramanı konumundaki mizahi anlatılar meddahı dübbeler hakkında bilgi verdik. Sonuç olarak mizah ve mekân ilişkisi bağlamında Tebriz'de mizah, mizah türlerinde Tebriz, Tebriz'deki mizah mekânı Eşekler Kahvesi ve mizahın kahramanları dübbelerin özelliklerini Tebriz ve İran Türkleri özelinde inceleyip tahlil ettik.

تورک ادبیاتیندا دستانلارین تاریخی گلیشیمی سلسله یازیلاریمزدا آنادولو دا بیلینن دانشمند غازی و بطال غازی نین دانشمند نانه و بطال نامه اثرلری اله آلینمیشدیر.
2019  وارلیق درگیسی ایران تهران Nabi Kobotarian (Azeroğlu)
Türk destanların tarihi gelişimi silsile yazılarımızın bu bölümünde Danişmend-name ve Battal-name ele alınmıştır

In discussions on energy consumption in buildings, it is frequently argued that the climate-oriented approaches of traditional architecture are a suitable model. Climate-oriented solutions in traditional buildings are rooted in the lessons from several generations of experience, using local material, technology and labour, without sacrificing comfort. They are also responsive to their natural environment and energy-efficient. This study identifies climateresponsive design approaches in the traditional Tabriz houses, located in the cold-arid climatic zone. For this purpose, 10 traditional houses identified in various studies were examined and compared.

Türk kültüründe geçmişten günümüze ve bütüncül olarak Türk Dünyası sınırları içerisinde anlatmalar ve anlatıcılar arasında kesin bir ilişki söz konusudur. Türk kültürünün tarihî ve coğrafi genişliğinde birçok anlatıcı tipi ve anlattıkları türler hem anlatıcı hem de anlatmalar bağlamında bir tipoloji oluşmasını sağlamıştır. Türk Dünyası'nda anlatıcılarla, sözlü anlatı türleri arasındaki ilişki art zamanlı ve eş zamanlı bir şekilde gözlemlenebilir. Bu ilişkinin gözlemlenmesi halk bilgisi ürünlerinin yaratım, icra ve aktarım; şekil ve yapı, içerik ve işlev özelliklerine dayanır. Bir sözlü anlatma türü olan masal ve masalın anlatıcısı da bu bağlamda incelenebilir. Masal bir tür olarak profesyonel bir anlatıcıya bağlı değildir ve bu hâliyle destan veya halk hikâyesinden ayrılır. Masalın anlatıcısı söz konusu olduğunda masal anası veya masal atası gibi ifadeler ön plana çıksa da masal herkes tarafından anlatılabilir. Masalların öncelikli dinleyicileri çocuklar ve gençler olmakla birlikte, masalın dinleyicisi herkes olabilir. Masallar belli başlı yapısal özelliklere, motiflere ve tiplere sahip; günlük hayatın fantastik anlatılarıdır ve hoşça vakit geçirme, eğitme, öğretme, değerler aktarımı ve belli başlı mesajların iletimi işlevlerini taşırlar. Masalın tüm bu özellikleri belli bir gelenek çerçevesinde ve anlatıcının bireysel özellikleri ve mensubu olduğu topluluğun özellikleriyle bağlantılı bir şekilde gelişir. Her masalcı; masalı hem kişisel özellikleri hem de kültürel aidiyetinden hareketle her icrada yeniden yaratır ve bu yeniden yaratım sürecinde en etkili unsurların başında anlatıcının kimlik ve kültür vurgusu yer almaktadır. Masal anlatıcısı masalı bir birey olarak anlatırken bir taraftan da kendisinin ve anlatmanın ait olduğu kültür alanının özelliklerini aktarır. Bu noktada Türk Dünyası'nda masal anlatıcısı tipolojisi bazı genel özellikler sergilemekle birlikte, Türk Dünyası'nın her bir bölgesi kendine has nitelikleri de yansıtır. Türk Dünyası sınırları içerisinde kalabalık bir Türk nüfusa sahip bölgelerden İran'ın kültür merkezlerinin başında gelen Tebriz şehri de özellikle Türk masallarının yaratım, icra ve aktarımı konusunda etkindir ve masal anlatıcıları ve masallar belli bir tipoloji sergilemektedir. Bu yapıda öne çıkan unsurların başında kimlik ve kültürel miras aktarımı gelmektedir. İran'daki Türk masal anlatıcıları bireysel olarak kendi repertuvarlarını aktardıkları gibi, bölgedeki sözlü Türk kültür mirasını, kimlik aidiyetinde oldukları kültürel kodlara göre yaratıp, icra edip aktarmaktadırlar. Bu noktadan hareketle, bu makalenin konusunu İran Türklerinde masal anlatıcısı tipolojisi ve masal anlatıcılarının kültürel kimlik aktarımı olarak belirledik. Makalede ilk olarak masal anlatıcısını bir anlatıcı tipi olarak ele alıp, bu anlatıcı tipinin bireysel ve sosyo-kültürel yapıdaki yerine bağlı özelliklerine değindik. Ardından "Tebriz Türk Masalları Üzerinde Bir İnceleme" başlıklı doktora tezindeki verilerden hareketle, İran Türkleri arasında masal anlatıcısı tipolojisinin özelliklerini ve anlatıcıların kimlik, kültürel miras ve bunların aktarımındaki tutumlarını Tebriz örnekleminde açıkladık. Sonuç olarak Tebriz örnekleminde, İran Türkleri arasında masal anlatıcılarının masalları dil ve kültürel miras olarak kabul ederek bu metinler aracılığıyla sanatsal bir kurguyu yansıtmanın yanında, kültürel kimliklerini ifade ederek aktardıklarını ortaya koyduk. Masalların ve masal anlatıcılarının Tebriz'de Türk dil, kültürel miras ve kimliğinin korunması, yaşatılması ve aktarılmasındaki rollerini işlevsel olarak tahlil ettik. Anahtar Kelimeler Anlatıcı, masal, Tebriz, İran Türkleri, kültürel kimlik.

Грибоедов, смерть Грибоедова, русская литература, Qriboyedov, Qriboyedovun ölümü, Asif Hacılı, Asf Hacıyev, ermeni terroru, ermeni saxtakarligi, Tebriz, ermeni hiylesi, Qriboyedov, rus edebiyyati, Iran, Qafqaz, Rusiya, Azerbaycan,армяне, армянский террор, Кавказ, Иран, Азербайджан, Тебриз, дашнаки, Грибоедов, Россия

Китепте 2017-жылдын 11-12-май айында еткерулген Жаш Илимпоздордун II Эл Аралык Конгрессикдеш билдируулэр арасынан конресстин редколлегиясы тарабынан тандап алынган материалдар орун алды. Макалалардып жоопкерчилиги толугу мечен авторлорга таандык. Bu kitapta 11-12 Mayıs 2017 tarihinde gerçekleştirilen II. Uluslararası Sosyal Bilimler Lisansüstü Öğrenci Kongresi'nde sunulan bildirilerden Kongre Bilim Kurulu 'mm değerlendirmeleri neticesinde belirlenen bildiriler yer almaktadır. Yazıların bütün sorumluluğu yazarlarına aittir. Копгрестии спонсору ТИКА Kongre TİKA tarafından desteklenmiş ve bildiri kitabı TİKA tarafından bastırılmıştır.

Öz-XIX. yüzyıldan itibaren İran'ın zayıflamasıyla birlikte Urmiye ve Salmas civarında yaşayan Nasturiler, batılı misyonerlerin tahrikleri sonucu bölgede önemli bir sorun haline gelmeye başladılar. Özellikle İngiltere ve Rusya devletlerinin bağımsızlık vaatlerine karşılık İran'daki Nasturiler, bu devletlerle birlikte hareket etmeye başladılar. Birinci Dünya Savaşı'nın adım adım yaklaştığı yıllarda da özellikle Rusya ile ilişkilerini sürdüren bu halk, Rusya'nın İran'daki siyasi ve iktisadi faaliyetlerinden sonra Rus koruyuculuğu altına girmek istediler. İran'ı bölen 1907 Rus-İngiliz Antlaşması'ndan sonra da İran topraklarını işgal etmeye başlayan Rusya, burada yaşayan Nasturiler arasındaki faaliyetlerini daha da artırdı. Osmanlı Devleti ise Hakkâri'deki Nasturilerle, İran'daki Nasturilerin iletişim halinde olmalarından dolayı bazı önlemler alma ihtiyacı hissetti. Nitekim Osmanlı topraklarında yaşayan Nasturilerin Ruslara meylini azaltmak için onlara silah yardımı ve vergi indirimi gibi vaatlerde bulundu. Fakat Nasturiler, Ruslarla ittifak yaparak Birinci Dünya Savaşı'nda İtilaf devletlerini destekleme kararı aldıktan sonra İran'daki Nasturiler, bölgede yaşayan Müslüman halka karşı çetin bir mücadele içerisine girdiler. Hakkâri ve civarında yaşayan Nasturilerin de İran topraklarına göç etmeleriyle İran'daki sorunlar daha da arttı. Nitekim İran Nasturileri, Rusların ve Ermenilerin de desteğini alarak bölgedeki Müslüman halkı topraklarından sürmeye başladılar. Bu olaylar neticesinde Osmanlı Devleti, 5 Kasım 1914 tarihinde harekâta geçti. Osmanlı birliklerinin İran topraklarına girmesiyle buradaki Nasturiler, yerlerini terk etmeye başladılar. Rusların desteği ile bir süre sonra tekrar yerlerine dönen Nasturiler, uzun süre bölgede sorun yaratmaya devam ettiler. Bu çalışmanın amacı, Birinci Dünya Savaşı sırasında Rusya'nın yanında yer alan Nasturilerin İran'da sebep oldukları olaylar ve bu olaylara karşı Osmanlı Devleti'nin tutumunu kaynaklar ışığında ortaya koymaktır. Abstract-As Iran weakened as of the 19th century, the Nestorians living around Urmia and Salmas started to become an important problem in the region as a result of the provocations of western missionaries. The Nestorians in Iran began to act together with Britain and Russia due to the independence promises of these states. In the years when the First World War was approaching, they continued their relations with Russia and wanted to be under Russian protection after Russia's political and economic activities in Iran. Russia started to occupy Iranian lands after the Anglo-Russian Convention of 1907, which divided Iran, and further increased its activities among the Nestorians living there. The Ottoman Empire felt the need to take some precautions due to the communication between the Nestorians in Hakkari and the Nestorians in Iran. As a matter of fact, the Ottoman Empire made the Nestorians living on Ottoman lands some promises such as arms aid and tax reductions in order to reduce their inclination towards the Russians. However, as the Nestorians decided to support the Entente powers in the First World War by allying with the Russians, the Nestorians in Iran engaged in a fierce struggle against the Muslim people living in the region. Problems in Iran increased more as the Nestorians living in and around Hakkari moved to Iranian lands. The Nestorians, with the support of the Russians and Armenians, began to expel the Muslim people in the region from their lands. The Ottoman Empire took action as a result of these events on the 5 th of November 1914. With the Ottoman troops going into Iran, the Nestorians living there began to leave their places. After a while, they returned with the support of the Russians and continued to cause problems in the region for a long time. In this regard, the aim of this study is to examine the events caused by the Nestorians who were with Russia during the First World War in Iran and the Ottoman Empire's attitude in the face of those events in light of relevant sources.

Özet:
Zéhtabi ömrünün sonuna qeder maarifçilik işini davam étdirdi. Bu yolda möhteşem ve inanılmaz derecede tesirli olan Altérnativ tedris ve altérnativ ünivérsitét déye bilécéyimiz métodla ders siniflerinde Türk dilini, tarixini, medeniyyetini öyrenmesi, yéniden öyretmesi (baz tulid étmek) qadağan olunmuş, her şéy saxtalaşdırılmış, bütün menevi varlığı iyrenc élan édilmiş bir milletin, şövinizm ile kirlenmiş, murdarlanmış resmi tehsil sistémine qarşı Azerbaycan üçün bir oyanış ve bir medeni ve bilinclendirme işine rehberlik étdi.

Açar Sözcükler:
Zéhtabi, Tebriz, Dil veTarix, Türk