Isotopen van mangaan
Het chemisch element mangaan (Mn), met een atoommassa van 54,938045(5) u, bezit 1 stabiele isotoop: 55Mn. De overige 25 radio-isotopen zijn onstabiel en hebben een relatief korte halveringstijd (de meeste minder dan een seconde).
De kortstlevende isotoop van mangaan is 45Mn, met een halfwaardetijd van minder dan 70 nanoseconden. De langstlevende is 53Mn, met een halfwaardetijd van 3,74 miljoen jaar.
Mangaan behoort tot de elementen waarvan verondersteld wordt dat zij vlak voor een supernova gevormd worden. De vorming van ijzer (het element rechts van mangaan in het periodiek systeem) is de uiteindelijke doodsteek voor een ster, omdat dit element de meest stabiele kern van alle elementen heeft.
Mangaan-53
[bewerken | brontekst bewerken]Mangaan-53 (53Mn) komt in zeer kleine hoeveelheden voor op Aarde, door de interactie van ijzer (voornamelijk de isotoop 52Fe) in gesteenten met kosmische straling.[1] De isotoop kan gedetecteerd worden met behulp van massaspectrometrie.
De isotoop vervalt via elektronenvangst naar chroom-53:[2]
Als dusdanig kan dit verval gebruikt worden in de geochronologie ter datering van gesteenten en sedimenten. Verder wordt het gebruikt als bewijs voor de nucleosynthetische processen vlak voor het ontstaan van het zonnestelsel.
Overzicht
[bewerken | brontekst bewerken]Nuclide | Z (p) | N (n) | Isotopische massa (u) | Halveringstijd | Radioactief verval | VP | Kernspin | Isotopische verhouding (molfractie) |
Natuurlijk voorkomen (molfractie) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Excitatie-energie | |||||||||
44Mn | 25 | 19 | 44,00687(54) | < 105 ns | p | 43Cr | (2−) | ||
45Mn | 25 | 20 | 44,99451(32) | < 70 ns | p | 44Cr | (7/2−) | ||
46Mn | 25 | 21 | 45,98672(12) | 37(3) ms | β+ (78%) | 46Cr | (4+) | ||
β+, p (22%) | 45V | ||||||||
β+, α (< 1%) | 42Ti | ||||||||
β+, 2p (< 1%) | 44Ti | ||||||||
46mMn | 150(100) keV | 1 ms | β+ | 46Cr | 1− | ||||
47Mn | 25 | 22 | 46,97610(17) | 100(50) ms | β+ (96,6%) | 47Cr | 5/2− | ||
β+, p (3,4%) | 46V | ||||||||
48Mn | 25 | 23 | 47,96852(12) | 158,1(22) ms | β+ (99,71%) | 48Cr | 4+ | ||
β+, p (0,027%) | 47V | ||||||||
β+, α (6 × 10−4%) | 44Ti | ||||||||
49Mn | 25 | 24 | 48,959618(26) | 382(7) ms | β+ | 49Cr | 5/2− | ||
50Mn | 25 | 25 | 49,9542382(11) | 283,29(8) ms | β+ | 50Cr | 0+ | ||
50mMn | 229(7) keV | 1,75(3) min | β+ | 50Cr | 5+ | ||||
51Mn | 25 | 26 | 50,9482108(11) | 46,2(1) min | β+ | 51Cr | 5/2− | ||
52Mn | 25 | 27 | 51,9455655(21) | 5,591(3) d | β+ | 52Cr | 6+ | ||
52mMn | 377,749(5) keV | 21,1(2) min | β+ (98,25%) | 52Cr | 2+ | ||||
IT (1,75%) | 52Mn | ||||||||
53Mn | 25 | 28 | 52,9412901(9) | 3,74(4) × 106 jaar | EV | 53Cr | 7/2− | ||
54Mn | 25 | 29 | 53,9403589(14) | 312,03(3) d | EC 99,99% | 54Cr | 3+ | ||
β− (2,9 × 10−4%) | 54Fe | ||||||||
β+ (5,76 × 10−7%) | 54Cr | ||||||||
55Mn | 25 | 30 | 54,9380451(7) | stabiel | 5/2− | 1,0000 | |||
56Mn | 25 | 31 | 55,9389049(7) | 2,5789(1) uur | β− | 56Fe | 3+ | ||
57Mn | 25 | 32 | 56,9382854(20) | 85,4(18) s | β− | 57Fe | 5/2− | ||
58Mn | 25 | 33 | 57,93998(3) | 3,0(1) s | β− | 58Fe | 1+ | ||
58mMn | 71,78(5) keV | 65,2(5) s | β− (> 99,9%) | 58Fe | (4)+ | ||||
IT (< 0,1%) | 58Mn | ||||||||
59Mn | 25 | 34 | 58,94044(3) | 4,59(5) s | β− | 59Fe | (5/2)− | ||
60Mn | 25 | 35 | 59,94291(9) | 51(6) s | β− | 60Fe | 0+ | ||
60mMn | 271,90(10) keV | 1,77(2) s | β− (88,5%) | 60Fe | 3+ | ||||
IT (11,5%) | 60Mn | ||||||||
61Mn | 25 | 36 | 60,94465(24) | 0,67(4) s | β− | 61Fe | 5/2− | ||
62Mn | 25 | 37 | 61,94843(24) | 671(5) ms | β− (> 99,9%) | 62Fe | (3+) | ||
β−, n (< 0,1%) | 61Fe | ||||||||
62mMn | 0(150) keV | 92(13) ms | (1+) | ||||||
63Mn | 25 | 38 | 62,95024(28) | 275(4) ms | β− | 63Fe | 5/2− | ||
64Mn | 25 | 39 | 63,95425(29) | 88,8(25) ms | β− (> 99,9%) | 64Fe | (1+) | ||
β−, n (< 0,1%) | 63Fe | ||||||||
64mMn | 135(3) keV | > 100 µs | |||||||
65Mn | 25 | 40 | 64,95634(58) | 92(1) ms | β− (> 99,9%) | 65Fe | 5/2− | ||
β−, n (< 0,1%) | 64Fe | ||||||||
66Mn | 25 | 41 | 65,96108(43) | 64,4(18) ms | β− (> 99,9%) | 66Fe | |||
β−, n (< 0,1%) | 65Fe | ||||||||
67Mn | 25 | 42 | 66,96414(54) | 45(3) ms | β− | 67Fe | 5/2− | ||
68Mn | 25 | 43 | 67,96930(64) | 28(4) ms | |||||
69Mn | 25 | 44 | 68,97284(86) | 14(4) ms | 5/2− |
Overzicht van isotopen per element
[bewerken | brontekst bewerken]1 | 18 | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | H | 2 | Periodiek systeem | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | He | |||||||||
2 | Li | Be | De links verwijzen naar isotopen per element | B | C | N | O | F | Ne | |||||||||
3 | Na | Mg | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Al | Si | P | S | Cl | Ar |
4 | K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr |
5 | Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe |
6 | Cs | Ba | ↓ | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn |
7 | Fr | Ra | ↓↓ | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Nh | Fl | Mc | Lv | Ts | Og |
Lanthaniden | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | |||
Actiniden | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr |
- (en) R.B. Firestone, S.Y. Frank Chu & C.M. Baglin (1999) - Table of Isotopes (online versie van de cd-rom)
- (en) G. Audi, A.H. Wapstra, C. Thibault, J. Blachot & O. Bersillon (2003) - The NUBASE evaluation of nuclear and decay properties, Nuclear Physics A, 729, pp. 3-128
- (en) J.R. de Laeter, J.K. Böhlke, P. De Bièvre, H. Hidaka, H.S. Peiser, K.J.R. Rosman & P.D.P. Taylor (2003) - Atomic weights of the elements. Review 2000 (IUPAC Technical Report), Pure and Applied Chemistry, 75 (6), pp. 683–800
- (en) M.E. Wieser (2006) - Atomic weights of the elements 2005 (IUPAC Technical Report), Pure and Applied Chemistry, 78 (11), pp. 2051–2066
- (en) David R. Lide (2004) - CRC Handbook of Chemistry and Physics (85th ed.), hoofdstuk 11, CRC Press - ISBN 978-0849304859
- ↑ (en) J. Schaefer, T. Faestermann, G.F. Herzog, K. Knie, G. Korschinek, J. Masarik, A. Meier, M. Poutivtsev, G. Rugel, C. Schlüchtere, F. Serifiddin & Gisela Winckler (2006) - Terrestrial manganese-53 — A new monitor of Earth surface processes, Earth and Planetary Science Letters 251 (3-4), pp. 334–345
- ↑ (en) WolframAlpha