Polska

	Polska;
	Flaga
	Lokalizacja
	Informacje
Stolica	Warszawa
Ustrój	demokracja parlamentarna
Waluta	złoty (PLN, zł); 1 zł = 100 groszy (gr)
Strefa czasowa	UTC +1 zima; UTC +2 lato
Powierzchnia	312 685 km²
Liczba ludności	38 382 576
Język urzędowy	polski
Religia dominująca	katolicyzm
Kod telefoniczny	+48
Napięcie elektryczne	230 V / 50 Hz
Typ gniazdka	E, C
Kod samochodowy	PL
Ruch samochodowy	prawostronny
Domena internetowa	.pl

Polska

Polska – państwo położone w Europie Środkowej, nad Morzem Bałtyckim. Graniczy na północnym wschodzie z Rosją (obwodem kaliningradzkim), na wschodzie z Litwą, Białorusią i Ukrainą, na południu ze Słowacją i Czechami, na zachodzie z Niemcami.

Charakterystyka

Polska jest atrakcyjna pod względem turystycznym i może zaoferować turystom różnorodne możliwości wypoczynku i rekreacji. Niekiedy celem przyjeżdżających do Polski są zakupy, leczenie sanatoryjne lub zabiegi medyczne i stomatologiczne („turystyka medyczna”).

Jedną z wielu zalet, które Polska może zaoferować to: ciekawa, różnorodna i w wielu miejscach naturalna przyroda. Wybrzeże Bałtyku to liczne piaszczyste plaże i kurorty oferujące szeroką gamę rozrywek. Pas jezior to przede wszystkim żeglarstwo i wędkarstwo oraz liczne plaże i kąpieliska. Na nizinach można spotkać ciekawe przyrodniczo tereny, a także skorzystać z uzdrowisk takich jak Ciechocinek i Nałęczów. Południe Polski to znana z jurajskiego krajobrazu Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, Bieszczady z nadającymi się do pieszych wędrówek połoninami, Tatry nadające się do turystyki górskiej, a także malownicze Beskidy i Sudety z pasmami górskim takimi jak Karkonosze i Góry Sowie oraz kotliny śródgórskie Kłodzka i Jeleniogórska.

Najdłuższą rzeką Polski jest Wisła, to także najdłuższa rzeka uchodząca do Bałtyku, o długości 1047 km. Dorzecze Wisły zajmuje powierzchnię 194 424 km² (w Polsce 168 000 km²).

Historia

Zobacz w Wikipedii: Historia Polski

Historia Polski obejmuje dzieje państwa i narodu polskiego od X do XXI wieku.

Dzieje Polski rozpoczynają się wraz z panowaniem pierwszego historycznego władcy Mieszka I, który w 966 roku przyjął chrzest. Jego syn Bolesław Chrobry w 1025 roku został koronowany na pierwszego króla Polski. Do 1138 roku Polska jako monarchia patrymonialna rządzona była przez władców z dynastii Piastów, którzy nie licząc wydzielanych juniorom dzielnic i przejściowych okresów podziału, zachowywali zwierzchność nad całym jej terytorium.

W efekcie tzw. ustawy sukcesyjnej księcia Bolesława Krzywoustego ziemie polskie uległy na 150 lat pogłębiającemu się rozbiciu dzielnicowemu. Próby ponownego zjednoczenia zaczęto podejmować pod koniec XIII w., a ostatecznie zostały one uwieńczone koronacją Władysława Łokietka w 1320 roku. Dynastia Piastów wygasła po śmierci jego syna, Kazimierza Wielkiego w 1370, który nie pozostawił potomków. Rządy w Polsce przejęli Andegawenowie (Ludwik Węgierski i Jadwiga), a następnie królowie z dynastii Jagiellonów.

W 1569 Korona Królestwa Polskiego weszła w stały związek z Wielkim Księstwem Litewskim. Na mocy unii zawartej w Lublinie powstała Rzeczpospolita Obojga Narodów, którą od 1573 rządzili władcy powoływani drogą wolnej elekcji. Państwo to było jednym z największych terytorialnie organizmów politycznych Europy. Po pokoju z Rosją zawartym w Polanowie w 1634 osiągnęło powierzchnię 990 tys. km². W tym okresie w Rzeczypospolitej wykształcił się swoisty system polityczny, oparty na dominacji bardzo licznej szlachty i systemie rządów parlamentarnych. Złoty wiek państwa przypadł na okres rządów ostatnich Jagiellonów. Ostatecznie zakończył się on wraz z wojnami połowy XVII wieku.

W kolejnym stuleciu pogrążona w anarchii Rzeczpospolita zaczęła popadać w silną zależność od Rosji, a następnie zniknęła z mapy Europy w rezultacie trzech rozbiorów. Samodzielne państwo polskie nie istniało aż do XX wieku, choć okresowo pojawiały się jego szczątkowe formy, takie jak Księstwo Warszawskie, Królestwo Kongresowe czy Wielkie Księstwo Poznańskie. Pełne odrodzenie Polski nastąpiło dopiero po I wojnie światowej, kiedy w sytuacji upadku mocarstw rozbiorowych powstała II Rzeczpospolita. Istniała ona do 1939, czyli do początku II wojny światowej. We wrześniu 1939 ziemie polskie zajęte zostały przez III Rzeszę i ZSRR. Dopiero od 1944 rozpoczęło się ich stopniowe przejmowanie przez oddziały sowieckie i utworzonego u ich boku Ludowego Wojska Polskiego.

Po zakończeniu wojny Polska znalazła się za tzw. żelazną kurtyną, a władzę w niej przejęli komuniści. W 1952 r. państwo przemianowano na Polską Rzeczpospolitą Ludową. Do 1989 r. panował w niej system partyjny, w którym przewodnią rolę pełniła Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. Oprócz niej występowały jeszcze ugrupowania satelickie – ZSL i SD. Upadła ona ostatecznie w efekcie procesu określanego mianem Jesieni Narodów. Wybory parlamentarne w 1989 r. zapoczątkowały procesy demokratyzacji i reform gospodarczych, które umożliwiły III Rzeczypospolitej wstąpienie do NATO (1999), a następnie Unii Europejskiej (2004).

Województwa

Warto zwiedzić

Warszawa – stolica i największe miasto w woj. mazowieckim, zrekonstruowana starówka warszawska od 25 lat na liście UNESCO;
Białystok – stolica Podlasia, z Pałacem Branickich, miasto narodzin Ludwika Zamenhofa w woj. podlaskim;
Gdańsk – miasto Solidarności i od wieków (do czasu utworzenia Wolnego Hanzeatyckiego Miasta Gdańska) były najważniejszy port w Polsce;
Kazimierz Dolny
Łódź – stolica polskiego przemysłu włókienniczego. Miasto wielkich fabryk i rezydencji ich właścicieli. XIX-wieczny układ urbanistyczny z ulicą Piotrkowską (najdłuższą ulicą ulicą handlową w Europie) oraz jednym z niewielu na świecie rynków w kształcie ośmiokąta foremnego – placem Wolności. Największe centrum handlowo-kulturalno-rozrywkowe Manufaktura i największy las miejski w Europie (las Łagiewnicki o powierzchni 12 km²).

Kraków – najbogatsze w zabytki polskie miasto w woj. małopolskim, jego wielowiekowa stolica, od 1978 na liście UNESCO;
Poznań – tu zaczęła się w X wieku historia Polski w woj. wielkopolskim; miasto z rzeką Wartą, bogatą i ciekawą historią;
Sandomierz – zabytkowe miasto na nadwiślańskiej skarpie, z katedrą, zamkiem, odrestaurowanym rynkiem z ratuszem;
Toruń – miejsce narodzin Mikołaja Kopernika i ciekawe Stare Miasto w woj. kujawsko-pomorskim
Wrocław – stolica woj. dolnośląskiego, znany ze wspaniałej architektury oraz długiej i burzliwej historii;
Kalisz – najstarsze miasto Polski w woj. wielkopolskim;
Zakopane – miasto położone u stóp najwyższych polskich gór – Tatr;
Kanał Elbląski – żeglowna droga wodna na terenie województwa warmińsko-mazurskiego, wybitny zabytek techniki, przez Prezydenta RP zaliczony do Pomników Historii. Statek pokonuje różnicę 99 metrów poziomu wody na długości 84,2 km, częściowo lądem na platformach, przy pomocy 5 pochylni, drugiego takiego rozwiązania nie ma w Europie.

Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO


zdjęcie	obiekt
	Stare Miasto w Krakowie – obszar obejmujący Rynek Główny w Krakowie wraz z okolicznymi ulicami, Wawel oraz dzielnicę Kazimierz. Do najistotniejszych zabytków należą: Wieża Ratuszowa, Sukiennice, Zamek na Wawelu, Barbakan, zabytkowe synagogi na Kazimierzu oraz budynki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Obszar został wpisany na listę UNESCO w 1978 roku, jako jeden z 12 pierwszych obiektów na świecie.
	Królewskie Kopalnie Soli w Wieliczce i Bochni – znajdujące się w pobliżu Krakowa w Wieliczce oraz Bochni kopalnie to zespół udostępnionych do zwiedzania korytarzy. W Wieliczce mają one aż 360 km na 9 poziomach, choć trasa turystyczna liczy 3 km z nich. W kopalni w Bochni wśród atrakcji znajdziemy m.in. podziemną kolejkę, zjeżdżalnię, a także możliwość przenocowania na głębokości 250 m pod ziemią. Kopalnia Soli w Wieliczce została wpisana na listę w 1978 roku, jako jeden z 12 pierwszych obiektów na świecie. Kopalnia w Bochni została dodana w 2013 roku.
	Auschwitz-Birkenau. Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady (1940–1945) – teren dawnego obozu zagłady jest szczególną pamiątką historyczną. Wpisany na listę UNESCO w 1979 roku.
	Puszcza Białowieska – leżący na terenie Polski i Białorusi las pierwotny, jeden z ostatnich w Europie. Znany przede wszystkim z populacji żubrów. Wpisana na listę UNSECO w 1979 roku, później obszar wpisu znacznie rozszerzono.
	Stare Miasto w Warszawie – odbudowane po II wojnie światowej, w której zostało zniszczone w 85% centrum miasta, ze starannie odrestaurowanymi kościołami, pałacami i rynkiem. Na liście UNESCO od 1980 r.
	Stare Miasto w Zamościu – wybudowane w XVI wieku przez Jana Zamoyskiego na wzór idealnego miasta włoskiego. Na listę wpisane w 1992 roku.
	Średniowieczny zespół miejski Torunia – zabytkowe centrum Torunia to m.in. ruiny zamku krzyżackiego z XIII wieku oraz średniowieczna hanzeatycka zabudowa. Na liście UNESCO od 1997 roku.
	Zamek krzyżacki w Malborku – wybudowana w XIII wieku twierdza krzyżacka, od 1309 roku siedziba Wielkiego Mistrza. Odbudowana na przełomie XIX i XX wieku. W 1997 wpisana na listę UNESCO.
	Kalwaria Zebrzydowska: manierystyczny zespół architektoniczny i krajobrazowy oraz park pielgrzymkowy – ważne miejsce pielgrzymkowe od XVII wieku, sanktuarium bernardynów, na które składa się bazylika, klasztor i 42 kaplice. Nazywane "Polską Jerozolimą". Wpisane na listę UNESCO w 1999 roku.
	Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy – największe w Europie kościoły o konstrukcji szkieletowej, wybudowane w XVII wieku na pamiątkę pokoju westfalskiego, kończącego wojnę trzydziestoletnią. Na listę UNESCO wpisane w 2001 roku.
	Drewniane kościoły południowej Małopolski: Binarowa, Blizne, Dębno, Haczów, Lipnica Murowana, Sękowa – zespół średniowiecznych kościołów drewnianych, wybudowanych techniką zrębową. Od 2003 na liście UNESCO.
	Park Mużakowski – położony w Łęknicy w województwie lubuskim rozciąga się po obu stronach Nysy Łużyckiej. Jest największym parkiem w stylu angielskim na terenie Polski – po stronie polskiej ma 552 ha, a po niemieckiej 206 ha. Powstał w 1815 roku, na listę wpisany w 2004 roku.
	Hala Stulecia we Wrocławiu – wybudowany w latach 1911–13 we Wrocławiu żelazobetonowy budynek, upamiętniający setną rocznicę bitwy pod Lipskiem. W 2006 roku została umieszczona na liście UNESCO.
	Drewniane cerkwie w polskim i ukraińskim regionie Karpat – 16 cerkwi o konstrukcji zrębowej, z których 8 znajduje się na terenie Polski: w Radrużu, Chotyńcu, Smolinku, Turzańsku, Powroźniku, Owczarach, Kwiatoniu, i Brunarach Wyżnych. Wpisane na listę w 2013 roku.
	Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku w Tarnowskich Górach oraz system gospodarowania wodami podziemnymi – najmłodszy wpis z 2017 roku. Obejmuje kopalnię wraz z szybami i sztolniami, a także budynek przepompowni parowej.

Regiony warte poznania w Polsce

wyspa Wolin - wyspa przybrzeżna w północno-zachodniej części kraju
Mazury - region znany z kilku tysięcy jezior i jeziorek
Pomorze - obszar wzdłuż wybrzeża Bałtyku, znany z pięknej przyrody i ciekawej kultury
Tatry - góry na południu Polski, znane z pięknych widoków
Sudety - góry położone na Dolnym Śląsku i Opolszczyżnie
Pieniny - góry położone na północ od Karpat, nad Dunajcem
Beskidy - górzysty region na Górnym Śląsku i w Małopolsce

Kurorty morskie warte zobaczenia

Kurorty górskie warte zobaczenia

Iwonicz-Zdrój – jedno z najstarszych polskich uzdrowisk znane z liczne źródeł leczniczych
Krynica-Zdrój – perła polskich uzdrowisk
Karpacz - miasto w Karkonoszach
Lądek-Zdrój
Rymanów-Zdrój – uzdrowisko wśród gór i lasów Beskidu Niskiego
Rabka-Zdrój - miasto uzdrowiskowe i rozrywkowe na Podhalu
Szczyrk
Szklarska Poręba
Świeradów-Zdrój
Ustroń
Wisła – miejscowość, z której pochodzi Adam Małysz w woj. śląskim
Zakopane – najpopularniejsza miejscowość w polskich górach w woj. małopolskim
Szczawnica – największa baza noclegowa w Pieninach w woj. małopolskim

Góry warte zobaczenia

Karpaty
- Beskidy
- Bieszczady
- Pieniny
- Tatry
Sudety
- Karkonosze – najwyższe wzniesienia Sudetów
- Góry Stołowe – fantastyczne formacje skalne
- Masyw Śnieżnika – najwyższy szczyt polskich Sudetów poza Karkonoszami
- Masyw Ślęży – najwyższy szczyt Przedgórza Sudeckiego
  - Przewodnik wspinaczkowy po kamieniołomie w Chwałkowie
Góry Świętokrzyskie w województwie świętokrzyskim

Parki narodowe

Transport

Zobacz w Wikipedii: Transport w Polsce

Sieć transportowa w Polsce jest dobrze rozwinięta. Koleją można dotrzeć bez problemu do większych i średnich polskich miast, natomiast do praktycznie wszystkich mniejszych miejscowości kursują autobusy lub busy przewoźników prywatnych.

Pociągiem

Osobny artykuł: Koleją po Polsce.

Zobacz w Wikipedii: Transport kolejowy w Polsce

Przewozy kolejowe w Polsce oferuje spółka PKP S.A., w skład której wchodzą spółki operatorskie, takie jak: PKP Intercity, PKP Szybka Kolej Miejska, PKP Cargo itd. Do przewoźników zaliczamy też Polregio, które przewożą największą liczbę pasażerów w Polsce oraz przewoźnicy regionalni, np. Koleje Mazowieckie, Koleje Śląskie, Koleje Dolnośląskie, Koleje Wielkopolskie czy Arriva RP.

Ze względu na cenę, standard oraz szybkość przejazdu można wyróżnić następujące rodzaje pociągów:

EIP Express Intercity Premium, EIC Express InterCity, EC EuroCity – najdroższe, ale i najszybsze oraz o najwyższym standardzie. Przy zakupie biletu darmowa miejscówka.
TLK (Twoje Linie Kolejowe), IC (InterCity) – najpopularniejsze pociągi, dość szybkie, dużo tańsze od pociągów ekspresowych, kursują na długich trasach, miejscówka darmowa przy zakupie biletu.
IR InterRegio, RE Regioekspres – pospieszne pociągi spółki Przewozy Regionalne. Cenowo zbliżone do TLK. Pociągi RE prowadzą wagony o podwyższonym komforcie. Przewidziane do likwidacji w 2015 r.
Regio, Osobowy – najwolniejsze, bo zatrzymujące się zazwyczaj na każdej stacji, ale też najtańsze pociągi.
Podmiejski – pociągi kursujące z dużych miast na przedmieścia, zazwyczaj długość trasy nie przekracza kilkudziesięciu kilometrów.

Sieć połączeń kolejowych jest gęsta, choć w ostatnich 15 latach z powodów ekonomicznych zmniejsza się. Od kilku lat na szczęście lokalne samorządy dążą do przywracania lokalnych linii kolejowych; pociągiem można dojechać ponownie m.in. do Darłowa, Mielna, w Góry Sowie, do Olecka, Wałcza itd.

Samochodem

Sieć autostrad i dróg ekspresowych.

     istniejące

     w budowie

     planowane

Sieć drogowa w Polsce jest dobrze rozwinięta. Pewnym problemem jest mała ilość obwodnic miast, przez co przemieszczając się samochodem nierzadko należy przejeżdżać przez ich centra. Istnieje sieć autostad krajowych, przy czym trzy (A1,A2 i A4) prowadzą przez cały kraj i (z wyjątkiem A4) nie są ukończone, jedna autostrada nie jest zbyt długa, ale nie jest obwodnicą (A18, wciąż w budowie). Istnieją też dwie obwodnice (A6 i A8) a jedna (A50) jest planowana. Sieć uzupełniają bardzo podobne do autstrad drogi ekspresowe (oznaczenia S).

Autobusem

Wyszukiwarka połączeń autobusowych, busowych i pociągów – https://www.e-podroznik.pl/
Wyszukiwarka połączeń autobusowych, kolejowych oraz lotniczych – https://www.goeuro.pl/

Przejścia graniczne

Zobacz w Wikipedii: Przejścia graniczne Polski

Planowane

Wola Uhruska – Adamczuki – przejście sezonowe, promowe, osobowe.

Na niniejszej stronie wykorzystano treści ze strony: Polska opublikowanej w portalu Wikitravel; autorzy: w historii edycji; prawa autorskie: na licencji CC-BY-SA 1.0