brać

pozostałe formy
czas przyszły	m	będę brał, będę brać	będziesz brał, będziesz brać	będzie brał, będzie brać	będziemy brali, będziemy brać	będziecie brali, będziecie brać	będą brali, będą brać
	ż	będę brała, będę brać	będziesz brała, będziesz brać	będzie brała, będzie brać	będziemy brały, będziemy brać	będziecie brały, będziecie brać	będą brały, będą brać
	n	będę brało, będę brać	będziesz brało, będziesz brać	będzie brało, będzie brać	będziemy brały, będziemy brać	będziecie brały, będziecie brać	będą brały, będą brać
czas zaprzeszły	m	brałem był	brałeś był	brał był	braliśmy byli	braliście byli	brali byli
	ż	brałam była	brałaś była	brała była	brałyśmy były	brałyście były	brały były
	n	brałom było	brałoś było	brało było	brałyśmy były	brałyście były	brały były
forma bezosobowa czasu przeszłego		brano
tryb przypuszczający	m	brałbym, byłbym brał	brałbyś, byłbyś brał	brałby, byłby brał	bralibyśmy, bylibyśmy brali	bralibyście, bylibyście brali	braliby, byliby brali
	ż	brałabym, byłabym brała	brałabyś, byłabyś brała	brałaby, byłaby brała	brałybyśmy, byłybyśmy brały	brałybyście, byłybyście brały	brałyby, byłyby brały
	n	brałobym, byłobym brało	brałobyś, byłobyś brało	brałoby, byłoby brało	brałybyśmy, byłybyśmy brały	brałybyście, byłybyście brały	brałyby, byłyby brały
imiesłów przymiotnikowy czynny	m	biorący, niebiorący
	ż	biorąca, niebiorąca			biorące, niebiorące
	n	biorące, niebiorące			biorące, niebiorące
imiesłów przymiotnikowy bierny	m	brany, niebrany			brani, niebrani
	ż	brana, niebrana			brane, niebrane
	n	brane, niebrane			brane, niebrane
imiesłów przysłówkowy współczesny		biorąc, nie biorąc
rzeczownik odczasownikowy		branie, niebranie

(2) jak (1) + się nieodm.

(3)

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	brać
dopełniacz	braci
celownik	braci
biernik	brać
narzędnik	bracią
miejscownik	braci
wołacz	braci

przykłady:: (1.1) Wziąłem sobie z wystawy ulotki reklamowe, długopisy i foldery.; (1.2) Kierowca wziął zakręt na pełnej szybkości.; (1.3) Literat z upodobaniem brał do swoich dzieł cytaty z Sokratesa.; (1.4) Biorę wszystkich na świadków, że jestem niewinny!; (1.5) Przekupstwo celników biorę na siebie.; (1.6) Nie brać jeńców!; (1.7) Przy niej nie można zażartować, wszystko bierze dosłownie.; (1.8) Weź, skończmy już z tym!; (1.9) Weźcie zamknijcie drzwi!; (1.10) Weźmy kurs z wiatrem.; (1.11) Panie doktorze, jestem już zdrowy i nie biorę już leków.; (1.12) Mimo niskiego standardu, zdecydowałem się brać to mieszkanie.; (1.13) Chłopaki, mówię wam, brałem tę laskę dziś dwa razy.; (1.14) Bierzesz mnie za kogoś, kim nie jestem.; (2.1) Niechętnie brał się do roboty.; (3.1) Rycerz został przyjęty do braci joannitów.

składnia:: (1) brać + B. • nie brać + D.; (2.1) brać się do + D.; (2.3) brać się za + B.

kolokacje:: (1.4) brać kogoś na świadka / za żonę / do pomocy / …; (1.5) brać coś na siebie; (1.9) brać kurs / kogoś ze sobą / coś na hol / …; (1.11) brać leki / narkotyki; (1.15) brać w łapę / brać łapówkę; (3.1) rycerska / szlachecka / … brać • brać rycerzy

synonimy:: (1.5) podejmować się; (3.1) bractwo

antonimy:: (1.1) dostać

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:: (1) czas. brać się, dobierać / dobrać, nabierać / nabrać, pobierać / pobrać, wybierać / wybrać, zabierać / zabrać; (3.1) rzecz. brat

związki frazeologiczne:: brać na ambit • brać do siebie • brać na siebie • brać za dobrą monetę • brać do buzi • brać do kieszeni • brać do ręki • brać jak za pszenicę / brać jak za zboże • brać do galopu • brać w obroty • brać nogi za pas • brać na języki • brać pod lupę • brać pod uwagę • brać się za chachły • brać w łeb • tylko ryba nie bierze • zwycięzca bierze wszystko

etymologia:: od prasł. *bьrati^[3]; por. białor. браць, czes. brát, dłuż. braś, ros. брать i ukr. бра́ти

uwagi:: Zwrot brać się za robotę jest niepoprawny^[2].; Forma bierę jest rażąco niepoprawna^[2].

tłumaczenia:: (1.16) zobacz listę tłumaczeń w haśle: aresztować

abchaski: (1.3) агара'
angielski: (1.1) take; (1.5) take, undertake; (1.7) treat, get; (1.8) come on; (1.9) take
arabski: (1.1) تناول, أخذ, إستمد
awestyjski: (1.1) 𐬔𐬆𐬭𐬆𐬡𐬎𐬁𐬌𐬙𐬌
azerski: (1.1) almaq
baskijski: (1.1) hartu
bhodźpuri: (1.1) लेना
białoruski: (1.1) браць; (3.1) братва ż
boloński: (1.1) ciapèr
bułgarski: (1.1) вземам, взимам; (1.2) вземам, взимам; (1.4) вземам, взимам; (1.5) поемам; (1.6) вземам, взимам; (1.7) приемам; (1.8) хайде; (1.9) вземам, взимам; (1.10) вземам, взимам; (1.11) приемам, вземам, взимам; (1.12) вземам, взимам, купувам; (1.14) вземам, взимам; (2.1) захващам се, залавям се; (2.2) хващам се; (3.1) братство n
chiński standardowy: (1.1) 接 (jiē); (1.5) 接 (jiē); (2.1) 接 (jiē)
chorwacki: (1.1) uzimati; (1.4) uzimati; (1.11) uzimati
czeski: (1.1) brát
czukocki: (1.1) пирик
dolnołużycki: (1.1) braś
duński: (1.1) tage
elfdalski: (1.1) tågå
esperanto: (1.1) preni
francuski: (1.1) prendre
górnołużycki: (1.1) brać
hawajski: (1.10) ʻai, inu
hiszpański: (1.1) tomar, coger, sujetar, asir; (1.2) tomar; (1.8) venga, vamos; (1.5) encargarse; (1.6) tomar; (1.7) tomarse; (1.11) tomar, consumir; (1.12) llevarse; (3.1) hermandad ż
interlingua: (1.1) sumer; (1.11) prender
islandzki: (1.1) taka
jidysz: (2.1) קלײַבן זיך (klajbn zich)
kaszubski: (1.1) brac
kataloński: (1.1) agafar
łaciński: (1.1) sumo
łotewski: (1.1) ņemt
manx: (1.1) goaill
nepalski: (1.1) लिनु
niderlandzki: (1.1) nemen
niemiecki: (1.1) nehmen
nowogrecki: (1.1) παίρνω; (1.2) παίρνω; (1.3) παίρνω; (1.4) παίρνω; (1.5) παίρνω; (1.6) παίρνω; (1.7) παίρνω; (1.11) παίρνω; (1.12) παίρνω; (1.13) παίρνω; (1.14) παίρνω
polski język migowy:
(w zapisie SignWriting)
(1.1)
portugalski: (1.1) europ. tomar, braz. port. pegar
rosyjski: (1.1) брать; (1.2) брать; (1.3) брать; (1.4) брать; (1.5) брать; (1.6) брать; (1.7) принимать; (1.8) давай; (1.11) принимать; (1.12) брать; (1.13) брать; (1.14) принимать; (2.1) браться
rumuński: (1.1) lua
slovio: (1.1) berit (берит)
staroirlandzki: (1.1) gaibid
tetum: (1.1) lori bá, hodi bá
turecki: (1.1) almak
tuvalu: (1.1) ˈkave
ukraiński: (1.1) брати; (1.3) брати; (1.4) брати; (1.5) брати; (1.8) давай
urdu: (1.1) لینا
waloński: (1.1) prinde
wilamowski: (1.1) nama, nāma, naoma
włoski: (1.1) prendere
wolof: (1.1) jël

źródła:

↑ Mieczysław Karaś, Kilka uwag o polskiej gwarze partyjnej przed pierwszą wojną światową, „Język Polski” nr 1/1951, s. 21.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Andrzej Markowski, Jak dobrze mówić i pisać po polsku, Warszawa 2000.
↑ Dlaczego poprawną formą jest właśnie wziąć? w: Poradnia językowa UŚ.

[1] Mieczysław Karaś, Kilka uwag o polskiej gwarze partyjnej przed pierwszą wojną światową, „Język Polski” nr 1/1951, s. 21.

[Markowski-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Andrzej Markowski, Jak dobrze mówić i pisać po polsku, Warszawa 2000.

[3] Dlaczego poprawną formą jest właśnie wziąć? w: Poradnia językowa UŚ.

[1]

[2]

[3]