Uprawniony z patentu: Knorr-Bremse Kommanditgesellschaft, Monachium (Republika Federalna Niemiec) Zlacze przewodowe posrednie do pojazdu szynowego Przedmiotem wynalazku jest zlacze przewodowe posrednie do pojazdu szynowego, wyposazonego w hakowy sprzeg pociagowy do sprzegania przewodu rurowego z pojazdem szynowym, wyposazonym w lubko¬ wy sprzeg powietrzny, wymagajacy recznego sprzegania i majacy wystajace promieniowo prowadnice zamykaja¬ ce, lub tez z pojazdem szynowym wyposazonym w sprzeg cieglowo-zderzakowy, przy czym sprzeg ciaglowo- zderzakowy ma od spodu samoczynne zlacze przewodowe, umieszczone w kanale sprzegu powietrznego, z wylotem usytuowanym w zasadzie w plaszczyznie sprzegania, zakrywanym przez klape ochronna odchylona wbrew oporowi sprezyny oraz otoczonym co najwyzej czesciowo przez skrzydla kierujace.W zwiazku z przechodzeniem taboru kolei europejskich z dotychczasowych sprzegów hakowych na sprzegi cieglowo-zderzakowe wystepuje zagadnienie uzyskania mozliwosci mieszanego laczenia ze soba wzajemnie przewodów rurowych pojazdów ze sprzegami hakowymi i ze sprzeglami cieglowo-zderzakowymi. Znane sa juz rózne urzadzenia, umozliwiajace laczenie przewodu rurowego pojazdu szynowego, którego sprzeg hakowy zaopatrzony jest w wymagajacy recznego sprzegania lubkowy sprzeg powietrzny z przewodem rurowym pojazdu szynowego, zaopatrzonego w samoczynny sprzeg cieglowo-zderzakowy, a wobec tego samoczynne zlacze przewodowe.Znany jest wiec rozgaleziony przewód rurowy pojazdu posiadajacego sprzeg hakowy, w poblizu konców pojazdu, przy czym koncówki rozgalezien polaczone sa za posrednictwem oddzielonych od siebie kurków odcinajacych z lubkowym sprzegiem powietrznym o znanej konstrukqi, oraz z ksztaltka, która przez zaczepie¬ nie glowicy sprzegu cieglowo-zderzakowego moze byc szczelnie polaczona z samoczynnym zlaczem przewodo¬ wym tego sprzegu.To urzadzenie ma jednak taka wade, ze wymaga ono na kazdym koncu pojazdu i dla kazdego przewodu rurowego co najmniej po dwa kurki odcinajace i po dwa gietkie przewody, oraz ponadto wymaga wlasciwych elementów sprzegajacych, uksztaltowanych jako lubkowy sprzeg powietrzny wzglednie jako ksztaltka, podczas gdy do polaczenia przewodu rurowego konieczna jest kazdorazowo tylko polowa tych urzadzen. Duza liczba elementów sprzegajacych ogranicza mozliwosci personelu obslugi podczas prac przy sprzeganiu i zwlaszcza jezeli pojazd ma kilka przewodów rurowych i moze byc powodem trudnosci w rozmieszczaniu personelu oraz powodem pomylek..2 70 630 Znany jest równiez gietki przewód pojazdu szynowego, który jest wyposazony w sprzeg hakowy, polaczony z ksztaltka do sprzegania samoczynnym zlaczem przewodowym poprzez lubkowy sprzeg powietrzny o znanej konstrukcji. W takim przypadku pojazd szynowy zaopatrzony jest ponadto w kurek odcinajacy i w gietki przewód na kazdym koncu pojazdu i dla kazdego przewodu rurowego. Polaczenie przewodu rurowego nastepuje poprzez ksztaltke, jesli podlegajacy sprzeganiu pojazd ma samoczynne zlacze przewodowe, w przypad¬ ku zas gdy podlegajacy sprzeganiu pojazd ma lubkowy sprzeg powietrzny, jest ono mozliwe, o rozlaczenie lubkowego sprzegu powietrznego pomiedzy gietkim przewodem i ksztaltka, przez polaczenie lubkowego sprzegu powietrznego, przynaleznego do gietkiego przewodu z takim samym sprzegiem, przynaleznym do pojazdu podlegajacego sprzeganiu. Kazdy przebieg sprzegania moze zatem wymagac w zaleznosci od wyposazenia pojazdu podlegajacego sprzeganiu, kilka pojedynczych czynnosci sprzegajacych. Ponadto przy sprzeganiu z pojazdem, zaopatrzonym w lubkowy sprzeg powietrzny, nastrecza trudnosci zastosowania zbednej wówczas ksztaltki. Do sprzegania dwóch pojazdów szynowych, zaopatrzonych w takie urzadzenie, wykorzystuje sie tylko lubkowe sprzegi powietrzne. W obu tych pojazdach szynowych ksztaltki stanowia wówczas zbedne elementy, które nalezy jednak w jakims miejscu zainstalowac i zabezpieczyc.W tym posrednim zlaczu przewodowym ksztaltka bedaca w stanie sprzegniecia z samoczynnym zlaczem przewodowym, utrzymuje sie na tym zlaczu wzglednie na elemencie z nim zwiazanym. Jezeli sprzeglo sily pociagowej, przewidziane do przenoszenia sil pociagowych ulegnie rozlaczeniu, wówczas w posrednim zlaczu przewodowym, które pozostalo w stanie sprzegnietym, moga wystapic nadmiernie wysokie naprezenia rozciaga¬ jace, które moga doprowadzic do zniszczenia posredniego zlacza przewodowego, zwlaszcza do rozerwania gietkiego przewodu.Celem wynalazku jest unikniecie wad znanych rozwiazan.Zadaniem wynalazku jest opracowanie konstrukcji zlacza przewodowego posredniego, zawierajacego nieliczne, latwe do umieszczania oraz wygodne do obslugi elementy, w którym to zlaczu w stanie sprzegniecia nie pozostawalyby zadne niepotrzebne elementy, oraz by w czasie przebiegu procesu sprzegania nie trzeba bylo wykonywac zadnych dodatkowych czynnosci sprzegajacych. Ponadto opracowane zlacze przewodowe posred¬ nie, powinno zapewnic mozliwosc samoczynnego rozlaczania sie przy wystepowaniu nadmiernych naprezen t rozciagajacych.Zadanie to zostalo wedlug wynalazku rozwiazane dzieki temu, ze zlacze przewodowe posrednie ma glowice zlacza cylindryczna w glównych zarysach polaczona, z podlegajacym sprzeganiu przewodem rurowym za pomoca gietkiego polaczenia wraz z elementem uszczelniajacym, otaczajacym prostopadly do osi glowicy wylot zlacza przewodowego posredniego, która to glowica ma lezace naprzeciwko siebie po przekatnej, wystajace promieniowo ramiona, których zakonczenia, w stanie sprzegniecia z samoczynnym zlaczem przewodo¬ wym wprowadzane sa w wyciecia sprzegu cieglowo-zderzakowego, oraz przylegaja do przednich, w odniesieniu do sprzegu cieglowo-zderzakowego, powierzchni ograniczajacych tych wyciec na wysokosci równej co najmniej w przyblizeniu poziomowi osi glównej zlacza, zas jedno ramie ma w obrebie swej srodkowej czesci wystep wystajacy w kierunku wylotu zlacza przewodowego posredniego, do którego powierzchni bocznej, bardziej oddalonej od wylotu wstanie sprzegniecia z samoczynnym zlaczem przewodowym, pod wplywem dzialania sprezyny przylega klapa ochronna, przy czym drugie ramie ma powierzchnie oporowa równolegla w glównych zarysach do osi glowicy zlacza, która w stanie sprzegniecia przylega do scianki bocznej wyciecia, w które wprowadzone jest zakonczenie tego ramienia, zas na glowicy zlacza umieszczone sa dwie prowadnice zamykajace, przesuniete w stosunku do ramion w kierunku wylotu, pod wzgledem postaci i ukladu odpowiada¬ jace w glównych zarysach prowadnicom zamykajacym lubkowego sprzegu powietrznego.Dla zapewnienia wlasciwego polozenia zlacza przewodowego posredniego, gdy znajduje sie ono w stanie sprzegniecia z samoczynnym zlaczem przewodowym, zgodnie z wynalazkiem, korzystne jest co najmniej na ramieniu, zawierajacym powierzchnie oporowa, umieszczenie wystajacego pionowo w dól osadzenia, które wstanie sprzegnietym z samoczynnym zlaczem przewodowym spoczywa na dolnej sciance ograniczajacej wyciecia, w które wprowadzone jest zakonczenie jego ramiania.Zgodnie z dalsza cecha wynalazku, zakonczenie ramienia, zawierajacego powierzchnie oporowa, w obrebie swej czesci wspóldzialajacej z przednia powierzchnia ograniczajaca, ma tylna powierzchnie przylegania, przebie¬ gajaca w odniesieniu do wylotu, ukosnie na zewnatrz ku przodowi. W tym przypadku przy wystapieniu nadmiernego naprezenia rozciagajacego w gietkim polaczeniu, zlacze przewodowe posrednie moze sie samoczyn¬ nie rozlaczyc. Samoczynne rozlaczanie sie posredniego zlacza przewodowego, w przypadkach wystepowania nadmiernych naprezen rozciagajacych w gietkim przewodzie wedlug wynalazku nastepuje latwiej, gdy polacze¬ nie utworzone przez gietki przewód ma ukosny wlot do glowicy zlacza. Uzyskuje sie wówczas jednoczesnie dogodne polozenie i uksztaltowanie gietkiego polaczenia.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedsta¬ wia schematycznie zlacze przewodowe posrednie w widoku z przodu, a fig. 2- schemat zlacza przewodowego70 630 3 posredniego w widoku z tylu, przy czym kazdorazowo czesci sprzegu cieglowo-zderzakowego wzglednie samoczynnego zlacza przewodowego zaznaczono linia kreska-kropka.Od przewodu rurowego przeznaczonego do sprzegniecia, nie przedstawionego na rysunku, do cylindrycznej w glównych zarysach glowicy 2 zlacza przeprowadzone jest gietkie polaczenie 1, które polaczone jest z tylna scianka 3 glowicy 2 zlacza pod pewnym nachyleniem do kierunku osi 4 obudowy 2. W glowicy 2 zlacza umieszczone jest, w sposób pozwalajacy na przesuw osiowy, czesc 5 o ksztalcie rury, wystajace z przedniej strony glowicy 2 zlacza i zakonczona pierscieniem uszczelniajacym 6, który otacza wylot samoczynnego posredniego zlacza przewodowego. W poblizu tylnej scianki glowicy 2 zlacza, osadzone sa na niej naprzeciwko siebie po przekatnej, wystajace promieniowo ramiona 7 i 8. Na ramieniu 7 w poblizu jego zakonczenia, znajduje sie odsadzenie 9. Po stronie zwróconej ku wylotowi, ramie 7 zaopatrzone jest na swym srodkowym odcinku w wystajacy wystep 10, o skierowanej na zewnatrz powierzchni bocznej 11. Ramie 8 jest odgiete ukosnie do przodu i zaopatrzone w poblizu zakonczenia w powierzchnie oporowa 12, równolegla w glównych zarysach do osi 4 glowicy 2 zlacza. Ramie 8 ma bezposrednio przy powierzchni oporowej 12 tylna powierzchnie przylegania 13 przebiegajaca w odniesieniu do wylotu ukosnie do przodu na zewnatrz, ciagnaca sie do zakonczenia tego ramienia, przednia strona ramienia 8 ma w poblizu zakonczenia powierzchnie czolowa 14, nachylona w odniesie¬ niu do wylotu, ukosnie na zewnatrz do tylu.Na glowicy 2 zlacza umieszczone sa naprzeciwko siebie po przekatnej, dwie prowadnice zamykajace 15 i 16, wystajace promieniowo ido przodu, przestawione w stosunku do ramion 7 i 8 w kierunku wylotu, odpowiadajace pod wzgledem budowy i ukladu prowadnicom zamykajacym lubkowych sprzegów powietrznych.Linia kreska-kropka kazdorazowo przedstawiono czesci sprzegu cieglowo-zderzakowego i jego samoczyn¬ nego zlacza przewodowego tak, ze rysunek przedstawia stan sprzegniecia zlacza przewodowego posredniego, z samoczynnym zlaczem przewodowym. Wylot rury sprzegowej 17 samoczynnego zlacza przewodowego jest szczelnie z czescia rurowa 5 polaczony poprzez pierscien uszczelniajacy 6. Skrzydla kierujace 18 samoczynnego zlacza przewodowego, uksztaltowane i umieszczone sa w znany sposób. W stanie sprzegnietym prowadnice zamykajace 15 i 16 zlacza przewodowego posredniego wprowadzone sa pomiedzy skrzydla kierujace 18. Dzieki odpowiedniernu uksztaltowaniu obrzezy prowadnic zamykajacych 15 i 16 moze nastepowac centrowanie glowicy 2 zlacza w odniesieniu do samoczynnego zlacza przewodowego. Samoczynne zlacze przewodowe umieszczone jest w kanale 19 sprzegu powietrznego, przynaleznego do sprzegu cieglowo-zderzakowego. Kanal 19 sprzegu powietrznego zaopatrzony jest z jednej strony w scianke 20, majaca wyciecie 21 dla przepuszczania klapy ochronnej 22. Klapa ochronna 22 zamocowana jest na drugim swoim koncu obrotowo dookola osi pionowej w znany sposób, w stanie niesprzegnietym, wychyla sie ona pod naciskiem sprezyny przed rure sprzeglowa 17 i zakrywa jej wylot. Ramie 7 wyprowadzone jest swoim zakonczeniem w wyciecie 21 i przylega * do przedniej powierzchni ograniczajacej 23 wyciecia 21. Odsadzenie 9 znajduje sie w odleglosci s od scianki 20.Klapa ochronna 22 znajduje sie w polozeniu wychylonym i pod naciskiem sprezyny przylega swoja boczna scianka ograniczajaca, zwrócona ku rurze sprzegowej 17 do powierzchni bocznej 11. Klapa ochronna 22 utrzymuje wiec glowice 2 zlacza w polozeniu, okreslonym przez przyleganie powierzchni oporowej 12 ramienia 8 do bocznej powierzchni ograniczajacej 24 wyciecia 25, znajdujace sie w sciance bocznej 26, ograniczajacej z drugiej strony kanal 19 sprzegu powietrznego. Zakonczenie ramienia 8 siega poza boczna scianke 26 i przylega powierzchnia przylegania 13 do przedniej powierzchni ograniczajacej 27 scianki bocznej 26.W celu rozlaczenia przesuwa sie glowice 2 zlacza w kierunku scianki bocznej 20, przy czym klapa ochronna 22 bedzie unoszona, wbrew dzialaniu sprezyny, przez wystep 10 dotad, dopóki odsadzenie 9 nie zetknie sie z boczna scianka 20. Po tym przesunieciu ramie 8 moze byc wyjete z wyciecia 25, zgodnie z fig. 1, mimo scianki 24 w lewo, a wówczas cale posrednie zlacze przewodowe moze byc odjete od samoczynnego zlacza przewodowego wzglednie od sprzegu cieglowo-zderzakowego.Celem sprzegniecia doprowadza sie posrednie zlacze przewodowe od strony bocznej scianki 26 ukosnie do samoczynnego zlacza przewodowego. Wystep 10 styka sie przy tym z klapa ochronna 22 i odsuwa ja od wylotu rury sprzeglowej 17. Wtedy zakonczenie ramienia 7 zostaje wprowadzone w wyciecie 21, a ramie 8 zostaje przycisniete swoja powierzchnia czolowa 14 do scianki bocznej 26. Wobec tego, ze powierzchnia czolowa 14 jest pochyla, posrednie zlacze przewodowe jest przy tym przesuwane w kierunku scianki bocznej 20 dotad, dopóki zakonczenie ramienia 8 nie wejdzie, wzdluz powierzchni 24 w wyciecie 25. Zlacze zajmie wówczas po nieznacznym przesunieciu w kierunku scianki bocznej 26 pod wplywem naporu sprezyny klapy ochronnej 22 polozenie uwidocznione na fig. 1.Jezeli w przewodzie gietkim 1 wystapia nadmierne sily rozciagajace, pochyly uklad powierzchni przylega¬ nia 13 spowoduje boczne przesuwanie sie glowicy 2 zlacza w kierunku scianki bocznej 20 trwajacej dotad, dopóki ramie 8 nie wydostanie sie z wyciecia 25. Wobec wchodzenia przewodu gietkiego 1 do glowicy 2 zlacza pod pewnym nachyleniem, do naprezania rozciagajacego dochodzi dodatkowo moment skrecajacy, dzialajacy na70 630 5 prowadnice zamykajace (15 i 16), przestawione w stosunku do ramion w kierunku wylotu, pod wplywem postaci i ukladu odpowiadajace w glównych zarysach prowadnicom zamykajacym, lubkowego sprzegu powie¬ trznego. 2. Zlacze przewodowe wedlug zastrz. 1,znamienne tym, ze co najmniej na powierzchni oporowej (12) ramienia (8) znajduje sie wystajace pionowo w dól odsadzenie (28), które w stanie sprzegniecia z samoczyn¬ nym zlaczem przewodowym, spoczywa na wolnej sciance ograniczajacej (29) wyciecia (25), w które wprowadzo¬ ne jest zakonczenie tego ramienia. 3. Zlacze przewodowe wedlug zastrz. 1 lub 2, z n a m i e n n e t y m, ze zakonczenie zawierajacego powierzchnie oporowa (12) ramienia (8) w obrebie swej czesci wspóldzialajacej z przednia powierzchnia ograniczajaca (27) ma tylna powierzchnie przylegania (13), przebiegajaca ukosnie na zewnatrz ku przodowi w odniesieniu do wylotu. 4. Zlacze przewodowe wedlug zastrz. 1,znamienne tym, ze gietkie polaczenie (1) wprowadzone jest do glowicy (2) zlacza z pewnym nachyleniem do osi (4). 5. Zlacze przewodowe wedlug zastrz. 1,znamienne tym, ze prowadnica zamykajaca (16) umiesz¬ czona jest obracalnie dookola osi (4) glowicy (2) zlacza o okolo 180°. 6. Zlacze przewodowe wedlug zastrz. 1 lub 5, z n a m i e n n e t y m, ze ramie (8) umieszczone j,est wspólnie z prowadnica zamykajaca (16) obracalnie dookola osi (4) glowicy (2) zlacza.4 70 630 glowice 2 zlacza, który w ukladzie wedlug fig. 1 dazy do wywolania skrecania w kierunku ruchu wskazówek zegara. Obciazenie ramienia 8 zostaje przez to zwiekszone i nastepuje rozlaczenie posredniego zlacza przewodo¬ wego, skoro tylko naprezenie rozciagajace w przewodzie gietkim 1 przekroczy okreslona wartosc graniczna.Dla utrwalenia poziomu polozenia glowicy 2 zlacza moze byc korzystnym zaopatrzenie ramienia 8 tuz przed powierzchnia oporowa 12 na wystajacy pionowo w dól wystep 28, który wstanie sprzegniecia ze sprzegiem cieglowo-zderzakowym spoczywa na dolnej sciance ograniczajacej 29 wyciecia 25.Celem sprzegniecia z pojazdem szynowym, wyposazonym w lubkowy sprzeg powietrzny o znanej kons¬ trukcji, przyciska sie glowice 2 zlacza od strony pierscienia uszczelniajacego 6 do wylotu lubkowego sprzegu powietrznego, a nastepnie pokreca sie ja, przy czym prowadnice zamykajace 15 i 16 ulegaja polaczeniu z prowadnicami zamykajacymi lubkowego sprzegu powietrznego. Proces sprzegania przebiega wiec dokladnie tak samo jak przy lubkowych sprzegach powietrznych o znanej budowle.Za pomoca prowadnic zamykajacych 16 i 15 mozna sprzegac ze soba równiez dwie glowice 2 zlacza dwóch posrednich zlacz przewodowych. Prowadnice zamykajace 16 obu glowic zlacza dzialaja przy tym tak samo, jak prowadnice zamykajace dwóch lubkowych sprzegów powietrznych i ulegaja wzajemnemu polaczeniu.Samoczynne zlacze przewodowe moze byc wyposazone, jak przedstawiono na fig. 2 w urzadzeniu do sprzegania 30, 31 dwóch innych przewodów, jak to sie powszechnie stosuje w obecnie przewidzianych sprzegach cieglowo-zderzakowych i samoczynnych zlaczach przewodowych. Urzadzenia sprzegajace samoczynnego zlacza przewodowego umieszczone sa przy tym pionowo nad soba do sprzegania z rura sprzegowa 17, umieszczona na sredniej wysokosci, nadaje sie glowica 2 zlacza. Jezeli jednak mialaby ona ulec sprzeganiu z urzadzeniem 31, znajdujacym sie w wyzej polozonym miejscu, umieszczenie prowadnicy zamykajacej 16 moze nastreczac trudnosci. Dla tego rodzaju przypadku moze okazac sie celowym, zeby prowadnice zamykajaca 16 polaczyc sztywno z ramieniem 8 w polozeniu przestawionym o okolo 180° wzgledem ramienia 8 i oba te elementy, prowadnice zamykajaca 16 i ramie 8, umiescic razem na glowicy 2 zlacza, w sposób pozwalajacy na obracanie sie dookola osi 4. Przy sprzeganiu samoczynnym zlaczem przewodowym, prowadnica zamykajaca 16 moze byc wówczas przez obracanie doprowadzona do przyporu z prowadnica zamykajaca 15, w którym to polozeniu nie stanowi ona przeszkody w procesie sprzegania z samoczynnym zlaczem przewodowym.Przy doprowadzaniu do przyporu obu prowadnic zamykajacych 15 i 16, ramie 8 odstaje od glowicy 2 zlacza diametralnie w stosunku do ramienia 7. Jezeli uksztaltowane w ten sposób posrednie zlacze przewodowe podlega sprzeganiu z lubkowym sprzegiem powietrznym lub z uksztaltowanym w taki sposób posrednim zlaczem przewodowym prowadnice zamykajaca 16 nalezy obrócic z powrotem w jej pierwotne polozenie.Ramie 8 zostaje przy tym dookola osi 4 w kierunku ramienia 7. Dzieki temu w stanie sprzegnietym ramiona 7 i 8 wystaja z glowicy 2 zlacza tylko mniej wiecej w jednym kierunku, a zatem wobec malego zapotrzebowania miejsca dla polaczonych zlacz mozna w latwy sposób utrzymac wymagane wymiary. Jest to wazne zwlaszcza dla zachowania koniecznego przeswitu pojazdów nad ziemia, poniewaz sprzegniete zlacza w tym uksztaltowaniu nie maja zadnych wystajacych w dól ramion lub wystepów. PL PL