Stefanija Ivanivna Turkevyč-Lukijanovyč

Stefanija Ivanivna Turkevyč-Lukijanovyč
	;
Nome orizenałe	(uk) Стефанія Іванівна Туркевич-Лукіянович
Biografia
Nasimènto	25 de apriłe del 1898 ; Leopołi (Ucràina)
Morte	8 de apriłe del 1977 (78 ani); Cambridge (Inghiltera)
Dati personałi
Formasion	Conservatorio di Leopoli (it) ; Università de Vienna ; Università di Leopoli (it) ; Università Carolina (it) ; Universität für Musik und darstellende Kunst Wien (it)
Atività
Canpo de laoro	Mùzica, muzicołozia e educasion muzicałe
Ocupasion	conpozitor, muzicòłogo, pianista, insegnante de mùzica
Atività	1920 –
Inprenditor	Conservatorio di Leopoli (it)
Instrumento muzicałe	Pianoforte, armonium (it) e arpa (it)

Stefanija Ivanivna Turkevyč-Lukijanovyč (en ucrain: Стефанія Іванівна Туркевич-Лукіянови; en ruso: Стефания Ивановна Туркевич-Лукиянович, trasl. Stefanija Ivanovna Turkevič-Lukijanovič; Leòpołi, 25 de apriłe 1898 - Cambridge, 8 de apriłe 1977) ła ze stà na conpozidora, pianista e muzicòłoga ucraina.

Biografia

Infansia

Stefania ła ze nasesta Leopołi, ałora inte l'Inpero austro-ungàrego, el 25 de apriłe 1898, int'una fameja de muzeghisti. Só nono de Stefania (Lev Turkevich) e só pare (Ivan Turkevich) i zera preti. Só mare Sofia Kormoshiv (Кормошів) ła jera na pianista che ła ga studià co Karol Mikuli e Vilém Kurz, e che inte ła só cariera ła ga conpanjà ła zòvane Solomija Krušel'nyc'ka^[1]. Tuti i menbri de ła fameja i sonava un stromento; Stefania ła sonava el pianoforte, l'arpa e l'armonium. Drioman ła conpozidora ła ga recordà ła só infanaia e el só amor par ła mùzega co 'st'altre parołe^[2]:

(VEC)
«Al sentro de tuto ghe zera me mare, che ła sonava un pianoforte maravejozo. Da puteła mi amava asé scoltarla cuando che ła sonava. Ałora A gavemo formà na orchestra da sałon a caza nostra. Sonavimo cusì: pare a'l baso..., me mare a'l piano, Lyonyo (Льоньо) al viołonseło, mi a l'armonium, Marika e Zenko (Марійка і Зенко)... ai viołini. Me pare el ga fondà anca un coro famejar. St'altri ze stà i nostri primi pasi inte'l mondo de ła mùzega. Me pare no'l ga mai łezenà so i schei né catà scuze cuando che se tratava de ła nostra vita muzegałe.»

Studi

Stefania Turkevyč-Lukijanovyč ła ga scumisià i só studi muzegałi co'l conpozidor Vasyl Barvinsky. Da'l 1914 a'l 1916 ła ga studià a Viena da pianista co Vilém Kurz. Daspò ła prima guera mondiałe ła ga seità i studi a l'Univarsidà de Leopołi co Adolf Chybiński, frecuentando anca łe só łesion de teoria de ła mùzega a'l Consarvatorio de Leopołi^[2]. Inte'l 1919 ła ga scrivesto ła só prima òpara muzegałe, ła Liturgia (Літургію), che ła ze stà sonà pì volte inte ła catedrałe de San Zorzi a Leopołi^[1]. Inte'l 1921 eła ła se ga trasferìo da novo a Viena, ndove ła ga podesto studiar co Guido Adler a l'Univarsidà e co Joseph Marx a l'Univarsidà par ła mùzega e łe intarpretative, andove ła se ga łaureà inte'l 1923 co un diploma da insenjante^[1].

Inte'l 1925 ła ga spozà Robert Lisovskyi e ła ga viazà co łu a Berlin, ndove ła cubia ła ga vivesto da'l 1927 a'l 1930. In Zarmània ła ga studià co Arnold Schönberg e Franz Schreker^[2]. A ze stà durando 'sto parìodo, inte'l 1927, che ga nasesto só fia Zoya (Зоя)^[3].

Inte'l 1930 ła ze ndà a Praga par studiar co Zdeněk Nejedlý a l'Univarsidà Carolina e co Otakar Šín a'l Consarvatorio. Ła ga inprofondìo anca ła conpozision co Vítězslav Novák a l'Academia de mùzega. Inte l'utuno de'l 1933 ła ga tacà insenjar pianoforte e l'è devenjesta conpanjadora a'l Consarvatorio de Praga. Inte'l 1934 ła ga discutesto ła só tezi so'l folclore ucraino inte łe òpare ruse^[2], otenjendo el dotorà in muzegołoìa a ła Łibara Univarsidà Ucraina de Praga. Cusìta eła ła ze ła prima dona de ła Gałizia (che ałora ła fazeva parte de ła Połonia) a resever un dotorà de reserca^[2].

Tornada a Leopołi, da'l 1934 fin a'l scominsio de ła segonda guera mondiałe ła ga łaorà cofà insenjante de teoria muzegałe e pianoforte al Consarvatorio e ła ze stà menbro de l'Union dei muzeghisti profesionisti ucraini^[1].

Segonda guera mondiałe

Inte l'utuno de'l 1939, drio l'ocupasion soviètega de l'Ucraina ocidentałe, ła ze stà inpiegà cofà tutor e primo viołin al Teatro dell'Opera de Leopołi e da'l 1940 al 1941 ła ze stà profasor asosià a'l Consarvatorio. Daspò che'l Consarvatorio el ga sarà drioman a l'ocupasion todesca, ła ga seità insenjar a ła Suoła Statałe de Mùzega. Inte ła verta (primavera) de'l 1944 ła ga łasà Leopołi par Viena^[1]. Scanpando da l'ocupasion soviètega, inte'l 1946 ła se ga trasferìo inte l'Austria meridionałe e da łà in Itałia, andove el só segondo marìo, Nartsiz Lukyanovich, el łaorava cofà mèdego a'l comando britànego^[4]. A seguito, (łe só òpare ła zera stà bandizàe in Ucraina da l'Union Soviètega.)

Inte'l Renjo Unìo

Inte l'utuno de'l 1946 ła cubia ła se ga trasferìo inte'l Renjo Unìo. I ga vivesto in diverse sità: Brighton (1947–1951), Łondra (1951–1952), Barrow Gurney (visin a Bristol) (1952–1962), Belfast (Irlanda de'l Nord) (1962–1973) e Cambridge (da'l 1973).

Ła ga reprendesto a conponer so'l fenir dei ani '40 e de tanto in tano eła ła sonava el piano in pùblego; in partegołar inte'l 1957 ła ga dazesto int'una serie de conserti inte łe comunidà ucraine d'Inglatera e inte'l 1959 int'un conserto de mùzega par pianoforte a Bristol. Ła zera menbro e ła British Society of Women-Composers and Musicians (che ła ga ezistìo fin al 1972)^[1].

Ła só òpara Cuor de Oksanała ze stà sonà inte ła Centennial Concert Hall de Winnipeg (Canada) inte'l 1970, soto ła diresion artìstega de ła soreła Irena Turkevycz-Martynec^[5].

Daspò gaver continuà a conponer par tuti i ani '70, Stefania Turkewich ła ga moristo l'8 de apriłe 1977 a Cambridge, in Inglatera.

Òpare

Stefania Turkewich ła ne ga łasà conpozision moderne, ma che łe recorda i canti popołari ucraini cuando che no i ga un carater marcadamente espresionìstego.

Sinfonie e òpare orchestrałe

Симфонія - Sinfonia n. 1 - 1937
Симфонія n. 2(a) - Sinfonia n. 2(a) - 1952
Симфонія n. 2(b) (2-гий варіант) - Sinfonia n. 2(b) (2ª varsion)
Симфонієта - Sinfonieta - 1956
Три Симфонічні Ескізи - Tre spegasi sinfòneghi - 1975
Симфонічна поема - Poema sinfònego «La Vitа»
Космічна симфонія - Sinfonia spasiałe - 1972
Сюїта для подвійного струнного оркестру - Suite par dopia orchestra d'archi
Фентезі для подвійного струнного оркестру - Fantazia par dopia orchestra d'archi

Bałeti

Руки - Ła toza da łe man pasìe - Bristol, 1957
Перли - Ła cołana
Весна (Дитячий балет) - Primavera (Bałeto par putełi) - 1934-35
Мавка (a) - Mavka, ła anguàna de ła foresta - Belfast, 1964-67
Мавка (b) - Mavka, ła anguàna de ła foresta (2ª varsion) - Belfast, 1964-67
Страхопуд - Spauràso - 1976

Òpara łìrega

Мавка - Mavka (inconpìa), bazà so Ła canson de ła foresta de Lesja Ukrainka

Òpare par l'infansia

«Цар Ох» або Серце Оксани - Zar Okh o Cuor de Oksana - 1960
«Куць» - El zòvane diàoło
«Яринний городчик» - Un orto - 1969

Corale

Літургія - Łiturzìa - 1919
Псалом Шептицькому - Salmo a Šeptytsky
До Бою - Prima de ła bataja
Триптих - Tritico
Колискова (А-а, котика нема) - Nina nana (Ah, no ghe ze el gato) - 1946

Mùzega da càmara strumentałe

Соната для скрипки і фортепіано - Sonada par viołin e pianoforte - 1935
(a) Cтрунний квартет - Cuarteto d'archi - 1960-1970
(b) Cтрунний кварітето - Cuarteto d'archi (2ª varsion) - 1960-1970
Тріо для скрипки, альта і віолончела - Trio par viołin, vioła e viołonseło - 1960-1970
Квінтет для двох скрипок, альта, віолончела фортепіано - Cuinteto par do viołini, vioła, viołonseło e pianoforte - 1960-1970
Тріо для флефти - Trio par fià (flauto, clarineto e fagoto) - 1972

Pianoforte

Варіації на Українську тему - Variasion so un tema ucraino - 1932
Фантазія: Суїта фортепянна на Українські теми - Fantazìa: suite par pianoforte so temi ucraini - 1940
Імпромпту - Impromptu - 1962
Гротеск - Grotesco - 1964
Гірська сюїта - Suite de ła montanja - 1966-68
Цикл п'єс для дітей - Siclo de pesi par l'infansia - 1936-1946
Українські коляди та щедрівки - Canti e ščedryk ucraini
Вістку голосить - Bone Notisie
Nadałe co Arlechin - 1971

Varie

Серце - Cuor par voze sołista co orchestra
Лорелеї - Lorelei par voze narante, armonium e pianoforte, parołe de Lesja Ukrainka - 1919
Май - Majo - 1912
Тема народної пісні - Temi de canson popołare
На Майдані - Piasa de l'Independensa, brano par pianoforte
Не піду до леса з конечкамі - Лемківська пісня - Canson lemca par voze e archi

Notasion

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 (UK) Анатолій Житкевич, Елегія життя, MICT. entrada il 7 de majo 2018.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Павлишин, Степанія Стефанівна. Перша українська композиторка: Стефанія Туркевич-Лісовська-Лукіянович, БаК, Lviv 2004.
↑ (UK) Зоя Робертівна Лісовська-НижанківськаEnciclopedia dell'Ucraina moderna. entrada il 17 de disenbre 2018.
↑ Narcyz Lukianowicz (Нарциз Лукіянович)ukrainiansintheuk.info.
↑ Marunchak, M.H. The Ukrainian Canadians: A History. Ukrainian Free Academy of Sciences, Winnipeg, Ottawa, 1970, page 677.

[MICT-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 (UK) Анатолій Житкевич, Елегія життя, MICT. entrada il 7 de majo 2018.

[Павлишин-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Павлишин, Степанія Стефанівна. Перша українська композиторка: Стефанія Туркевич-Лісовська-Лукіянович, БаК, Lviv 2004.

[3] (UK) Зоя Робертівна Лісовська-НижанківськаEnciclopedia dell'Ucraina moderna. entrada il 17 de disenbre 2018.

[4] Narcyz Lukianowicz (Нарциз Лукіянович)ukrainiansintheuk.info.

[Marunchak,_M.H.-5] Marunchak, M.H. The Ukrainian Canadians: A History. Ukrainian Free Academy of Sciences, Winnipeg, Ottawa, 1970, page 677.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]