Rexhep Shala
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
kwiecień 1943 |
| Minister spraw wewnętrznych | |
| Okres |
od 16 czerwca 1924 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
.svg)
| |
Rexhep Shala (ur. 1882 w Prizrenie, zm. w kwietniu 1943 w Tiranie[1]) – albański polityk i wojskowy, minister spraw wewnętrznych w 1924.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w Kosowie. Po ukończeniu szkoły w rodzinnej miejscowości wyjechał do Stambułu, gdzie ukończył studia w Akademii Wojskowej. W 1912 porzucił służbę w armii osmańskiej i związał się z rządem Ismaila Qemala[1]. W lipcu 1913 w stopniu kapitana, wspólnie z oficerami holenderskimi organizował albańską żandarmerię, obejmując komendę nad garnizonem we Wlorze[2]. W 1919 pełnił funkcję prefekta w Durrësie, a następnie w Szkodrze[3]. W 1919 został wysłany na konferencję pokojową w Paryżu, gdzie miał przedstawić raport o wrogich wobec Albańczyków działaniach serbskich[4].
W styczniu 1920 jako delegat ze Szkodry uczestniczył w obradach kongresu w Lushnji, który odnowił państwowość albańską[3]. W 1921 wziął udział w walkach ze zbuntowaną Republiką Mirdity, a następnie otrzymał stanowisko dowódcy batalionu stacjonującego w Tiranie[3].
W czerwcu 1924, kiedy wybuchło powstanie przeciwko legalnym władzom w Tiranie, Shala w stopniu podpułkownika dowodził garnizonem Szkodry. Zaprosił spiskowców do Szkodry, aby zorganizowali tam obrady Zgromadzenia Narodowego. W odpowiedzi został zdymisjonowany przez ministra spraw wewnętrznych Abdurrahmana Dibrę. Shala zlekceważył decyzję ministra i ogłosił w Szkodrze stan wyjątkowy, a następnie przyłączył się do powstania. Wraz z podległymi mu ludźmi skierował się ze Szkodry w stronę Tirany[1], do której wkroczył 10 czerwca 1924[2]. W nagrodę otrzymał stanowisko ministra spraw wewnętrznych w rządzie Fana Noliego[3]. W przeciwieństwie do Noliego, Gurakuqiego czy Bajrama Curriego, Shala był przeciwnikiem westernizacji Albanii i redystrybucji ziemi obszarniczej[5]. Wspólnie z Xhemalem Bushatim i Mustafą Krują w 1924 współtworzył Radykalną Partię Demokratyczną (Partia Radikale Demokratike). Po dojściu do władzy Ahmeda Zogu w grudniu 1924, Shala uciekł z kraju i osiedlił się w Sarajewie[1]. Na emigracji współpracował z organizacją Związek Narodowy (Bashkimi Kombetar). Powrócił do Albanii w 1942, w czasie okupacji włoskiej i zmarł rok później[1].
Imię Rexhepa Shali noszą ulice w Gjakovie, a także w tirańskiej dzielnicy Yzberisht.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Kastriot Dervishi: Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet : anëtarët e Këshillit të Ministrave në vitet 1912-2012, jetëshkrimet e tyre dhe veprimtaria e ekzekutivit shqiptar. Tirana: Shtepia Botuese 55, 2012, s. 115-116.
- ↑ a b Gjergj Titani, Proleter Hasani: Personalitete ushtarake shqiptare ne vite 1912 Dhjetor – 1997. Vellimi i pare. Tirana: Toena, 1997. (alb.).
- ↑ a b c d Hilë Lushaku: Ministrat e Brendshëm 1912-2007, vol.1.. Tirana: 2009, s. 297-305. ISBN 978-99956-07-42-5. (alb.).
- ↑ Owen Pearson: Albania in the Twentieth Century, A History: Volume I. New York: I.B. Tauris, 2004, s. 119. ISBN 978-1-84511-013-0.
- ↑ Robert Austin: Founding the Balkan State. Albania’s Experiment with Democracy, 1920-1925.. Toronto: University of Toronto Press, 2012, s. 62. ISBN 978-1-4426-4435-9.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Kastriot Dervishi: Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet : anëtarët e Këshillit të Ministrave në vitet 1912-2012, jetëshkrimet e tyre dhe veprimtaria e ekzekutivit shqiptar. Tirana: Shtepia Botuese 55, 2012, s. 115-116.
- Hilë Lushaku: Ministrat e Brendshëm 1912-2007, vol.1. Tirana: 2009, s. 297-305. ISBN 978-99956-07-42-5. (alb.).
| Księstwo Albanii | |
|---|---|
| Republika Albanii | |
| Królestwo Albanii | |
| Królestwo Albanii (protektorat włoski i okupacja niemiecka) | |
| Ludowa Republika Albanii | |
| Republika Albanii |
