బట్టతల
| బట్టతల | |
|---|---|
| ప్రత్యేకత | Dermatology  |
మానవులలో, కొన్ని జంతువులలో తలపై సహజముగా పెరిగే వెంట్రుకలు ఒక వయస్సు వచ్చిన తర్వాత క్రమంగా రాలిపోయి బట్టతల అనే వ్యాధికి దారితీస్తాయి.
అధ్యయనము
[మార్చు]పురుషుల్లో బట్టతల ఆరంభం కావడానికి భూమి ఆకర్షణ శక్తి కూడా కారణం అయ్యే అవకాశముందని, దీనికితోడు టెస్టోస్టిరాన్‌లో మార్పులు కూడా కారణమని అమెరికా పరిశోధకులు తమ అధ్యయనంలో వెల్లడించారు. టెస్టోస్టిరాన్‌లో మార్పుల వల్ల తలపై కొన్ని భాగాల్లో జట్టు ఊడిపోతుందని, హార్మోన్‌లో ఈ మార్పును డిహైడ్రోటెస్టోస్టిరాన్ (డీహెచ్‌టీ) అంటారు. డీహెచ్‌టీ వల్ల తలపై ఉండే చర్మంలో కొవ్వు మోతాదు తగ్గగడం వల్ల ఒత్తిడిని తట్టుకోలేక జట్టు ఊడిపోతుందన్నది వీరి పరిశోధనలో గుర్తింపు. ఇలా మాడుపై కాకుండా శరీరంలోని ఇతర భాగాల్లో వచ్చే వెంట్రుకల విషయంలో మాత్రం డీహెచ్‌టీ పాత్ర విభిన్నంగా ఉంటుంది. దీనికితోడు ఇతర పురుష హార్మోన్ల వల్ల అక్కడి వెంట్రుకల కింద చర్మం మందంగా తయారవుతుందని అంటున్నారు. అయితే, వయసు పెరిగే కొద్దీ చర్మం, దాని కింది కొవ్వు తగ్గిపోవడంతో వెండ్రుకలు ఊడిపోతాయి. దీనికి పురుషుల్లో టెస్టోస్టిరాన్ కీలక ప్రాత పోషిస్తుందంటున్నారు. అదే మహిళల విషయంలో మాత్రం ఇలా వెండ్రుకలు ఊడిపోకుండా ఈస్ట్రోజన్ హార్మోన్ నివారిస్తుందని, కనీసం మెనోపాజ్ వరకైనా ఈ పరిస్థితి ఉంటుందని శాస్త్రవేత్తలు అంటున్నారు.
జుట్టు రాలుతున్నట్టు మొదట్లో గమనిస్తే.. ఆహారంలో మార్పులు చేసుకొని అదుపు చేయొచ్చు. ముఖ్యంగా పోషక పదార్థాలు ఎక్కువగా వుండే ఆహారాలను తీసుకుంటే.. జుట్టు రాలే సమస్యను[1] చాలా సులభంగా అరికట్టవచ్చు.
బట్టతల రకాలు
[మార్చు]మగ సరళి బట్టతల
[మార్చు]ఈ వంశపారంపర్య పరిస్థితి పురుషులలో కనిపిస్తుంది బట్టతల మచ్చతో లేదా వెంట్రుకలతో తగ్గుతుంది.
ఆడ సరళి బట్టతల
[మార్చు]ఇది మహిళల్లో కనిపిస్తుంది ఇది వ్యక్తి జన్యు అలంకరణకు కూడా సంబంధించినది. ఇది అరుదుగా పూర్తి బట్టతల వస్తుంది.
అలోపేసియా అరేటా
[మార్చు]జుట్టు రాలడం జరుగుతుంది, ఇది బట్టతల మచ్చలకు దారితీస్తుంది. నెత్తిమీద జుట్టు మొత్తం పోతే ఇది అలోపేసియా టోటిలిస్‌కు కూడా పురోగమిస్తుంది.
మచ్చ అలోపేసియా
[మార్చు]గాయం, కాలిన గాయాలు, రేడియేషన్ లేదా వ్యాధుల వల్ల (చర్మ వ్యాధులు వంటివి) బట్టతల మచ్చలు అభివృద్ధి చెందితే, ఈ పరిస్థితిని మచ్చల అలోపేసియా అంటారు.
టాక్సిక్ అలోపేసియా
[మార్చు]ఈ పరిస్థితి సాధారణంగా తాత్కాలికమైనది తీవ్రమైన అనారోగ్యాలు, అధిక జ్వరాలు లేదా కొన్ని మందుల వల్ల వస్తుంది. [2]
జుట్టు రాలుట నిరోదించే ఆహార పదార్థాలు:
[మార్చు]- చిలకడ దుంపలు
- పాలకూర
- గుడ్లు
- వాల్నట్
- బ్లూ బెర్రీలు
- సోయా
- సాల్మన్
- అవకాడొలు
- పాలు
- వోట్స్
లక్షణాలు, కారణాలు:
[మార్చు]చాలా మంది ప్రజలకి నెలలో జుట్టు అరఅంగుళo పెరుగుతుంది, 90% జుట్టు ఏ సమయంలోనైనా చురుకుగా పెరుగుతుంది10 , మిగిలిన శాతం నిద్రావస్థలో ఉంటుంది. రెండు లేదా మూడు నెలలు తర్వాత, ఈ నిద్రాణమైన జుట్టు బయటకు వస్తుంది ఇతర ఫోలికల్స్ నిద్రాణ దశలో మొదలవుతున్నప్పుడు దాని గ్రీవము(ఫోలికల్) కొత్త జుట్టు పెరుగుతుంది.
వెంట్రుకలు కత్తిరించడం అనేది వెంట్రుక నష్టానికి భిన్నంగా ఉంటుంది, జుట్టు తగ్గిపోయినప్పుడు తిరిగి పెరుగుతుంది. ఒత్తిడికి సంబంధించిన సంఘటనలలో, తరచుగా ప్రసవ, విచ్ఛిన్నం లేదా దుఃఖం సందర్భాలలో ప్రజలు తరచూ జుట్టును కత్తిరిస్తారు. అలోపేసియా అనేది జుట్టు నష్టంకి వాడే వైద్య పదం, ఇది చర్మంపై మాత్రమే జరుగుతుంది. కొన్ని అనారోగ్యాలు ఔషధాలు మొత్తం శరీరం మీద బట్టతలని ప్రేరేపించగలవు, అయితే చాలా సందర్భాలలో జెనెటిక్స్ వల్ల కూడా యీ బట్టతల ఏర్పడవచ్చు. వంశపారంకాకుండా, గుర్తించదగిన జుట్టు నష్టం అనేక రకాల కారణాలు వల్ల సంభవించవచ్చు:
1. కఠినమైన కేశాలంకరణ లేదా చికిత్సలు:
[మార్చు]రబ్బరు బ్యాండ్లు, రోలర్లు లేదా బారెట్లను నిరంతరం ఉపయోగిస్తున్న కేశాలంకరణ, లేదా పొదలు వంటి గట్టి శైలులుగా జుట్టు లాగి కట్టటం వల్ల జుట్టు ఉడిపోయే ప్రమాదం ఎక్కువ. రంగులు, బ్లీచెస్, straighteners లేదా శాశ్వత వేవ్ పరిష్కారాలు వంటి తప్పుగా రసాయన ఉత్పత్తులు ఉపయోగించటం. నష్టం డిగ్రీని బట్టి, ఫలితంగా జుట్టు నష్టం శాశ్వతంగా ఉంటుంది.
2. హార్మోన్ అసమతౌల్యం:
[మార్చు]మహిళల్లో, జనన నియంత్రణ మాత్రలు, గర్భం, శిశుజననం, రుతువిరతి లేదా గర్భాశయ శోథల నుండి హార్మోన్ల మార్పులు, నిద్రావస్థ దశలోకి ప్రవేశించడానికి సాధారణమైన వాటి కంటే ఎక్కువ జుట్టు గ్రీవములను ప్రేరేపిస్తాయి.అప్పుడు జుట్టు నష్టం ఎక్కువుగా వుంటుంది.
3. అనారోగ్యం లేదా శస్త్రచికిత్స:
[మార్చు]అనారోగ్యం లేదా శస్త్రచికిత్స నుండి ఒత్తిడి శరీరానికి తాత్కాలికంగా జుట్టు ఉత్పత్తి వంటి తాత్కాలికoగా నిలిపి వేయబడతాయి. థైరాయిడ్ లోపాలు, సిఫిలిస్, ఇనుము లోపం, లూపస్ లేదా తీవ్రమైన సంక్రమణంతో సహా నిర్దిష్ట పరిస్థితులు కూడా దీనిని ప్రేరేపిస్తాయి. అలోప్సియా ఐరాటా అని పిలిచే ఒక ఆటో ఇమ్యూన్ పరిస్థితి, ఎటువంటి నివారణ లేదు, వేగంగా శరీర-వైడ్ జుట్టు నష్టంకి కారణమవుతుంది.
4. మందులు విటమిన్లు:
[మార్చు]క్యాన్సర్ కీమోథెరపీ, శరీర చుట్టూ అన్ని వేగంగా పెరుగుతున్న కణాలు చంపడానికి దాని ప్రయత్నంలో జుట్టు గ్రీవము దాడి, జుట్టు నష్టం కోసం ఒక ప్రసిద్ధ కారణం. ఇతర మందుల దుష్ప్రభావాలు వెంట్రుకలు తొలగిస్తాయి, కొన్నింటిని అధిక రక్తపోటు గౌట్ (యూరిక్ ఆమ్లం నిర్మించటం వలన కలిగే బాధాకరమైన ఉమ్మడి స్థితి) వంటివి. విటమిన్ A అధిక స్థాయిలు కూడా దోహదం చేస్తాయి.
5. పోషకాహార లోపాలు:
[మార్చు]బులీమియా అనోరెక్సియా వంటి భారీ ఆహారపదార్థాలు తినడం రుగ్మతలు తాత్కాలికంగా స్టఫ్ హిప్ ఫోలికల్స్ వృద్ధిని నిలిపివేస్తాయి. ఇది కూడా తగినంత ప్రోటీన్, విటమిన్ లేదా ఖనిజ ఉపయోజనం నుండి సంభవించవచ్చు.
6. వృద్ధాప్యం:
[మార్చు]పెరుగుతున్న వయసు సహజ ప్రభావం జుట్టు పెరుగుదల మందగించటం. మహిళలు సాధారణంగా పూర్తిగా బట్టబయలు చేయరు, కానీ నుదుటపై జుట్టు నష్టపోతారు. పురుషులు తమ నుదుట మీద జుట్టు కోల్పోతారు, మహిళలు పూర్తిగా బట్టతలకి వెళ్ళే పరిస్థితి కంటే ఎక్కువగా ఉంటారు.
7. చికిత్స & మందులు:
[మార్చు]జుట్టు నష్టం నివారణలు మందమైన నుండి తీవ్ర వరకు ఖరీదు తక్కువ నుండి ఎక్కువ వ్యయంతో ఉంటాయి. ఎంత ఎక్కువ జుట్టు పోయిందో దాని లేమిని మార్చడం లేదా భర్తీ చేయడం ఎంత ఎక్కువగా ఉన్నది అనేదానిపై ఆధారపడి ఉంటుంది. జుట్టుకి చికిత్సలు ప్రక్రుతిపరమైనవి మందులు ,రసాయనాలు కి సంబంధించిన రాకలు ఉన్నాయి. [3]
ఆడ సరళి బట్టతల నివారించడానికి ఆయుర్వేద చిట్కాలు
[మార్చు]1.ఒత్తిడి, ఆందోళనను నిర్వహించడానికి మంచి నిద్ర.
2. చేపలు, గుడ్లు, బీన్స్, ఎండుద్రాక్ష, బీన్స్, మొలకలు, మత్స్య, తాజా కూరగాయలు, మొలకలు, చిక్కుళ్ళు, సోయా, తెలుపు నువ్వులు, పండ్లు, ఆకు కూరగాయలు, పాలు.ఈ ఆహారాన్ని ఎక్కువగా తీసుకోండి
3.ఉదయం సూర్యరశ్మికి గురైనప్పుడు ధ్యానం, యోగా సాధన చేయండి.
4.ఎక్కువ నీరు త్రాగలి.
5.జంక్ ఫుడ్ నుండి దూరంగా ఉండండి, తక్షణమే వంట చేయడానికి రెడీమేడ్ ఫుడ్ ఉపయోగించవద్దు.
6.కఠినమైన రసాయనాలు మీ జుట్టు కుదుళ్లను దెబ్బతీస్తున్నందున సింథటిక్ జుట్టు సంరక్షణ ఉత్పత్తులను ఉపయోగించవద్దు.[4]
ఈ వ్యాధి బారిన పడిన కొంతమంది ప్రముఖుల చిత్రాలు:
ఇవికూడా చూడండి
[మార్చు]మూలాలు
[మార్చు]- ↑ జుట్టు రాలే సమస్యను,
- ↑ https://www.stylecraze.com/articles/10-effective-home-remedies-for-baldness/
- ↑ "ఆర్కైవ్ నకలు". Archived from the original on 2020-10-15. Retrieved 2020-10-14.
- ↑ https://vedix.com/blogs/articles/female-pattern-baldness
బయటి లంకెలు
[మార్చు]