Islam

La Kaaba, situada a La Mèca en Arabia Saudita, es lo centre de l'islam. Los musulmans del mond entièr i venon far son pelegrinatge.

L'islam (AFI: /ˈizlam/; en arabi: الإسلام^?, Islām) es una religion abraamica s'apiejant sul dògma del monoteïsme absolut (l'adoracion del Dieu unic sens li atribuir pas cap associat) e prenent sa font dins l'Alcoran, considerat coma lo recuèlh de la paraula de Dieu (en arabi: الله^?, Allah, "Allà") revelada a Maomet, proclamat per aqueles qu'aderisson a l'islam coma essent lo darrièr profèta de Dieu, al sègle VII en Arabia. Un adèpte de l'islam se nomena un musulman. L'islam revendica per fondament e ensenhament màger le tawhid (monoteïsme, unicitat e indivisibilitat), es a dire lo monoteïsme mai epurat. ont lo culte es vodat sonque a Dieu, sens li atribuir pas cap filh

Los musulmans creson que Dieu es un e incomparable e que la tòca de l'existéncia es d'adorar Dieu. Los musulmans creson tanben que l'islam es la version complèta e universala d'una fe primordiala que foguèt revelada mai d'un còp pel passat mejans los profètas, coma Adam, Noè, Abraam, Moïses e Jèsus. Atal, se presenta coma un retorn sus la dralha d'Abraam (nomenat, en arab, Ibraim pels musulmans) del punt de vista de la cresença, l'Alcoran lo definissant coma essent l'escandilh-pè, la lèga de la Kaaba, lo mila d'Abraham (mila ta Ibraim), es a dire una somission exclusiva a la volontat d'Allà.

L'Alcoran reconeis l'origina divina de l'ensems dels libres sagrat del judaïsme e del cristianisme, tot estimant que serián, dins lors interpretacions actualas, lo resultat d'una falsificacion parciala : lo Suhuf-i-Ibrahim (los Fulhets d'Abraham), la Tawrat (lo Pentateuc o la Torah), lo Zabur de David e Salomon (identificat al Libre dels Psalmes) e l'Injil (l'Evangili).

En mai l'Alcoran, la majoritat de musulmans se referisson e de transmissions de paraulas, actes e aprovacions de Maomet, recits nomenat adiths, per l'establiment de règlas juridicas (fiqh) permetent la compreneson e l'acompliment de las adoracions del musulman al quotidian. Las diferentas brancas de l'islam ne s'acòrdan pas sus las compilacions dels adiths de gardar coma autentics. L'Alcoran e los adiths dichs «recevables» son doas de las quatre fonts de la lei islamica, la charia, las doas autras essent l'unanimitat (ijma’) e l'analogia (qiyas).

En 2010, lo nombre de musulmans pel monde es estimat a 1,6 miliard, siá 23,4 % de la populacion mondiala, çò que fa de l'islam la segonda religion del mond après lo cristianisme e davant l'indoïsme. Es, cronologicament parlant, lo tresen grand corrent monoteista de la familha de las religions abraamicas, après lo judaïsme e lo cristianisme amb que possedís un cert nombre d'elements comuns.

L’islam se destria en diferents corrents, que los principals son lo sunnisme, que representa entre 80 e 85 % dels musulmans, e lo chiisme, encontrat subretot en Iraq e en Iran.

Etimologia

Lo creissent e l'estela verds, simbòls politics de l'islam.

Lo mot « islam » es la transliteracion de l’arab الإسلام, islām , significant: « resignacion », « reddicion », « somission », « aleujança », sosentendut « a Dieu ». S'agís d'un nom d'accion (en arab اسم فعل ism fi'l), derivat d'un radical semitic, s.l.m que designa l'acte de se sometre d'un biais volontari, de far aleujança. Lo mot Islam ven del mot Salam que significa salut e patz.

Lo nom d'agent (en arab اسم فاعل ism fā'il) derivat d'aquela raíc es مُسْلِم muslim « aquel que se somet », que venguèt a çò nòstre musulman.

La religion musulmana se sona a vegada « islamisme » (coma « judaïsme », « cristianisme », « bodisme », « animisme », etc). Mas lo mot « islamisme » ven s'especializar per designar los corrents politics radicals o non de la reviviscéncia musulmana. L'islamisme es una doctrina politica qu'a per tòca l'espandiment de l'islam.

Istòria

L'islam apareguèt en Arabia al sègle VII jol vam del profèta Maomet. Un sègle après sa mòrt, un empèri islamic s'espandissiá de l'ocean Atlantic dins l'oèst cap a l'Asia centrala dins l'èst. Mas demorèt pas unificat longtemps; lo regime nòu rapidament acabèt en guèrra civila (Fitna) e tocat mai tard per una segonda Fitna. Enseguida, i aguèt de dinastias rivalas reclamant lo califat, e fòrça d’empèris islamics foguèron governat per un califa incapable d'unificar lo mond islamic.

Territòri sagralizat pels musulmans. A sa mòrt en 632, Maomet aviá capitat a unir tota la peninsula arabica.

Malgrat aquela particion de l'islam coma comunautat politica, los empèris dels califas d'Abbassidas, l’empèri mogòl e los Seldjukidas èran d'entre los mai grands e poderoses del mond. Los Arabs realizèron fòrça centres islamics, de scientifics, d’astronòmas, de matematicians, mètges e filosòfs celèbres pendent l'edat d'aur de l'islam. La tecnologia s'espelís; un investiment de contunh dins las infrastructuras, coma de sistèmas d'asagatge e de besal; e subretot, l'importància de legir l'Alcoran donèron un nivèl pro naut de l'instruccion dins la populacion.

Mai tard, als sègles XVIII e XIX, mai d'una regions islamicas casèron jos las poténcias imperialas europèas. Après la Primièra Guèrra mondiala, los rèstes de l'Empèri Otoman foguèron partejats jos forma de protectorats europèus.

Pasmens se tocat per diversas ideologias, coma lo comunisme, pendent una bona partida del sègle XX, l'identitat islamica e la preponderança de l'islam sus de questions politicas aumentèron pendent la fin del sègle XX e lo començament del XXI. La creissença rapida, los interèsses occidentals dins de regions islamicas, los conflictes internacionals e la globalizacion influencièron l'importància de l'islam dins lo modelatge del mond del sègle XXI.

Situacion contemporanèa mondiala

Mapa dels païses que la comunautat musulmana presenta mai de 10 % de la populacion. En verd, los païses de majoritat sunnita, en violet, aqueles de majoritat chiita, e en negre, aqueles de majoritat ibadista.

En 2010, lo nombre de musulmans pel mond es estimat à 1,6 miliard, siá 23,4 % de la populacion mondiala. La difusion de l'islam, fòra del mond arab, s'explica per las migracions e las conversions. L'islam es ara la religion avent la creissença demografica mai importanta. Se las tendéncias demograficas actualas contunhan, l'islam poiriá passar lo cristianisme e venir la primièra religion del monde per 2070.

L'islam es la sola religion que le nom figura dins la designacion oficiala d'unes Estats, jos la forma de « Republica islamica ». S'agís alara oficialament de la religion d'Estat. Pasmens, aqueles Estats son pas los sols ont l'imbricacion del civil e del religiós es conforme a çò qu'exigís la charia coma en Arabia.

Pòt existit una confusion entre Arabs et musulmans, subretot a causa de dos factors: l'origina araba de l'islam e la plaça centrala qu'ocupa la lenga araba dins aquela religion. I a gaireben 300 milions d'Arabs, que la granda majoritat es musulmana. De fach, sonque 20 % dels musulmans vivon dins lo mond arab, un cinquen son situats en Afric subsaariana, e la populacion musulmana del mond mai nombrosa es en Indonesia. D'importantas comunautats existisson al Nigèria, Bangladèsh, Afganistan, Paquistan, en Iran, en China, en Euròpa, dins l'anciana Union sovietica, e en America del Sud. I a tres milions de musulmans als Estats Units d'America representant 1 % de la populacion americana e gaireben 2,1 milions en França eissit de l'immigracion e cal apondre de conversions, que lo nombre es fòrça dificil a determinar mai qu'i a de conversions en sens contrari e d'apostats.

Teologia musulmana: los cinc pilars de l'islam

Chahada gravada sus una colomna dins la Granda Mosquèa de Kairuan, Tunisia.

Los pilars de l'islam son los devers incontornables que totes los musulmans devon aplicar. Los mai notables e respectats son al nombre de cinc. Aqueles cinc pilars son explicitament citats dins l'Alcoran de biais separats, pasmens se lo nombre de cinc es pas dirèctament portat dins l'Alcoran mas puslèu dins un adith profetic: « L'islam es bastit sus cinc pilars » :

• la fe en un Dieu unic (tawhid), Allà, e la reconeissença de Maomet coma essent son profèta: « أشهد أن لا إله إلا الله و أشهد أن محمداً رسول الله » (Testimòni qu'i a de dieu pas qu'Allà e que Moamet es lo Messatgièr d'Allà)
• lo compliment de la pregària quotidiana e aquò cinc còp cada, la salat ;
  • الصبح (Al-Sobh)
  • الظهر (Al-Dohr)
  • العصر (Al-Asr)
  • المغرب (Al-Magrèb)
  • العشاء (Al-Ichà)
• l'almòina legala cap al necessitoses, la zakat, se sèm imposable: consistís en un prelevament obligatòri de 2,5 % amb un lindal d'imposicion de 20 dinars (evaluats à 84 gramas d'aur de 18 carats)  ;
• lo respècte del june pendent lo mes de ramadan ;
• lo hajj, lo pelegrinatge cap La Mèca al mens un còp dins sa vida, se n'avèm los mejans materials e fisics.

La chahada (« declaracion de fe »), que presenta una partida del credo islamic, consistís en una frasa fòrça brèva: «Testinòni qu'i a de dieu pas qu'Allà e que Moamet es lo Messatgièr d'Allà.»

Teologia musulmana: los sièis pilars de la fe musulmana

Los pilars de la fe musulmana (إيمان, « al imane ») son los articles de fe que totes los musulmans devon creire. Per l'essencial, Maomet definiguèt la cresença (o la fe) per una paraula que significa: « La fe (Imane) es que cregas (1èr) en Dieu, (2d) en Los Seus àngels, (3n) en Los Seus libres, (4n) en Los Seus messatgièrs e (5n) en la realitat del jorn darrièr e (6n) que cregas en la realitat de la destinat, que siá relativa al ben o al mal ».

Dins la jurisprudéncia religiosa, l'aderent a l'islam es nomenat moslim (musulman, circoncís de la cadièra) e l'aderent a l'imane es nomenat mo'min (cresent, circoncís del còr), sens pasmens far de dissociacion entre los dos ambedós tèrmes son jutjats indissociables e complementaris al vejaire religiós.

En efèit, l'imam Abu Hanifa (mòrt en 150H/767G) explicitèt la posicion musulmana sul rapòrt entre l'imane e l'islam amb aqueles mots: « Son coma l'envèrs e lo plan de la man », es a dire que son inseparables, e en consequéncia tot musulman (moslim) es considerat coma cresent (mo'min) e lo contrari.

Los juristas musulmans diguèron que sens una acceptacion totala de la fe (imane) pel còr, l'apartenéncia de quin que siá a l'islam es invalid. Quitament, tota conversion cap a l'islam es valable sonque per la fe (imane) dins lo còr e que s'apond la prononciacion verbala dels dos « testimònis de fe » (Ach-Chahadah) a saber par exemple « Testinòni qu'i a de dieu pas qu'Allà e que Moamet es lo Messatgièr d'Allà ». Pasmens, existís de gras de cresents (mo'minon).

Dins l'islam, la cresença e la practica, lo fond e la forma, son intimament ligats. En efèit, los versets canonics descrivon sovent lo cresent mo'min coma essent « aquel que crei e practica de bonas òbras ». De segur, es alara question del mo'min complet. Pasmens aquel ligam mòstra lo fach que l'espiritualitat e l'accion son donc dos elements fondamentals que participan de l'èsser del cresent. Los actes son donc lo rebat de la fe e valon sonque segon lors intencions.

Allà

Allà escrich en arab

Article detalhat: Allà.

Allà es lo tèrme sens plural, ni genre, utilizat pels musulmans e arabofòns crestian e josieus en referéncia a Dieu, alara que lo mot 'ilà (arabe : إله) es lo tèrme utilizat per una divinitat, una divessa o un dieu, en general.

Lo fondament doctrinal de l'islam es que Dieu (Allà en arab) es unic. Lo simbòl de l'unicitat de Dieu (tawhid) se descompausa en tres colors primàrias segon una posicion dogmatica venet l'Imam Ibn Taymiyya al sègle XIV:

• Allà es Un dins la Senhoriá (tawhid ar-Rouboubiya)

(O, la fe en la senhoriá d'Allà) Es lo fach de reconéisser las òbras especificas a Allà (coma lo fach de donar la vida, la mòrt, la subsisténcia…). Reconéisser Allà coma Senhor es li reconéisser:
- La creacion, Allà es Lo sol Creator
- La reialtat, Allà es Lo sol a deténer la reialtat
- La geréncia, Allà es Lo Sol a gerir la creacion

• Allà es Indivisible dins l'adoracion o l'obesissença (tawhid al Oulouhiya)

(O, la fe en la divinitat d'Allà) Es lo fach de vodar tot acte d’adoracion a Allà, en tota exclusivitat.

« Creèri los djinns e los òmes sonque per que M’adòran »

(Coran. Sorata 51, verset 56)

L’adoracion coma la definit Ibn Taymiyya es:

« Un tèrme qu'englòba tot çò qu’Allà aima e agrea coma òbra aparenta o amagada »

• Allà es Impar dins los noms e atributs (tawhid al asma wa sifat)

(O, la fe en los seus noms e atributs) Allà dins l'Alcoran s’atribuiguèt de noms e caractèrs, tot coma Maomet dins sa Sunna (tradicions) atribuiguèt a Allà de noms e caractèrs, que tot musulman se deu d'acceptar.

- Totes los noms d’Allà son perfèits que cadun d’aqueles designan un caractèr qu'es el tanben al cimèl de la perfeccion. Es perque los musulmans devon invocar Allà per aqueles noms.

- Los atributs d’Allà son totes perfèits, sens pas cap falha.

« Es a aqueles que creson pas en l’al delà que lor tòca lo marrit qualificatiu, alara qu’à Allà Sol es lo qualificatiu suprèma e es El lo Tot Poderós e lo Savi »

(Coran. Sorata 16, verset 60)

Exemples de noms e atributs d'Allà: al-Wahid (l'unic), al-Rahmane (lo misericordiós), al-Rahime (lo tot misericordiós), al-Afou (lo tot clement), al-Awal (lo primièr), al-Akhir (lo darrièr).

Aquelas tres compausantas de l'unicitat son indissociablas e forman a elas tres, lo Tawhid, o lo primièr pilar de la fe. En consequéncia, degun pòt recebre la lutz de l'islam se reconeis pas dins son còr, que siá pas qu'una d'aquelas tres colors primàrias.

La sala de pregària de la Granda Mosqueta de Kairuan, mantenguda per un bòsc de colomnas de marbres de colors e de provenéncia divèrsas.

Los teologians musulmans afirman que los versets que donarián en aparéncia d'organs o un emplaçament a Allà devon pas far subjècte de comparason amb une creatura.

Dieu es descrit dins l'Alcoran mai d'un còp per los versets seguents:

« Disi : "Es Allà, Unic. Allà, Lo Sol a èsser implorat per çò que desiram. Jamai engendrèt, tanpauc foguèt engendrat. E degun es egal a El". »

(Coran. Sorata 112)

« Allà! Pas cap de divinitat levat El, lo Vivent, Aquel que demòra d'esperel "al-Qayyum". Ni somnoléncia ni sòm Lo pren pas. A el aparten tot çò qu'es dins los cèls e sus la tèrra. Que pòt intercedir près d'El sens Sa permission? Coneis lor passat e lor futur. E, de La Seuna sciéncia, N'embraçan sonque çò que Vòl. Son Tròn "Kursiy" vessa los cèls e la tèrra, que la garda Li còsta pas cap pena. E Es lo Fòrça Naut, lo Fòrça Grand. »

(Coran. Sorata 2, versets 255)

Segon un adith, es mencionar qu'Allà a quatre vint dètz e nòu atributs perfièits (asma'o l-Lahou l-housna) revelats per Dieu, que permetràn al musulman que los coneisseriá per còr e los utilisariá, d’intrar au paradís. L'Alcoran cita d'atributs coma al-'ahad (Aquel Que las perfeccions son sens rapòrt amb las caracteristicas de las creaturas) o ar-rabb (Aquel a Qui nos devèm obesir), Al-Malik (Aquel a Qui aquel mond aparten en realitat e en totalitat e Aquel Que la dominacion es absoluda e exempte de tota imperfeccion) que son pas citats dins lo hadith precedent. Un autre hadith afirma qu’Allà possedís un nom desconegut de las gents del comun. Segon una version d'aquel hadith, aquel nom es qualificat de الأعظم "Al-Adham" que vòl dire "lo mai grand" o "lo mai nòble".

Coma dins la tradicion josieva, lo nom pròpri de Dieu es inefable.

Los àngels

L'Alcoran afirma l'existéncia dels àngels, aquela cresença es obligatòria per tot musulman qu'es inscrita dins los sièis pilars de la fe (imane), que son los messatgièrs (en arab ملك malak vól dire messatgièr) de Dieu (coma sos omològs coma l'ebrieu (malakh) e lo grèc (Ἄγγελος / Ángelos)) qu'executan o transmeton los òrdres. Al vejaire coranic, possedisson pas de liure arbitre al contrari dels djinns (èssers de fuòc) e als umans e alara son somés e adòran Dieu del melhor biais possible. Unas missions mai essencialas dels àngels son de comunicar las revelacions de Dieu, de lo glorificar, d'enregistrar las òbras dels òmes e de servir d'instruments dins los afars umans per exemple Maomet, de prene l'anma de las personas al moment de lor mòrt e d'aver una especificitat a lors resurreccions. Los musulmans creson que los àngels son fachs de lutz, endacòm mai son descrich dins aquel verset per exemple: "Losanja a Allà, Creator dels cèls e de la tèrra, que faguèt dels Àngels dels messatgièrs dotats de dos, tres, o quatre alas. Apond a la creacion çò que Vòl, car Allà es Omnipotent." (sorata 35:1). Atal l'Islam confirma l'imatjariá actuala que se fasèm d'eles, existís coma pels umans d'àngels de genres masculins e femenins mas pòdon pas procrear.

Existís un viu debat al sen de la comunautat musulmana al subjècte d'Iblis ont dos vejaires son opausats sus l'apartenéncia de Satan d'entre los djinns (èssers de fuòc), o a son estadi particular d'àngel descasut.

L'àngel Gabrièl joga un ròtle d'una importància considerabla coma avent transmés la paraula coranica a Maomet.

Las Escrituras

Segon la doctrina musulmana, las escrituras reveladas son al nombre de 104 coma lo rapòrta aquel hadith: «Lo grand companh Abou Dharr demandèt al Profèta (Que Dieu l’auça encara mai en grada) (dins lo sens): « Quant de Libres Dieu revelèt, ò Messatgièr de Dieu? Lo Profèta (Que Dieu l’auça encara mai en grada) respondèt: 104 Libres. »»(Raportat per Ibn Habban

Los mai coneguts son l'Alcoran (qour’ân) revelat a Maomet, la Torah (tawrât) revelada a Moïses, los Psalmes (zaboûr) revelats a David, l'Evangili (injîl) revelat a Jèsus. Tanben fa referéncia als fulhets d'Abraam e de Moïses dins l'Alcoran. Segon los musulmans, l'Alcoran es lo darrièr dels libres revelats, car Maomet es per eles lo darrièr profèta e, de totas aquelas escrituras reveladas, sol lo tèxte de l'Alcran demòra intacte. Lo tèxte dels autres libres revelats auriá estat falsificat sus Tèrra e preservats dins los cèls.

L'Alcora

Article detalhat: Alcoran.

Calligrafia de la Sorata Al-Fatiha, sus una omoplata de camèl.

L'Alcoran (القرآن al qoran, « lectura » o « leccionari ») es lo libre mai sagrat dels musulmans. Es un dels primièrs libre que foguèt escrit arab, que contribuiguèt a fixar . Los musulmans lo considèran coma la paraula de Dieu, transmesa a Maomet. Essent illetrat, son de companhs d'el, letrats, coma per exemple Zayd ibn Thabit, que pausèron per escrit los versets de l'Alcoran a mesura de las revelacions qu'aguèt Maomet. Aqueles versets èran escrits sus de fulhets, pèças de cuèr, òs plans levats d'animals. En soma, tot supòrt sus que los escribas podavan escriure los versets que Maomet dictava.

Foguèt lo primièr califa e sògre de Maomet, Abou Bakr As-Siddiq, que, pauc après la mòrt del profèta de l'islam (en 632), a la demanda d'Omar ibn al-Khattâb quand grand nombre de companhs avent memorizat l'Alcoran per còr foguèron tuats a la batalha d'Al-Yamama, plaça l'escriba del profèta Zayd ibn Thabit al cap d'un comitat avent per mission d'acampar totes los passatges recitats de son vivent pels salvar dins un escrit pausat entre las mans de sa filha Aïcha, veusa de Maomet. Quand lo segond califa Omar ibn al-Khattab li succedís, amassa lo tèxte dins un sol volum que passa alara a çò de sa filha Hafsa, tanben veusa de Maomet. Es lo tresen califa e gendre de Mahomet, Othman ibn Affan (644-656), a la seguida de divergéncias de recitacions aparegudas entre iraquians e sirians, que demanda a Hafsa de li prestat lo manuscrit que possedissiá per fixar un tèxte unic e oficial partent d'aquela edicion e mandar de còpias religadas cap a las diferentas províncias musulmanas. Per rebutar tot risc d'errors, lo comitat acceptava pas que los escrits qu'avián estat redigits en preséncia de Maomet e exigissiá dos testimònis fisables en apond, qu'aviá vertadièrament entendut Maomet recitar los quita vesets. Malgrat aqueles esfòrts per empachar tot esquisme, los kharidjitas, per puritanisme, rebutèron per exemple coma essent apocrif la sorata 12 de l'Alcoran (dich d'Othman), qu'evocariá en tèrmes escabroses la femna del Potifar d'Egipte s'encapriciant del bèl Josèp (Iossef dins lo raconta coranic) e aquò, malgrat lo raconta biblic convergent sus aquel afar.

Segon lo raconta religiós musulman, aquela transmission de l'arcàngel Gabrièl a Maomet se seriá fach de biais fragmentari per via auditiva extèrne, per via del sòmi profetic o per via de la revelacion divina (وحي Wahy), pendent un periòde de vint e tres ans. Après de debats vius, lo califa Al-Ma’mun a Bagdad, vèrs 820 proclama l'Aloran, manifestacion de l'atribut de Allà nomenat Kalam d'Allà, per dògma, increat, eternal e inimitable. Lo debat contunhèt fins al sègle IX. Ahmad Ibn Hanbal, pres per una vertadièra inquisicion musulmana, avent assignat lo ròtle dels autres escrits - hadith, sunna — declara fin finala l'Alcoran increat de la primièra a la darrièra pagina. Alara pòt pas aver estat escrit, precedit, nimai perlongat. Son origina es pas umana. Lo sol estudi del tèxte se resuma a l'aprene per còr e a ne cercat lo sens transmés, e a lo realizar. Es la còr de la practica religiosa de cada musulman. Per el, l'Alcoran es un libre sant qu'a pas subit d'alteracion après sa revelacion, car Dieu prometèt qu'aquel libre durariá fins a la fin dels temps: lo tèxte coma sa significacion son preservats sus Tèrra, es a dire qu'existisson e son tenguts per la majoritat segon un hadith de Maomet, mas aquò empacha pas l'existéncia d'interpretacions marridas per aqueles que son pas "versats dins la sciéncia".

Una escòla coranica à Toba (Senegal)

Pasmens aquela non creacion de l'Alcoran es pas mencionada explicitament ni dins l'Alcoran ni dins los hadiths.

L'Alcoran es divisat en cent quatorze capítols nomenats soratas, de longors variablas. aquelas soratas son compausadas de versets nomenats ayat (plural de l'arab ayah, « signe », « letra » o « revelacion »). L'òrdre dels versets e soratas tal coma se coneis foguèt dictat par Maomet.

Existís pas qu'un sol Alcoran, existís 7 lecturas canonicas nomenadas Qira’at. En efèit, quand l'Alcoran foguèt fixat per escrit amb la Vulgata d’Othman, foguèt precisat mai tard la vocalizacion establissent las règlas de la psalmodia. Solas doas variantas de lecturas de l'Alcoran (Qira’at) son vertadièrament conegudas de gaireben totes lo musulmans e faguèron l'objècte d’un vertadièra difusion dins lo mond arab : la lectura occidentala (en Africa) o lectura de Medina es coneguda jol nom de « lectura de Warch »; e la lectura orientala (en Asia) o lectura de Kufa es coneguda, ela, jol nom de « lectura d'Hafs », cada nom essent tirat del nom d'especialista d'aquela sciéncia. La diferéncia entre las lecturas se fa per la psalmodia, lo biais d'o legir, d'o prononciar. Es alara per aquò que se sona « lectura ». Mas existís tanben e subretot de diferéncias dins lo decopatge de las Soratas en versets, es a dire la "dimension" dels versets, çò qu'explica tanben las diferentas modalitats de psalmodia.

Gaireben totes los musulmans an un grand respècte per l'Alcoran e fan las ablucions, es a dire se lavan coma per far las pregàrias, abans d'o tocar e d'o legir. Los exemplars vièlhs son brutlats, e non pas destrusits coma de papièrs vièlhs. L'estatut teologic del tèxte lo destria d'entre tota autra causa: lo tèxte contengut dins lo libre es censat èsser una manifestacion de la poténcia de Dieu e es considerat pels musulmans coma un miracle donat a lor profèta.

Fòrça memorizan al mens una partida de l'Alcoran dins sa lenga originala, l’arab. Aquela partida correspond als versets necessaris per far las pregàrias quotidianas. Aqueles qu'an memorizats l'Alcoran en entièr son coneguts jol nom d' hafiz. Existís de traduccions de l'Alcoran de l’arab cap a las lengas estrangièras. Fòrça versions modèrnas presentan lo tèxte arab sus la pagina de drecha (l'arab s'escrivent de drecha cap a esquèrra) e la traduccion sus la pagina d'esquèrra (las escrituras occidentalas s'escrivent d'esquèrra cap a drech).

Segon lo raconta religiós musulman, de companhs del profèta de l'islam (sahabas) aurián tradusidas de partidas de l'Alcoran de son vivent. Atal, lo companh Salman lo Pèrsa auriá tradusit la primièra sorata Al-Fatiha (indispensabla per la pregària) en persan, a la demanda exprèssa dels musulmans pèrsas, lor permetent alara de pregar amb la version persana « fins a que lor lenga se siá aleugerit a [la prononciacion de la lenga] araba ». lo quita cosin german de Maomet, Jaafar ibn Abi Talib, auriá tradusit en ge'ez los versets relatius a la concepcion verginala de Jèsus al Negus d'Etiopia, quand i foguèt enviat coma ambassador abans l'Egira .

Pasmens, après la mòrt de Maomet, los corrents mai conservators de l'islam exprimiguèron un refús categoric de traduire l'Alcoran considerant que la traduccion es pas mai la paraula de Dieu. De musulmans pensan en efèit que l'Alcoran existís pas que dins sa version originala en lenga araba e que las traduccions essent d’origina umana son imperfièitas e falhiblas e tanben en rason de caracteristicas polisemicas sonque intradusiblas de l’arab, e fin finala que lo messatge seriá estat revelat exprès dins aquela lenga. Considèran donc las traduccions sonque coma de comentaris o d'interpretacions de sa significacion, e non pas coma lo quita Alcoran. L’explicacion e l’explicitacion (far explicit l'implicit) de l'Alcoran dins tot autre lenga que l’arab o en arab, es comunament admesa.

Dògma de l'inimitabilitat

Dempuèi sa recepcion, lo dògme de l'inimitabilitat es l'argument crucial que l'Alcoran es un miracle e pas cap de paraula umana poiriá lo passar en beutat. Son inimitabilitat servís le doble objectiu de provar l'autenticitat de:

• l'origina divina de l'Alcoran coma emanant del creator;
• la profecia de Maomet a qui foguèt revelat coma messatgièr pel genre uman.

« Disi: "Quitament se los òmes e los djinns s´unissián per produire quicòm de semblable a aquel Alcoran, sauprián pas produire res de semblable, quitament se se sostendrián los unes amb los autres" ».

(Alcoran. Sorata 17, verset 88)

Los Seus profètas

Los musulmans considèran que lo mandadís de profètas es una clemença e una gràcia d'Allà per sas créatures, car la rason ela sola permet pas de conéisser tot çò que salve dins l'al delà. Lor foncion principala es donc de mostrar a las gents lo camin, la gralha (la charia) que mena cap al bonaür eternal. E per provar lor veracitat, Allà los apiegèt per de fachs fòra del comun, a saber los miracles que constituiguèron d'escomesas implacablas que pas degun pòt pas empachar nimai imitar.

Totes los profètas d'Allà faguèron valer un bon comportament e una conducha exemplara. Son necessàriament immunizats contra la mescresença, los grands pecats e los pichons que rebaton una bassessa de caractèr, aquò abans e après la mission profetica. Lo primièr es Adam e lo darrièr es Maomet.

Segon l'islam totes los profètas son someses a Dieu, es a dire musulmans e totes cridats a entrar dins sa religion. En efèit, sa significacion es creire en un Dieu unic sens res li associar e de creire al messatge de Maomet enviat per son epòca.

Los tèxtes explica qu'Adam inaugurèt la foncion profetica, alara que es per Maomet, lo darrièr, que s'acabèt. Lor nombre es fòrça grand, ne citam unes: Abraam (Ibraim), David (Dawud), Isaac (Ishaq), Ismaèl (Ismaíl), Jacob (Ya'qub), Joan-Baptista (Yahya), Jethro (Chu'ayb), Jòb (Ayyub), Jonas (Yunós), Josèp (Yoçof), Loth (Lut), Moïses (Muça), Noè (Nuh), Salomon (Solayman), Zacharias (Zakariyya), Jèsus (Issah).

Maomet

Lo nom de Maomet, seguit de son títol "Messager d'Allah", inscrich sus la pòrta de la Mosqueta de Medina en Arabia saudita.

Article detalhat: Maomet.

Es possible de far una istòria de las representacions de Maomet, mas pas una biografia istorica al sens modèrne del tèrme. L’ensems de las donadas non islamicas sus la vida de Maomet passan pas una pagina.

Lo cap religiós, politic e militar arab Maomet (محمد en arab) es considerat coma lo darrièr profèta del monoteïsme pels musulmans e es conegut coma profèta que per aquela comunautat. Los considèron pas coma le fondator d'una religion novèla, mas penson qu'es lo darrièr d'una linha de profètas de Dieu (del monoteïsme) e considèran que sa mission es de restaurar la fe monoteïsta originala d'Adam, Abraam e d'autres profètas, fe qu'aviá estat corrompuda per l'òme dins lo temps.

Segon l'Alcoran, pendent los 23 darrièrs ans de sa vida, Maomet dicta de versets, que recep d'Allà per l'intermediari de l'àngel Gabrièl (Jibril), a de fidèls totjorn mai nombroses convencuts per aquel nòu messatge. Lo contengut de las revelacions serà amassat mens de 20 ans après la mòrt de Maomet dins l'Alcoran.

Hadiths

Decoracions a l'interior de la medersa Tilla-Kari de Samarcanda en Ouzbequistan.

Article detalhat: Hadith.

Los hadiths son las paraulas o actes de Maomet considerats coma d'exemples de seguir per la majoritat dels musulmans. Las escòlas de jurisprudéncia madhhabs considèran los recuèlhs d'hadiths coma d'instruments importants permetent de determinar la sunna, la « tradicion » musulmana. L'hadith èra a l'origina una tradicion orala que raportava las accions e costumas de Maomet. Pasmens, a partir de la primièra fitna, als sègle VII, aqueles que recebèron los hadiths comencèron a questionar las fonts de las paraulas. Lor credibilitat es mai sovent proporcionala al credit dels testimònis que los an raportats. Aquela cadena de testimònis es nomenda isnad. Es mai sovent admés que foguèt pendent lo regne del califa Omar II, al sègle VIII, que comencèron las transcripcions per escrit dels grands recuèlhs d'hadiths, que se sont estabilizats al sègle seguent. Aqueles recuèlhs son, encara a l'ora d'ara, pres coma referéncias dins los subjèctes al respècte del fiqh o l'istòria de l'islam. Los autentics son admés per l'ensems dels musulmans sunnitas.

Una granda majoritat de sunnitas considèran los hadiths coma d'apondons e de clarificacions essencialas a l'Alcoran. Dins la jurisprudéncia islamica, l'Alcoran conten lo gèrme de fòrça règlas de comportament esperats d'un musulman. Pasmens, fòrça subjèctes, religioses o profans, son pas encastrats per de règlas coranicas. Los musulmans creson donc que'n examinant lo biais de vida, o sunna, de Maomet e sos companhs, poirián descobrir los comportaments a imitar e aqueles d'evitar. Los pensaires musulmans trapan utils de saber cossí Maomet o sos companhs expliquèron las revelacions, o a quina ocasion Maomet los recebèt. A vegadas, aquò clarificarà un passatge que semblariá escur senon. Lo contèxte podent totalament trebolar lo sens que se pòt donar a un verset. Los hadiths son tanben una font istorica e biografica.

Son considerats coma una font d'inspiracion religiosa, alara que de musulmans considèran que lo sol Alcoran sufís. Los chiitas an en efèit mai de resèrvas a lor vejaire car mòstran que Maomet parlèt pas de causas que son fondamentalas dins lo corrent chiita, çò que fa qu'escriguèron los lors obratges. Entre autres, trapan pas de geina a la reproduccion dels visatges umans, coma aqueles de personalitats cultas coma Ali e Hussein, alara que mai d'un hadiths daissan pensar qu'aquò es enebit per Maomet.

L'al delà

Segon l'islam un cèrt nombre d'eveniments arribaràn après la mòrt que los mai importants sont:

• Lo jorn del jutjament: Vendrà a la fin del mond que sol Dieu coneis l'escasença. La durada serà de 50 000 ans. La tèrra serà una autra tèrra e tanben los cèls. Allà jutjarà las gents sens intermediari.
• Las estapas seràn:
  • La resurreccion fisica: marca lo començament del jorn del jutjament. Las gents seràn ressuscitadas per Allà, nuds e incirconcís, per que sián jutjats.
  • Lo rassemblament: totas las gents seràn amassadas dins un luòc per se far jutjar.
  • L'exposicion dels actes: cadun veirà expausats los seus actes, bons o marrits.
  • La retribucion: al vejaire de lors actes, las gents seràn premiadas o castigadas.
  • La balança: los actes seràn comparats, bons contra marrits.
  • Lo pont (al-sirat): liga la novèla Tèrra a las broas del paradís e serà penjat al dessús de l'infèrn en que, segon l'interpretacion majoritària, los « infidèls » cairàn (aqueles qu'accèptan pas l'Alcoran).
  • Lo bacin (al-kawthar): cada comunautat aurà son bacin ont beuràn los musulmans pioses abans d'intrar al paradís.
  • L'intercession: amb la permission d'Allà, sos profètas, e d'autras piosas personas o l'Alcoran, intercediràn pels musulmans que meritan lo castig (Tawassul)
  • L'infèrn (jahannama): es un luòc ont, segon l'interpretacion majoritària, seràn castigats los « infidèls ». L'interpretacion dels versets coranics relatius a la « durada » del sejorn infernal es l'objècte de desvelopaments teologics.
  • Lo paradís (al-janna): es una demòra de felicitat eternala reservada per las personas unificant Dieu, atal que per las personas sincèras.
  • La vision du Senhor: los musulmans veiràn Allà, sens nocion de distància e sens qu'i aja un dobte sus aquela vision.

La majoritat dels musulmans crei a la question, al suplici e a la felicitat de la tomba. Aquò es pas mencionat dins l'Alcoran mas dins la Sunna. Segon aquela darrièra, après la mòrt, tota persona serà questionada dins sa tomba per dos àngels del nom de Munkar e Nakir: « Qui es ton Senhor? Qui es ton profèta? Quina es ta religion? ». Los musulmans pioses respondràn corrèctament a aquelas questions e auràn la felicitat dins lor tomba, alara que los non-musulmans e cèrts musulmans desobesissent i respondràn pas corrèctament e seràn castigats.

La predestinacion

La predestinacion fa partit dels fondaments essencials de l'islam. Consistís a creire que tot çò qui se passa dins aquel mond - que sián los nòstres actes volontaris o involontaris - es predestinat per Allà. Çò que se passa èra escrit. Los eveniments arribats èran ineluctables. Sa volontat se realiza de totjorn segon sa saviesa eternala. Atal, tota causa – bona o marrida - qu'Allà sabèt que çò existirà se realizarà al temps que cal. E çò qu'Allà volguèt pas l’existéncia, se realizarà pas. En consequéncia, se totas las gents se mobilizan per nos far profeitar d’un benfach o per nos causar un mal que nos foguèt pas prescrit, i capitaràn pas.

Allà prescriguèt tot dins lo « quadre preservat » (al-lawou al-mahfudh) coma l'aprend l'Alcoran: « Es Nosaltre (Allà) que ressuscitam los mòrts. Fasèm inscriure çò que faguèron e las consequéncias de lors òbras. E Avèm denombrat tota causa dins un Quadre clar. »

Mai, cal notar qu'aquela question del destin es tan controversiada al sen de la comunautat musulmana e fòra, que menèt l'imam Abo Hanifa (mòrt en 150H/767G) a avisar contra la deca de la mescresença volant abordar aquel mistèri: « Sabètz pas qu'aquel qu'examina lo liure-arbitre es coma aquel qu'examina los rais del solelh, mai l'obsèrva de près, mai ven perplèxe ».

Los rites musulmans

Ablacions tradicionalas

• la circoncision dels mascles;
• l'epilacion dels pels del pubís e de las aissèlas per ambedós sèxes;
• lo copatge de las onglas;
• la talha de la mostacha: deu pas èsser espessa, ni embartassada;
• la talha de la barba: deu pas passar la largor d'una man, a partir del menton, es a dire a la nautor de la basa del còl (tòlia).

Tabós alimentaris

Articles detalhats: Halal, Haram e Dhabiha.

La lei islamica dona un ensems de règlas prescrivent çò que los musulmans devon manjar. Aquelas règlas especifican çò qu'es halal, es a dire legal. Aquelas règlas se trapan dins l'Alcoran, que descriu tanben çò qu'es haram, es a dire illegal. Tanben existís d'autras règlas s'apondent donadas per de fatwas per de mujtahids; mas son seguidas sonques per los lors discípols e non l'ensems dels musulmans.

La lei islamic enebís lo musulmans de prene d'alcoòl, de beure o de manjar de sang e los produits derivats, e de manjar la vianda d'animals carnivòrs o omnivòrs coma lo pòrc e lo produits derivats (coma la composicion dels sabons que conten de grassa animala a basa de pòrc, amb la mencion Lardate de sodium; la gelatina de pòrc intrant dins los Bonbons, de las cocas, dels Iaorts, amb la mencion E441), lo monard, lo can o lo gat (los peissons piscivòrs son pas considerats coma carnivòrss). Per que la vianda d'un animal terrèstre siá halal, cal que l'animal siá tuat de bias que cal per un musulman o per de « gents del Libre » o « gens de la Bíblia » tot en mencionant le nom de Dieu (Allà en arab). L'animal donc deu pas èsser estordit per un procediment mecanic, electric o gasós, ni a fortiori tuat per bolh e electrocucion, e l'òssa deu èsser sagnada pas qu'a viu, après verificacion del fial. Concretament, l'animal tombat, lo cap plaçat al cap de la Mèca, es tuat pel sacrificator que invòca le nom de Dieu (Allà en arab) proclamant « Bismallah Allahou Akbar », çò que significa « Al nom de Dieu lo mai grand ». Diferentas règlas s'aplican als peissons. Mai sovent, los peissons d'escata son totjorn halal, quitament se de fatwas declaran los peissons sens escatas (coma los Silurifòrmes e los coquilhums) coma haram. Las règlas d'interdiccion al subjècte dels animals se pòdon levar quand un musulman manca de morrir de fam e que pas cap de noiridura halal es disponibla.

Lo tuatge ritual islamic es nomenat dhabiha. Segon de fatwas, l'animal pòt pas èsser tuat sonque per un musulman. Pasmens, d'autras fatwas considèran que segon lo verset 5:5 de l'Alcoran, lo tuatge pòt se far per de « gents del libre » o « gents de la Bíblia ». La vianda kasher es considerada coma halal.

Calendièr islamic

Las fasas de la luna forman la base du calendièr islamic.

L’an 1 d'aquel calendièr comencèt lo primièr jorn de l’Egira, lo 1èr Moarram (lo 15 o lo 16 de julhet 622 de l’èra crestiana, segon los autors teologians; la primièra epòca es dicha « astronomica », la segonda « civila »). Aquel calendièr foguèt adoptat dètz ans après aquel eveniment. S'indica qu’una data es donada dins aquel calendièr apondent la mencion (calendièr musulman), (calendièr egirian), (èra musulmana) o (èra de l’Egira); o en abreujat, (H) o (AH) (del latin anno Hegirae). Aquel calendièr es caracterizat par d'ans de 12 meses lunars que son mai corts que los ans solars. Una annada lunara compta 11 jorns de mens qu'una annada solara.

Cada mes comença al primièr creissent de Luna visible a partir de la Luna novèla: segon lo luòc d’ont se realiza l’observacion, lo mes pòt començar mai o mens d'ora.

Cal notar qu'existís un conflicte metodologic al subjècte de la fixacion de la data de començament del ramadan. Contra lo metòde ocular, los fraires musulmans militan de contunh pel metòde dich scientific, es a dire aquel dels calculs astronomics, sus la basa d'una nòva interpretacion d'un verset de l'Alcoran. Pasmens, lo començament del ramadan jamai foguèt fixat d'autra biais que per l'observacion del primièr creissent de luna dins lo cèl, a l'epòca de Maomet, de sos companhs, e de musulmans sunnitas dels primièrs sègles seguent la Sunna, e pas cap d'informacion fisabla permet d'establir d'autre metòde.

Las festas musulmanas

Articles detalhats: Aïd al-Adha e Aïd el-Fitr.

Dins l'islam, doas fèstas son fòrça sagradas: l'Aïd al-Adha e l'Aïd el-Fitr.

• L'Aïd al-Adha (Grand Aïd) se celèbra lo desen jorn del darrièr mes del calendièr islamic, per celèbra lo sacrifici demandat d'Abraam sul Ròc de la Fondacion, e coïncidís amb l'hajj, lo cinquen pilar de l'islam.

• L'Aïd el-Fitr (Pichon Aïd) que tomba lo primièr del mes de Chawwal celèbra la fin del june del mes de Ramadan.

D'autres jorns o mes son tanben festejats coma: Achora. Lo june d'Achora es pas obligatòri mas es recomandat. Pels sunnitas s'agís, dins la continuitat del june instaurat per Moïses, de mercejar Dieu, per aver salvat lo pòble Ebrieu, dins sa fugida fòra d'Egipte. Pels chiites, es subretot la data anniversari de la mòrt de l'imam Husayn, falèn de Maomet.

Ramadan: Lo mes de ramadan es lo temps del june. Correspond al quatren dels cinc pilars de l'Islam. Es un temps privilegiat per se reculhir, pregar, legir l'Alcoran, eca. La ruptura del june se fa mai sovent en familha, abans una nuèch de pregàrias, lo tarawih.

Laylat al-Qadr (La nuèch del Destin, una de las nuèches de la fin del mes del Ramadan): anniversari de la revelacion de l'Alcoran.

Molad: Es l'anniversari de Maomet. L'anniversari de Maomet èra pas festejat de son époque, ni pels seus companhs, ni pels musulmans sunnitas dels sègles primièrs, e pas cap d'informacion fisable permet de ne donar la data vertadièra. Aquela fèsta a pas lo caractèr religiós dels dos Aïds. Pasmens, se coneis aquela celebracion dans la tradicion chiita. Al vejaire dels salafistas, lo Molad es un novelum blaimable (bid'ah).

Cultura

Simbòls e representacions

La Granda Mosqueta de Kairuan es una de las òbras majoras de l'arquitectura musulmane avent servit de modèl a fòrça mosquetats en Tunisia e tanben dins l'ensems del Magrèb. De plan arab, possedís una vasta cort amb portics e une sala de pregàrias ipostila. Fondada en 670, data per sa forma actuala del sègle IX, Kairuan, Tunisia.

Los sunnitas sacralizan pas d'icònas. Mai d'un hadiths de Maomet, la malediccion de Dieu tomba sus tota persona produsent (pel dessenh, l'esculptura…) un èsser dotat d'arma, animals compreses, car aquò es considerat per eles coma anant contra l'esperit del monoteïsme. Un cèrt aniconisme veire un iconoclasme mai o mens estrict existís donc dins l'islam. Atal, los musulmans se servisson puslèu de versets de l'Alcoran calligrafiat coma dins lo palais de l'Alhambra, de formas geometricas (arabèscas) o de representacion de la Kaaba per decorar las mosquetas, los ostals e los luòcs publics.

S'assòcia sovent lo simbòl del creissent e de l'estela a l'islam, pasmens que li sián anterior. S'agís a l'origina del simbòl de l'Empèri Bizantin, reutilizat a sa casuda per l'Empèri Otoman.

Un dels simbòls islamics es la color verda. Lo verd resulta de la combinason del jaune e del blau. Del temps de Maomet, las primièras bandièra levadas pels musulmans èra verdas. Las badièras dels Fatimidas èran tanben verdas. Totas las personas se reclamant dels Ahl al-Bayt portavan un turban verd. Lo vam per aquela color es simple: los Arabs èran un pòble del desèrt, lo paradís foguèt per eles descrich coma verdós, ont de fonts d'aiga rajaràn en abondància, ont los fidèls portaràn de vestits de seja verdas. Abans l'islam, la legenda d'al-Khadir (çò qu'es verd), testimònia de l'importància d'aquela color per aquel pòble. Fin finala, Maomet auriá declarat que lo verd èra sa color preferida e portava sovent d'abits e un turban d'aquela color. Autrescòps, sols los califas èran autorizats de portar un turban d'aquela color. Torna ara la simbolica del verd coma simbòl del panarabisme.

La campana es un simbòl rarament utilizat dins l'art islamic pasmens se un hadith relatiu dins un entrevista entre Maomet e El-Hareth ibn Hicham descriu la vision de Maomet coma acompanhat d'un tindadís de campanas: « […] la Revelacion me ven a vegadas coma lo bronzinament d'una campana […]». Pasmens i a per exemple una campana fòrça anciana a la mosqueta de Xi'an en China o sul minaret de la mosqueta de la vila Saint-Louis del Senegal.

Organizacion

Lo califat

Dinar (en aur estampat) del cinquen califa fatimida al-Aziz (r. 365-386 H / 975-996 J.-C.), batida a Mahdia en 380 H / 990 AD. Conservada al Musèu arqueologic d’Aqaba, Aqaba, Jordania. Diamètre: 18 mm, pes: 4 g.

Article detalhat: califat.

Los califas (arab: خليفة significant « luòctenent », « successor » o « representant ») designan los successors de Maomet. Lo tenent del títol a per ròtle de gardar l'unitat de l'islam e tot musulman li deu obesidença, dins l'encastre de la charia: es lo dirigent temporal e espiritual de l’omma, la comunautat dels musulmans.

Un diferend entre sunnitas e chiitas menarà lo califat a se divisar en doas visions plan destriadas: una electiva, l'autra ereditària. Los primièrs (sunnitas) considèran que lo califa se deu elegir per sas qualitats moralas e islamicas, e aquò quina que sián sas originas. Los segonds (chiitas) considèran que sol un successor filhal de Maomet pòt pretendre a aquel títol. Dins aquelas condicions, un sol califa, Ali ibn Abi Talib (cosin de Maomet), podèt far consens entre sunnitas e chiitas per dirigir l'ensems de la comunautat musulmana.

Maomet moriguèt sens designar de successor e sens daissar un sistèma per ne causir un, mas mai d'un acte faguèron que l'unanimitat dels musulmans de l'epòca concluguèron que preferissián Abu Bakr (de son vivent quitament alara qu'èra malaut, li demandèt, e a degun d'autre, de dirigir la pregària). En consequéncia, lo califat foguèt establit. Lo califa a per ròtle de gardar l'unitat de l'islam e tot musulman li deu obesissença: es lo dirigent de l'omma, la comunautat dels musulmans. Lo títol khalifat rasul Allah, significant « successor del messatgièr de Dieu » venguèt lo títol corrent.

Los sunnitas coneisson pas que los califas Abu Bakr As-Siddiq, Othman ibn Affan, Ali ibn Abi Talib, Al-Hassan ibn Ali e Omar ibn Abd-al-Aziz coma « plan guidats » o « plan inspirats » per Dieu.

En 1517, lo califat passa als Otomans

Los chiitas coneisson que le quatren califa, essent Ali, paire de totes los imams. Los chiitas estiman que lo califa seguent, Yazid Ier es copable de la mòrt d'Hussein, e alara tota succession dels califas aurián perdut sa legitimitat. Encara, existís una controvèrsia al subjècte de l'estatut de musulman de Yazid Ier.

Unes califas èran sovent nomenats amir al-mu'minin أمير المؤمنين « comandaire dels cresents ». Lo títol venguèt « emir ».

Pas cap dels primièrs califas diguèt aver recebut de revelacions divinas, coma foguèt lo cas per Maomet, atencionats a demorar dins la bona dralha e crenhent Allà. Maomet essent lo darrièr profèta, pas cap dels califas diguèt èsser « profèta » o « messatgièr divin ». Las revelacions fachas mejans Maomet rapidament foguèron codificadas e escrichas dins l'Alcoran, que foguèt acceptat coma autoritat suprèma, limitant tanben çò que lo califa podava dirigir. Pasmens, los primièrs califas essent los caps espirituals e temporals de l'islam, e insistissián sul fach que l'obesissença al califa en totas causas èra la marca d'un bon musulman. Lo ròtle venguèt pasmens estrictament temporal amb l'ascension dels olemas, e l'alunhament de cèrts califas de la practica pura de la religion.

Après los quatre primièrs califas (Abu Bakr, Omar, Othman e Ali ibn Abi Talib), lo títol foguèt revendicat de biais controversiat pels Omeias, los Abbassidas e los Otomans, e tanben per d'autras linhadas en Espanha, en Africa del Nòrd e en Egipte. Gaireben dirigents musulmans portavan simplament lo títol de sultan o emir, e fasián aleujança a un califa qu'aviá sovent pauc d'autoritat. Lo títol existís pas mai dempuèi que la republica de Turquia aboliguèt lo califat otoman en 1924.

Coma lo califat èra un subjècte de discòrdia entre dirigents musulmans, foguèt pauc evocat dempuèi 1924. Fòça musulmans volgavan lo retorn del califat, mas amb restriccions e la politica de fòça païses de majoritat musulmana, combinats als obstacles practics a l'unificacion de mai de cinquanta Estats-nacions en una sola institucion limitèron los esfòrces pel reviscòl.

La lei islamica

La ròda del Pavon, simbòl de la charia.

La charia (literalament, « lo camin menent cap l'abeurador ») es la lei islamica. Dempuèi la Constitucion de Medina, acabèt pas de l'espelir. Segon Yadh Ben Achor , es falç de pensar que la charia es inèrta e immutable. Evolua en foncion dels cambiaments de conjonturas diplomaticas e sociologicas. I veire un sistèma condemnat a la pura estagnacion es falç. Ben Achor cita atal fòrça exemples d'adaptacions de la charia dins una analisi rigorosament scientifica .

L'Alcoran es la font màger de la jurisprudéncia islamica (fiqh). Pels Sunnitas, la sunna es pas un tèxte en sei coma l'Alcoran, mas significa l'ensems dels actes e paraulas del profèta. La plaça dels hadiths fa l'unanimitat dins la lei islamica. Totes los religioses admeton de contradire lors jutjaments personals se un hadith autentic va contra aquel jutjament. Dos obratges compilan los hadiths autentics: lo "Sahih" d'Al-Bukhari e aquel de Muslim. Mas los salafistas prenon atal en consideracion de recents trabalhs de l'imam Al-Albani. Lo consens (ijma') e lo rasonament juridic (qiyas) son mai sovent considerats coma las fonts tresenas e quatrenas de la charia, mas aquò o contèstan de religioses segon que sols los hadiths e l'Alcoran son de fonts de drech, coma unes salafistas.

La lei islamic cobrís totes los aspèctes de la vida, dempuèi los subjèctes fòrça generals del govèrn e de la politica estrangièra fins als subjèctes de la vida vidanta. Las nòrmas juridicas que foguèron exprèssament dins l'Alcoran son nomenadas hudud e tractan especificament cinc infraccions penalas que son; lo delit de panatòri (amb la man), le terrorisme (amb lo pè), l'apostasia (amb los uèis), l'adultèra e la difamacion, l'omicidi (volontari) essent classificat al dessús de las cinc infractions e just al dejós de l'associacionisme. Per caduna d'aquelas infraccions, una « dissuasion penala » nomenada hadd es dictada. L'Alcoran detalha tanben las nòrmas relativas a l'eritatge, al maridatge, las « satisfaccions equitablas » per còps e feridas e omicidis (involontaris), e tanben los « usatges e costumas » regissent las fèstas, la caritat e la pregària. Pasmens, aquelas prescripcions e inibicions pòdon èsser fòrça generalas, es la causa que los detalhs de lor aplicacion practica remanda a la Sunna. Los doctors de l'islam (olemas) desvolopèron de normas juridicas a partir d'aquelas règlas generalas, s'apiejant tanben per se far suls Hadiths e lors interpretacions.

Fonts sunnitas de drech

En matèria de drech musulman, los sunnitas s'acòrdan sus las fonts seguentas:

• Pels musulmans l'Alcoran foguèt revelat per Allà çò que ne fa la primièra font de legislacion dins l'islam.

• Los hadîths, l'ensems dels dires e fachs del Profèta, es la segonda font de legislacion. La sunna (« tradicion ») foguèt acampada e classificada pels savis sunnitas dins mai d'una òbra coma Mouhammad al-Boukhari e lo Sahih es prés coma le « libre mai segur après l'Alcoran ».

• La tresena font de legislacion es l'unanimitat, Ijma, sul fondament d'un hadith de Maomet segon que los musulmans s'entendràn jamai sus una error.

• La quatrena font es l'analogia, Qiyas (القياس, literalament « la mesura ») que permet de destriar lo jutjament d'una causa per que i a pas de legislacion dempuèi lo jutjament sus una causa analòga.

Solas aquelas quatre fonts de drech fan consens entre las quatre escòlas de drech sunnitas. Pasmens, cal notar qu'unas d'aquelas fonts de legislacion foguèron realizadas après la mòrt de Maomet e son consideradas coma illicitas (haram) per d'autres grops de l'islam organizats en rite o madhhab.

Clergat

Article detalhat: Imam.

Lançament de l'Adhan a Medina.

Recitacion de la Sorata Al-Fatiha a La Mèca.

La ierarquia musulmana es la seguenta:

• Lo muezin fa l'apèl a la pregàri.
• L'imam dirigís la pregària.
• Lo rector de la mosqueta dirigís la mosqueta.
• Lo cheic es un òme d'edat madur, un cap de clan.
• Lo muftí (arab: مفتي) es un jurisconsult. Quand de musulmans son devesits sus un subjècte particular, pòdon demandar l'arbitratge d'un muftí, que pòt lor donar d'esclariments sus l'interpretacion de la charia, dels Hadiths e sovent de problèmas de fatwas.
• Lo faqih (arab: فقيه) es un erudit de la jurisprudéncia.
• Lo mohaddith es un especialista de l'hadith.
• Lo cadí es un jutge dins un tribunal islamic.
• L'olema, 'âlim (arabe: عالِم), es lo doctor de l'islam, çò que ne fa lo garda de la tradicion musulmana e òme de referéncia. Dins l'Alcoran, al-'Alîm (arabe: العليم), l'omniscient es l'un dels nombroses noms de Dieu.
• Lo Mollah (Aiatòllah o Odjatoleslam) es un erudit musulman dins de païses que lo lengatge a una influéncia pèsia (arab: mawlān, مولًى, pl. mawâlin, موالٍ ajuda ; defensaire ; senhor). Es l'autoritat mai nauta pels chiitas.

Fins a 1055, lo califa aviá lo poder temporal (politic e militar) e espirituel (teologic e judiciar).

En Euròpa e dins unes païses musulmans, los govèrns reclaman un alinhament de la formacion dels imams sus la formacion dels ministres de las autras religions, es a dire tres o quatre ans d'estudis al minim.

Dins lo sunisme

Carta postala de 1900 mostrant lo minbar (cadièra utilizada per l'imam pel seu presic) de la Granda Mosqueta de Kairuan. Aquela cadièra del sègle IX es lo minbar mai ancian encara intacte.

I a pas de clergat dins lo sunisme. Diferéncia màger d'amb lo chiisme, l'imam es pas un prèire mas un membre de la comunautat musulmana que mena la pregària: es « aquel que se met devant per guidar la pregària » e es pas obligatòriament un teologian: en arab, l'imam vòl dire « modèl », « exemple » o « guida », e dins lo sunisme, sufís que l'imam siá musulman, savi, coneissent los pilars de l'islam e aja aprés una granda partida de l'Alcoran per còr per èsse al servici d'una congregacion religiosa. Lo muezin, aquel que fa l'apèl a la pregària, tanpauc es pas un prèire.

L'islam reconeis divèrses nivèls de competéncias religiosas d'entre aqueles fidèls: L'explicacion de l'Alcoran se nomena tafsir. E l'ijtihad es la recerca de solucions novèlas a partir dels tèxtes de referéncia per respondre a las problematicas de las populacions musulmanas suls afars religioses (عِبادات [`ibādāt], practicas cultualas, pl. de عِبادة [ibada]) o socialas (مُعامَلات [mu`āmalāt], « comportaments », pl. de مُعامَلة [mu`āmala]) dins una condicion sociala, politica o economica novèla.

1. al-mujtahid al-mutlaq, capable de « se batre » en abséncia de tèxte, coma l'indica la raíç de mujtahid, per ne tirar una casuistica, aprochar de tèxtes tractant de subjèctes similars e ne far la sintèsi, analizar los principis juridics sens referéncias a una escòla particulara. Aquelas competéncias son reconegudas coma excepcionalas e fòrça raras;
2. al-mujtahid al-mutlaq al-muntasib, lo mèsme mas dins l'encastre d'una escòla interpretativa;
3. al-mujtahid fil-madh'hab, dins l'encastre d'una escòla interpretativa, capable de far de responsas juridicas sus de questions novèlas;
4. al-'âlim al-mutabahhir, lo vulgarizator dels grands ancians que deu conésser l'Alcoran e la Sunna;
5. al-amiy, aquel que coneis pas que las grandas linhas de l'islam.

Los savis exegètas son considerats coma los « eretièrs » o « successors » dels profètas.

Dins lo chiisme

Lo chiisme ortodòxe de la branca usuli (clergat dels aiatòllah) reconeis (o fan pas los Chiites Akhbari), a contrario, un clergat a diferents nivèls ierarquics, alara que lo sunisme rebuta aquela idèa d'un clergat central jogant lo ròtle d'intermediari obligat. Amb fòrça aspèctes, l'islam, per sa partida sunnita, es une religion decentralizada.

Pels chiitas, lo títol d'imam designa lo cap espiritual e temporal de la comunautat musulmana (califa pels sunnitas). Lo tenon los descendents d'Ali ibn Abi Talib (primièr imam) e de Fatima Zahra (filha de Maomet) fins al dotzen imam (Mahdi). Los imams son considerats coma los depositaris del sens secret de la revelacion coranica e coma los sols successors legitimes de Maomet.

Las grandas variantas teologicas de l'islam

Los cresents se destrian en tres brancas màger: lo sunisme amassa gaireben 90 % dels musulmans, lo chiisme gaireben 10 %, l'ibadisme (division del kharidjisme) mens de 1 %.

Principals corrents de l'islam.

La relacion dirècte de l'òme amb Dieu per l'Alcoran e la libertat religiosa van menar a una multiplicacion de tendéncias religiosas. L'abséncia de clergat permet l'existéncias de diferentas normas juridicas, e diferentas escòlas religiosas. A la mòrt del profèta, de las diferéncias religiosas importantas e la conquista araba subte provocant de rivalitats politicas. Fòrça de questions sus la libertat de l'òme, le pecat, la fe, eca. mena a la constitucion de teologias musulmanas qu'ensejan de donar de responsas a las questions e als problèmas non detalhats pels tèxtes divins, e d'enfrentar las escomesas de la vida umana.

Lo sunisme

Article detalhat: Sunisme.

Lo sunisme (de sunna, « via », « camin » o « tradicion ») es lo corrent plan mai espandit. 90 % dels musulmans son sunnitas. Es reputat coma una vision ortodòxa de l'islam.

Los sunnitas s'acòrdan pas que sus quatre fonts de drech; 1° l'Alcoran, libre censat èsse revelat per Dieu ; 2° la Sunna, tradicion de Maomet constituida subretot de sas paraulas (hadiths) ; 3° lo consens juridic (ijmá) ; e 4° l'analogia juridica (qiyas).

Cadun pòt s'identificar mai o mens a una escòla juridica (madhhab). A l'ora d'ara n'i a quatre, mas èran mai pel passat. Son, dins l'òrdre de lor apareisson: lo hanafisme (de Abou Hanifa, 700-767); lo maliquisme (de Malik ibn Anas, 712-796); le chafeisme (de Al-Chafí, 768-820); le hanbalisme (d'Ibn Hanbal, 781-856).

Aquelas escòlas s'acceptan unas l'autras, organizant tanben un relatiu pluralisme en matèria de solucions juridicas (fatwa), mas partejan fondamentalament las meteissas cresenças (Agida).

Los sunnitas se fan conéisser coma ahl as-sunnah wa l-jamaʻah (أهل السنة والجماعة ; « las gents de la tradicion de Maomet e del consens de l'Omma ») o, mai cort, ahl as-sunnah (أهل السنة) per oposicion als diferents gropes considerats coma foraviats.

Lo sofisme: l'amor de la Vertat

Los sofís creson que l'Alcoran a dos nivèl de significacion; lo zahir, sens extèrne o aparent; e le batin, sens intèrne o amagat.

Un marabot e son capelet.

Articles detalhats: Sofisme e Haqiqa.

Lo tèrme « sofí » aparéis pel primièr còp dins la segonda mitat del sègle VIII de l'egira per designar los ascètas.

Los sofís son de savis, de mistics musulmans que prègan, junan, pòrtan de vestits blancs rufes (l'arab suf, significa « bura », « lana », car los primièrs ascètas musulmans èran designats atal a cause dels vestits de lana que portavan; (pòdon portar lo muruga, mantèl petaçat simbolizant lo fagr, es a dire l'illusion del mond).

Lo mot « sofisme » èra tirat de al-suf (ﺻﻮﻑ [ṣūf], « lana » que dona صوفيّ [ṣūfīy], « lanós »); es çò que reten en tot cas l'istorian Ibn Khaldun. Lo sofí portava en efèit un vestit de lana blanca censada portar de la saviesa als vejaires. La modestia e la pauretat son evocada dins d'autres noms donats a unes d'eles: dervís (persan: درويش [derwiš], « mendicant ») o [faqir] (en arab: فقير, « pauvre »).

Lo sofisme (en arab : تصوف [taṣawwuf], « iniciacion ») es, segon sos adèptes sunnitas e chiitas, la dimension mistica interiora de l'islam. Los doctors de l'islam (olemas) definiguèron lo sofisme coma « una sciéncia que l'objectiu es la reparacion del còr per lo desviar de tot autre que Dieu». L’amor ten en efèit una plaça centrala dins l’ensenhament sofí. Los obratges mai celèbres sul subjècte son Lo Tractat de l’amor d’Ibn Arabi e Lo Libre de l’amor de l’imam al-Ghazali. Per Ibn Arabi, « Lo sofisme es res de mai que las cinc pregàrias e l'espèra de la mòrt ». E de precisar citant aquela formula: « I a aquí una sciéncia immensa ».

Autrament dich, lo sofisme se pòt considerar coma una doctrina esoterica de l'islam sunnita e un movement mistic e ascetic avent influenciat las dissidéncias chiitas. Coneis son desvelopament maxim a Bagdad entre 750 e 950 jol califat abbassida. Lo sofisme donc seguit per de musulmans (los sofistas). Los sofís considèran mai sovent que seguir la lei (charia) o la jurisprudéncia islamica (fiqh) es pas que lo primièr pas sul camin de la somission perfèita. Se concentran sus d'aspèctes intèrnes o mai espirituals de l'islam, coma la perfectibilitat de la fei o la somission de l'ego (nafs). Gaireben totes los òrdres sofís (tariqas) s'apròchan o del sunisme, o del chiisme. Son pel tot lo mond islamic, del Senegal fins a l'Indonesia.

Lo sofisme fa l'objècte de vivas criticas, sovent formuladas pels salafistas, que rebutan lo principi quitament de l'intercession (tawassul), veire pels quita sunnitas, que considèran de practicas del sofisme eterodòxe coma desviantas, subretot quand degenèra per èsser pas mai que marabotisme (en Africa) o faquirisme (en Índia).

Una teologia populara se desvolopèt en efèit desvolopada dins lo marabotisme, que practica lo culte dels sants, politeïsme explicant lo fach qu'aquel corrent siá rebutat per l'unanimitat dels sunnitas. En efèit, aquel genre de culte es passible de la pena de mòrt segon la charia. Lo mòt « marabot » ven de l'arab murabit, que designa un òme vivent dins un ribat, un convent fortificat. Aqueles religioses fòrça mistics jogant a l'encòp los ròtles de predicator, de taumaturg (mètge guerissor), d'educator e de cap politic. Son investits dels poders surnaturals mercé a lor baraka; lor practica de l'Alcoran, dins de civilizacions ont l'escritura foguèt balhada per l'islam, los dòta en efèit d'un poder paranormal. Trobèron un terren privilegiat en Africa ont, a partir de sègle XVI, los sobeirans convertits cridan de marabots a las autoritats arabas. Vivent de dons de cresents, los marabots formats a l'escòla coranica ensenhan l'islam classic, non sens li apondre de practicas popularas e supersticiosas, veire magicas, aprochant a vegadas de cresenças animistas tradicionalas d'Africa. La reputacion de lors poders miraculoses los aparenta alara mai a de mascs qu'a d'imams. Lo culte dels sants que caracteriza ara lo marabotisme alarguèt le sens del mot « marabot », que ven a designar lo sant vivent o mòrt, lo monument qu'abriga sa tomba, los successors del sant, eca.

La Zaoïa: lo canton per estudiar

Una zaoïa als costat de las parets de la vila de Kairuan en Tunisia al començament del sègle XX.

Dins un primièr temps, aquel tèrme designa un luòc reservat a l'interior d'una estructura mai vasta ont los soufís (mistics) podavan se retirar coma o daissa entendre lo sens de la raíç del mot arab (canton).

Mai tard, lo mot designa un complèxe religiós comportant una mosqueta, de salas reservadas a l'estudi e a la meditacion e tanben una alberga per i recebre los indigents. Se realiza las practicas espiritualas e s'i enterra los sants fondators de las confrairias sofias.

La comunautat sofia (رابِطة [rābita]) se lòtja dins un ribat a vegada fortificat. Al Magrèb, aquelas comunautats se desvelopèron dins lo mitan urban jos la forma de las zaoïas. Los membres d'aquelas confrairias se se fan a vegada nomenar marabots (مَرْبوط [marbūt] o مُرابِط [murābit], aquel qu'es ligat).

Plaça particulara del salafisme a l'epòca contemporanèa

Articles detalhats: Salafisme e Wahhabisme.

Lo wahhabisme es un movement politicoreligiós, fondat per Mohammed ben Abdelwahhab, se reclamant de l'islam sunita, qu'es presentat coma lo davancièr del reformisme salafista. Pels seus adèptes, aquel movement representa la revivificacion del salafisme. Una de las estimacions mai detalhadas de la populacion religiosa dins lo Golf Persic que la faguèt Mehrdad Izady estimant, « en utilizant de critèris culturals e non confessionals », a mens de 5 milions los salafistas o wahhabitas dins la region del Golf Persic (contra 28,5 milions de sunitas e 89 milions de chiitas); que gaireben 4 milions en Arabia Saudita (subretot dins la region centrala del Nejd ) e lo rèste venent majoritariament del Qatar e de l'Emirat de Charjah. Gaireben totes los qataris sunitas sont wahhabitas (46,87% de l'ensems dels Qataris) ; 44,8% dels emiratis son wahhabitas ; 5,7% dels bahrainis son wahhabitas ; e 2,17% des kowaitis son wahhabitas. Representan gaireben 0,5% de la populacion musulmana del mond.

Lo chiisme

Article detalhat: Chiisme.

Mosqueta de l'imam Husayn a Kerbala, en Iraq. Tanben se vei los dos longs minarets de la mosqueta Al Abbas sus la foto.

Lo chiisme es divisat en diferentas brancas, que las màger son lo chiisme duodeciman (branca mai importanta), lo zaïdisme e l'ismaelisme. Cada branca accèpta diferents descendents d'Ali ibn Abi Talib, cosin de Maomet, coma imams. Après la mòrt de l'imam Ja'far al-Sâdiq qu'es considerat coma lo siesen Imam pels chiitas duodeciman e los ismaelians, los ismaelians reconeisson son filh Ismaïl ben Jafar coma son successor alara que los chiitas duodecimans seguisson son autre filh Musa al-Kazim coma lo seten imam. Los zaïditas considèran, eles, Zayd ibn Ali, l'oncle de l'Imam Jafar al-Sadiq, coma lor cinquen imam, e seguisson donc una autra linhada de succession après el.

Chiisme duodeciman

Article detalhat: Chiisme duodeciman.

Representan 80 % dels chiitas. Se destrian en dos grands grops:

• los « ortodòxes », coma los usuli (clergat d'aiatòllah, mai espandit), akhbari, shayki
• los « eterodòxes » (alevís de Turquia, alauitas ou « Nusayri » de Siria, Shabaks, Kakaï, druzes de Siria Israèl e Liban)

Chiisme septiman (o ismaelian)

Article detalhat: Ismaelisme.

L'ismaelisme (arab: al-Ismā'īliyya الإسماعيلية ; persan: اسماعیلیان ; sindhi : اسماعيلي ; kurde: Ismaili ; Esmā'iliyān ) es una branca de l'islam chiita. Los ismaelitas prenon lor nom de lor acceptacion d'Ismaïl ben Jafar coma lo successor espiritual designat a l'imam Ja'far al-Sadiq, atal se diferencian dels duodecimains, qu'acceptan Musa al-Kazim, fraire cabdet d'Ismaïl, coma lo verai Imam.

Chiisme quintiman (o zaïdisme del Iemèn)

Article detalhat: Zaïdisme.

Lo zaïdisme ( arab: الزيدية az - Zaydiyya) es la branca mai anciana de l'islam chiita que s'espeliguèt al començament del sègle VIII. Foguèt nomenada en referéncia a Zayd ibn Ali, falèn de Al-Hussein ibn Ali. Los adèptes de l'escòla juridica son los zaïdits et representent gaireben 35-40 % dels musulmans al Iemèn.

Lo kharidjisme

Ghardaïa, la vila vièlha ibadita en Aegeria.

Lo kharidjisme se divisa a son torn en divèrsas comunautats e tendéncias (sufritas, ibaditas, etc). A l'ora d'ara la sola tendéncia kharidjite que s'atudèt pas o que foguèt pas marginalizada es l'ibadisme. Se trapa dins lo sultanat d'Oman (que practica un ibadisme d'Estat), e dins dos regions del Magrèb fòrça localizadas: en Argeria (a çò dels Berbèrs de Ghardaïa) e en Tunisia (illa de Djerba).

Autras variantas teologicas, sociologicas, ideologicas o politicas ligadas a l'islam o derivant de l'islam

Article detalhat: Mutazilisme.

Un quatren corrent, que s'atudèt a l'Edat Mejana, lo mutazilisme, es una escòla interpretativa racionalista, en conflite amb lo sunisme naissant; apareguèt a la fin del califat omeia, a la mitat del sègle VIII, e eradicat al sègle XI pel sunisme, subretot pels Acharitas (discípols de al-Ach'ari 873-935). Aquela escòla, que de tèxtes foguèron trobats al sègle XIX, coneis un cèrt reviscòl dempuèi aquela data per unes intellectuals, sonque en rason de sas consequéncias politicas e de sos ligams amb la democracia. Pasmens, lo mutazilisme prenguèt pas de basa populara notable.

Per completar la presentacion de la religion musulmana, cal mencionar las practicas popularas de l'islam. Sovent eissidas de Sincretismes amb las religions preislamicas, son encara fòrça presentas dins las societats ruralas tradicionalas, que mesclan animisme, culte dels aujòls, e religion reveladas, s'exprimissent subretot, al subjècte de l'islam, mejans de « confrairias musulmanas ». Aqueles movements o confrairias pareisson de luènh als òrdres religioses crestians non clastrats. Unes son condemnats per l'islam que los pensa eterodòxes e reïntrodusissent de rèstes arcaïcs de cresença supersticiosas. Tanben cal mencionar l'apareisson, al sègle XX, dels musulmans reformats o liberals qu'an per tóca a un novelum general.

Luòcs sants

La Ka'ba, a La Mèca

• La Mèca en Arabia Saudita, abriga la Kaaba (« lo Cube »). Segon la tradicion, es lo primièr luòc de culte, bastit per Adam sus Tèrra, puèi bastit de nòu per Ibrahim (Abraam). Fins a l'aveniment de l'islam, es dedicat al dieu arab Obal, qu'èra venerat per de rites de circonvolucion a l'entorn de la pèira negra. Tot musulman se deu d'i far un plegrinatge al mens un còp dins sa vida se n'a la capacitat fisica e financièra.

• Medina, ont emigrèt Maomet après que fugiguèt de La Mèca, es la segonda vila santa de l'islam.

• Jerusalèm es la tresena vila santa. Es lo luòc cap ont lo profèta Maomet auriá fach lo viatge nocturne e l'ascension. Lo pelerinatge sunita es admés sonque cap a aquelas tres vilas.

Los sunitas reconeisson un autre luòc sant: Ebron, luòc del tombèl d'Abraam, paire d'Ismaèl.

Los chiitas reconeisson dos autres luòcs sants: Nadjaf, en Iraq e Kerbala, luòc del martir d'Ussein, falèn del profèta Maomet e filh d'Ali, tresen imam, e dels seus companhs, venguts a Kerbala per defendre l'imamat es a dire la succession per l'imam Ali gendre del profèta e Ussein son filh (Hassan, son fraire ainat foguèt tuat). Cada ans, se celèbra lo remembre d'aquel chaple, a Kerbala.

Los musulmans d'Etiopia apondan a aquela lista una quatrena vila santa, aquela d'Harar.

Relacion de l'islam amb d'autras religions

Lo Dòma del Ròc a Jerusalèm

L'islam reconéis totes los paires fondators del judaïsme (Moïses, David, Salomon) coma de profètas, pasmens sens s'i limitar, e establit d'un biais general los profètas coma mejans per Dieu de rampelar los òmes cap a la fe en El e un comportament de dreitura.

Isa (Jèsus de Nazaret) es un profèta, que lo retorn s'espera a la fin dels temps. Al seu subjècte, es escrich dins l'Alcran que Jèsus foguèt pas tuat nimai crucificat mas que "foguèt levat cap a Dieu".

I a una controvèrsia entre los musulmans al subjècte de l’existéncia de l'Antecrist. Aquel seriá pas expressament mencionat dins l'Acoran, mas es incontestat que cèrts hadiths parlan d'el e del fach que Jèsus lo combatrà a la fin dels temps.

L'actitud de l'islam al respècte a aquelas doas religions precedentas, conegudas jols lo nom de « religions del Libre » o « religions de la Bíblia », consistís a l'encòp de los respectar e a lor reconéisser una cèrta vertat, mas los considerar coma avent estat corrompudas amb lo temps per las passions dels òmes (manipulacions per de tòcas politicas, injustícia, excès, eca.) (sorata 17, 30…). Maomet, considerat coma lo darrièr profèta per aquela religion, essent cridat per restablir lo messatge dins sa vertat primordiala, es a dire tala que definida per Ibrahim (Abraam).

L'apostasia dins l'islam cap a una autra religion, quina que siá, es fermament interdita per l'interpretacion majoritària de l'Alcoran.

Al subjècte de la tolerança religiosa, citam la letra del Profèta als evèsques e crestians najranitas que podèron practicar liurament lor culte (mai podavan pregar dins sa mosqueta en s'orientant cap a l'orient) en l'an 631. Foguèt lo meteis pels Josieus de Médine en conformitat al verset 256 de la sorata 2 "Punt de contrencha en religion".

Relacion entre òmes e femnas dins l'islam

Khamsa en aur del sud de la Tunisia .

L'egalitat espirituala entre las femnas e los òmes es descricha dins la sorata Al-Ahzab :

« Los Musulmans e Musulmanas, cresents et cresentas, obedissents e obedissentas, leials e leialas, endurants e endurantas, crenhents e crenhentas, donaires et donairas d´almòinas, junants e junantas, gardians de lor castetat e gardianas, invocators sovent d´Allà e invocatriças: Allà preparèt per eles un pardon e una enòrma recompensa ».

(Coran. Sorata 33, verset 35)

Endacòm mai, Mahomet menciona l'importança de la femna dins la realizacion del mu'min complet en disent: « Lo Paradís se trapa jols pès de las vòstras mairas ». Fin finala, dins los actes, segon Muhammad Hamidullah, lo Profèta nomena una femna, Umm waraqah bint 'Abdallah bint al-Hârith qu'aviá aprés l'alcoran per còr, imam dels òmes e femnas de son quartièr a Medina, « a títol excepcional ».

Tanben, mai d'un còp dins son discors d'adieu, recomanda « d'assegurar a la femna lo melhor tractament ».

Criticas

Las criticas negativas contemporanèas, fachas a l'islam per fòrça autors de païses que los sistèmas politics son laïcs o seculars, son gaireben las meteissas qu'aquelas fachas a las doas autras religions monoteïstas: obscurantisme, misoginia, fallocracia, intoleréncia, ostilita cap a las autras cresenças, elògi d'unas violéncias, eca, que ne son los caractèrs extremistas e qui dominan fàcia a las nocions de justícia, de patz, d'egalitat que se pòt trobar dins aquelas religions.

Par exemple, d'entre los autors anglosaxons, l'etologista e escrivan britanic Richard Dawkins. Segon el, l'islam es incompatible amb las avançadas recentas de la sciéncias, e per exemple amb la teoria de l'evolucion. Dawkins recentament faguèt lo vòt personal de « popularizar l'evolucion dins lo mond islamic ». Aquela critica la contradich lo mètge Maurice Bucaille qu'afirma dins son libre L'òme d'ont ven?: las responsas de la sciéncia e de las Escrituras santas que l'evolucion es de segur compatible amb los recits coranics. Per l'istorian Mohamed Talbi, l'evolucionisme es una vielha tradicion dins la pensada musulmana, cita entre autres Ibn Khaldun.

Lo jornalista angloamerican Christopher Hitchens, es encara mai sevèr al vejaire de l'islam e de las religions en general: « Violenta, irracionala, intoleranta, ligada al racisme, al tribalisme e al sectarisme, vestida d'ignorança e ostila l'investigacion liura, desdenhosa de las femnas e coercitiva cap als enfants: la religion organizada deu n'aver fòrça sus la consciéncia. » Al subjècte de l'islam, Hitchens sosten qu'aquela religion es sexista, intoleranta, e comprend fòça « sectas guerrièras e contradictòrias entre elas ». Pasmens, « l'affirmacion fondamentala » de l'islamisme que l'islam « se pòt pas melhorar e es definitiu » es, segon el, « absurda ».

Pasmens, de criticas pòdon paréisser infondadas, per exemple l’accusacion de racisme, de tribalisme o d'intoleréncia. Lo Profèta, dins son discors d’adieu, diguèt que « pas cap Arabi a de superioritat sus un non Arabi ». Endacòm mai, diguèt que « cal obeir a l'autoritat legala tenguda quitament per un negre del nas trencat ».

« Lo futur de l'Islam se trapa dins lo principi de l'acòrdi dels musulmans amb la concepcion de la fe universala e la capacitat, mejans aquela universalitat, de far e d'abrogar de leis. Alara que los musulmans avançan, lors leis pòdon, qutament, avançar amb eles, e la presa de la man mòrta del drech canonic pòt se relargar gradualament e legalament ».

Vejatz tanben

Bibliografia

Avertissement : Aquela bibliografia subretot en francés es presentada a títol indicatiu entre l'abondéncia e la varietat e qualitat de las publicacions al subjècte.

Ensags

• Abdallah Penot, Le Coran, Alif,‎ 2005, 724 p. (ISBN 2-908087-16-2)
• Denise Masson, Le Coran, t. 1, Gallimard, coll. « Folio classique »,‎ 1980, 1233 p. (ISBN 978-2070372331)
• Denise Masson, Le Coran, t. 2, Gallimard, coll. « Folio classique »,‎ 1980, 608 p. (ISBN 978-2070372348)

Obratges

• Michel Reeber, L'islam, Milan, coll. « Les Essentiels »,‎ 2013, 128 p. (ISBN 978-2745963246) (pour une première approche)
• Paul Balta, L'islam, Le Cavalier Bleu, coll. « Les idées reçues »,‎ 2009, 127 p. (ISBN 978-2846702362) (également pour une première approche)
• (en) John Richard Bowen (trad. Patrick Savidan), L'islam, un ennemi idéal, Albin Michel,‎ 2014, 120 p. (ISBN 978-2226254801)
• Mohammed Arkoun, L'Islam, Jacques Grancher, coll. « ABC »,‎ 2013, 368 p. (ISBN 978-2733910146)
• Dominique Sourdel et Janine Sourdel-Thomine, Vocabulaire de l'islam, PUF, coll. « Que sais-je ? » (no 3653),‎ 2013, 128 p. (ISBN 978-2-13-062768-5)
• Malek Chebel, Manifeste pour un Islam des lumières : 27 propositions pour réformer l'Islam, Fayard,‎ 2012, 224 p. (ISBN 978-2213676999)
• Gilles Kepel, Quatre vingt treize, Gallimard,‎ 2012 (ISBN 2-07-013432-6)
• Gilles Kepel, Banlieues de la République - L'enquête, Gallimard,‎ 2012 (ISBN 978-2-07-013682-7)
• (en) John Richard Bowen (trad. Frédéric Sarter), L'Islam à la française, *Steinkis,‎ 2011, 382 p. (ISBN 979-1090090040)
• Arno Tausch et Hichem Karoui, Les musulmans : un cauchemar ou une force pour l'Europe ?, L'Harmattan, coll. « Histoires et Perspectives Méditerranéennes »,‎ 2011, 261 p. (ISBN 9782296139800)
• Hichem Djaït, La vie de Muhammad : Le parcours du Prophète à Médine et le triomphe de l'islam, t. 3, Fayard,‎ 2012, 320 p. (ISBN 978-2213637204)
• Hichem Djaït, La vie de Muhammad : La Prédication prophétique à La Mecque, t. 2, Fayard,‎ 2008 (ISBN 978-2213632834)
• Charles Saint-Prot, Islam : l'avenir de la Tradition entre révolution et occidentalisation, Rocher,‎ 2008, 618 p. (ISBN 978-2268066103)
• Hichem Djaït, La vie de Muhammad : Révélation et prophétie, t. 1, Fayard,‎ 2011, 181 p. (ISBN 978-2213603285)
• Hamadi Redissi, Le pacte du Nadjd ou comment l'islam sectaire est devenu l'islam, Seuil,‎ 2007, 342 p. (ISBN 978-2-02-096081-6)
• Mohamed Mestiri et Moussa Khedimellah, Penser la modernité et l'islam, Institut International de la pensée Islamique (IIIT),‎ 2006 (ISBN 9782952447102)
• Bernard Lewis, Islam, Gallimard, coll. « Quarto »,‎ 2005, 1344 p. (ISBN 978-2-07-077426-5)
• Mohammed ben Jamil Zeino, Comment comprendre le Coran ?, Chama,‎ 2005, 157 p. (ISBN 978-2911807114)
• Alfred-Louis de Prémare, Aux origines du Coran, Tétraèdre,‎ 2005, 144 p. (ISBN 291286819X)
• Abdou Filali Ansary, Réformer l'islam ?, La découverte,‎ 2005, 283 p. (ISBN 978-2707146748)
• Abdelmajid Charfi, L'islam entre le message et l'histoire, Albin,‎ 2004 (ISBN 9782226154316)
• Dalila Adjir et Abdelaali Baghezza, Entrée interdite aux animaux et aux femmes voilées ! : Lettre ouverte aux nouveaux hussards noirs de la République, Akhira,‎ 2004, 183 p. (ISBN 978-2952171700)
• Tahar Gaïd, La Femme musulmane dans la société : Passé et présent, Egalité et différences, t. 1, Iqra,‎ 2004, 170 p. (ISBN 978-2911509766)
• Tahar Gaïd, La Femme musulmane dans la société : Droit familial et social, t. 2, Iqra,‎ 2004, 170 p. (ISBN 978-2911509773)
• Brahim Labari, Recette islamiques et appétits politiques : Essai sur les fondements du pouvoir chérifien, Syllepse,‎ 2002, 163 p. (ISBN 9782913165861, lire en ligne)
• Alfred-Louis de Prémare, Les fondations de l'islam : entre écriture et histoire, Seuil, coll. « L'Univers historique »,‎ 2002, 522 p. (ISBN 978-2020374941)
• Sabrina Mervin, Histoire de l'islam : Fondements et doctrines, Flammarion, coll. « Champs »,‎ 2000, 311 p. (ISBN 978-2-08-083009-8)
• Geneviève Gobillot, Les Chiites, Brépols, coll. « Fils d'Abraham »,‎ 1998, 224 p. (ISBN 978-2503506463)
• Charles-André Gilis, Etudes complémentaires sur le Califat, Al-Bustane,‎ 1994, 168 p. (ISBN 978-2910856038)
• Jean-Claude Barreau, De l'islam en général et du monde moderne en particulier, Belfond - Le Pré aux clercs, coll. « Pamphlet »,‎ 1991 (ISBN 978-2714427403)
• Fatima Mernissi, Sultanes oubliées : Femmes chefs d'État en Islam, Albin Michel,‎ 1990, 300 p. (ISBN 9782226039545)
• Henri Corbin, Histoire de la philosophie islamique, Folio,‎ 1989 (ISBN 978-2-07-032353-1)
• Roger du Pasquier, Découverte de l'islam, Seuil, coll. « Points-Sagesse »,‎ 1984, 177 p. (ISBN 978-2020069434)
• Marcel André Boisard, L'humanisme de l'islam, Albin Michel,‎ 1979, 436 p. (ISBN 2226008004)
• Frithjof Schuon, Comprendre l'islam, Seuil, coll. « Points-Sagesse »,‎ 1976, 192 p. (ISBN 978-2020045148)

Literatura confessionala

• Muhammad Hamidullah et relu par Mustapha Tougui, Le Prophète de l'Islam, sa vie, son œuvre, El-Falah,‎ 2010, 844 p. (ISBN 978-2951331808)
• Ibrahim Abu-Harb, Petit guide illustré pour comprendre l'islam, Londres, Darussalam,‎ 2008 (ISBN 978-9960-58-112-5)
• Fdal Haja, Les femmes vertueuses, Universel,‎ 2005, 123 p. (ISBN 2-911546-52-0)
• Abdallah Penot, L'Entourage féminin du Prophète, Alif,‎ 2001, 157 p. (ISBN 9782908087147)
• (ar) Al-Nawawi (trad. Abdallah Penot), Les Jardins de la Piété, Alif,‎ 2006, 1334 p. (ISBN 978-2908087246)
• (ar) Tabari (trad. Hermann Zotenberg), Chroniques : Histoire des Prophètes et des Rois, t. 1, Actes Sud, coll. « Thésaurus »,‎ 2001, 770 p. (ISBN 978-2-7427-3317-0)
• (ar) Tabari (trad. Hermann Zotenberg), Chronique : Histoire des Prophètes et des Rois, t. 2, Actes Sud, coll. « Thésaurus »,‎ 2001, 1260 p. (ISBN 978-2-7427-3318-7)
• (ar) Ibrahim Al-Yaqubi (trad. Abdallah Penot et Abdallah Di Sanza), La Doctrine de l'Unité, selon le sunnisme, Alif,‎ 1999, 85 p. (ISBN 9782908087178)
• (ar) Mahmud Shaltut (trad. Messaoud Boudjenoun), L'islam : dogme et législation, Al-Bouraq,‎ 1999, 318 p. (ISBN 978-2-84161-011-2, lire en ligne)
• (ar) Ibn Taymyyia, Lettre à un croisé, Tawhid,‎ 1996, 350 p. (ISBN 978-2909087276)

Ligams extèrnes

• Comptes renduts d'obratge portant sus l'islam sul site de l'Institut européen en sciences des religions
• Édouard-Marie Gallez, Le Messie et son prophète, Aux origines de l’islam, 2 tomes, Tome 1 ; De Qumran à Muhammad, Tome 2 ; Du Muhammad des Califes au Muhammad de l’histoire, Versailles, Éditions de Paris (un résumé sur le lien suivant : https://web.archive.org/web/20070927202518/https://www.ict-toulouse.asso.fr/ble/site/659.html). Cette publication a constitué la thèse de doctorat en théologie / histoire des religions qu’Edouard-Marie Gallez a soutenue à l’Université de Strasbourg II en 2004.

Articles connèxes

• Wahhabisme
• Salafisme
• Drech musulman
• Alcoran