PL164269B1

PL164269B1 - Sposób wytwarzania /1R ,2R /1-tlenków 2-/pirydylo-3/-2-tetrahydrotiopiranokarbotioamldu PL PL PL

Info

Publication number: PL164269B1
Application number: PL90287557A
Authority: PL
Inventors: Jean-Claude Aloup; Claude James; Rodolphe Margraff
Original assignee: Rhone Poulenc Rorer Sa
Priority date: 1989-10-31
Filing date: 1990-10-29
Publication date: 1994-07-29
Also published as: DE69017146D1; HU906945D0; ES2068361T3; OA09324A; AU641950B2; PL287557A1; FR2653770A1; CA2028985A1; US5120852A; TNSN90128A1; IL96160A0; JPH03153684A; KR910007921A; AU6554890A; NO177707C; ATE118773T1; DK0426557T3; NZ235872A; IL96160A; NO904708D0

Abstract

1. Sposób wytwarzania (1R,2R) 1 -tlen- ków 2-(pirydylo-3)-2- tetrahydrotiopi- ranokarbotioamidu o wzorze ogólnym 4, w którym Ri oznacza rodnik alkilowy, prosty lub rozgaleziony, o 1 - 4 atomach wegla, znamienny tym, ze izotiocyjanian alkilowy o wzorze ogólnym S=C=N-R1 , w którym R1 ma wyzej podane znaczenie, poddaje sie re- akcji z sulfotlenkami 1R, 2R i 1R,2S o wzo- rach 5 i 6, rozdzielonych lub w mieszaninie, po uprzednim przeksztalceniu ich w aniony. Wzór 4 Wzór 5 Wzór 6 PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania (1R,2R) 1-tlenków 2-(piryd^^o-3)-2tetrahydrotiopiranokarbotioamidu, które wykazują szczególnie interesujące właściwości przeciwnadciśnieniowe.

W europejskim opisie patentowym EP 0097584 opisano pochodne tioformamidu o wzorze ogólnym 1, w którym R oznacza atom wodoru lub rodnik alkilowy o 1 - 4 atomach węgla, Het oznacza rodnik heterocykliczny o charakterze aromatycznym, a Y oznacza wiązanie walencyjne lub rodnik metylenowy.

Obecność dwóch centrów asymetrii prowadzi do 4 stereoizomerów, które mogą być ewentualnie rozdzielone na 2 pary racemiczne oznaczone jako postać A (czyli produkt bardziej polarny) i postać B (czyli produkt mniej polarny). Polamość została oznaczona metodą chromatografii cienkowarstwowej (CCM). Te dwie postacie mogą być rozdzielone.

Spośród produktów o wzorze ogólnym 1, postać A 1-tlenku N-metylo- 2-(pirydylo-3)-2tetrahydrotiopiranokarbotioamidu stanowi mieszanina izomerów trans, które przedstawiają odpowiednio wzory 2 i 3.

Badania izomerów o wzorach 2 i 3 pozwoliły wykazać, że postacią aktywną jest izomer o wzorze 3 i konfiguracji bezwzględnej 1R,2R.

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania pochodnych (1R,2R)tioformamidu o wzorze ogólnym 4, w którym R1 oznacza rodnik alkilowy, prosty lub rozgałęziony, o 1 - 4 atomach węgla, polegający na poddaniu izotiocyjanianu alkilowego o wzorze ogólnym S=C=NR1, w którym R1 ma wyżej podane znaczenie, reakcji z sulfotlenkami o wzorach 5 lub 6, uprzednio przeprowadzonymi w anion.

Na ogół reakcje prowadzi się dodając roztwór sulfotlenku o wzorach 5 lub 6 lub mieszaninę sulfotlenków o wzorze 5 i 6 w obojętnym rozpuszczalniku organicznym, takim jak eter, np. tetrahydrofuran, do amidku sodowego, ewentualnie wytwarzanego in situ, w ciekłym amoniaku, przy czym reakcję prowadzi się w temperaturze wrzenia mieszaniny reakcyjnej, czyli -30°C, a następnie dodaje się w tej samej temperaturze roztwór izotiocyjanianu o wzorze ogólnym S=C=N-R1, w obojętnym rozpuszczalniku organicznym, takim jak eter, np. tetrahydrofuran.

Sulfotlenki o wzorach 5 lub 6 lub ich mieszaniny można otrzymywać przez stereoselektywne utlenianie produktu o wzorze 7, który na ogół ma postać mieszaniny racemicznej R,S.

164 269

Utlenianie produktu o wzorze 7 klasycznymi metodami niestereoselektywnymi prowadzi do mieszaniny sulfotlenków o wzorach 5 i 6 i sulfotlenków o wzorach 8 i 9. Jedynie sulfotlenki o wzorach 5 i 6 mogą zostać użyte do otrzymywania aktywnych enancjomerów, które mają konfigurację 1R,2R.

Selektywne utlenianie produktu o wzorze 7 może być prowadzone drogą chemiczną lub drogą biochemiczną.

Na ogół selektywne utlenianie drogą chemiczną prowadzi się w obecności związku wprowadzającego asymetrię, takiego jak (+)- winian dwuetylowy i pochodnej tytanowej (IV), takiej jak alkoholan tytanowy, izopropylan tytanowy, za pomocą wodoronadtlenku, takiego jak wodoronadtlenek kumylowy lub tert- butylowy. Zasadniczo reakcję prowadzi się w organicznym rozpuszczalniku, takim jak chlorowcowany węglowodór alifatyczny, jak chlorek metylenowy lub 1,2-dwuchloroetan, korzystnie w temperaturze około -20°C.

Produkty o wzorach 5 i 6, otrzymane w opisany sposób, mogą zostać rozdzielone i oczyszczone przez chromatografię na właściwym nośniku.

Selektywne utlenianie drogą biochemiczną wykonuje się na ogół za pomocą hodowli grzyba włóknistego lub bakterii włóknistej albo za pomocą wyodrębnionego enzymu w obecności czynnika utleniającego [H. L. Holland, Chemical Reviews, 88 473 - 485 (1988)]. Korzystnie stosuje się Aspergillus foetidus NRRL 337. Utlenianie prowadzi się dodając jałowy roztwór produktu o wzorze 7, bądź do hodowli mikroorganizmu w odpowiednim środowisku, która osiągnęła wystarczający stopień rozwoju, a następnie kontynuując inkubację do osiągnięcia zadawalającego przekształcenia produktu o wzorze 7, bądź do roztworu enzymu zawierającego czynnik utleniający, taki jak woda utleniona lub wodorotlenek tertbutylowy.

Produkty o wzorze 5 i 6 oddziela się w zwykły sposób od środowiska hodowli i oczyszcza przez chromatografię na właściwym nośniku.

Produkt o wzorze 7 można otrzymać jedną z następujących metod: bądź przez dekarboksylację kwasu o wzorze 10, ogrzewając w temperaturze 130 - 160°C kwas o wzorze 10 otrzymany w sposób opisany w europejskim opisie patentowym EP 0 073 704, bądź przez cyklizację produktu o wzorze ogólnym 11, będącego ewentualnie w postaci soli, w którym X oznacza atom chlorowca (chlor, brom), albo reaktywnej reszty estru (metylosulfonyloksylowej za pomocą siarczku sodowego, przy czym cyklizację prowadzi się w dwufazowym środowisku wodno - organicznym w obecności katalizatora przejścia fazowego, takiego jak halogenek tetrudłkioaminowy, jak bromek tetrabutyloamonowy.

Produkt o wzorze ogólnym 11 można otrzymać działając czynnikiem chlorowcującym (chlorkiem tionylu), lub czynnikiem estryfikującym (chlorkiem metanosulfonylu) na diol o wzorze 12.

Najczęściej, jeśli korzysta się z czynnika chlorowcującego, to operuje się w temperaturze 0 - 50°C a jako rozpuszczalnik organiczny stosuje się chlorowcowany węglowodór alifatyczny, taki jak chlorek metylenu lub chloroform, natomiastjeśli korzysta się z czynnika estryfikującego, to operuje się w temperaturze około 0°C i w obecności czynnika zasadowego (pirydyny, trietyloaminy).

Produkt o wzorze 12 można otrzymać przez redukcję ketoalkoholu o wzorze 13.

Na ogół redukcję prowadzi się w środowisku wodnoalkoholowym, w temperaturze około 0°C, za pomocą borowodorku alkalicznego, takiego jak browodorek sodowy.

Ketoalkohol o wzorze 13 można otrzymać działając 3-li-topirydyną na β-walerolakton.

3-Litopirydynę można otrzymać działając czynnikiem zastępującym wodór metalem, na przykład butylohtem na 3-chlorowcopirydynę, taką jak 3-bromopirydyna.

Na ogół reakcję prowadzi się w obojętnym rozpuszczalniku organicznym, takim jak eter (eter etylowy, tetrahydrofuran), ewentualnie w obecności węglowodoru alifatycznego (heksan) i w temperaturze poniżej -50°C, bądź przez redukcję postaci (1RS,2RS) i/lub (1Rs,2Sr) pochodnych sulfotlenku o wzorze 14 za pomocą czynnika redukującego sulfotlenki, takiego jak wodorosiarczyn alkaliczny, np. wodorosiarczyn sodowy w roztworze wodnym.

Postacie (1RS,2RS) i (1RS,2SR) pochodnych sulfotlenku o wzorze 14 można otrzymać przez cyklizację produktu o wzorze 15, w którym X ma wyżej podane znaczenie za pomocą zasady, takiej jak alkoholan alkaliczny (tert-butylan potasowy), w środowisku obojętnego rozpuszczalnika organicznego, takiego jak eter, na przykład tetrahhydrofuran.

Postacie (1RS,2RS) i (1RS,2SR) pochodnych produktu o wzorze 14 mogą być rozdzielone przez chromatografię na właściwych nośnikach.

Produkt o wzorze 15 można otrzymać w sposób opisany w europejskim opisie patentowym nr EP 0 097 584.

Lekarstwa zawierają co najmniej jeden produkt o wzorze ogólnym 4, w postaci czystej lub w postaci kompozycji, w której jest połączony z dowolnym kompatybilnym produktem farmaceutycznym, obojętnym lub fizjologicznie czynnym. Lekarstwa te mogą być podawane doustnie, pozajelitowo lub doodbytniczo.

Jako kompozycje stałe do podawania doustnego można wymienić tabletki, pigułki, proszki (zwłaszcza w kapsułkach żelatynowych lub innych kapsułkach) albo granulaty. W kompozycjach tych produkt czynny według wynalazku mieszany jest z jednym lub kilkoma obojętnymi rozcieńczalnikami, takimi jak skrobia, celuloza, sacharoza, laktoza lub krzemionka. Kompozycje te mogą także zawierać inne substancje niż rozcieńczalniki, na przykład jeden lub kilka środków smarnych, takich jak stearynian magnezu lub talk, środek barwiący, otulinę (drażetki) lub polewę.

Jako kompozycje ciekłe do podawania doustnego można wymienić roztwory, zawiesiny, emulsje, syropy i eliksiry farmaceutycznie dopuszczalne zawierające rozcieńczalniki obojętne, takie jak woda, etanol, glicerol, oleje roślinne lub olej parafinowy. Kompozycje te mogą również zawierać substancje inne niż rozcieńczalniki, na przykład produkty zwilżające, słodzące, zagęszczające, aromatyzujące lub stabilizujące.

Kompozycjami sterylnymi do podawania pozajelitowego mogą być korzystnie roztwory wodne lub niewodne, zawiesiny lub emulsje. Jako rozpuszczalnik lub vehiculum można używać wodę, glikol polipropylenowy, glikol polietylenowy, oleje roślinne, w szczególności oliwę z oliwek, estry organiczne nadające się do iniekcji, na przykład oleinian etylowy lub inne odpowiednie rozpuszczalniki organiczne. Kompozycje te mogą również zawierać środki współdziałające, w szczególności czynniki zwilżające, izotonizujące, emulgujące, dyspergujące i stabilizujące. Sterylizacja może się odbywać w różny sposób, na przykład przez wyjaławiającą filtrację, przez wcielenie do kompozycji czynników sterylizujących, przez napromieniowywanie lub przez ogrzewanie. Kompozycje mogą mieć postać stałych sterylnych kompozycji, które są rozpuszczone w sterylnym środowisku w momencie iniekcji.

Kompozycjami do podawania doodbytniczo są czopki lub kapsułki doodbytnicze, które zawierają poza produktem czynnym zaróbki, takie jak masło kakaowe, glicerydy półsyntetyczne lub glikole polietylenowe.

W leczeniu ludzi kompozycje te są szczególnie użyteczne w leczeniu nadciśnienia. Dawki zależą od spodziewaniego efektu i czasu leczenia; na ogół zawierają się między 5 a 1000 mg dziennie podawanych na drodze doustnej dla osoby dorosłej, jednorazowo lub w kilku porcjach.

Ogólnie biorąc lekarz ustala sposób użycia, najwłaściwszy dla wieku, masy ciała i innych indywidualnych czynników występujących u leczonej osoby.

Poniższy przykład ilustruje praktyczne wykonania wynalazku, przy czym jego wstępna część ilustruje wytwarzanie dwiema metodami wyjściowych sulfodenków.

Przykład. Otrzymywanie 1-tlenku 2-(pirydylo-3)- tetrahydrotiopiranu - Utlenianie chemiczne.

Do utrzymywanego w atmosferze azotu roztworu 18g (+)winianu dwuetylowego w 400 cm bezwodnego i pozbawionego etanolu chlorku metylenu dodano, mieszając w temperaturze 20°C 12,4g izopropylanu tytanowego (IV), potem 0,8g wody destylowanej. Mieszano w ciągu 25 minut, schłodzono do - 20°C, dodano 7,8g (R,S) 2-(pirydylo-3)- tetrahydrotiopiranu, wreszcie po kropli, w ciągu 15 minut 8,5g wodoronadtlenku kumylowego 82%. Mieszano w ciągu 20 godzin w - 20°C, a następnie po dodaniu 20 cm³ wody destylowanej pozwolono w ciągu 1 godziny na stopniowy wzrost temperatury do 20°C. Mieszaninę odfiltrowano, a części nierozpuszczone przemyto trzykrotnie chlorkiem metylenu w łącznej ilości 450 cm3. Filtrat i wody z przemycia połączono, przemyto 100 cm3 normalnego roztworu wodorotlenku sodu, potem

200 cm³ wodnego nasyconego roztworu chlorku sodowego, wysuszono nad bezwodnym siarczanem sodowym, odfiltrowano i zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem do sucha (1,4 kPa) w 40°C.

Otrzymany produkt (18g) poddano chromatografu na 180g obojętnego żelu krzemionkowego (0,063 - 0,200 mm) zawartego w kolumnie o średnicy 4 cm. Eluowano mieszaniną octan etylowy - metanol (97 - 3 obj./obj.), odbierając frakcje po 120 cm3. Frakcje 17 - 29 połączono i zatężono do sucha pod zmniejszonym ciśnieniem (4,1 kPa) w 30°C.

Otrzymany produkt (1,5g) rozpuszczono w 4,5 cm3 wrzącego octanu etylowego i roztwór po schłodzeniu przechowywano w ciągu 2 godzin w temperaturze około 5°C. Kryształy, które się wytrąciły oddzielono przez filtrację, przemyto 1 cmi octanu etylowego i wysuszono pod zmniejszonym ciśnieniem (2,6 kPa) w 45°C. Otrzymano 1,3g produktu z czego 1,1g rozpuszczono w 5,5 cm3 wrzącego octanu etylowego. Roztwór po schłodzeniu przechowywano w ciągu 2 godzin w temperaturze okoto 5^OC. Kiyszałfy , które się p^oj;^viity oddzielono preez fitta^ijję i wysuszono pod zmniejszonym ciśnieniem (0,27 kPa) w 45°C.

W ten sposób otrzymano 1,1g (1R,2R) 1-tlenku 2-(pitydylo-3)- tetrahydrotiopifanu o temperaturze topnienia 129°C, którego zdolność skręcania wynosiła [a]D = -219°± 2; c = 1 , chloroform.

Frakcje 46 - 60 połączono i zatężono do sucha pod zmniejszonym ciśnieniem (4,1 kPa) w 30°C. W ten sposób otrzymano 3,0g mieszaniny enancjomerów (1R,2S) i (1S,2R) 1-tlenku

2-(pirydylo- 3)-tetrahydtotiopieanu o temperaturze topnienia 109°C i zdolności skręcania [a]D = -144° ± 1,6; c = 1, chloroform.

(R,S) 2-(pitydylo-3)-teeahydrotiopiran można otrzymać jedną z niżej podanych metod:

1) 32g kwasu 2-(pirydylo~3)-2-tetrahydrotiopiraiok<tfbokkylowego ogrzewano w ciągu 45 minut w temperaturze około 140°C. Po schłodzeniu produkt poddano chromatografii na 200g obojętnego żelu krzemionkowego (0,060 - 0,200 mm) zawartego w kolumnie o średnicy 4 cm. Kolumnę eluowano chlorkiem metylenu odbierając frakcje po 250 cm3. Frakcje 4-14 połączono i zatężono do sucha pod zmniejszonym ciśnieniem (3,4 kPa) w 40°C. W ten sposób otrzymano 12,5g (R,S)-2-(pirydylo-3)tteradiydjrotiopiranu o temperaturze topnienia 49°C.

Kwas 2-(pitydylo-3)-2-teeahydrotiopitanokarbo(ksylowy można otrzymać metodą opisaną w europejskim opisie patentowym nr EP 0 073 704.

2) Do roztworu 1,25g wodorotlenku sodu w 1,25g wody dodano kolejno w 20°C, mieszając: 20 cm ) toluenu, 0,06g bromku tetrabutylo(aπonowego i 3,6g dziewięciowodnego siarczku sodowego, a potem 2,5g chlorowodorku 1,5-dihydro-5-(pirydylo-3)pentanu. Mieszaninę mieszano w 70°C w ciągu 1 godziny i 30 minut, po czym po schłodzeniu dodano 10 cm3 wody destylowanej. Po zdekantowaniu fazę wodną ekstrahowano 4-krotnie eterem w łącznej ilości 80 cm). Ekstrakty organiczne połączono, przemyto dwukrotnie wodą destylowaną w łącznej ilości 50 cm), wysuszono nad bezwodnym siarczanem sodowym i zatężono do sucha pod zmniejszonym ciśnieniem (3,4 kPa) w 30°C. Tak otrzymany produkt (1,5g) poddano chfomatografii na 7,5g obojętnego żelu krzemionkowego (0,063 - 0,200 mm) wypełniającego kolumnę o średhicy 1,5 cm. Kolumnę eluowano octanem etylowym odbierając frakcje po 100 cm3. Frakcję zatężono do sucha pod zmniejszonym ciśnieniem (3,4 kPa) w 50°C.

Otrzymano 1,1g (R,S) 2-(pirydylo-3i)-ti^ti^a^hydrotiopiranu o temperaturze topnienia

49°C.

Chlorowodorek 1,5-dwuch]oto-5-(pirydylo-3)-pentanu można otrzymać w niżej opisany sposób:

Do roztworu 10,9g 5-(pirydylo-3)-pentanodiolu-1,5 w 90 cm3 chloroformu dodano po kropli, w ciągu 10 minut w temperaturze 28 - 48°C, 21,4g chlorku tionylu. Mieszaninę utrzymywano w stanie wrzenia w ciągu 2 godzin, aż do zakończenia wydzielania się gazów, następnie schłodzono do 20°C i utrzymywano w tej temperaturze w ciągu 16 godzin. Po zatężeniu do sucha pod zmniejszonym ciśnieniem (3,4 kPa) w 35°C otrzymano pozostałość o masie 14,5g.

Otrzymany produkt w ilości 14,5g rozpuszczono we wrzącej mieszaninie 50 cm3 tlenku izopropylu i 75 cm izopropanolu. Roztwór praesączono z dodatkiem czerni odbarwiającej na gorąco, a filtr przemyto trzykrotnie wrzącym izopropanolem w łącznej ilości 300 cm . Po dodaniu 700 cm³ tlenku izopropylu mieszaninę schłodzono i przechowywano w ciągu 2 godzin w temperaturze około 5°C. Kryształy, które się pojawiły oddzielono przez filtrację, przemyto trzykrotnie łącznie 300 cm³ tlenku izopropylu i wysuszono pod zmniejszonym ciśnieniem (3,4 kPa) w 20°C.

W ten sposób otrzymano 13,9g chlorowodorku 1,5-dwuchloro-5- (pirydylo-3)-pentanu o temperaturze topnienia 123°C.

5-(Pirydylo-3)-pentanodiol-1.5 można otrzymać w niżej opisany sposób:

Do roztworu 25,7g 5-okso-5-(pirydylo-3)-pentanolu-1 w 270 cm3 metanolu utrzymywanego w temperaturze około 0°C dodano po kropli, w ciągu 20 minut, roztwór 26,5g borowodorku sodowego w 270 cm3 mieszaniny wody i metanolu (50 - 50 obj/obj.). Mieszaninę mieszano w ciągu 22 godzin w temperaturze około 10°C, potem zatężono do sucha pod zmniejszonym ciśnieniem (3,4 kPa) w 40°C.

Otrzymany produkt rozpuszczono w 200 cm3 wody destylowanej i roztwór nasycono chlorkiem sodowym. Olej, który wypłynął na powierzchnię oddzielono i rozpuszczono w 50 cm3 metanolu, wysuszono nad bezwodnym siarczanem sodowym, odfiltrowano i zatężono do sucha pod zmniejszonym ciśnieniem (3,4 kPa) w 50°C. W ten sposób otrzymano pierwszy rzut o masie 18,2g. Dolną fazę wodną ekstrahowano trzykrotnie, łącznie 750 cm3 chloroformu, połączone ekstrakty organiczne wysuszono nad siarczanem sodowym bezwodnym, odfiltrowano i zatężono do sucha pod zmniejszonym ciśnieniem (3,4 kPa) w 50°C. Otrzymano w ten sposób drugi rzut w ilości 5,6g.

Mieszaninę dwóch rzutów poddano chromatografii na 360g żelu krzemionkowego (0,063 - 0,200 mm), wypełniającego kolumnę o średnicy 4,7 cm. Eluowano octanem odbierając frakcje po 80 cm3. Frakcje 44 - 72 połączono i zatężono do sucha pod zmniejszonym ciśnieniem (3,4 kPa) w 50°C. Otrzymano 16,8g 5-(pirydylo-3)- pentanodiolu-1,5 w postaci żółtego oleju. [Rf = 0,4; chromatografia cienkowarstwowa na żelu krzemionkowym; rozpuszczalnik: octan etylowy - metanol (80 - 20 obj./obj.)].

5-Okso-5-(pirydylo-3)-pentanol-1 można otrzymać w opisany niżej sposób:

Do 70 cm31,6 M roztworu n-butylolitu w heksanie, utrzymywanego w atmosferze azotu, w temperaturze około - 70°C, dodano po kropli w ciągu 20 minutroztwór 17,7g 3-bromopirydyny w 100 cm3 bezwodnego eteru. Po 30 minutach mieszania w tej samej temperaturze, dodano po kropli, w ciągu 20 minut, roztwór 11,2 β-walerolaktonu w 200 cm3 bezwodnego eteru. Mieszano w ciągu 1 godziny w temperaturze około -70°C, potem w ciągu 2 godzin i 15 minut pozwolono na stopniowy wzrost temperatury do 16°C. Wówczas dodano po kropli 150 cm3 wody destylowanej w temperaturze około 20°C. Po dekantacji fazę wodną ekstrahowano trzykrotnie, łącznie 750 cm3 octanu etylowego. Fazy organiczne połączono, przemyto dwukrotnie łącznie 500 cm3 wody destylowanej, wysuszono nad bezwodnym siarczanem sodowym, odfiltrowano i zatężono do sucha pod zmniejszonym ciśnieniem (3,4 kPa) w 45°C.

Tak otrzymany produkt (18,1g) poddano chromatografii na 250g obojętnego żelu krzemionkowego, umieszczonego w kolumnie o średnicy 4,7 cm. Kolumnę eluowano mieszaniną cykloheksan - octan etylowy (50 - 50 obj ./obj.) odbierając frakcje po 90 cm3. Frakcje 44 - 58 połączono i zatężono do sucha pod zmniejszonym ciśnieniem (3 kPa) w 40°C.

Otrzymano 13,3g 5-okso-5-(pirydylo-3)-pentanolu-1 w postaci żółtego oleju. [Rf = 0,18; chromatografia cienkowarstwowa na żelu krzemionkowym; rozpuszczalnik: octan etylowy],

3) 3,9g (3J9g,2RS) l-Iłer1u2-npirydylo-3)-totrahydrotiodrranuroznusozzono w n5 cm³wodnego, 37,5% roztworu wodososiarczynu sodowego. Po ogrzaniu w stanie wrzenia w ciągu 22 godzin i schłodzeniu, roztwór ekstrahowano czterokrotnie łączną ilością 100 cm3 chlorku metylenu. Ekstrakty organiczne połączono, wysuszono nad siarczanem sodowym bezwodnym, odfiltrowano i zatężono do sucha pod zmniejszonym ciśnieniem (3,4 kPa) w 35°C.

Otrzymany produkt (2,09g) poddano chromatografii na 325g obojętnego żelu krzemionkowego (0,040 - 0,063) zawartego w kolumnie o średnicy 5,5 cm. Eluowano pod zmniejszonym ciśnieniem, (25 kPa) mieszaniną cykloheksan - octan etylowy (65 - 35 obj./obj.) odbierając frakcje po 100 cm . Frakcje 11-27 połączono i zatężono do sucha pod zmniejszonym ciśnieniem (3,4 kPa) w 35°C.

W ten sposób otrzymano 2,7g (R,S) 2-(pirydylo-3)- tetrahydrotiopiranu o temperaturze topnienia 49°C.

(1RS,2RS) 1-Tlenek 2-(pirydylo-3)-telrahydrotiopiranu można otrzymać w niżej opisany sposób.

Do utrzymywanego w atmosferze azotu roztworu 70,2g tert-butylanu potasowego w 380 cm³ bezwodnego-tetrahydrofuranu, w temperaturze około 0°C, dodano po kropli, w ciągu 2 godzin, roztwór 3-[(4- chlorobutylo)sulfinylo]pirydyny w 180 cm3 bezwodnego tetrahydrofuranu. Po 1 godzinnym mieszaniu w tej samej temperaturze, potem 16 godzinnym mieszaniu w temperaturze około 20°C, dodano 20 cm3 kwasu octowego, a następnie odfiltrowano. Nierozpuszczalną pozostałość prnemyto 4-krotnie chlorkiem metylenu w łącznej ilości 580 cm3, filtraty połączono i zatężono do sucha pod zmniejszonym ciśnieniem (2,7 kPa) w 40°C.

Otrzymany produkt (61g) połączono z 82g identycznie otrzymanego i poddano chromatografii na 600g obojętnego żelu krzemionkowego zawartego w kolumnie o średnicy 6 cm. Eluowano 14,4 litrami mieszaniny octan etylu - metanol (90 - 10 objJobj.), potem 3,9 litrami mieszaniny octan etylu - metanol (80 - 20 obj./obj.), odbierając frakcje po 300 cm3. Frakcje 21-35 połączono i zatężono do sucha pod zmniejszonym ciśnieniem (2,7 kPa) w 43°C.

Otrzymany produkt (25g) rozpuszczono w 123 cm3 wrzącego octanu etylu i do roztworu dodano czerni odbarwiającej, po czym odfiltrowano na gorąco. Po schłodzeniu roztwór przechowywano 15 godzin w temperaturze około 5°C. Kryształy, które się pojawiły oddzielono przez filtrację, przemyto 3 krotnie octanem etylu w łącznej ilości 45 cm3 i wysuszono pod zmniejszonym ciśnieniem (0,027 kPa) w 50°C. W ten sposób otrzymano 21,2g (1RS.2RS) 1- tlenku

2-(pirydylo-3)-tetrahydrotiopiranu o temperaturze topnienia 130°C.

Frakcje 49 - 52 połączono i zatężono do sucha pod zmniejszonym ciśnieniem (2,7 kPa) w 45°C. Tak otrzymano pierwszy rzut 10,4g.

Frakcje 53-61 połączono i zatężono do sucha pod zmniejszonym ciśnieniem (2,7 kPa) w 45°C. Tak otrzymano drugi rzut 9,9g.

Pierwszy i d^gi rzut rekiystalizowano w wyżej podany sposób odpowiednio z 90 cm3 i 100 cm³ wrzącego octanu etylu, żeby otrzymać dwa nowe rzuty 7,3g i 5,6g.

Te ostatnie rzuty połączono, rozpuszczono w 155 cm3 wrzącego octanu etylu i roztwór, po dodaniu czerni odbarwiającej, odfiltrowano na gorąco, schłodzono i przechowywano 16 godzin w temperaturze około 5°C. Kryształy, które się wytrąciły odfiltrowano, przemyto trzykrotnie łącznie 30 cm3 octanu etylu i wysuszono pod zmniejszonym ciśnieniem (0,03 kPa) w 50°C. Otrzymano w ten sposób 10,4g (1RS,2SR) 1-tlenku 2-(pirydylo-3)- tetrahydrotiopiranu o temperaturze topnienia 120°C.

Otrzymywanie 1-tlenku 2-(pirydylo-3)-teirahydrotiopiranu Utlenianie biochemiczne.

Przygotowano środowisko hodowli o następującym składzie:

- glukoza 30g

- fosforan dipotasowy 4g

- azotan sodowy 2g

- chlorek potasowy 0,5g

- siarczan magnezowy 0,5g

- siarczan żelazowy 0,01g

- woda odmineralizowana q.s.p. 1 000 cm

Dodatkiem kwasu chlorowodorowego doprowadza się do pH 4,3 i sterylizuje autoklaw w 121°C w ciągu 30 minut, przy czym glukoza była sterylizowana oddzielnie.

cm³ Sterylnego środowiska hodowlanego umieszczonego w erlenmeyerce 250 cm³zaszczepia się 2 cm3 zawiesiny zarodników Aspergillus foetidus NRRL 337 pochodzącej z hodowli agarowej. Inkubuje się w ciągu 3 dni w 28°C na stole obrotowym o 200 obrotach na minutę. W ten sposób otrzymuje się hodowlę inokulowaną, którą używa się do zaszczepienia 10 erlenmeyerek identycznych, zawierających po 50 cm3 środowiska hodowlanego opisanego powyżej. Każda erlenmeyerka została zaszczepiona 2 cm3 hodowli inokulowanej. Inkubuje się w ciągu 4 dni w 28°C na stole obrotowym o 200 obrotach na minutę.

ο

Do każdej z 10 erlenmeyerek dodano 2 cm sterylizowanego przez filtrację na membranie, roztworu 10 mg (R,S) 2-(pirydylo-3)- tetrahydrotiopiranu w 2 cm3 wody zawierającej 4% kwasu octowego.

Hodowla trwała 5 dni w tych samych warunkach.

Analiza chromatograficzna cienkowarstwowa wykazała, że poziom przekształcenia 2-(pirydylo-3)-tetiahydrodopiranu wynosił około 60%.

Do każdej z 10 erlenmeyerek dodano 150 cm3 metanolu i mieszano w ciągu 30 minut. Po odfiltrowaniu i odparowaniu matanolu pod zmniejszonym ciśnieniem pozostały wodny roztwór perkolowano poprzez kolumnę zawierającą 20g krzemionki szczepionej oktadecylem (Cis). Przemyto wodą demineralizowaną by wyeliminować sole mineralne, potem· eluowano sulfotlenki 60 cm3 metanolu. Eluat metanolowy zatężono do objętości 5 cm3, potem naniesiono na kolumnę (wysokość: 180 cm, średnica: 2,5 cm) zawierającą Sephadex LH 20 (N.H. Pharmacia) w czystym metanolu. Eluowanie odbywało się przy stałym przepływie 0,7 cm3/minutę, przy czym odbierano frakcje 5 cm3.

Frakcje 48 - 55 zawierały (R,S) 2-(pirydylo-3)-tettahydrotiopiran nie przekształcony, a frakcje 61 - 74, po odparowaniu rozpuszczalnika, dostarczały 80g produktu, który według analizy chromatograficznej przy użyciu chromatografu cieczowego o wysokim osiągu na kolumnę chiralnej, stanowiła mieszanina sulfodenków (1R,2S) i (1R,2R).

Sulfodenki (1R,2S) i (1R,2R) mogą być rozdzielone przez nową chromatografię na kolumnie Sephadex LH 20 przy zastosowaniu eluowania o przepływie 0,25 cm3/minutę i odbieraniu frakcji 5 cm3.

Frakcje 127 -131 zawierały postać (1R,2S), której zdolność skręcania oznaczona w etanolu wynosiła [α ]2° = -198° ± 8°.

Frakcje 138 - 142 zawierały postać (1R,2R), której zdolność skręcania oznaczona w etanolu wynosiła [α ]d = -202° ± 5°.

Q,CSNHCH₃ fOsNH-R:

(1R.2R) ,

Wzór 3 ó

Wzór 4

Wzór 5

Wzór 12

CO-(CH₂Voh •2/z,

Wzór 13

-ch₂-s-(ch₂)₄ -x o

Wzór 15

Wzór 14

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 10 000 zł

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Sposób wytwarzania (1R,2R) 1-tlenków 2-(pirydylo-3)-2- tetrahydrotiopiranokarbotioamidu o wzorze ogólnym 4, w którym R1 oznacza rodnik alkilowy, prosty lub rozgałęziony, o 1 - 4 atomach węgla, znamienny tym, że izotiocyjanian alkilowy o wzorze ogólnym S=C=N-R1, w którym R1 ma wyżej podane znaczenie, poddaje się reakcji z sulfotlenkami 1R, 2R i 1R,2S o wzorach 5 i 6, rozdzielonych lub w mieszaninie, po uprzednim przekształceniu ich w aniony.
2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że izotiocyjanian alkilowy rozpuszczony w obojętnym rozpuszczalniku organicznym poddaje się reakcji z sulfotlenkami, rozdzielonymi lub w mieszaninie, uprzednio przekształconymi w aniony działaniem amidku sodowego, ewentualnie wytwarzanego in situ, w ciekłym amoniaku, w temperaturze wrzenia mieszaniny reakcyjnej, to znaczy w około -30°C.
3. Sposób według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że stosuje się izotiocyjanian metylowy.