Zieleniki

Zieleniki
	Chloropseidae
	Wetmore, 1960
	; Przedstawiciel rodziny – zielenik złotobrzuchy (C. hardwickii)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	zieleniki
	Typ nomenklatoryczny
	Turdus cochinchinensis J.F. Gmelin, 1789
Synonimy
	Rodziny: Chloropseinae Wetmore, 1960;
	Rodziny: Chloropseinae Wetmore, 1960;
Rodzaje
	Chloropsis Jardine & Selby, 1827;
	Chloropsis Jardine & Selby, 1827;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zieleniki^[4] (Chloropseidae) – monotypowa rodzina małych lub średnich ptaków z podrzędu śpiewających (Oscines) w rzędzie wróblowych (Passeriformes).

Zasięg występowania

Rodzina obejmuje gatunki występujące w południowej i południowo-wschodniej Azji^[5]^[6].

Charakterystyka

W upierzeniu większości gatunków dominuje zieleń, co maskuje je wśród liści. Długość ciała 14–21 cm; masa ciała samców 20–48,2 g, samic 18,5–41,2 g^[7]. Są delikatne, mają wyprostowaną postawę. Samice i młode zwykle jednolicie zielone.

Zjadają różne rzeczy, zwykle owady, nektar i owoce. Mniejsze połykają w całości. Z większymi radzą sobie, rozgniatając je w dziobie i obracając, aby soki i miąższ spływały im do gardła.

Systematyka

Etymologia

Chloropsis: gr. χλωρος khlōros „zielony”; οψις opsis „wygląd”^[8].

Podział systematyczny

Taksonem siostrzanym w stosunku do Chloropseidae jest Irenidae^[9]^[10]^[11]^[12]^[13], lecz jest to kwestionowane przez niektórych autorów^[14]^[15]. Do rodziny należy jeden rodzaj z następującymi gatunkami^[4]:

Chloropsis media – zielenik sumatrzański – takson wyodrębniony ostatnio z C. aurifrons^[16]^[17]^[18]
Chloropsis sonnerati – zielenik duży
Chloropsis cyanopogon – zielenik niebieskowąsy
Chloropsis palawanensis – zielenik palawański
Chloropsis flavipennis – zielenik żółtopióry
Chloropsis aurifrons – zielenik złotoczelny
Chloropsis venusta – zielenik modroczelny
Chloropsis jerdoni – zielenik dekański – takson wyodrębniony ostatnio z C. cochinchinensis^[16]^[19]^[17]
Chloropsis hardwickii – zielenik złotobrzuchy
Chloropsis kinabaluensis – zielenik górski – takson wyodrębniony ostatnio z C. cochinchinensis^[16]^[19]^[17].
Chloropsis cochinchinensis – zielenik maskowy

Przypisy

↑ Chloropseidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Chloropsis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2012-12-02] (ang.).
↑ W. Jardine & P.J. Selby: Illustrations of ornithology. Cz. 1. Dublin: Longman, Rees, Orme, Brown, & Green, and S. Highley, 1827, s. rys. 5 i tekst. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Chloropseinae Wetmore, 1960 – zieleniki - Leafbirds (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-26].
↑ F. Gill & D. Donsker (red.): Dippers, leafbirds, flowerpeckers & sunbirds. IOC World Bird List: Version 9.1. [dostęp 2019-06-11]. (ang.).
↑ Leafbirds (Chloropseidae). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-16)]. (ang.).
↑ Wells 2005 ↓, s. 263–266.
↑ Chloropsis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-17] (ang.), [archiwum].
↑ F.K. Barker, A. Cibois, P. Schikler, J. Feinstein & J. Cracraft. Phylogeny and diversification of the largest avian radiation. „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 101 (30), s. 11040-11045, 2004. DOI: 10.1073/pnas.0401892101. (ang.).
↑ P. Beresford, F.K. Barker, P.G. Ryan & T.M. Crowe. African endemics span the tree of songbirds (Passeri): Molecular systematics of several evolutionary 'enigmas'. „Proceedings of the Royal Society B”. 272, s. 849-858, 2005. DOI: 10.1098/rspb.2004.2997. (ang.).
↑ K.A. Jønsson & J. Fjeldså. A phylogenetic supertree of oscine passerine birds (Aves: Passeri).. „Zoologica Scripta”. 35, s. 149–186, 2006. DOI: 10.1111/j.1463-6409.2006.00221.x. ISSN 0300-3256.
↑ S. Treplin, R. Siegert, Ch. Bleidorn, H.S. Thompson, R. Fotso & R. Tiedemann. Molecular phylogeny of songbirds (Aves: Passeriformes) and the relative utility of common nuclear marker loci. „Cladistics”. 24 (3), s. 328-349, 2008. DOI: 10.1111/j.1096-0031.2007.00178.x. (ang.).
↑ J. Fjeldså, Ma. Irestedt, P.G.P. Ericson & D. Zuccon. The Cinnamon Ibon Hypocryptadius cinnamomeus is a forest canopy sparrow. „Ibis”. 152 (4), s. 747-760, 2010. DOI: 10.1111/j.1474-919X.2010.01053.x. (ang.).
↑ U.S. Johansson, J. Fjeldså & R.C.K. Bowie. Phylogenetic relationships within Passerida (Aves: Passeriformes): A review and a new molecular phylogeny based on three nuclear intron markers. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 48 (3), s. 858-876, 2009. DOI: 10.1016/j.ympev.2008.05.029. (ang.).
↑ P. Alström, D.M. Hooper, Y. Liu, U. Olsson, D. Mohan, M. Gelang, H. L. Manh, J. Zhao, F. Lei & T.D. Price. Discovery of a relict lineage and monotypic family of passerine birds. „Biology Letters”. 10 (3), s. 1-5, 2014. DOI: 10.1098/rsbl.2013.1067. (ang.).
↑ ^a ^b ^c D.R. Wells, E.C. Dickinson & R.W.R.J. Dekker. Systematic notes on Asian birds. 34. A preliminary review of the Aegithinidae. „Zoologische Verhandelingen”. 344, s. 7-15, 2003. (ang.).
↑ ^a ^b ^c M. Moltesen, M. Irestedt, J. Fjeldså, P.G.P. Ericson & K.A. Jønsson. Molecular phylogeny of Chloropseidae and Irenidae – Cryptic species and biogeography. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 65 (3), s. 903-914, 2012. DOI: 10.1016/j.ympev.2012.08.012. (ang.).
↑ Wells 2005 ↓, s. 266.
↑ ^a ^b P.C. Rasmussen & J.C. Anderton: Birds of South Asia: The Ripley Guide. Cz. 2. Waszyngton i Barcelona: Smithsonian Inst. and Lynx Edicions, 2005. ISBN 84-87334-67-9. (ang.).

Bibliografia

D. Burni, B. Hoare, J. DiCostanzo, BirdLife International (mapy wyst.), P. Benstead i inni: Ptaki. Encyklopedia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 448. ISBN 978-83-01-15733-3.
D. Wells: Family Chloropseidae (Leafbirds). W: J. del Hoyo, A. Elliott & D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 10: Cuckoo-shrikes to Thrushes. Barcelona: Lynx Edicions, 2005, s. 252-267. ISBN 84-87334-72-5. (ang.).

[itis-1] Chloropseidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[itis2-2] Chloropsis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2012-12-02] (ang.).

[Jardine&Selby-3] W. Jardine & P.J. Selby: Illustrations of ornithology. Cz. 1. Dublin: Longman, Rees, Orme, Brown, & Green, and S. Highley, 1827, s. rys. 5 i tekst. (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-4] Nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Chloropseinae Wetmore, 1960 – zieleniki - Leafbirds (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-26].

[Gill&Donsker-5] F. Gill & D. Donsker (red.): Dippers, leafbirds, flowerpeckers & sunbirds. IOC World Bird List: Version 9.1. [dostęp 2019-06-11]. (ang.).

[ibc-6] Leafbirds (Chloropseidae). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-16)]. (ang.).

[CITEREFWells2005263–266-7] Wells 2005 ↓, s. 263–266.

[Jobling-8] Chloropsis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-17] (ang.), [archiwum].

[pnas101-9] F.K. Barker, A. Cibois, P. Schikler, J. Feinstein & J. Cracraft. Phylogeny and diversification of the largest avian radiation. „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 101 (30), s. 11040-11045, 2004. DOI: 10.1073/pnas.0401892101. (ang.).

[prs272-10] P. Beresford, F.K. Barker, P.G. Ryan & T.M. Crowe. African endemics span the tree of songbirds (Passeri): Molecular systematics of several evolutionary 'enigmas'. „Proceedings of the Royal Society B”. 272, s. 849-858, 2005. DOI: 10.1098/rspb.2004.2997. (ang.).

[zs35-11] K.A. Jønsson & J. Fjeldså. A phylogenetic supertree of oscine passerine birds (Aves: Passeri).. „Zoologica Scripta”. 35, s. 149–186, 2006. DOI: 10.1111/j.1463-6409.2006.00221.x. ISSN 0300-3256.

[cla24-12] S. Treplin, R. Siegert, Ch. Bleidorn, H.S. Thompson, R. Fotso & R. Tiedemann. Molecular phylogeny of songbirds (Aves: Passeriformes) and the relative utility of common nuclear marker loci. „Cladistics”. 24 (3), s. 328-349, 2008. DOI: 10.1111/j.1096-0031.2007.00178.x. (ang.).

[ibis152-13] J. Fjeldså, Ma. Irestedt, P.G.P. Ericson & D. Zuccon. The Cinnamon Ibon Hypocryptadius cinnamomeus is a forest canopy sparrow. „Ibis”. 152 (4), s. 747-760, 2010. DOI: 10.1111/j.1474-919X.2010.01053.x. (ang.).

[Johansson&etal-14] U.S. Johansson, J. Fjeldså & R.C.K. Bowie. Phylogenetic relationships within Passerida (Aves: Passeriformes): A review and a new molecular phylogeny based on three nuclear intron markers. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 48 (3), s. 858-876, 2009. DOI: 10.1016/j.ympev.2008.05.029. (ang.).

[Alstrom&etal-15] P. Alström, D.M. Hooper, Y. Liu, U. Olsson, D. Mohan, M. Gelang, H. L. Manh, J. Zhao, F. Lei & T.D. Price. Discovery of a relict lineage and monotypic family of passerine birds. „Biology Letters”. 10 (3), s. 1-5, 2014. DOI: 10.1098/rsbl.2013.1067. (ang.).

[zv344-16] D.R. Wells, E.C. Dickinson & R.W.R.J. Dekker. Systematic notes on Asian birds. 34. A preliminary review of the Aegithinidae. „Zoologische Verhandelingen”. 344, s. 7-15, 2003. (ang.).

[mpe65-17] M. Moltesen, M. Irestedt, J. Fjeldså, P.G.P. Ericson & K.A. Jønsson. Molecular phylogeny of Chloropseidae and Irenidae – Cryptic species and biogeography. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 65 (3), s. 903-914, 2012. DOI: 10.1016/j.ympev.2012.08.012. (ang.).

[CITEREFWells2005266-18] Wells 2005 ↓, s. 266.

[ras&and-19] P.C. Rasmussen & J.C. Anderton: Birds of South Asia: The Ripley Guide. Cz. 2. Waszyngton i Barcelona: Smithsonian Inst. and Lynx Edicions, 2005. ISBN 84-87334-67-9. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

barglikowce (Acanthisitti)	bargliki
tyrankowce (Tyranni)	brodawniki szerokodzioby nosoczuby oliwczyki kurtaczki gorzykowate bławatnikowate bekardowate ostrodzioby królówki krzykaczyki szerokodziobki tęczaki muchotyranikowate tyrankowate obrożniki mrówkożery chronkowate kusaczki krytonosowate mrówkowody liściarki tęgosterowate garncarzowate
śpiewające (Oscines)	lirogony gąszczaki altanniki korołazy chwostkowate kolcopiórki miodojady lamparciki buszówkowate ziemnodrozdy stadniaki pieszaki liszkojady maoryski kowaliczki trzaskacze koralniczki czubce górniki jagodniki wireonkowate fletówki wilgowate szuflodziobki ostroloty łuskowczyki krępaczki wangowate gołogłowy paskowniki dzierzbiki satynki wachlarzówki dziwogony monarki skałowrony modrogłówki cudowronki czarniaki kruczaki dzierzby białoczuby krukowate płatkonosy jagodziaki koralniki miodniki długobiegi sępowronki skałoskoczki skalinkowate aksamitniki owadówki remizy sikory wąsatki skowronki nikatory krótkosterki chwastówkowate trzciniaki świerszczaki mimiki madagaskarniczki skąpoogonki jaskółkowate świstunki pokrzewczyki raniuszki wierzbówkowate bilbile pokrzewki ogoniatki szlarniki tymaliowate dżunglaki sikorniki pekińczyki palmowce jemiołuszki jedwabniczki jagodówki persówki reliktowce mysikróliki pomurniki kowaliki pełźce pełzacze siwuszki strzyżyki perłopiórki bąkojady przedrzeźniacze szpakowate pluszcze muchołówkowate drozdowate dudkowce górodrozdy kwiatówki nektarniki turkuśniki zieleniki złotogłówki tybetańczyki wikłaczowate astryldowate wdówki płochacze wróble pliszkowate łuszczakowate tanagrzce poświerki trznadle pasówki lasówki słowikówki kacykowate hispaniole zeledonki platynki trelniki antyle hispaniolczyki kardynały tanagrzyki tanagrowate