1870.

1870.. po kalendarima
Gregorijanski	1870.. (MDCCCLXX)
Ab urbe condita	2623.
Islamski	1286–1287.
Iranski	1248–1249.
Hebrejski	5630–5631.
Bizantski	7378–7379.
Koptski	1586–1587.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1925–1926.
• Shaka Samvat	1792–1793.
• Kali Yuga	4971–4972.
	Kineski
• Kontinualno	4506–4507.
• 60 godina	Yang Metal Konj; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11870.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	18. vijek – 19. vijek – 20. vijek
Decenija:	1840-e 1850-e 1860-e – 1870-e – 1880-e 1890-e 1900-e
Godine:	1867 1868 1869 – 1870 – 1871 1872 1873

Ovo je članak o godini 1870.

Godina 1870 bila je redovna godina koja počinje u subotu po gregorijanskom odn. redovna godina koja počinje u četvrtak po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

Događaji

Januar/Siječanj

2. 1. - Počinje gradnja Bruklinskog mosta.
2. 1. - Otvorena prva srpska glumačka škola u Beogradu.
2. 1. - Émile Ollivier je prvi predsednik vlade u Francuskoj od 1851 (u međuvremenu lična vladavina Napoleona III).
6. 1. - Otvorena zgrada Musikverein, dom Bečkih filharmoničara.
7. 1. - Umro patrijarh srpski Samuilo Maširević, budimski vladika Arsenije Stojković će biti imenovan za administratora mitropolije.
10. 1. - John D. Rockefeller sa partnerima osnovao Standard Oil Company u Ohaju, koji će postati jedan od prvih i najvećih trustova.
10. 1. - Carev rođak Pierre Napoléon Bonaparte ubio novinara Victora Noira, koji je trebao dogovoriti dvoboj između svog urednika i P. N. Bonaparte - njegovoj sahrani će prisustvovati veliki broj republikanaca.
januar? - Ljuben Karavelov osnovao u Bukureštu Bugarski revolucionarni centralni komitet.
23. 1. - Masakr na Mariasu: vojska SAD ubila oko 200 mirnih Piegan Indijanaca u Montani, reakcije na ovo podstiču predsednika Granta na "mirovnu politiku".
26. 1. - Rekonstrukcija: Virginia primljena natrag u SAD.
30. 1. ? - Britanski brod SS City of Boston nestao na severnom Atlantiku sa 191 osobom.
početkom godine - Podmaršal Gavrilo Rodić suzbio Krivošijsku bunu obećanjem amnestije i povlačenjem vojnog zakona koji je zahtevao regrutaciju^[1]. U vreme njegovog prethodnika Johanna von Wagnera, zapaljeno je 14 sela i tri manastira^[2].

Februar/Veljača

1. 2. - Ivan Zajc stigao u Zagreb.
1. 2. - Leopold Hasner von Artha novi premijer Cislajtanije (do aprila), ministar obrane je bivši dalmatinski namjesnik Johann von Wagner.
1. 2. - Gogoljev "Revizor" prvi put izveden u Narodnom pozorištu u Beogradu.
12. 2. - Žene dobile pravo glasa u američkoj Teritoriji Utah.
23. 2. - Mississippi primljen natrag u SAD, jedan od senatora koji predstavlja tu državu je Hiram Rhodes Revels, prvi crnac u Senatu i Kongresu.
26. 2. - U Hamburgu osnovana Commerzbank.
27. 2. - Usvojena zastava Japana: .
februar, krajem - Svetozar Miletić lišen poslaničkog imuniteta u Ugarskoj, zatim osuđen na godinu dana zatvora (od oktobra), zbog uvredljivog članka protiv mađaronskog hrvatskog bana Rauha, koji je ukinuo ćirilicu^[3].

Mart/Ožujak

1. 3. - Paragvajski rat se okončava bitkom u Cerro Corá u kojoj gine paragvajski diktator Francisco Solano López. Paragvaj je u ratu izgubio većinu stanovništva, velike gubitke su imale i pobedničke armije Brazila, Argentine i Urugvaja.
2. 3. - Otvorena žičara do Budimskog zamka (Budavári Sikló).
4. 3. - Red Riverska pobuna: pobunjenici Louisa Riela pogubili Thomasa Scotta, koji tako postaje mučenik za anglosaksonske protestante u Kanadi.
5. 3. - U Londonu održana fudbalska utakmica Engleska-Škotska, koja se smatra prvim internacionalnim mečom.
7. 3. - U Indiji otvorena železnička linija Bombaj – Kalkuta preko Alahabada (uz Suecki kanal i Transkontinentalnu železnicu u SAD ključni element Vernovog romana "Put oko sveta za 80 dana").
10. 3. - U Berlinu osnovana Deutsche Bank.
12. 3. (28. 2. po j.k., 8. zulhidže 1286 AH) - Sultanov ferman o Bugarskoj egzarhiji - početak sporenja Bugara i Srba, jer su kao delovi egzarhije navedene i eparhije niška, pirotska i veleška (vidi sliku fermana).
12. 3. - Antoine d'Orléans, pretendent na španski presto, ubio u dvoboju bivšeg princa Enriquea koji ga je kritikovao u štampi.
30. 3. - Rekonstrukcija: ratifikovan Petnaesti amandman na Ustav SAD - zabranjeno ograničavanje prava glasa na osnovu rase, boje ili prethodnog stanja ropstva (zato će od 1890-tih do 1960-tih biti ograničavano na osnovu plaćanja poreza i pismenosti).
30. 3. - Teksas primljen natrag u SAD.
31. 3. - Poljaci istupaju iz austrijskog Carevinskog vijeća a za njima i Slovenci (Česi ne učestvuju od ranije)^[4].
31. 3. - Thomas Mundy Peterson je prvi crnac koji je glasao na izborima u SAD nakon donošenja Petnaestog amandmana.

April/Travanj

9. 4. - Heinrich Schliemann započeo iskopavanja u Troji.
12. 4. - Alfred Józef Potocki novi premijer Austrije (do 1871) - zalaže se za federalizam, pomirljiv je sa Slovenima.
12. 4. - Razmenjene prve poruke između Londona i Kalkute preko Indo-Evropskog telegrafa ("Siemensova linija" preko Rusije i Irana).
27. 4. - Antonio Guzmán Blanco započinje prvi od tri perioda kao predsednik Venecuele.

Maj/Svibanj

1. 5. - U New Yorku završena Equitable Life Building sa sedam spratova i 40 metara visine.
8. 5. - Plebiscit u Francuskoj u velikoj većini odobrava liberalne reforme ustava donesene 20. aprila, što je carev uspeh.
12. 5. - Kao odgovor na Red Riversku pobunu, stvorena je provincija Manitoba.
svibanj - U Hrvatskoj otpušteni neki rodoljubni profesori, među kojima i Vatroslav Jagić - 125 đaka zbog toga istupilo iz zagrebačke gimnazije^[4].

Jun/Juni/Lipanj

1. 6. - Biskup Juraj Dobrila pokrenuo list "Naša sloga" u Trstu - buđenje nacionalne svijesti u Istri.
2. 6. - Nikola Primorac krenuo jedrilicom sa još jednim članom posade iz Liverpoola preko Atlantika - stigao za 92 dana.
5. 6. - Veliki požar u carigradskoj četvrti Pera (Galata, Beyoğlu).
25. 6. - Prognana španska kraljica Izabela II se odrekla prestola u korist sina Alfonsa (vladaće 1874-85).
26. 6. - Praizvedba Wagnerove opere Die Walküre u Minhenu.

Jul/Juli/Srpanj

1. 7. - Formirano Ministarstvo pravde Sjedinjenih Država.
2. 7. - Španska vlada ponudila presto Leopoldu von Hohenzollernu, rođaku pruskog kralja - on je nakratko pristao, ali Francuska se tome oštro usprotivila.
4. 7. ? - Izbori za Dalmatinski sabor 1870., pobjeda Narodne stranke na prvim slobodnim izborima - 25 mandata protiv 16 talijanaških. Stjepan Mitrov Ljubiša izabran za predsjednika Sabora.
4. 7. - U Beču počinje veleizdajnički proces protiv radničkih funkcionera i vođa Socijaldemokratske radničke partije.
13. 7. - Emska depeša: pruski kancelar Bismarck je izvestio o susretu kralja Wilhelma I i francuskog diplomate tako da izazove gnev na obe strane; i francuski mediji su dodatno zaoštrili ton prevedenog dokumenta.
15. 7. - Manitoba, Rupertova zemlja i Severo-Zapadna teritorija postaju deo britanske Kanade.
15. 7. - Georgia je poslednja država bivše konfederacije koja je primljena natrag u SAD.
18. 7. - Prvi vatikanski sabor izdaje apostolsku konstituciju Pastor aeternus: definirana doktrina Papine nepogrešivosti (nezabludivosti). Biskup Josip Juraj Strossmayer se protivio ovoj doktrini, njemački protivnici će formirati Starokatoličku crkvu.
19. 7. - Francusko-pruski rat: Francuska objavila rat Pruskoj.
20. 7. - Hrvatski sabor prihvatio Riječki provizorij - traje do 1918; biće uspostavljen Kraljevski gubernij za Rijeku i Ugarsko-Hrvatsko primorje^[5].
- Hrvatski sabor: Zakonski članak XIV:1870 u Hrvatskoj proglasio "zločinom smetanja javnoga mira" i "veleizdajom" svako pobijanje Nagodbe - progoni štampe i pojedinaca^[6].
25. 7. - Odlukom Dalmatinskog sabora zapisnici saborskih sjednica moraju se pisati hrvatskim jezikom.

Avgust/August/Kolovoz

4. 8. - Bitka kod Wissembourga je prva u Francusko-pruskom ratu i nemačka pobeda.
7. 8. - Francuske trupe napustile papin Rim.
8/9. 8. - "Republika Ploiești": pobuna protiv rumunskog kneza Karola, suzbijena istog dana (kneževe simpatije su sa nemačkim rođacima a zemaljske za Francusku).
11. 8. - Osnovana Palilulska polugimnazija, kasnija Druga beogradska gimnazija čija se zgrada nalazila na mestu današnje "Politike" (nastavljač tradicije je Filološka gimnazija).
19. 8. - Pruske snage započinju uspešnu Opsadu Metza (do oktobra).
22. 8. - Podmaršal baron Gavrilo Rodić postaje guverner austrijske Dalmacije (do 1881)
24. 8. - Dolaskom Wolseleyeve ekspedicije ugušena Red Riverska pobuna u Manitobi.
27. 8. - Peta skupština Ujedinjene omladine srpske, u Novom Sadu - govore i Svetozar Marković (izabran u godišnji odbor za Srbiju) i neki drugi socijalisti^[7].
U toku francusko-pruskog rata iz Bosne i Vojvodine se poručuje srpskoj vladi da krene u oslobađanje Bosne, ali ova to ne prihvata zbog nedovoljne spremnosti vojske^[8].

Septembar/Rujan

1. 9. - Bitka kod Sedana je odlučujuća nemačka pobeda, zarobljen je francuski car Napoleon III., što predstavlja kraj Drugog Francuskog Carstva pa i monarhije.

4. 9. - Zastupnici Leon Gambetta i Jules Favre objavili su svrgnuće cara i proglasili Francusku Republiku. Uspostavljena je Vlada nacionalne obrane (gen. Louis Jules Trochu), organizirala je narodni rat protiv Nijemaca koji je neslavno završio.
6. 9. - Britanski ratni brod HMS Captain potonuo u oluji kod Španije, oko 480 mrtvih.
9. 9. - Grof Gustavo Ponza di San Martino prenosi papi Piju IX. ponudu italijanskog kralja Viktora Emanuela II za sporazumno preuzimanje Rima, ali papa to odbija oštrim rečima.
11. 9. - Italijanska vojska na čelu sa generalom Raffaele Cadornom prelazi granicu Papinske Države.
26. 9. - 6. 11. (14. 9. - 25. 10. po j.k.) - Narodna skupština u Kragujevcu. U formi zakona donet prvi skupštinski poslovnik, prvi zakon o izboru narodnih poslanika, zakon o štampi...
18. 9. - Tokom Washburn–Langford–Doaneove ekspedicije otkriven gejzir Old Faithful u Yellowstonu.
19. 9. - Počinje uspešna nemačka Opsada Pariza (do januara).

20. 9. - Zauzimanje Rima: italijanski bersaljeri ušli u Rim nakon artiljerijskog okršaja, a sutradan, po sporazumu sa Papom, i u Leoninski grad i Vatikan. Ujedinjenje Italije je uglavnom okončano (sem Južnog Tirola i Trsta), papa više nema svetovnu vlast, ali Rimsko pitanje će biti rešeno tek 1929.

Oktobar/Listopad

2. 10. - Izvedbom Zajčeve opere "Mislav" započinje s radom stalna opera u Zagrebu.
5. 10. - Usvojen Zakon o ustrojstvu prve učiteljske škole u Kragujevcu.

7. 10. - Léon Gambetta napušta balonom opkoljeni Pariz i odlazi u Tours gde organizuje armiju.
7. 10. - Barghash bin Said Al-Busaid je novi sultan Zanzibara.
9. 10. - Rim i region Lacio priključeni kraljevskim dekretom Italiji, sedmicu nakon plebiscita.
20. 10. - Prvi vatikanski sabor suspendiran do daljnjeg (zauvijek).
22. 10. (10. 10. po j.k.) - Novi izborni zakon u Srbiji: javno glasanje, u varošima neposredan izbor poslanika, u srezovima preko poverenika.
27. 10. (15. 10. po j.k.) - U Srbiji donet Zakon o seoskim dućanima, koji omogućuje njihovo umnožavanje.
27. 10. - Opsada Metza okončana predajom izgladnelog francuskog garnizona - ovim je rat praktično rešen.
31. 10. (19. 10. po j.k.) - Osnovana Učiteljska škola u Kragujevcu, takođe osnovana Zemljodelsko-šumarska škola.
31. 10. - Rusija odbacuje odredbe Pariskog mira iz 1856. o neutralizaciji Crnog mora.

Novembar/Studeni

4. 11. (23. 10. po j.k.) - U Srbiji donet Zakon o slobodnoj štampi - zapravo zaobilazna cenzura.
6. 11. - Osnovana Bokokotorska episkopija^[9], izdvojena iz Dalmatinske, obuhvata i Dubrovnik.
8. 11. - Konferencija hrvatskih i slovenačkih predstavnika u Sisku - zaključeno da se sa srpskim predstavnicima utanače smernice zajedničke politike (strah od Velike Nemačke)^[10].
15. 11. - U Atini na Stadionu Panathinaiko se održavaju Zappasove Olimpijske igre.
16. 11. - Španski Kortes izabrao za kralja Amadea Savojskog, mlađeg sina Viktora Emanuela II (položio zakletvu sledećeg januara, održao se do 1873).
23. 11. - Osnovana Valjevska gimnazija.
23. 11. - Bojstova nota Srbiji i Rumuniji: Austro-Ugarska neće dopustiti nikakvo dalje kršenje ugovora iz 1856. odn. 1858. U ovo vreme Benjamin Kalaj prenosi Andrašijev predlog da Srbija dobije Bosnu i Hercegovinu a Austro-Ugarska "trajno srpsko prijateljstvo" - Ristić i Blaznavac ovo smatraju "danajskim darom" i ignorišu^[11].
23 - 25. 11. - Novembarski ugovori o priključenju južnih nemačkih država (kraljevine Bavarska i Württemberg, velika vojvodstva Baden i Hesen) Severnonemačkom savezu. Bavarska ima neka rezervisana prava (npr. armija, pošta, železnice).
27. 11. - Prusi zauzeli Amiens, severno od Pariza.
27. 11. - Pruski kancelar Bismarck formulisao tzv. Carsko pismo (Kaiserbrief), kojim bavarski kralj Ludwig II predlaže pruskog kralja za nemačkog cara (dostavljeno 3. decembra).

Decembar/Prosinac

1. 12. - Ljubljanski jugoslovenski kongres, izjava o jedinstvu južnih Slovena.
4. 12. - Loarska kampanja: Prusi zauzeli Orléans, južno od Pariza.
20. 12. - Pruga Segedin-Sombor produžena do Bogojeva na Dunavu.
22. 12. - Totalno pomračenje Sunca, u sh. krajevima prekriveno 96% (jug Srbije) do 88% diska (severna Hrvatska)^[12].
25. 12. - Kroz Alpe probijen željeznički tunel Fréjus (Mont Cenis), početne dužine 12,8 km (u saobraćaju od sledećeg septembra).
28. 12. - Šef španske vlade maršal Juan Prim smrtno ranjen u atentatu, umire dva dana kasnije.

Kroz godinu

Hrvatska:
- Braća Mardešić otvaraju u Komiži prvu tvornicu ribljih konzervi na Jadranu, Fratelli Mardesich.
- U Zagrebu otvorena radionica orgulja Heferer.
- Anton Mollinary von Monte Pastello komandant Vojne granice.
- U Hrvatskoj izglasan zakon koji omogućuje podelu zadruga^[13].
Srbija:
- Karantini se od ove godine u Srbiji pretvaraju u carinarnice^[14].
- Beogradska ulica Knez Mihailova dobila to ime.
- U jami "Stari Kostolac" počelo vađenje uglja u Srbiji (vlasnik rudnika Đorđe Vajfert).
Crna Gora
- Crnogorsko-turski sukob oko Veljeg i Malog brda, srbijansko namesništvo poručuje da se zbog toga ne može započinjati veliki rat (loši odnosi crnogorskog knjaza i namesništva)^[15].
- Popis crnogorske vojske - 16.700 ljudi^[16].
- U ovo vreme je nastao dinastički Orden Svetog Petra Cetinjskog.
Drugo izdanje Srpskih narodnih pripovijedaka u Beču.
U Novom Sadu izašla "Mlada Srbadija", list Ujedinjene omladine srpske (do 1872).

Karte

Die Generalkarte der europäischen Türkei und des Königreiches Griechenland (1860-70)

Hrvatska, Slavonija
Istočna Ugarska, Beograd
Dalmacija, Sarajevo
Južna Srbija

"Turska u Evropi i Grčka"

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1870.

Januar/Siječanj – Jun/Lipanj

2. 1. - Ernst Barlach, njemački kipar i književnik († 1938.)
8. 1. - Miguel Primo de Rivera, diktator Španije († 1930)
26. 1. - Kirilo Savić, građevinski inženjer, profesor, akademik († 1957)

7. 2. - Alfred Adler, austrijski psiholog († 1937.)
12. 2. - Hugo Stinnes, nemački industrijalac i političar († 1924)
17. 2. - Georgij Gapon, ruski pravoslavni svećenik i aktivist († 1906.)

5. 3. - Rosa Luxemburg, njemačka socijaldemokratska političarka († 1919.)
20. 3. - Paul von Lettow-Vorbeck, nemački general († 1964)

10. 4. - Ferdo Kovačević, hrvatski slikar († 1927.)
21. 4.. - Edwin S. Porter, američki pronalazač i filmski režiser († 1941.)
22. 4. - Vladimir Iljič Lenjin, ruski revolucionar, državnik, pisac; osnivač lenjinizma i Sovjetskoga Saveza († 1924.)
30. 4. - Franz Lehar, austrijski kompozitor († 1948.)

6. 5. - Safvet-beg Bašagić, bosanski književnik, pjesnik, prevodilac i političar († 1934)
24. 5. - Jan Smuts, premijer Južne Afrike, britanski feldmaršal († 1950)

13. 6. - Jules Bordet, belgijski znanstvenik († 1961.)
14. 6. - Sophie, grčka kraljica († 1930)

Jul/Srpanj – Decembar/Prosinac

12. 7. - Louis II, knez Monaka († 1949)
27. 7. - Hilaire Belloc, književnik, istoričar († 1953)

7. 8. - Gustav Krupp von Bohlen und Halbach, industrijalac († 1950)
18. 8. - Tugomir Alaupović, književnik, političar († 1958)
29. 8. - Arnošt Bart, lužičkosrpski političar († 1956)
30. 8. - Lavr Kornilov, ruski general († 1918)
31. 8. - Maria Montessori, pedagoginja († 1952)

8. 9. - Mitar Martinović, divizijar, general († 1954)
24. 9. - Georges Claude, pronalazač neonskog svetla († 1960)
26. 9. - Christian X, kralj Danske († 1947)

2. 10. - Horace Hood, britanski admiral († 1916)
22. 10. - Lord Alfred Douglas, engleski pisac
22. 10. - Ivan Bunjin, ruski književnik, nobelovac († 1953.)
28. 10. - Jozo Garić, franjevac, banjolučki biskup († 1946)

1. 11. - Viktor Car Emin, hrvatski književnik († 1963.)
10. 11. - Mihail Rostovcev, istoričar († 1952)
21. 11. - Lenka Dunđerski, inspiracija Laze Kostića († 1895)
25. 11. - Đuro Prejac, skladatelj, glumac i redatelj († 1936)
30. 11. - Frano Supilo, hrvatski političar i publicist († 1917.)

10. 12. - Adolf Loos, češko-austrijski arhitekta († 1933)
10. 12. - Pierre Louÿs, književnik († 1925)
14. 12. - Karl Renner, predsednik Austrije († 1950)
15. 12. - Josef Hoffmann, arhitekta, dizajner († 1956)
19. 12. - Dragutin Boranić, jezikoslovac, slavist († 1955)
24. 12. - Emanuel Vidović, hrvatski slikar († 1953.)
28. 12. - Džemaludin Čaušević, reis-ul-ulema († 1938)

Kroz godinu

Omer-beg Sulejmanpašić, književnik († 1918)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1870.

Januar/Siječanj – Jun/Lipanj

20. 1. - Patrijarh srpski Samuilo (* 1804)
21. 1. - Aleksandar Hercen, ruski književnik, filozof (* 1812.)
25. 1. - Victor de Broglie, bivši premijer Francuske (* 1785)
29. 1. - Leopold II, bivši veliki vojvoda Toskane (* 1797)
12. 2. - Nikola Čupić, prosvetni dobrotvor (* 1836)
19. 2. - Nathaniel de Rothschild, francuski bankar, vinar (* 1812)
25. 4. - Živojin Žujović, srpski socijalista i publicista (* 1838)
6. 5. - James Young Simpson, lekar, pionir anestezije (* 1811)
6. 6. - Ferdinand von Wrangel, ruski pomorac i istraživač (* 1797)
9. 6. - Charles Dickens, engleski književnik (* 1812.)

Jul/Srpanj – Decembar/Prosinac

14. 8. - David Farragut, američki admiral (* 1801)
17. 8. - Jules Léotard, akrobata na trapezu (* 1838)
18. 8. - Charles Ardant du Picq, francuski vojni teoretičar (* 1821)
9. 9. - Joanikije Pamučina, arhimandrit, književnik, dobrotvor (* 1810)
23. 9. - Prosper Mérimée, francuski književnik (* 1803.)
12. 10. - Robert Edward Lee, američki vojskovođa (* 1807.)
23. 11. - Giuseppina Bozzacchi, balerina (* 1853)
24. 11. - Comte de Lautréamont, francuski pisac (* 1846)
28. 11. - Frédéric Bazille, slikar (* 1841)
5. 12. - Alexandre Dumas (otac), francuski književnik (* 1802.)
30. 12. - Juan Prim, španski general i diktator (* 1814)

Kroz godinu

Nikola Živković (Hadži-Neimar), arhitekta (* 1792)
Jožef Šlezinger, kompozitor, kapelmajstor (* 1794)

Reference

↑ Ćorović, Vladimir Političke i duhovne krize u Srbiji, rastko.rs
↑ Istorija s. n. V-2, 304
↑ Istorija s. n. V-2, 173
↑ ^4,0 ^4,1 Horvat, Ponovni savez s Ugarskom
↑ Arhinet - Stvaratelji. arhinet.arhiv.hr
↑ Šišić, Povijest 1526-1918, 471
↑ Istorija s. n. V-2, 190-1
↑ Istorija s. n. V-1, 346-7
↑ Mitrović, Nevenka (2003). Stara bokeljska periodika 1841-1945. rastko.rs
↑ Istorija s. n. V-2, 215-6
↑ Istorija s. n. V-1, 358
↑ Total Solar Eclipse of 1870 December 22, NASA
↑ Istorija s. n. V-2, 267-8
↑ Dimitrijević, Brana. Карантини у обновљеној Србији. rastko.rs
↑ Istorija s. n. V-1, 350
↑ Istorija s. n. V-1, 440

Literatura

Rudolf Horvat (hr Wikisource): Najnovije doba hrvatske povjesti/Ponovni savez s Ugarskom
Istorija srpskog naroda, Od Prvog ustanka do Berlinskog kongresa 1804-1878, Beograd 1981
- Peta knjiga prvi tom (V-1)
- Peta knjiga drugi tom (V-2)
Šišić, Ferdo. Povijest Hrvata Pregled povijesti hrvatskoga naroda 1526.-1918. drugi dio. Marjan tisak 2004.

[1] Ćorović, Vladimir Političke i duhovne krize u Srbiji, rastko.rs

[2] Istorija s. n. V-2, 304

[3] Istorija s. n. V-2, 173

[rhpssug-4] 4,0 ^4,1 Horvat, Ponovni savez s Ugarskom

[5] Arhinet - Stvaratelji. arhinet.arhiv.hr

[6] Šišić, Povijest 1526-1918, 471

[7] Istorija s. n. V-2, 190-1

[8] Istorija s. n. V-1, 346-7

[9] Mitrović, Nevenka (2003). Stara bokeljska periodika 1841-1945. rastko.rs

[10] Istorija s. n. V-2, 215-6

[11] Istorija s. n. V-1, 358

[12] Total Solar Eclipse of 1870 December 22, NASA

[13] Istorija s. n. V-2, 267-8

[14] Dimitrijević, Brana. Карантини у обновљеној Србији. rastko.rs

[15] Istorija s. n. V-1, 350

[16] Istorija s. n. V-1, 440

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]