Forèst
Una forèst (var. ahorèst)[1] o selva (var. seuva)[2][3] es un espaci boscat relativament grand. Aparegudas i a au mens 380 milions d'ans, lei seuvas son d'ecosistèmas fòrça importants per la biodiversitat terrèstra. An tanben de ròtles importants dins la regulacion dei cicles dau carbòni, de l'aiga e de divèrsei compausats quimics, dins la proteccion dei sòus còntra l'erosion ò dins la fixaxion dei dunas dins lei zònas litoralas ò deserticas. Quand l'espaci forestièr es d'extension limitada e subjècte a la silvicultura, s'agís d'un bòsc.
La natura dei seuvas a regularament evolucionat dins lo corrent de l'istòria de la Tèrra. D'efiech, lei seuvas son tocadas per lei transformacions climatcas e an donc tendància de se desplaçar quand lei condicions cambian. De mai, leis aubres son generalament especializats per viure dins d'environaments definits. Uei, existís donc quatre tipes principaus de foròst que son la taiga, la seuva temperada, la seuva mediterranèa e la seuva tropicala. En 2015, aquelei bòscs cubrián aperaquí 31% de la superficia dei continents. Aquela part es en regression dempuei la fin de l'Edat Mejana en causa de l'esplecha tròp importanta dei seuvas.
Dich desforestacion, aqueu fenomèn de disparicion progressiva dei seuvas es principalament causat per lo besonh de fusta ò per l'eissartatge agricòla. D'efiech, lei seuvas son la fònt principala de fusta e d'autrei produchs forestiers pòdon aver un interès economic (plantas medicinalas, bolets, animaus...). Pasmens, l'emergéncia de l'ecologia politica e lei trèbols environamentaus grèus entraïnats per la disparicion dei bòscs (erosion, desertificacion, vengudas deis aigas...) menèt a l'adopcion de legislacions estrictas per reglementar la silvicultura ò limitar la destruccion d'estendudas boisadas. Dins aquò, se de succès son enregistrats dins lei regions desvolopadas, la situacion dins lei regions tropicalas es generalament marrida, especialament dempuei lo començament dau sègle XXI e lo desvolopament deis agrocarburants ò de l'òli de palma. Ansin, de 1990 a 2015, la superficia totala dau cubèrt forestier mondiau demeniguèt de 3%.
Evolucion e istòria recenta
[modificar | Modificar lo còdi]Istòria evolutiva
[modificar | Modificar lo còdi]
Segon lei donadas paleontologicas disponiblas en 2021, lei seuvas son probablament aparegudas rapidament après l'adaptacion dei vegetaus ai condicions de vida terrèstras. D'efiech, lo fossil pus vièlh de vegetau data de 460 milions d'ans e la pus anciana seuva fossilizada identificada de 370 a 385 milions d'ans[4]. Pasmens, aquela seuva èra ja un ecosistèma complèx e diversificat[5] e es ansin possible de supausar que la premiera seuva es ben pus anciana.
La competicion per l'accès a la lutz necessària a la fotosintèsi sembla un factor important de l'evolucion e dau desvolopament dei seuvas. Menèt a l'aparicion d'espècias lignosas mai e mai autas (aubres, feuses arborescentas, consòudas... etc.). Durant lo Triassic (252-201 Ma), lei conifèrs, apareguts i a 300 milions d'ans[6], prenguèron l'avantatge sus leis autrei tipes de vegetaus vascularizats e formèron la màger part dei seuvas dau Jurassic (201-145 Ma). A partir dau Cretacèu, deguèron faciar la concurréncia dei fuelhós que s'impausèron pauc a pauc dins lei regions caudas e temperadas. Una coevolucion amb leis insèctes es probablament la causa d'aqueu succès deis aubres, especialament aqueu dei fuelhós[7].
Aquelei seuvas evolucionèron e migrèron amb lei transformacions climaticas (taus de dioxid de carbòni dins l'atmosfèra, temperatura globala...). Aqueu desplaçament es un aspècte major de la vida dei seuvas mondialas. Durant lei periòdes de glaciacion, entraïna la migracion vèrs l'eqüator deis ecosistèmas adaptats ai condicions temperadas e l'expansion dei seuvas caracteristicas dei zònas frejas. Dins lo sens invèrs, leis epòcas marcadas per un rescaufament dau clima mondiau veson una regression dei seuvas frejas, un desplaçament vèrs lei pòls deis aubres de clima temperat e una extension deis ecosistèmas cauds. Aquelei movements entraïnan un apauriment genetic car la recolonizacion deis espacis es principamament assegurada per leis espècias pus rapidas mentre que lei pus lentas pòdon disparéisser se la zòna refugi es tocada per de cambiaments importants. Aquela tendància es generalament compensada per l'emergéncia d'espècias novèlas mai de cas de desforestacion generalizada existiguèron coma durant lo periòde finau dau Carbonifèr i a 305 milions d'ans[8].
Evolucions dempuei l'Edat Mejana
[modificar | Modificar lo còdi]Se leis episòdis de desforestacion e de cambiaments prefonds dei seuvas mondialas son pas rars dins l'istòria de la Tèrra, aqueu iniciat dempuei lo sègle XV es particular car es principalament liat ais activitats de l'èsser uman. Menèt a la disparicion de la màger part dei seuvas temperadas dei dos emisfèris. Aquela esplecha intensiva de la seuva entraïnèt la definicion dei premierei politicas silvicòlas. Puei, la Revolucion Industriala demeniguèt l'importància de la lenha coma combustible, çò que permetèt de demenir la pression sus lei seuvas. Conjugat amb l'emergéncia de l'ecologia politica dins lo corrent de la segonda mitat dau sègle XX, favorizèt la restauracion d'un important cubèrt forestier, especialament en Euròpa.
En revènge, dempuei lo començament dau sègle XX, lei seuvas tropicalas, demoradas relativament intactas, son vengudas l'objècte d'una esplecha intensiva tant per produrre de fusta que per liberar d'espacis necessaris a l'agricultura ò au norrigatge. De mai, dempuei leis ans 2000, l'aumentacion de la demanda mondiala d'agrocarburants e d'òli de palma agravan lo fenomèn en Brasil, en Africa Centrala e dins lo Sud-Èst Asiatic onte lei seuvas primàrias conoisson de regressions importantas.
Estructura d'una seuva
[modificar | Modificar lo còdi]Aubre
[modificar | Modificar lo còdi]S'es pas l'unic compausant d'una seuva, l'aubre n'es un constituent indispensable. Es un vegetau lignós qu'a una durada de vida lònga, sovent superiora a un sègle, e una autor de mai de 5 mètres[9]. Es organizat a l'entorn d'un aisse vegetau fòrça lignificat que pòrta lei brancas, lei ramèus e lei brots e que permet de lei mantenir en autor per captar lo raionament solar[10]. Aquela competicion per l'accès a la lutz es un element fondamentau de l'organizacion d'una seuva car a dictat l'evolucion e la reparticion deis espècias entraïnant la formacion de mai d'un ròdol ecologic.
Organizacion orizontala
[modificar | Modificar lo còdi]L'organizacion orizontala d'una seuva va de l'auriera a la seuva prefonda. Aquelei mitans son caracterizats per una aumentacion progressiva de l'autor dau cubèrt vegetau. Varian segon la natura de la seuva e de la topografia locala. Pasmens, se lei condicions o permèton, se tròban lei zònas seguentas :
- l'ausiera es lo limit entre la seuva e lo mitan exterior (pradariá, savana...). L'accès a la lutz i es sovent aisat, çò que permet lo desvolopament d'una vegetacion bassa facha de boissons, d'aubrilhons e d'aubres joves.
- la zòna deis aubres de creissença rapida vèn normalament après l'ausiera se la seuva es en extension. Assosta d'aubres relativament joves que son encara dins una fasa de desvolopament rapid. La competicion per l'accès a la lutz es fòrça violenta entre lei diferenteis vegetaus e lo mitan es en cors de sarradura.
- la seuva prefonda (ò seuva interiora) es definida per l'alunchament de l'ausiera e per la preséncia d'aubres maturs formant una canopèa. Es lo mitan de vida dei espècias forestieras. La preséncia d'una vegetacion bassa i es possibla mai pas sistematica.
-
Fotografia de l'ausiera d'una seuva amb sa vegetacion bassa. -
Fotografia de l'ausiera d'una seuva amb un grop d'aubres en creissença. -
Fotografia d'una zòna assostant d'aubres joves en cors de desvolopament. -
Fotografia de la canopèa d'una seuva prefonda. -
Fotografia d'una seuva prefonda dempuei lo sòu. -
Fotografia d'una seuva prefonda.
.JPG)
.jpg)
.JPG)
Organizacion verticala
[modificar | Modificar lo còdi]L'organizacion verticala d'una seuva compren dos espacis ben distints que son lo sector sosterranh e lo sector aerian. Lo premier es generalament de divèrsei jaç d'umús que recuebron lo substrat rocassós. Es lo mitan d'expansion dei rets de racinas e dei micèlis fongics. Son espessor varia fòrça segon la richessa organica de la seuva e la topografia. Lei jaç d'umús son ansin pus espés dins lei regions eqüatorialas e dins lei vaus.
Per la partida aeriana, se destria normalament quatre estancis :
- la superficia dau sòu es lo domeni dei mossas. Organismes simples, son adaptadas ai mitans umids mai son capablas de subreviure a de periòdes de secaressa lòngs.
- lo premier mètre au dessüs dau sòu es la zòna de desvolopament deis èrbas. Dins mai d'una seuva, aquel estanci es reduch car leis aubres capitan d'eliminar la concurréncia deis èrbas (accès limitat a la lutz, acidificacion dau sòu...).
- au dessüs deis èrbas, se tròba l'estanci dei boissons e deis aubrilhons. Coma lo nivèu deis èrbes, sa preséncia es pas sistematica car leis aubres capitan sovent de l'eliminar.
- lo nivèu deis aubres es caracterizat per l'establiment d'un important cubèrt vegetau, format per lei brancas e lei fuelhas, dich canopèa. Permet ais aubres d'obtenir l'energia solara necessària a son foncionament.
-
Fotografia d'un jaç d'umús forestier. -
-
Fotografia d'un jaç de mossa. -
Fotografia dau nivèu deis èrbas. -
Fotografia dau nivèu deis èrbas dins una seuva de conifèrs. -
Fotografia de la partida bassa de la canopèa. -
Fotografia de la canopèa d'una seuva pluviala.
,_Great_Otway_National_Park,_Californian_Redwoods_--_2019_--_1404.jpg)
Evolucion dins lo temps
[modificar | Modificar lo còdi]Una seuva evoluís dins lo temps en causa de factors multiples mai ò mens liats entre elei. La durada d'aqueu fenomèn varia segon lei regions e lei tipes de seuva. La premiera causa de transformacion es liada a la creissença deis aubres. Una competicion acarnada mena a l'eliminacion deis individús pus febles. Lei subrevivents vènon pus gròs e dominan son environament fins a sa mòrt.
L'afondrament deis aubres pus importants entraïna de duberturas dins lo cubèrt vegetau. Aquò autoriza la creissença de vegetaus novèus. Ben sovent, l'espècia iniciala es remplaçada per una autra que sa creissença es pus lònga. En Occitània, un exemple caracteristic es lo remplaçament progressiu dei pins per de roves dins la seuva mediterranèa. Aquò es la consequéncia de la resisténcia dei granas deis aubres que pòdon subreviure de decennis dins lo sòu. Aqueu cicle se perseguís generalament amb doas ò tres espècias avans de tornar començar.
Dins aquò, de factors exteriors pòdon l'influenciar. Per exemple, lei tempèstas favorizan la casuda deis aubres, çò que favoriza generalament la creissença de la generacion d'aubres seguentas. Dins lo sens invèrs, d'aubres assaian d'empachar lo debanament normau dau cicle. Totjorn dins la seuva mediterranèa, es lo cas dau pin d'Alèp que favoriza leis incendis que li permèton de colonizar lo mitan gràcias a sa creissença rapida[11]. Enfin, de malautiás (virús, bolets... etc.) son de còps susceptiblas de trebolar l'evolucion normala d'una seuva en demenissent una populacion vegetala donada.
Ecosistèmas forestiers e ròtle ecologic dei seuvas
[modificar | Modificar lo còdi]Una resèrva de biodiversitat
[modificar | Modificar lo còdi]
Lei seuvas son de resèrvas importantas de biodiversitat. En particular, lei seuvas tropicalas umidas concentrarián 80% de la biodiversitat terrèstra recensada[12]. De mai, dins leis autrei regions, assostan sovent la màger part de la fauna e de la flòra locala. Aquela richessa s'explica per la produccion de vegetaus, gràcias a la fotosintèsi, que mena a la formacion d'una gròssa quantitat de matèria organica que sèrv de supòrts a d'ecosistèmas fòrça diversificats[13]. La multiplicacion dei ròdols ecologics permesa per leis organizacions orizontalas e verticalas dau mitan ò per son evolucion dins lo temps es tanben un factor de diversificacion dau vivent.
Fixacion dau carbòni
[modificar | Modificar lo còdi]Dins lo quadre de la regulacion dau clima mondiau, l'ensemble dei seuvas tèn un ròtle important de fixacion d'una importanta quantitat de carbòni. D'efiech, durant sa creissença, un vegetau utiliza lo dioxid de carbòni atmosferic per trobar lo carbòni necessari a la fabricacion dei teissuts organics[14]. Ansin, un aubre en creissença capta dau dioxid de carbòni qu'es, per la perseguida, liberat durant sa decomposicion. Pasmens, se lo bilanç carbòni d'aqueu mecanisme es teoricament neutre, la deforestacion en cors trebola l'equilibri en permetent a una partida dau dioxid de carbòni normalament present dins lei vegetaus de renfòrçar lo rescaufament climatic. Dins lo sens invèrs, la reconstitucion de seuvas disparegudas es vista coma un mejan per fixar una fraccion dau dioxid de carbòni e alentir l'aumentacion dei temperaturas (concèpte dau « potz de carbòni »[15]).
Accion sus lo cicle de l'aiga
[modificar | Modificar lo còdi]Lei seuvas an una accion regulatritz sus lo cicle de l'aiga, principalament gràcias ai jaç d'umús que son capables de retenir de quantitats fòrça importantas d'aiga. En particular, dins lei vaus, lei pendís boscats pòdon limitar la formacion deis inondacions. Per exemple, en Occitània, la desforestacion dins la vau de Durença i entraïnèt de vengudas deis aigas fòrça grèvas durant lo sègle XIX. Un autre efiech major deis espacis forestiers sus l'aiga es sa capacitait de la purificar gràcias a la fixacion ò a l'absorpcion de certaneis elements quimics per lo teissut vegetau ò lei microorganismes sosterranhs. Enfin, dins lei regions somesas a de tombadas de nèu, lei fulhatges alentisson la fonda, çò que permet ai rius e ai fònts d'aver un debit pus regular.
Proteccion dei sòus còntra l'erosion
[modificar | Modificar lo còdi]En causa de son accion sus lo rajament de l'aiga, lei seuvas an un ròtle important dins la proteccion dei sòus còntra l'erosion. Dins lei regions montanhosas ò valonadas, permèton de redurre lei riscs de colada de fanja ò de casuda de blòts rocassós. D'ivèrn, dins lei meteissei zònas, leis aubres pòdon tanben permetre d'estabilizar lei jaç de nèus e donc de demenir lo risc d'avalancas.
Dins lei regions de dunas, l'existéncia ò la plantacion de seuvas fan partida dei mejans tradicionaus per fixar l'arena. Aqueu metòde es fòrça utilizat en Sahèl per protegir leis oasís ò assaiar de blocar l'avançada dau desèrt vèrs lo sud. En Occitània, es de còps utilizat per estabilizar lei dunas litoralas dins lei parçans atlantics.
Tipes e reparticion mondiala dei seuvas
[modificar | Modificar lo còdi]Tipes principaus de seuva
[modificar | Modificar lo còdi]Seuvas primàrias e segondàrias
[modificar | Modificar lo còdi]Existís diferents tipes de seuva que son definits segon lei caracteristicas generalas de la vegetacion e segon l'influéncia de l'accion umana sus lo foncionament deis ecosistèmas forestiers. Regardant aqueu segond ponch, lei seuvas pauc, ò jamai, treboladas per l'òme son dichas primàrias. Principalament situadas dins lei regions tropicalas e subpolaras, son de resèrvas importantas de biodiversitat. Pasmens, son fòrça menaçadas per la desforestacion. Leis autrei seuvas son dichas segondàrias. Foguèron plantadas après la fin de l'Edat Mejana. Se son de còps tornadas venir d'espacis ben diversificats, an pasmens una richessa environamentala pus febla[16].
La seuva boreala
[modificar | Modificar lo còdi]
La seuva boreala (ò taiga) es un tipe de bòscs liats ai climas subartics que se tròban principalament en Siberia, en Canadà e en Alaska au nòrd dau 60en parallèl. Es principalament compausada de conifèrs adaptats ai condicions frejas e ai sòus acids coma de mèuses, de serentas, de pins e de saps. Dins aquò, lei fuelhós pòdon tanben s'i desvolopar a proximitat dei rius ò dins lei tombadís.
En causa de son implantacion dins de regions pauc pobladas, una partida non negligiblas de la taiga èra pas encara estada esplechada per l'óme. Pasmens, aqueu mitan es fòrça vulnerable au rescaufament climatic que favoriza leis incendis. Per exemple, lei seuvas borealas russas aurián perdut en mejana 1,4 milions d'ectaras cada an entre 2000 e 2013.
Seuvas temperadas
[modificar | Modificar lo còdi]
Lei seuvas temperadas son un ensemble de bòscs situats dins lei regions temperadas. Lei fuelhós predominan generalament dins aquelei biòmas car l'evapotranspiracion i es un mejan fòrça util de refrejament durant la sason cauda. Una autra caracteristica d'aquelei seuvas es l'influéncia de l'òme sus son organizacion. D'efiech, entre lei sègles XVI e XIX, la màger part sei seuvas temperadas primàrias foguèron destruchas per produrre de fusta ò de lenha.
Lo tipe de bòsc pus caracteristic dei zònas temperadas es probablament la seuva temperada de fuelhós. Principalament presenta en Euròpa, dins la mitat orientala deis Estats Units e en China Orientala, es formada d'aubres que perdon sei fuelhas cada ivèrn. La seuva temperada de resinós es un biòma pus rar que s'observa principalament dins lei regions montanhosas, especialament dins lei Montanhas Rocosas, dins certanei regions d'Imalaia, en Siberia, dins leis Aups e dins lei Carpats. De còps, de mesclas entre conifèrs e fuelhós pòdon formar de seuvas temperadas mixtas.
Seuva mediterranèa
[modificar | Modificar lo còdi]
La seuva mediterranèa se tròba principalament dins lo bacin mediterranèu e dins lo sud-oèst d'Austràlia. Es formada d'una vegetacion relativament bassa qu'es adaptada ai dificultats dau clima mediterranèu (calors fòrtas, secaressa, precipitacions irregularas, vents... etc.). Lei conifèrs e lei fuelhós adaptats a l'ariditat (euse, olivièr...) i predominan. La màger part d'aqueleis espècias presentan d'adaptacions ais incendis li permetent de tornar colonizar rapidament lo mitan (pins, avaus...) ò de resistir ai flamas (suvrier...).
Seuvas tropicalas
[modificar | Modificar lo còdi]
Lei seuvas tropicalas son caracteristicas de la zòna situada entre lei dos tropics. Son capables de resistir a de condicions fòrça umidas mai aquelei que se tròban dins de regions somesas a de climas tropicaus dèvon egalament passar una lònga sason eissucha. Lei dos tipes principaus de seuvas tropicalas son donc la seuva tropicala umida e la seuva tropicala eissucha. La premiera se tròba dins lei regions eqüatorialas onte lei temperaturas e lei precipitacions son importantas tota l'annada. Sempervirenta, constituís la premiera resèrva de biodiversitat de la planeta. Lo segond creis dins lei regions somesas a una alternància marcada entre de sasons umidas e secas, especialament aquelei onte s'observan de fenomèns de monson. Es frequent en America Centrala, dins lo centre de l'America dau Sud, dins la Peninsula Indiana e en Asia dau Sud-Èst.
En mai d'aquelei doas familhas majoras de bòsc, lei regions tropicalas assostan dos autrei tipes de seuva que son pus rars. Lo premier es la seuva tropicala de resinós que se tròba subretot en America Centrala e en Imalaia. Es caracteristic dei regions tropicalas d'altitud. Lo segond es la mangròva (ò seuva inondada). Es definit per la preséncia fòrça importanta d'aiga dins lo mitan, çò qu'a necessitat lo desvolopament d'evolucions especificas de part deis aubres (racinas aerianas, resisténcia a la salinitat... etc.). Se desvolopa generalament dins lei regions litoralas ò lòng dei rius.
Reparticion mondialas dei seuvas
[modificar | Modificar lo còdi]
Au començament dau sègle XXI, lei seuvas mondialas cubrián aperaquí 31% de la superficia dei continents. Pasmens, lor implantacion es fòrça inegala e dins 64 país, lo cubèrt forestier aviá una estenduda inferiora a 10% dau territòri nacionau. De mai, la superficia ocupada per de seuvas es en regression en causa de la desforestacion dins lei regions tropicalas.
D'una maniera generala, lei seuvas pus importantas se tròban dins lei regions subarticas e tropicalas. Lei pus estendudas son ansin la taiga de Siberia e la Seuva Amazonica. L'evolucion dei cubèrts forestiers varia fòrça segon lei regions. Es en aumentacion fòrta en Asia Orientala e estable dins lei regions temperadas. En revènge, conoís una regression importanta en America Latina, en Africa e en Asia dau Sud-Èst. Au nivèu mondiau, la regression dei bòscs es donc relativament limitada (-3% entre 1990 e 2005). Dins aquò, aquela chifra permet pas de representar la destruccion de zònas primàrias dins lei regions tropicalas e lor remplaçamebt per de seuvas monoespècias destinadas a la silvicultura.
| Region | 1990 | 2000 | 2005 | 2010 | 2015 | Evolucion 1990-2015 |
| America dau Nòrd | 720 487 | 719 197 | 719 419 | 722 523 | 723 207 | +0,4% |
| America Centrala | 26 995 | 23 448 | 22 193 | 21 010 | 20 250 | -25,0% |
| Caribas | 5 017 | 5 913 | 6 341 | 6 745 | 7 195 | +43,4% |
| America dau Sud | 930 814 | 890 917 | 868 611 | 852 133 | 842 011 | -9,5% |
| Euròpa | 994 271 | 1 002 302 | 1 004 147 | 1 013 572 | 1 015 482 | +2,1% |
| Africa dau Nòrd | 39 374 | 37 692 | 37 221 | 37 055 | 36 217 | -8,0% |
| Africa Orientala e Australa | 319 785 | 300 723 | 291 712 | 282 519 | 274 786 | -14,1% |
| Africa Centrala e Occidentala | 346 581 | 332 407 | 325 746 | 318 708 | 313 000 | -9,7% |
| Asia Centrala | 39 909 | 40 452 | 42 427 | 42 944 | 43 511 | +9,0% |
| Asia Orientala | 209 198 | 226 815 | 241 841 | 250 504 | 257 047 | +22,9% |
| Asia dau Sud | 319 615 | 298 645 | 296 600 | 295 958 | 292 804 | -8,4% |
| Oceania | 176 825 | 177 640 | 176 485 | 172 002 | 173 524 | -1,9% |
| TOTAL | 4 128 269 | 4 055 622 | 4 032 763 | 4 015 673 | 3 999 134 | -3,1% |
Causas de la desforestacion
[modificar | Modificar lo còdi]La desforestacion designa una disparicion duradissa d'un espaci boisat. Se pòu aver de causas naturalas dins lo quadre de la migracion dei seuvas ò de lor evolucion dins lo temps, es uei subretot un fenomèn d'origina umana que menaça l'equilibri de mai d'un ecosistèma. Sei causas son variadas : eissartatge agricòla ò minier, creissença dei zònas urbanas, construccion d'infrastructuras, silvicultura mau mestrejada, pollucion... etc. Pasmens, es a s'agravar en causa dau desvolopament deis agrocarburants e de l'òli de palma que demandan de superficias agricòlas importantas. De mai, dins mai d'un país, la desforestacion es a la basa d'una partida de l'economia locala, çò que complica la lucha còntra lo fenomèn.
Un exemple illustrant aquela integracion de la desforestacion dins l'economia pòu s"observar en Brasil. D'efiech, dins aqueu país, lo norrigatge es una activitat esportatritz importanta, generalament tenguda per de proprietaris influents que fan partida de l'elèit economic ò politic. An donc la possibilitat de cremar de partidas de la seuva per i crear de pasquiers. Pasmens, coma lei sòus locaus son rapidament atacats per l'erosion, lo procès es de repetir regularament. Dins certaneis endrechs, es ajudat per de populacions de païsans paures que s'ocupan de brutlar la seuva per i installar de cultura de brutladis. Puei, après dos ò tres ans, son obligats per l'erosion de desplaçar sei camps que son remplaçadas per de pasturgatges[17].
Aspèctes economic e juridic
[modificar | Modificar lo còdi]Esplecha economica
[modificar | Modificar lo còdi]Lei seuvas son una ressorsa economica. Lo produch principau qu'es eissit de lor esplecha es la fusta que demòra una matèria premiera importanta dins lei sectors de la construccion e de la produccion d'energia. L'interès deis autrei ressorsas forestieras varia mai segon lei luòcs e leis epòcas. Uei, certanei plantas medicinalas pòdon aver una valor non negligibla coma fònt de principis actius malaisats de produrre artificialament. En revènge, leis autrei produchs forestiers (caça, fruchs, bolets...) son venguts de bens mens importants. Enfin, lei caractèrs estetics e ecologics dei bòscs an tanben aquistat una importància novèla dempuei la segonda mitat dau sègle XX amb lo desvolopament dau torisme de massa.
Regim juridic e proteccion
[modificar | Modificar lo còdi]En causa de son importància economic, lei seuvas son l'objècte d'una proteccion especiala dempuei l'Antiquitat. Per exemple, en Euròpa Occidentala, lei drechs de caça èran estrictament limitats per lo poder senhorau. Dins la societat modèrna, mai d'un país reglementa l'esplecha dei seuvas e a més en plaça de programas de sauvament (creacion de pargues nacionaus, classament... etc.). De mai, amb l'agravament dau rescaufament public, la desforestacion es tanben vista d'un biais fòrça negatiu per l'opinion publica dins un nombre important de país.
Annèxas
[modificar | Modificar lo còdi]Liames intèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Lo Congrès Permanent de la Lenga Occitana, Dicod'Òc, cèrca « forêt », consultat lo 19 de març de 2021, [1].
- ↑ (oc) de Cantalausa, Joan. Diccionari general occitan: a partir dels parlars lengadocians, p. 495, 902. ISBN 2-912293-04-9.
- ↑ Institut d'Estudis Aranesi-Acadèmia Aranesa dera lengua occitana. Vocabulari ortografic de l’estandard de la lenga occitana (en occitan) [1a. ed. novembre de 2019]. ISBN 978-84-09-13866-1. «Forèst»
- ↑ (en) W. Goldring, « The oldest known petrified forest », Sci. Mthly, 1927, 24 : 514–529.
- ↑ (en) W. E.Stein e F.M Hueber, « The anatomy of Pseudosporochnus: P.hueberi from the Devonian of New York », Rev. Palaeobot. Palynol., vol. 60, n° 3-4, 25 de setembre 1989, pp. 311–359.
- ↑ (en) A.C. Scott e W.G. Chaloner, « The earliest fossil conifer from the Westphalian B of Yorkshire », Proceedings of the Royal Society of London, 220B, 1983, pp. 163-182.
- ↑ (fr) Nicolas Sauvion, Paul-André Calatayud, Denis Thiéry e Frédéric Marion-Poll, Interactions insectes-plantes, Éditions Quae, 2013, p. 556.
- ↑ (en) S. Sahney, M.J Benton e H.J Falcon-Lang, « Rainforest collapse triggered Pennsylvanian tetrapod diversification in Euramerica », Geology, vol. 38, n°12, 2010, pp. 1079–1082.
- ↑ L'Organizacion dei Nacions Unidas per l'alimentacion e l'agricultura a fixat lo limit a 5 m dins lei país en desvolopament e a 7 m dins lei país desvolopats.
- ↑ (en V. Lowman, H. Rinker e H. Bruce, Forest Canopies, Academic Press, 2004, p. 119.
- ↑ Per resistir a aquela estrategia, d'autreis espècias an desvolopat de mejans de defensa còntra lo fuòc (rusca dau suvrier, retsde racinas sosterranhas...).
- ↑ (fr) Dominique Louppe e Gilles Mille, Mémento du forestier tropical, Quae, 2015, p. 359.
- ↑ Per exemple, sus un ectara de seuva temperada de fuelhós, tomban cada an entre doas e tres tonas de fuelhas mòrtas qu'alimentan leis ecosistèmas sosterranhs.
- ↑ En mejana, 1 m3 de fusta contèn l'equivalent de 1,5 t de dioxid de carbòni.
- ↑ Pasmens, l'eficacitat de l'idèa es pas encara ben clara. D'efiech, se la creissença d'una seuva absorbís de quantitats importantas de dioxid de carbòni, lo cubèrt vegetau es sovent pus sorn que lo sòu. Òr, aquela caracteristica favoriza l'absorpcion dau raionament solar, çò qu'es una autra causa dau rescaufament. Un autre problema es lo nombre, ben sovent tròp reduch, d'espècias inicialament integradas dins aquelei seuvas.
- ↑ Per exemple, en Occitània, dominan totjorn d'espècias d'aubres selecionnadas per son potenciau economic ò estrategic.
- ↑ Dins certanei regions, lo desplaçament dei païsans es la causa de conflictes sociaus car lei norriguiers esitan pas d'utilizar la violéncia.