Sübhanallah

Subhan'Allāh (Arapça yazılışı: سبحان الله); Türkçeye sıklıkla "Allah münezzehtir" şeklinde çevrilen, Türkçe diziliş ile "Allah Subhan'dır" anlamında olan Arapça bir ifadedir. İfade, Subhan ve Allah kelimelerinin birleşiminden oluşur.

Subhan/سبحان kelimesi Arapça S-B-H(س ب ح) kökünden türer. Kök anlamı; (batmadan, üzerinde)yüzmek, ileriye yuvarlanmak, hızla uzaklaşmak, hızlı olmak anlamındadır.

Kuran'da birçok ayette, bu kökten türemiş birkaç farklı anlamda olan kelimeler bulunmaktadır. Örneğin;

(Enbiyâ-33) كُلٌّ فِي فَلَكٍ يَسْبَحُونَ... / ...kullun fî felekin yesbehûn(e) / ...her biri bir yörüngede yüzmekte(dir).

(Kalem-28) لَوْلَا تُسَبِّحُونَ... / ...levlâ tusebbihûn(e) / niçin tesbih etmiyorsunuz?... (niçin Mutlak-Üstünlüğünü aklınıza getirmiyorsunuz?)

(Kalem-29) ...قَالُوا سُبْحَانَ رَبِّنَا / Kâlû subhâne rabbinâ... / Rabbimiz Subhan'dır... dediler. (Sahibimiz Mutlak-Üstün 'dür dediler.)

Hadis'lerde ise Subhanallah ifadesi; "Allah'ın tüm olumsuz sıfatlardan uzak bilinmesi" şeklinde açıklanmaktadır.
Eski Türk meallerinde, örneğin Karahanlılar Türkçesi ile yapılan meallerde Subhanallah ifadesi; Arıg Allah olarak çevrilmiştir.
Kazakça'da ise "Pak Allah" ifadesi ile çevrilmektedir.

Yukarıdaki bilgiler doğrultusunda, Subhan kelimesi;

Sıfat olarak: tüm olumsuz sıfatlardan uzak olan, soyutlanmış, tertemiz, pak, arınık, mutlak-mükemmel, mutlak-üstün
Fiil olarak: tüm olumsuz sıfatlardan uzak olarak kabul etmek, soyutlamak, tertemiz bilmek, paklamak, arındırmak, şanını yüceltmek

gibi anlamlara sahiptir.

Dolayısı ile, Subhan'Allāh ifadesinin en yakın Türkçe kelime karşılığı Allah Kusursuz[dur], Allah Arınık[tır] veya Allah Mutlak-Üstün[dür] şeklinde verilebilir.

Yine Subhan kelimesinin köken anlamı dikkate alındığında, İslam felsefesinde tüm ilahilik(tanrısal) güçleri birleyen Allah kavramının soyutluğunu ifade etmek için kullanıldığı görülür. Bu anlamı ile Subhan'Allāh ifadesi; Allah kavramına somutluktan uzak, mutlak bir soyutluk atfeden felsefi bir yaklaşımdır.

Kaynakça

• Kurân’da TESBİH kavramı çalışması