Lompat ke isi

Asem

Ti Wikipédia Sunda, énsiklopédi bébas
Asem
Buah asem dina tangkalna
Klasifikasi ilmiah
Karajaan:
Plantae
Divisi:
Magnoliophyta
Kelas:
Magnoliopsida
Ordo:
Fabales
Kulawarga:
Fabaceae
Subfamili:
Caesalpinioideae
Tribus:
Detarieae
Génus:
Tamarindus
Spésiés:
T. indica
Ngaran binomial
Tamarindus indica

Asem atawa kamal nyaéta sarupaning tutuwuhan nu ngahasilkeun buah anu rasana haseum; ilahar dipaké samara dina réa asakan Indonésia minangka panambah rasa haseum dina kadaharan, contona dina sayur haseum. Kecap "asem" jeung kecap "kamal" dipaké jadi ngaran patempatan di sawatara wewengkon di Pasundan jeung Jakarta.[1][2]

Ngaran ilmiah ieu tutuwuhan nyaéta Tamarindus indica, kaasup kana sélér (suku) Fabacéae (Leguminosae). Spésiés ieu téh hiji-hijina anggota marga Tamarindus. Ngaran séjénna nyaéta kamal (Jawa), tamalaki (Banda),[3] mé (basa Acéh), asam (basa Indonésia), sampalok (basa Tagalog), ma-kham (basa Thailand), tamarindo (basa Portugis), tamarinde (basa Walanda), sarta tamarind (basa Inggris).[4]

Ngaran "asem" ogé dipaké pikeun kabéh tutuwuhan samara nu rasana haseum, kaasup ogé asem kandis jeung asem galugur. Tuwuhan ieu didatangkan ku jalma-jalma ti India.[1]

Ngaran Tamarindus sarta tamarind diturunkeun tina basa Arab تمرهندي tamr hindī nu hartina kurang leuwih: korma India.

Sumebarna sarta ékologina

[édit | édit sumber]

Asem kaasup tuwuhan tropis. Asal-usulnya dianggap ti savana Afrika wétan di mana jenis liarna kapanggih, salah sahijina di Sudan. Saprak rébuan taun katukang, pepelakan ieu geus sumebar ka Asia tropis, sarta saterusna ogé ka Karibia jeung Amérika Latén. Di réa tempat anu cocog, kaasup di Indonésia, asem tumuwuh liar kawas di leuweung-leuweung savana di Afrika.

Tangkal asem bisa tumuwuh alus nepi ka jangkungna kira-kira 1.000 m di luhur beungeut laut (dpl), dina taneuh nu keusikan atawa taneuh liket, hususna di wewengkon anu usum garingna écés sarta cukup panjang.

Hasil sarta pamakéan

[édit | édit sumber]

Daging buah asem pohara populér, sarta dipaké dina rupa-rupa bahan asakan atawa samara di saantéro dunya. Buah anu ngora rasana pohara haseum, sarta ilahar dipaké minangka samara sayur haseum atawa campuran rujak. Buah anu geus asak bisa ditunda lila sanggeus dipesék sarta saeutik digaringkeun maké pitulung sinar panonpoé. Sajaba dijadikeun samara, pikeun méré rasa haseum atawa pikeun ngaleungitkeun ambeu hanyir lauk, asem mindeng dijadikeun bahan sirop, selé, gulali (peremén), sarta jajamu.

Thailand ogé ngahasilkeun asem anu amis rasana. Buah ieu populer sarta didahar dina kaayaan seger (henteu diasakan; alatan éta diékspor dina wangun peuteuy anu tacan dipesék.[5]

Siki asem ilahar didahar sanggeus dikeueum sarta dikulub, atawa sanggeus dibeuleum. Sajaba ti éta, siki asam ogé dijadikeun tipung pikeun nyieun kuéh atawa roti.[5]

Sajaba ti daging buah, réa bagian tangkal asem anu bisa dijadikeun bahan ubar tradisional. Daun ngorana (sinom) dipaké pikeun ngurangan raheut sarta rasa nyeri dina pasendian, di luhureun tatu atawa dina kasakit rematik.[5] Daun ngora anu dikulub pikeun ngubaran batuk sarta panastiris. Kulit kaina anu ditutu dipaké pikeun nyageurkeun tatu, borok, jeung bisul. Kulit kai asem ogé dipaké minangka ubar kuat. Tipung sikina pikeun ngubaran diséntri sarta diaré.[5]

Siki asem ogé mindeng dipaké dina kaulinan congklak.

Tangkal asem ilahar dipelak di sisi jalan minangka pangiuhan, utamana kawentar di sapanjang jalan raya Daendels, ti Anyer nepi ka Panarukan.

Para palaut Bugis dina mangsa baheula dipikanyaho melak tangkal asem di basisir kalér Australia, di Northern Territory dina waktu maranéhanana ngaso nungguan datangna angin pikeun balik ka wewengkon asal. Tangkal-tangkal asem ieu jadi pituduh ayanan hubungan antara urang Aborigin jeung jalma ti luar éta buwana saméméh kadatangan urang Éropa.[5]

Galeri

[édit | édit sumber]
  • Tangkal asem]]
    Tangkal asem]]
  • Buah asem]]
    Buah asem]]
  • Anak tangkal asem]]
    Anak tangkal asem]]

Bahan bacaan

[édit | édit sumber]

Dicutat tina

[édit | édit sumber]
  1. ↑ a b Hari Priyadi, Gen Takao, Irma Rahmawati, Bambang Supriyanto, Wim Ikbal Nursal, Ismail Rahman, Priyadi (2010). Five Hundred Plant Species in Gunung Halimun Salak National Park, West Java: A Checklist Including Sundanese Names, Distribution, and Use. Bogor: CIFOR. p. 1. ISBN 9786028693226. 
  2. ↑ Damayanti, Dewi; dr Prapti utami, Novi Widianti, Nina Wulandari, Agung Sugiarto, Tinton Dwi Putra (2008). Buku Pintar Tanaman Obat: 431 jenis tanaman penggempur aneka penyakit. Jakarta: AgroMedia. p. 63. ISBN 9789790061941. 
  3. ↑ Crawfurd, John (2017). Sejarah Kepulauan Nusantara: Kajian Budaya, Agama, Politik, Hukum dan Ekonomi 1. Yogyakarta: Penerbit Ombak. p. 312. ISBN 9786022584698. 
  4. ↑ Rigg, Jonathan (1862). A Dictionary of the Sunda Language of Java. Universitas Harvard: Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen. p. 23. Diakses tanggal (disungsi) 11 April 2020. 
  5. ↑ a b c d e Astawan, MS, Prof. Dr. Ir Made (2009). Sehat Dengan Hidangan Kacang Dan Biji-bijian. Jakarta: Niaga Swadaya. p. 74. ISBN 9789790023666.  Disungsi4 Maret2021

Tumbu ka luar

[édit | édit sumber]
Wikimedia Commons mibanda média séjénna nu patali jeung Carolus Linnaeus .
Dicomot ti "https://su.wikipedia.org/w/index.php?title=Asem&oldid=649921"