Sissy Spacek

Sissy Spacek
	; Sissy Spacek (2010)
Imię i nazwisko	Mary Elizabeth Spacek
Data i miejsce urodzenia	25 grudnia 1949 ; Quitman
Zawód	aktorka
Współmałżonek	Jack Fisk; (od 1972)
Lata aktywności	od 1968
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sissy Spacek, właśc. Mary Elizabeth Spacek^[1] (ur. 25 grudnia 1949 w Quitman) − amerykańska aktorka. Laureatka Oscara za rolę w filmie Córka górnika (1980)^[2].

W 2011 otrzymała własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6834 Hollywood Boulevard^[3]^[4].

Życiorys

Wczesne lata

Urodziła się w Quitman w Teksasie jako córka Virginii Frances (z domu Spillman; 1917–1981) i Edwina Arnolda Spaceka Sr. (1910–2001), powiatowego agenta gospodarczego^[5]. Jej kuzynem był aktor Rip Torn^[5]. W 1967, kiedy miała 17 lat, zmarł na białaczkę jej starszy od niej o rok brat 18-letni Robbie. W 1967 ukończyła Quitman High School^[6].

Kariera

Karierę w show-biznesie rozpoczynała jako piosenkarka. Przez jakiś czas Sissy występowała w pubach w Greenwich Village, a także na przesłuchaniu do Decca Records^[7]. Chociaż wytwórni podobał się jej głos, nie zatrudnili jej, ponieważ mieli piosenkarkę o podobnej barwie – Loretta Lynn^[7]. W 1968 podpisała nawet niewielką umowę z Tourette Records i pod pseudonimem Rainbo nagrała piosenkę „John You Went Too Far This Time”, której słowa odnosiły się do nagiej okładki płyty Unfinished Music No.1: Two Virgins Johna Lennona i Yoko Ono^[8]. Jednak jej kontrakt nie został przedłużony^[7].

Aktorstwa uczyła się w Instytucie Lee Strasberga^[9]. Pracowała też jako fotomodelka dla Ford Models. Na początku lat 70. zadebiutowała w kinie, jako dziewczyna, która siedzi w barze w dramacie Trash (1970), którego produccentem był Andy Warhol^[8], z Joe Dallesandro oraz w roli Poppy, nastolatki sprzedanej w niewolnictwo seksualne w dreszczowcu kryminalnym Michaela Ritchiego Pierwszorzędne cięcie (Prime Cut, 1972) u boku Lee Marvina i Gene’a Hackmana^[10]. Jednak przełomem w jej karierze okazały się role psychopatycznych, odtrąconych przez rodziców nastolatek – młodocianej morderczyni Holly w dramacie kryminalnym Terrence’a Malicka Badlands (1973) z Martinem Sheenem i Warrenem Oatesem oraz obdarzonej psychokinetycznymi zdolnościami tytułowej dziewczyny Carrie White w horrorze Briana De Palmy Carrie (1976), będącym ekranizacją pierwszej z wydanych powieści Stephena Kinga. Kreacja protagonistki Carrie przyniosła jej nagrodę specjalną na Avoriaz Fantastic Film Festival i nagrodę National Society of Film Critics (NSFC) oraz pierwszą nominację do Oscara dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej i nagrody Stowarzyszenia Nowojorskich Krytyków Filmowych, a witryna RetroCrush.com uznała za jeden z najlepszych występów aktorskich w historii kina grozy^[11].

Kandydowała do roli księżniczki Lei w pierwszej trylogii George’a Lucasa Gwiezdne wojny: część IV – Nowa nadzieja (Star Wars Episode IV: A New Hope, 1977), lecz po jej rezygnacji angaż otrzymała Carrie Fisher. Wystąpiła w jednej z głównych ról jako Mildred „Pinky” Rose w awangardowej komedii Roberta Altmana Trzy kobiety (3 Women, 1977) z Shelley Duvall i Janice Rule. Za rolę piosenkarki country Loretty Lynn w opartym na faktach filmie Michaela Apteda Córka górnika (1980) otrzymała Nagrodę Akademii Filmowej i Złoty Glob. Początkowo miała wystąpić jako Emma Greenway w melodramacie Czułe słówka (1983), ale ostatecznie rolę zagrała Debra Winger.

Była ponownie nominowana do Złotego Globu jako Nita Longley, rozwiedziona matka dwóch chłopców, pracująca jako operator centrali w Gregory w Teksasie podczas II wojny światowej, gdzie nawiązuje przyjaźń z marynarzem (Eric Roberts) na urlopie w dramacie Przybłęda (Raggedy Man, 1981). W dreszczowcu politycznym Olivera Stone’a JFK (1991) była żoną polityka Jamesa „Jima” Garrisona (Kevin Costner). Kolejne nominacje do Oscara dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej zdobywała za role – jako Beth, żona amerykańskiego pisarza Charlesa Hormana (John Shea), który zaginął w Chile podczas puczu w 1973, w opartym na faktach dreszczowcu politycznym Costa Gavrasa Zaginiony (Missing, 1982), Mae Garvey w dramacie Marka Rydella Rzeka (The River, 1984) z Melem Gibsonem, jako Rebecca Magrath i Babe Botrelle w komediodramacie Bruce’a Beresforda Zbrodnie serca (Crimes of the Heart, 1986) z Diane Keaton i Jessicą Lange oraz za rolę Ruth Fowler w dramacie Todda Fielda Za drzwiami sypialni (In the Bedroom, 2001), za którą odebrała Nagrodę Satelity dla najlepszej aktorki w filmie dramatycznym i Złoty Glob^[12].

Życie prywatne

12 kwietnia 1974 wyszła za mąż za Jacka Fiska. Mają dwie córki: Schuyler (ur. 1982) i Virginię Madison (ur. 1988)^[7].

Filmografia

Filmy fabularne

1970: Trash jako dziewczyna przy barze (niewymieniona w czołówce)
1972: Pierwszorzędne cięcie (Prime Cut) jako Poppy
1973: The Girls of Huntington House jako Sara
1973: Badlands jako Holly
1974: Miłość na nowy rok (Ginger in the Morning) jako Ginger
1974: The Migrants jako Wanda Trimpin
1975: Katherine jako Katherine Alman
1976: Carrie jako Carrie White
1976: Welcome to L.A jako Linda Murray
1977: Trzy kobiety (3 Women) jako Pinky Rose
1978: Verna (Verna: USO Girl) jako Verna Vane
1980: Córka górnika (Coal Miner's Daughter) jako Loretta Lynn
1980: Bicie serca (Heart Beat) jako Carolyn Cassady
1981: Przybłęda (Raggedy Man) jako Nita
1982: Zaginiony (Missing) jako Beth Horman
1983: Człowiek z dwoma mózgami (The Man with Two Brains) jako Anne Uumellmahaye (głos)
1984: Rzeka (The River) jako Mae Garvey
1985: Historia Marie Ragghianti (Marie) jako Marie Ragghianti
1986: Dobranoc, mamusiu ( 'night, Mother) jako Jessie Cates
1986: Fiołki są błękitne (Violets Are Blue...) jako Gussie Sawyer
1986: Zbrodnie serca (Crimes of the Heart) jako Rebeca „Babe”/„Becky” Magrath Botrelle
1990: Długa droga do domu (The Long Walk Home) jako Miriam Thompson
1991: Niespełnione obietnice (Hard Promises) jako Chris
1991: JFK jako Liz Garrison
1992: Prywatna sprawa (A Private Matter) jako Sherri Finkbine
1994: Miejsce dla Annie (A Place for Annie) jako Susan Lansing
1994: Jak kupić nową mamę (Trading Mom) jako pani Martin/maman/mamik/Natasza
1995: Zacni kowboje (The Good Old Boys) jako Spring Renfro
1995: Harfa traw (The Grass Harp) jako Verena Talbo
1995: Streets of Laredo jako Lorena Parker
1996: Gdyby ściany mogły mówić (If These Walls Could Talk) jako Barbara Barrows (nowela 1974)
1996: Z potrzeby serca (Beyond the Call) jako Pam O’Brien
1997: Prywatne piekło (Affliction) jako Margie „Marge” Fogg
1999: Prosta historia (The Straight Story) jako Rose
1999: Atomowy amant (Blast From The Past) jako Helen Thomas Webbers
2000: Pieśń codziennośc (Songs in Ordinary Time) jako Marie Fermoyle
2001: Oskarżona (Midwives) jako Sibyl Danforth
2001: Za drzwiami sypialni (In the Bedroom) jako Ruth Fowler
2002: Ostatnie wołanie (Last Call) jako Zelda Fitzgerald
2002: Źródło młodości (Tuck Everlasting) jako Mae Tuck
2004: Dom na krańcu świata (A Home at the End of the World) jako Alice Glover
2005: Demon: Historia prawdziwa (An American Haunting) jako Lucy Bell
2005: The Ring 2 (The Ring Two) jako Evelyn
2005: Daleka północ (North Country) jako Alice
2005: Nine Lives jako Ruth
2006: Gray Matters jako dr Sydney
2006: Summer Running: The Race to Cure Breast Cancer jako pani Flora Good
2007: Historia Hollis Woods (Pictures of Hollis Woods) jako Josie Cahill
2007: Hot Rod jako Marie Powell
2008: Lake City jako Maggie
2008: Cztery Gwiazdki (Four Christmases) jako Paula
2009: Aż po grób (Get Low) jako Mattie Darrow
2010: Gimme Shelter jako Adrienne Nourse
2011: Służące (The Help) jako pani Walters
2012: Blackbird jako June

Seriale telewizyjne

1969–1974: Love, American Style
1972–1976: The Rookies jako Barbara Tabnor
1972–1981: The Waltons jako Sarah Jane Simmons
1992: Shelley Duvall’s Bedtime Stories jako narrator (głos)
2010: Trzy na jednego (Big Love) jako Marilyn Densham
2018: Castle Rock jako Ruth Deaver

Nagrody

Rok	Nagroda	Kategoria	Film
1981	Złoty Glob	Najlepsza aktorka w filmie komediowym lub musicalu	Córka górnika (1980)
1981	Nagroda Akademii Filmowej	Najlepsza aktorka pierwszoplanowa	Córka górnika (1980)
1987	Złoty Glob	Najlepsza aktorka w filmie komediowym lub musicalu	Zbrodnie serca (1986)
2001	Sundance Film Festival	Nagroda Specjalna Jury	Za drzwiami sypialni (2001)
2002	Złoty Glob	Najlepsza aktorka w filmie dramatycznym
2002	Nagroda Satelita	Najlepsza aktorka w filmie dramatycznym
2011	Nagroda Satelita	Wybitna kreacja obsady w filmie kinowym	Służące (2011)
2012	Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych	Wybitna kreacja obsady w filmie kinowym	Służące (2011)

Przypisy

↑ Personalidade: Sissy Spacek (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2019-01-03]. (port.).
↑ Sissy Spacek Awards. AllMovie. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).
↑ Sissy Spacek. Walk of Fame. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).
↑ Patrick Kevin Day: Hollywood Star Walk: Sissy Spacek. „Los Angeles Times”, 2011-07-31. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).
↑ ^a ^b Sissy Spacek Biography (1949-). Film Reference. [dostęp 2019-01-03]. (ang.).
↑ Sissy Spacek Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2019-01-03]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Sissy Spacek (25 de Dezembro de 1949). Filmow. [dostęp 2019-01-03]. (port.).
↑ ^a ^b Sissy Spacek Biography (1949–). biography.com. [dostęp 2019-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-03)]. (ang.).
↑ Sandra Brennan: Sissy Spacek Biography. AllMovie. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).
↑ Sissy Spacek Revealed! 70’s Gritty Action Movie “Prime Cut!” Lee Marvin! Gene Hackman! Sissy Spacek’s VERY Revealing Debut!. JR-Sploitation. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).
↑ The 100 greatest horror movie performances. RetroCrush. [dostęp 2019-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-29)]. (ang.).
↑ Sissy Spacek. ČSFD.cz. [dostęp 2019-01-03]. (cz.).

Linki zewnętrzne

Sissy Spacek w bazie IMDb (ang.)
Sissy Spacek w bazie Filmweb
Sissy Spacek w bazie Notable Names Database (ang.)

[interfilmes-1] Personalidade: Sissy Spacek (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2019-01-03]. (port.).

[award-2] Sissy Spacek Awards. AllMovie. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).

[3] Sissy Spacek. Walk of Fame. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).

[4] Patrick Kevin Day: Hollywood Star Walk: Sissy Spacek. „Los Angeles Times”, 2011-07-31. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).

[filmreference-5] Sissy Spacek Biography (1949-). Film Reference. [dostęp 2019-01-03]. (ang.).

[fanpix.famousfix-6] Sissy Spacek Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2019-01-03]. (ang.).

[filmow-7] Sissy Spacek (25 de Dezembro de 1949). Filmow. [dostęp 2019-01-03]. (port.).

[bio-8] Sissy Spacek Biography (1949–). biography.com. [dostęp 2019-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-03)]. (ang.).

[allmovie-9] Sandra Brennan: Sissy Spacek Biography. AllMovie. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).

[10] Sissy Spacek Revealed! 70’s Gritty Action Movie “Prime Cut!” Lee Marvin! Gene Hackman! Sissy Spacek’s VERY Revealing Debut!. JR-Sploitation. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).

[retrocrush-11] The 100 greatest horror movie performances. RetroCrush. [dostęp 2019-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-29)]. (ang.).

[csfd-12] Sissy Spacek. ČSFD.cz. [dostęp 2019-01-03]. (cz.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

1920–1939	Janet Gaynor (1928) Mary Pickford (1929) Norma Shearer (1930) Marie Dressler (1931) Helen Hayes (1932) Katharine Hepburn (1933) Claudette Colbert (1934) Bette Davis (1935) Luise Rainer (1936) Luise Rainer (1937) Bette Davis (1938) Vivien Leigh (1939)
1940–1959	Ginger Rogers (1940) Joan Fontaine (1941) Greer Garson (1942) Jennifer Jones (1943) Ingrid Bergman (1944) Joan Crawford (1945) Olivia de Havilland (1946) Loretta Young (1947) Jane Wyman (1948) Olivia de Havilland (1949) Judy Holliday (1950) Vivien Leigh (1951) Shirley Booth (1952) Audrey Hepburn (1953) Grace Kelly (1954) Anna Magnani (1955) Ingrid Bergman (1956) Joanne Woodward (1957) Susan Hayward (1958) Simone Signoret (1959)
1960–1979	Elizabeth Taylor (1960) Sophia Loren (1961) Anne Bancroft (1962) Patricia Neal (1963) Julie Andrews (1964) Julie Christie (1965) Elizabeth Taylor (1966) Katharine Hepburn (1967) Katharine Hepburn / Barbra Streisand (1968) Maggie Smith (1969) Glenda Jackson (1970) Jane Fonda (1971) Liza Minnelli (1972) Glenda Jackson (1973) Ellen Burstyn (1974) Louise Fletcher (1975) Faye Dunaway (1976) Diane Keaton (1977) Jane Fonda (1978) Sally Field (1979)
1980–1999	Sissy Spacek (1980) Katharine Hepburn (1981) Meryl Streep (1982) Shirley MacLaine (1983) Sally Field (1984) Geraldine Page (1985) Marlee Matlin (1986) Cher (1987) Jodie Foster (1988) Jessica Tandy (1989) Kathy Bates (1990) Jodie Foster (1991) Emma Thompson (1992) Holly Hunter (1993) Jessica Lange (1994) Susan Sarandon (1995) Frances McDormand (1996) Helen Hunt (1997) Gwyneth Paltrow (1998) Hilary Swank (1999)
2000–2019	Julia Roberts (2000) Halle Berry (2001) Nicole Kidman (2002) Charlize Theron (2003) Hilary Swank (2004) Reese Witherspoon (2005) Helen Mirren (2006) Marion Cotillard (2007) Kate Winslet (2008) Sandra Bullock (2009) Natalie Portman (2010) Meryl Streep (2011) Jennifer Lawrence (2012) Cate Blanchett (2013) Julianne Moore (2014) Brie Larson (2015) Emma Stone (2016) Frances McDormand (2017) Olivia Colman (2018) Renée Zellweger (2019)
2020–2039	Frances McDormand (2020) Jessica Chastain (2021) Michelle Yeoh (2022) Emma Stone (2023)

1950–1959	Judy Holliday (1950) June Allyson (1951) Susan Hayward (1952) Ethel Merman (1953) Judy Garland (1954) Jean Simmons (1955) Deborah Kerr (1956) Taina Elg / Kay Kendall (1957) Rosalind Russell (1958) Marilyn Monroe (1959)
1960–1979	Shirley MacLaine (1960) Rosalind Russell (1961) Rosalind Russell (1962) Shirley MacLaine (1963) Julie Andrews (1964) Julie Andrews (1965) Lynn Redgrave (1966) Anne Bancroft (1967) Barbra Streisand (1968) Patty Duke (1969) Carrie Snodgress (1970) Twiggy (1971) Liza Minnelli (1972) Glenda Jackson (1973) Raquel Welch (1974) Ann-Margret (1975) Barbra Streisand (1976) Diane Keaton / Marsha Mason (1977) Ellen Burstyn / Maggie Smith (1978) Bette Midler (1979)
1980–1999	Sissy Spacek (1980) Bernadette Peters (1981) Julie Andrews (1982) Julie Walters (1983) Kathleen Turner (1984) Kathleen Turner (1985) Sissy Spacek (1986) Cher (1987) Melanie Griffith (1988) Jessica Tandy (1989) Julia Roberts (1990) Bette Midler (1991) Miranda Richardson (1992) Angela Bassett (1993) Jamie Lee Curtis (1994) Nicole Kidman (1995) Madonna (1996) Helen Hunt (1997) Gwyneth Paltrow (1998) Janet McTeer (1999)
2000–2019	Renée Zellweger (2000) Nicole Kidman (2001) Renée Zellweger (2002) Diane Keaton (2003) Annette Bening (2004) Reese Witherspoon (2005) Meryl Streep (2006) Marion Cotillard (2007) Sally Hawkins (2008) Meryl Streep (2009) Annette Bening (2010) Michelle Williams (2011) Jennifer Lawrence (2012) Amy Adams (2013) Amy Adams (2014) Jennifer Lawrence (2015) Emma Stone (2016) Saoirse Ronan (2017) Olivia Colman (2018) Awkwafina (2019)
2020–2039	Rosamund Pike (2020) Rachel Zegler (2021) Michelle Yeoh (2022) Emma Stone (2023)

1940–1959	Jennifer Jones (1943) Ingrid Bergman (1944) Ingrid Bergman (1945) Rosalind Russell (1946) Rosalind Russell (1947) Jane Wyman (1948) Olivia de Havilland (1949) Gloria Swanson (1950) Jane Wyman (1951) Shirley Booth (1952) Audrey Hepburn (1953) Grace Kelly (1954) Anna Magnani (1955) Ingrid Bergman (1956) Joanne Woodward (1957) Susan Hayward (1958) Elizabeth Taylor (1959)
1960–1979	Greer Garson (1960) Geraldine Page (1961) Geraldine Page (1962) Leslie Caron (1963) Anne Bancroft (1964) Samantha Eggar (1965) Anouk Aimée (1966) Edith Evans (1967) Joanne Woodward (1968) Geneviève Bujold (1969) Ali MacGraw (1970) Jane Fonda (1971) Liv Ullmann (1972) Marsha Mason (1973) Gena Rowlands (1974) Louise Fletcher (1975) Faye Dunaway (1976) Jane Fonda (1977) Jane Fonda (1978) Sally Field (1979)
1980–1999	Mary Tyler Moore (1980) Meryl Streep (1981) Meryl Streep (1982) Shirley MacLaine (1983) Sally Field (1984) Whoopi Goldberg (1985) Marlee Matlin (1986) Sally Kirkland (1987) Jodie Foster / Shirley MacLaine / Sigourney Weaver (1988) Michelle Pfeiffer (1989) Kathy Bates (1990) Jodie Foster (1991) Emma Thompson (1992) Holly Hunter (1993) Jessica Lange (1994) Sharon Stone (1995) Brenda Blethyn (1996) Judi Dench (1997) Cate Blanchett (1998) Hilary Swank (1999)
2000–2019	Julia Roberts (2000) Sissy Spacek (2001) Nicole Kidman (2002) Charlize Theron (2003) Hilary Swank (2004) Felicity Huffman (2005) Helen Mirren (2006) Julie Christie (2007) Kate Winslet (2008) Sandra Bullock (2009) Natalie Portman (2010) Meryl Streep (2011) Jessica Chastain (2012) Cate Blanchett (2013) Julianne Moore (2014) Brie Larson (2015) Isabelle Huppert (2016) Frances McDormand (2017) Glenn Close (2018) Renée Zellweger (2019)
2020–2039	Andra Day (2020) Nicole Kidman (2021) Cate Blanchett (2022) Lily Gladstone (2023)