Haczów

Haczów
Drewniany kościół w Haczowie. Na liście UNESCO
Informacje
Państwo	Polska
Region	Województwo podkarpackie
Wysokość	284 m n.p.m.
Ludność	3304
Nr kierunkowy	(+48) 13
Kod pocztowy	36-213
Strona internetowa

Haczów – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie brzozowskim, w gminie Haczów, siedziba gminy, rozciąga się wzdłuż Wisłoka, lewego dopływu Sanu.

Drewniany kościół w Haczowie

Kościół po remoncie

Dwór w Haczowie na mapie z 1851r.

Kaplica w Haczowie

Charakterystyka

Położenie geograficzne: 49°40′09″N 21°53′28″E

Wieś leży na wschód od Krosna i na zachód od Brzozowa, rozciąga się na długości 7 km wzdłuż rzeki Wisłok i zajmuje powierzchnię ok. 25 km².

W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do ówczesnego województwa krośnieńskiego.

Haczów leży na uboczu, ale ma się czym szczycić.

Początki miejscowości sięgają 1352 r., przywilej lokacyjny potwierdził 7 lutego 1388 r. Władysław Jagiełło.

Pod koniec XIV w. został zbudowany kościół pw. Wniebowzięcia NMP – drewniany gotycki kościół o konstrukcji zrębowej. Jest to największy drewniany kościół gotycki w Polsce i Europie i jednocześnie najstarszy kościół drewniany w Polsce. Wnętrze kościoła zdobi polichromia figuralna z 1494 r.,którą odkryto w 1956 r. podczas prac konserwatorskich. Znajdują się tutaj gotyckie rzeźby, wszystkie pochodzą z XV w. W XVII w. do kościoła gotyckiego dobudowano barokową wieżę, i obiegające kościół drewniane soboty.

W 1948 r. nabożeństwa zostały przeniesione do nowego kościoła, wybudowanego tuż przed II wojną światową.

W 2003 r. kościół ten wraz z kościołem w Bliznem oraz innymi zabytkowymi drewnianymi kościołami Małopolski został umieszczony na liście światowego dziedzictwa kulturalnego UNESCO.

Dojazd

Samolotem

Port lotniczy Rzeszów

Samochodem

Dojazd jest łatwy. Mimo, że Haczów leży „na końcu świata”, to znajdziemy go bez problemu. Od najbliższej dużej miejscowości, którą jest Rzeszów (odalony o 57 km) pojedziemy międzynarodową drogą E371 w kierunku granicy ze Słowacją. Zjeżdżamy z niej w Jabłonicy Polskiej. Drogowskaz wskazuje Haczów. Musimy dojechać do ronda w centrum wsi i skręcić w pierwszą ulicę w prawo lub wcześniej, zaraz za mostem na Wisłoku przy sklepie. Z tej drugiej drogi zobaczymy kościół na wprost (ok. 250 m od skrętu).

Warto zobaczyć

Haczowski kościół znalazł się na bardzo prestiżowej liście UNESCO w doborowym towarzystwie, razem z zabytkowymi drewnianymi kościołami Małopolski. Wybór to nieprzypadkowy, bo sam „dzierży” kilka rekordów...

Otóż powstała w XIV w. świątynia jest prawdopodobnie najstarszym drewnianym kościołem zrębowym w Polsce i największym drewnianym kościołem gotyckim na świecie. Na pierwszy rzut oka trudno się zorientować, bo górująca nad nim wieża oraz okalające go soboty (niskie podcienia na słupach, z jednospadowym dachem) są dużo młodsze, pochodzą z XVII stulecia i reprezentują styl barokowy. Reszta budowli jest jednak taka jak niemal 600 lat temu.

Kościół pięknie wtapia się w wyjątkowy krajobraz tych okolic, ale największy zachwyt wywołuje jego wnętrze. Ołtarz główny, najbardziej okazała część jego wyposażenia, pochodzi z czasów przebudowy świątyni, czyli z XVII w. Jednak zachowało się także wyposażenie oryginalne. Te najstarsze i najcenniejsze zabytki to wspaniała piętnastowieczna (z początku wieku) pieta, malowane krzyże z tego samego okresu i młodsza o 100 lat kamienna chrzcielnica.

Koniecznie trzeba przyjrzeć się drzwiom. Metalowe gotyckie okucia są przykładem wysokiej klasy rzemiosła. Z końca XV w. pochodzi zachwycająca polichromia. Próżno szukać takiej w Europie. Ta z Haczowa jest najstarsza i, wydaje się, najpiękniejsza. Odkryto ją podczas prac konserwatorskich całkiem niedawno, w połowie lat 50. XX w.

Godna szczególnej uwagi jest pieta. Figura Matki Boskiej Bolesnej słynie z cudów. Miejscowi modlą się do niej od wieków i mówią, że „przyszła wodą”, podczas powodzi rzeki Wisłok. Zatrzymała się u stóp starego kościoła. Mówią, że wybrała ich, by otaczać Haczów opieką. Umieścili ją zatem w nowej świątyni, skąd czuwa nad haczowianami. Od 2003 r., dzięki UNESCO, wie o niej cały świat.

Kościół jest najcenniejszym zabytkiem we wsi, bodaj jedynym wartym zobaczenia. Co prawda znajduje się tu też kaplica z 1820 r., podworski park i klasycystyczne nagrobki podkomorzego Adama Rosnowskiego i jego żony, ale to dla osób szczególnie zainteresowanych.

Okazały pałac Ostaszewskich z I poł. XIX w., przebudowany prawie 100 lat później przez wynalazcę i erudytę - Adama Ostoję-Ostaszewskiego. Budowlę otacza 18-hektarowy park z zabytkowym drzewostanem. Zespół dworski tworzy dwór z cegły, wzniesiony zapewne w pierwszej połowie XIX wieku, niegdyś własność Truskolaskich i Dzieduszyckich. Na północ od dworu usytuowany jest drewniany spichlerz folwarczny z I połowy XIX wieku.

Najbliższe okolice

• Jasionów Zespół dworski: dwór z cegły, wzniesiony zapewne w pierwszej połowie XIX w., niegdyś własność Truskolaskich i Dzieduszyckich. Na północ od dworu usytuowany jest drewniany spichlerz folwarczny z I połowy XIX w.
• Trześniów. Murowany kościół pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa z XIXw., według projektu Jana Sasa-Zubrzyckiego. Najcenniejszym zabytkiem sztuki w kościele jest obraz z Chrystusem Boleściwym z końca XV wieku. W parku dworskim w otoczeniu starodrzewia znajduje się również oficyna murowana z II poł. XIX w., drewniany spichlerz, murowana rządcówka, murowana owczarnia oraz zarosłe stawy.

Zobacz też

https://www.podkarpackie.travel.pl - trasy, noclegi, agroturystyka