wiatr
wiatr (język polski)
[edytuj]
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
- odmiana:
- (1.1-2)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik wiatr wiatry dopełniacz wiatru wiatrów celownik wiatrowi wiatrom biernik wiatr wiatry narzędnik wiatrem wiatrami miejscownik wietrze wiatrach wołacz wietrze wiatry
- przykłady:
- (1.1) Nie dość, że jest zimno, to jeszcze wieje wiatr.
- (1.1) A oto po nich wyrosło siedem kłosów pustych i zniszczonych wiatrem wschodnim[1].
- (1.1) Przestań, wietrze-rzępoło, grać / Na gałęziach wiśni — / Zwołuje się gwiazd grudniowa brać, / By się Bogu przyśnić[2].
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) silny / słaby / ciepły / chłodny / przyjemny / porywisty / przejmujący / umiarkowany /… wiatr • wiatr wieje /dmucha / dmie / zrywa się / pot. urywa głowę • wiatr północny = wiejący z północy • na wiatr • na wietrze • z wiatrem • pod wiatr • Miasto Wiatrów • wiatrochron, wiatromierz, wiatrołom
- synonimy:
- (1.1) bryza, zefir, wichura, wicher, huragan, sztorm, szkwał, pasat, halny, tornado, monsun, cyklon, tajfun; przeciąg; cug
- antonimy:
- (1.1) cisza
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. wiatry lm nmos, wiatrak mrz, wiatraczek mrz, wiatrówka ż, wywietrznik mrz, wiejadło n
- czas. wiać ndk., wietrzyć ndk.
- przym. wiatrowy, wietrzny, bezwietrzny, nawietrzny, zawietrzny, dowietrzny
- przysł. wietrznie, bezwietrznie, wietrzno
- związki frazeologiczne:
- róża wiatrów • szczęśliwy wiatr • chwytać wiatr • mieć wiatr w głowie • puścić z wiatrem • rozpędzić na cztery wiatry • rzucać słowa na wiatr • szukać wiatru w polu • trzymać się wiatru • tam, gdzie wiatr zawraca • wiatr słoneczny • wiatrem podszyty • wiedzieć, skąd wiatr wieje • wystawić do wiatru • z wiatrem w zawody • biednemu zawsze wiatr w oczy • kiedy w lutym wiatr z zachodu bywa, płonny rok rolnikom obiecywa (sic!) • kto wiatr sieje, zbiera burzę • w świętą Małgorzatę skąd wiatr duje, drogę po zboże toruje • pomyślnych wiatrów
- uwagi:
- tłumaczenia:
- aceh: (1.1) angèn
- afrykanerski: (1.1) wind
- ajnoski: (1.1) レラ (rera)
- aklanon: (1.1) hangin
- alabama: (1.1) mahli
- albański: (1.1) erë ż
- amharski: (1.1) ነፋስ (näfas)
- angielski: (1.1) wind
- arabski: (1.1) ريح ż (rīḥ), دبور m (zachodni)
- awestyjski: (1.1) 𐬬𐬁𐬙𐬀
- azerski: (1.1) yel
- baskijski: (1.1) haize
- baszkirski: (1.1) ел
- białoruski: (1.1) вецер m (vecer)
- bretoński: (1.1) avel m
- bułgarski: (1.1) вятър m (vât″r)
- chiński standardowy: (1.1) 风 (fēng)
- chorwacki: (1.1) vjetar m
- czeski: (1.1) vítr m
- dolnołużycki: (1.1) wětš m
- duński: (1.1) vind w
- elfdalski: (1.1) bläst m
- esperanto: (1.1) vento
- estoński: (1.1) tuul
- farerski: (1.1) vindur m
- fidżyjski: (1.1) cagi
- fiński: (1.1) tuuli
- francuski: (1.1) vent m
- gocki: (1.1) 𐍅𐌹𐌽𐌳𐍃 m
- górnołużycki: (1.1) wětr m, wětřik m
- grenlandzki: (1.1) anori
- gruziński: (1.1) ქარი (kari)
- hawajski: (1.1) makani
- hebrajski: (1.1) רוח ż (ruach)
- hindi: (1.1) पवन (pawan)
- hiri motu: (1.1) lai
- hiszpański: (1.1) viento m
- ibański: (1.1) angin
- indonezyjski: (1.1) angin
- inuktitut: (1.1) ᐊᓄᕆ (anuri)
- irlandzki: (1.1) gaoth ż
- islandzki: (1.1) vindur m
- itelmeński: (1.1) спәл
- jaćwieski: (1.1) winta
- japoński: (1.1) 風 (かぜ, kaze), 気流 (きりゅう, kiryū)
- jidysz: (1.1) ווינט m (wint)
- karaimski: (1.1) рузгяр, йэль (yelʹ)
- karelski: (1.1) tuuli
- kaszubski: (1.1) wiater m
- kataloński: (1.1) vent m
- kazachski: (1.1) жел (jel)
- komi-permiacki: (1.1) тӧв
- komi-zyriański: (1.1) тӧв
- koreański: (1.1) 바람 (param)
- krymskotatarski: (1.1) yel, ruzgâr
- litewski: (1.1) vėjas m
- łaciński: (1.1) ventus m
- łatgalski: (1.1) viejs m
- łotewski: (1.1) vējš m
- macedoński: (1.1) ветар m, ветер m
- maltański: (1.1) riħ m
- manx: (1.1) geay ż; (1.2) geay ż
- nahuatl centralnego Meksyku: (1.1) ehcatl
- nahuatl klasyczny: (1.1) ehecatl
- nahuatl ze środkowej Huasteki: (1.1) ajakatl
- nepalski: (1.1) हावा
- niderlandzki: (1.1) wind m
- niemiecki: (1.1) Wind m
- norweski (bokmål): (1.1) vind
- nowogrecki: (1.1) άνεμος m (ánemos)
- nowopruski: (1.1) wītra ż
- ormiański: (1.1) քամի (kami)
- pali: (1.1) anila
- pikardyjski: (1.1) vint m
- polski język migowy: (w zapisie SignWriting)(1.1)
, - połabski: (1.1) v́otĕr
- portugalski: (1.1) vento m
- quenya: (1.1) waiwa
- rosyjski: (1.1) ветер m (veter)
- rumuński: (1.1) vânt n
- sanskryt: (1.1) अञ्चति (añcatī), मरुत् (marut), वात (vāta)
- sardyński: (1.1) bentu m, ventu m
- słowacki: (1.1) vietor m
- słoweński: (1.1) veter m
- starogrecki: (1.1) ἄνεμος m (ánemos)
- staroirlandzki: (1.1) gáeth ż
- suahili: (1.1) upepo
- sycylijski: (1.1) ventu m
- szkocki gaelicki: (1.1) gaoth ż
- szwedzki: (1.1) vind w
- tagalski: (1.1) hangin
- tahitański: (1.1) mataʻi
- tajski: (1.1) ลม (lom)
- tamilski: (1.1) காற்று (kāṟṟu)
- tatarski: (1.1) cil
- turecki: (1.1) rüzgâr, yel
- tybetański: (1.1) རླུང (rlung)
- ukraiński: (1.1) вітер m (vìter)
- urdu: (1.1) باد (bād)
- uzbecki: (1.1) yel
- waloński: (1.1) vint m
- wenecki: (1.1) vent m, vènt m, vento m
- węgierski: (1.1) szél
- wilamowski: (1.1) wynd m
- włoski: (1.1) vento m
- wolof: (1.1) ngelaw
- źródła:
- ↑ Księga Rodzaju 41,6, Biblia Tysiąclecia Online, Poznań 2003 (tłum. Czesław Jakubiec).
- ↑ Stanisław Ciesielczuk: Przestań, wietrze-rzępoło grać... (wyd. 1929)