Naayil

Blue Nile Falls

Naayil (Ijiipti)

Naayil ykn Abbayya maqaan jedhuu kan dhufee Afaan Ijiipti irrayi. Naayil laga gara kaaba yaa'u kan Afrikaa keessatti argamu yoo ta'u addunya keessatti dheerinaan laga dhericha jedhamee beekkama. Naayil tributary (bishaan kara irratti isatti makaman yookan isaa irra gargar ba'an) lama qaba. Kunis Waayit Naayil(White Nile) (White Nile) fi Biluu Naayil(Blue Nile)dha. Haa ta'u malee, Biluu Naayil bishaan guddoo Naayil kan keessaa burquu fi biyyee badhadha kan qabu dha. Kan duraa Waayit Naayil immo dheerinaan Biluu Naayil ni caala. Waayit Naayilin African Great Lakes jiddu Afrikaa (Afrikaa Giddu galaa)tti argamu ka'a. Lagni kunis madda (burqaa) dheeraa kibba Ruwaandaa qabatte, achii ka'e gara kaabaa adeema, innis kanneen keessaa ba'uun adeema: Tanzaaniyaa, Haroo Viktooriyaa, Yugaanda fi Kibba Sudaan. Biluu Naayil immo Haroo Xaanaa Itoophiya kessatti argamu jalqabe, kibba-baha irra gara Sudaan senna. Lagi lamaan (Biluu Naayil fi Waayit Naayil) dhihoo Kaartum (magaalaaa guddoo Sudaanit) wal-qunamu.

Kutaan laga kaabatti argamu bayyinaan gammoojjii keessa adeema, kunis Sudaan gara Ijiipti adeema. Bara durii ansee qarommi Ijiipti laga kan irratti kan hundeffame ture. Ummatti bayyen Ijiipti fi annotti baayyee Ijiipti keessatti argaman (biyyotta qarqaratti argaman malee) hundinu qarqara Sulula Naayil kaaba Aswaanitti argamatti argamu. Bakki adda fi senna Ijiipti baayyeen Ijiipti Durii qarqara laga Naayil kanatti argamu.

Naayil bakki itti dhabatu River delta guddicha kan gara Galaana Meditiraaniyaaniiit jigutti dha.