1970
| Historio 19ma yarcento  20ma 21ma yarcento
|
| Yardeki: 1900a • 1910a • 1920a • 1930a • 1940a |
| Yari: 1901 • 1902 • 1903 • 1904 • 1905 |
La yaro 1970 (MCMLXX per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye jovdio segun Gregoriala kalendario. Ol esis la 970ma yaro di la duesma yarmilo, la 70ma yaro di la 20ma yarcento, e la 1ma yaro di la yari 1970a.
Eventi
[redaktar | redaktar fonto]- 11ma di februaro - Japonia lansas lua unesma artificala satelito, Ohsumi.
- 11ma di aprilo - Nefortunoza kosmonavo Apollo 13 sendesas aden kosmo.
- 13ma di aprilo - Acidento di tanko di oxo obligas la halto di la misiono Apollo 13.
- 17ma di aprilo - Apollo 13 retroflugas adsur Tero.
- 24ma di aprilo - Popul-Republiko Chinia lansas sua unesma artificala satelito.
- 20ma di septembro - Senkrua kosmoprobilo Sovietiana Luna 16 venas en la Luno por kolektar roki.[1]
- 21ma di septembro - Sovietiana kosmoprobilo Luna 16 lansas su de la surfaco de la luno, por retrovoyajar a Tero kun specimeno di sulo.
- 12ma di decembro - Kosmosondilo Uhuru lansesas.
- 15ma di decembro - Kosmonavo Venera 7 atingas la surfaco di Venuso.
- 10ma di aprilo - Paul McCartney anuncas ke ilu livis la grupo The Beatles.[2]
- 10ma di marto - Milito di Vietnam: kapitano Ernest Medina akuzesas pri milito-krimino pro la masakro di My Lai.
- 15ma di marto til la 13ma di septembro - En Osaka, Japonia eventas l'universala expozo Expo'70.
- 28ma di marto - Ye 23:02 kloki, Ter-tremo kun forteso 7.2 che skalo di Richter frapas westala Turkia,[3] e produktas 1086 morti e 1260 plusa homi vundita. Che urbo Gediz, plura mil homi perdas hemi. Gediz pose konstruktesos ye nova loko, 7 km fore del antea loko.
- 29ma di aprilo - Usa invadas Kambodja pro chasar Vietkongi. Intensa protesti kontre milito eventas en Usa.
- 12ma di septembro - Militanti de la Fronto Populala pri la Liberigo di Palestina (FPLP) explozas tri kidnapita avioni che dezerto di Jordania, di qui du kaptesis ye la 6ma di septembro ed 1 ye la 9ma di septembro. Nula gajo-homi mortigesas o vundesas.[4]
- 22ma di septembro - Tunku Abdul Rahman renuncas kom chefministro di Malaizia.
- 12ma di novembro - Ciklono Bhola frapas Bangladesh e produktos til 500 000 morti.[5]
- 1ma di decembro - Popul-Demokrata Republiko Yemen kreesas.
- 9ma di januaro - Interna milito di Nigeria: Owerri, chef-urbo di Biafra, kaptesas da Nigeriana trupi.
- 15ma di januaro - Interna milito di Nigeria: Biafra kapitulacas ed anexesas itere a Nigeria.
- 2ma di marto - Rhodezia deklaras su republiko, e ruptas kun Britaniana monarkio.
- [[24ma di aprilo - Gambia divenas republiko.
- 17ma di mayo - En Maroko, Thor Heyerdahl hisas segli di Ra 2ma pro voyajar tra Atlantiko.
- 6ma di julio - Interna milito finas en Nigeria. Pos 3-yara milito, Biafra vinkesas.
- 21ma di julio - En Egiptia, che Assuan, l'aquobarilo kompleteskas.
- 20ma di oktobro - Siad Barre deklaras ke Somalia esas socialista stato.
- 20ma di aprilo - Cancún fondesas en Mexikia.
- 4ma di mayo - Polico di Ohio, Usa, pafas kontre studenti dil universitato Ken State, qui protestis kontre milito di Vietnam. Quar studenti mortigesas.[6]
- 9ma di mayo - Cirkume 100 mil personi protestas en Usa kontre la milito di Vietnam.
- 11ma di mayo - Violentoza tornado frapas Lubbock, Texas, e produktas 26 morti.
- 31ma di mayo - Mondala Kupo di Futbalo komencas en Mexikia. En la finala partio Brazilia vinkas, e recevas trofeo Jules Rimet.
- 17ma di oktobro - Sep dii pos ilua kapto, la kadavro di Kanadana politikisto Pierre Laporte trovesas.
- 18ma di novembro - Usana kemiisto Linus Pauling informas pri lua analizo, ke vitamino C preventas ed analgezias gripo.
- 1ma di februaro - En Arjentinia, du treni kolizionas proxim la staciono Benavídez, che la provinco Buenos Aires. L'acidento produktas 236 morti, esante la maxim mala ferovoyala acidento de la historio Arjentiniana.[7]
- 22ma di februaro - Guyana divenas republiko.
- 4ma di mayo - En Arjentinia, prezidanto Juan Carlos Onganía signatas la "lego kontre terorismo", qua establisas mortopuniso por personi qui praktikus kidnapi, sedicii ed altra krimini.[8]
- 31ma di mayo - Ter-tremo kun forteso 7,9 che skalo di Richter frapas la regiono Áncash en Peru, e produktas de 66 794 til 70 000 morti. La terglitado enterigas l'urbeto Yungay.[9]
- 24ma di oktobro - Salvador Allende elektesas prezidanto di Chili.
- 4ma di junio - Tonga nedependanteskas de Unionita Rejio.
- 10ma di oktobro - Fidji nedependanteskas.
Naski
[redaktar | redaktar fonto]- 8ma di januaro - Võ Thị Ánh Xuân, Vietnamana politikistino
- 13ma di januaro - Marco Pantani, Italiana biciklisto (m. 2004)
- 12ma di januaro - Zack de la Rocha, Usana muzikisto, kantisto e kompozisto (Rage Against the Machine)
- 14ma di januaro - Liesbeth Zegveld, Nederlandana advokatino e profesorino pri yuro
- 3ma di februaro - Warwick Davis, Britanian aktoro
- 6ma di februaro - Radim Barchánek, Chekoslovakiana e Cheka hokeisto
- 14ma di februaro - Simon Pegg, Britanian aktoro
- 5ma di marto - Milan Antoš, Chekoslovakiana e Cheka hokeisto
- 5ma di marto - Aleksandar Vučić, chefministro e prezidanto di Serbia
- 5ma di marto - John Frusciante, Usana muzikistulo (Red Hot Chili Peppers)
- 6ma di marto - Chris Broderick, Usana muzikisto (Megadeth)
- 18ma di marto - Queen Latifah, Usana kantistino
- 24ma di marto - Lara Flynn Boyle, Usan aktorino
- 26ma di marto - Siarhiey Skakun, Bielorusa tenisistulo
- 27ma di marto - Leila Pahlavi, princino di Iran (m. 2001)
- 31ma di marto - Alenka Bratušek, chefministrino di Slovenia
- 15ma di mayo - Frank de Boer, Nederlandana futbalisto
- 8ma di aprilo - Andrej Plenković, chefministro di Kroatia
- 11ma di aprilo - Radek Bělohlav, Chekoslovakiana e Cheka hokeisto
.jpg)
- 18ma di aprilo - Saad Hariri, chefministro di Libano
- 19ma di aprilo - Kelly Holmes, Britanian atletino pri 800-metra e 1500-metra kurado
- 29ma di aprilo - Andre Agassi, Usana tenisistulo
- 29ma di aprilo - Uma Thurman, Usan aktorino
- 3ma di mayo - Def Rhymz, Surinamana-Nederlandana muzikisto (m. 2024)
- 4ma di mayo - Karla Homolka, Kanadana krimininto
- 16ma di mayo - Gabriela Sabatini, Arjentiniana tenisistino
- 18ma di mayo - Tina Fey, Usan aktorino
- 20ma di mayo - Ömürbek Babanov, Kirgiziana politikisto
- 20ma di mayo - Hengameh Ghaziani, Iranana cinem-aktorino
.jpg)
- 22ma di mayo - Naomi Campbell, Angla manekino ed aktorino
- 7ma di junio - Cafu, Braziliana futbalisto
- 24ma di junio - David Fernández Ortiz, Hispana komediisto
- 17ma di julio - Gavin McInnes, Kanadana skriptisto e politikala komentisto
- 2ma di julio - Monie Love, Angla muzikistino
- 23ma di julio - Saulius Skvernelis, chefministro di Lituania
- 30ma di julio - Dean Edwards, Usan aktoro
- 13ma di agosto - Alan Shearer, Angla futbalisto
- 23ma di agosto - River Phoenix, Usana cinem-aktoro (m. 2003)
_(cropped).jpg)
- 25ma di agosto - Claudia Schiffer, Germana beleso-manekino
- 31ma di agosto - Nikola Gruevski, chefministro di Norda Macedonia
- 1ma di septembro - Padma Lakshmi, Indian-Usan aktorino
- 4ma di septembro - Igor Cavalera, Braziliana muzikisto (Sepultura)
- 11ma di septembro - Fanny Cadeo, Italian aktorino
- 27ma di septembro - Nyamaagiyn Altanhuyag, Mongoliana boxisto
- 6ma di oktobro - Irina Gerasimyonok, Rusa sporta pafistino
- 8ma di oktobro - Matt Damon, Usan aktoro
- 12ma di oktobro - Miroslav Barus, Chekoslovakiana e Cheka hokeisto
- 22ma di oktobro - Paisi (Yurkov), episkopo di Rusa Ortodoxa Kirko
- 27ma di oktobro - Svetlana Abramova, Rusa atletino pri saltado per stango
- 29ma di oktobro - Philip Cocu, Nederlandana futbalisto
- 7ma di novembro - Marc Rosset, Suisa tenisisto
- 7ma di novembro - Morgan Spurlock, Usana cinematografisto (m. 2024)
- 27ma di novembro - Han Kang, Sud-Koreana skriptistino, Nobel-laureato
- 28ma di novembro - Édouard Philippe, chefministro di Francia
- 13ma di decembro - Võ Văn Thưởng, prezidanto di Vietnam
- 17ma di decembro - Lado Gurgenidze, chefministro di Gruzia
- 22ma di decembro - Ted Cruz, Usana politikisto
- Silvia Dimitrova, Bulgara piktistino
Morti
[redaktar | redaktar fonto]
- 5ma di januaro - Max Born, Germana fizikisto, Nobel-laureato en 1954 (n. 1882)
- 18ma di januaro - David O. McKay, prezidanto dil Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi (n. 1873)
- 29ma di januaro - Lawren Harris, Kanadana piktisto (n. 1885)
- 2ma di februaro - Bertrand Russell, Angla filozofo e logikisto, Nobel-laureato pri paco (n. 1872)[10]
- 16ma di februaro - Francis Peyton Rous, Usana biologiisto, Nobel-laureato (n. 1879)
- 17ma di februaro - Shmuel Yosef Agnon, Israelana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1887)
- 20ma di februaro - João Café Filho, prezidanto di Brazilia (n. 1889)[11]
- 6ma di marto - Wlastimil Hofman, Polona piktisto (n. 1881)
- 8ma di marto - Otto Peltzer, German atleto (n. 1900)
- 28ma di marto - Jules Vignes, Franc anarkiista editero ed Idisto (n. 1884)
- 30ma di marto - Heinrich Brüning, kancelero di Germana (n. 1885)
- 16ma di aprilo - Richard Joseph Neutra, Usan arkitekto (n. 1892)
- 20ma di aprilo - Paul Celan, Rumana-Franca poeto en Germana linguo (n. 1920)
- 26ma di aprilo - Francisco Cunha Leal, chefministro di Portugal (n. 1888)
- 12ma di mayo - Nelly Sachs, Germana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1891)
- 13ma di mayo - William Dobell, Australiana piktisto (n. 1899)
- 1ma di junio - Pedro Eugenio Aramburu, ex-prezidanto di Arjentinia (n. 1903)
- 2ma di junio - Giuseppe Ungaretti, Italiana poeto (n. 1888)
- 5ma di junio - Vicente do Rego Monteiro, Braziliana piktisto (n. 1899)
- 9ma di junio - Rafael Ángel Calderón Guardia, prezidanto di Kosta Rika (n. 1900)
- 11ma di junio - Alexandr Kerenski, Rusa chefministro pos februaral revoluciono (n. 1881)
- 15ma di junio - Henri Queuille, chefministro di Francia (n. 1884)
- 15ma di junio - José de Almada Negreiros, Portugalana skriptisto (n. 1893)
- 21ma di junio - Sukarno, prezidanto di Indonezia (n. 1901)
- 26ma di junio - Leopoldo Marechal, Arjentiniana poeto e novelisto (n. 1900)
- 4ma di julio - Barnett Newman, Usana piktisto (n. 1905)
- 10ma di julio - Bjarni Benediktsson, Islandana politikistulo, ex-chefministro (n. 1908)
- 10ma di julio - Félix Gaillard, chefministro di Francia (n. 1919)
- 13ma di julio - Arthur Charles Miller, Usana fotografo-filmifisto (n. 1895)
- 15ma di julio - José de Almada Negreiros, Portugalana skriptisto (n. 1893)
- 15ma di julio - Eric Berne, Usana psikiatriisto (n. 1910)
- 27ma di julio - António de Oliveira Salazar, diktatoro di Portugal (n. 1889)
- 1ma di agosto - Otto Heinrich Warburg, Germana biologiisto, Nobel-laureato (n. 1883)
- 10ma di agosto - Alexander Gode, Germana linguisto, un ek la kreinti di Interlingua (n. 1906)
- 1ma di septembro - François Mauriac, Franca skriptisto, Nobel-laureato (n. 1885)
- 18ma di septembro - Jimi Hendrix, Usana rock-muzikisto[12] (n. 1942)
- 23ma di septembro - Veno Pilon, Sloveniana piktisto (n. 1896)
- 25ma di septembro - Erich Maria Remarque, Germana skriptisto (n. 1898)
- 28ma di septembro - Gamal Abdel Nasser, prezidanto di Egiptia (n. 1918)
- 28ma di septembro - John Dos Passos, Usana novelisto (n. 1896)
- 4ma di oktobro - Janis Joplin, Usana blues- e rock-kantistino (n. 1943)
- 10ma di oktobro - Édouard Daladier chefministro di Francia (n. 1884)
- 19ma di oktobro - Lázaro Cárdenas del Río, prezidanto di Mexikia (n. 1895)
- 6ma di novembro - Henri Jeanson, Franca jurnalisto (n. 1900)
- 9ma di novembro - Charles de Gaulle, Franca generalo ed prezidanto (1959 til 1969)[13] (n. 1890)
- 15ma di novembro - Boris Eder, Sovietiana gimnastikistulo e cirkal artisto (n. 1894)
- 15ma di novembro - Konstantinos Tsaldaris, chefministro di Grekia (n. 1884)
- 21ma di novembro - Chandrasekhara Venkata Raman, Indiana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1888)
- 23ma di novembro - Yusof bin Ishak, unesma prezidanto di Singapur (n. 1910)
- 25ma di novembro - Yukio Mishima, Japonian aktoro (n. 1925)
- Marcel Pesch, Franc Idisto (n. 1893)
Nobel-premiiziti
[redaktar | redaktar fonto]- Fiziko: Hannes Alfvén, Louis Néel
- Kemio: Luis Federico Leloir
- Fiziologio o Medicino: Bernard Katz, Ulf von Euler, Julius Axelrod
- Literaturo: Alexandr Soljenicin
- Paco: Norman Borlaug
- Ekonomiko: Paul Samuelson
Referi
[redaktar | redaktar fonto]- ↑ 1970: Soviet probe collects moon rock - Publikigita da BBC. URL vidita ye 24ma di julio 2016. Idiomo: Angla.
- ↑ Schaffner, Nicholas:The Beatles Forever. Publikigita da Cameron House. Loko di publikigo: New York. Dato di publikigo: 1977. Pagino/pagini: 135.
- ↑ Kütahya Gediz İlçesi-1970 Gediz Depremi - Publikigita da Kültür Sanat. Idiomo: Turka.
- ↑ 1970: Hijacked jets destroyed by guerrillas - Publikigita da BBC. URL vidita ye 1ma di januaro 2017.
- ↑ NOAA Researcher's Warning Helps Save Lives in Bangladesh - Autoro: Paula Ouderm. Publikigita da National Oceanic and Atmospheric Administration. Dato di publikigo: 6ma di decembro 2007. URL vidita ye 24ma di januaro 2008.
- ↑ What happened on May 4th - This day in History - Publikigita da thepeoplehistory.com. URL vidita ye 3ma di mayo 2015. Idiomo: Angla.
- ↑ El “error de comunicación” que causó la peor tragedia ferroviaria argentina - Publikigita da Clarín. Dato di publikigo: 1ma di februaro 2016. URL vidita ye 27ma di februaro 2020. Idiomo: Hispana.
- ↑ Fonto: Almanaque de Seleções - 1971, seciono O Mundo Dia a Dia. Publikigita en 1971 en Rio de Janeiro, Brazilia.
- ↑ 31, 1970: O mortal terremoto Ancash / Huascaran / deslizamento de terra - Toll: aprox. Mortalidades 70,000 - Publikigita da Terremoto.Report.com. URL vidita ye 4ma di oktobro 2018. Idiomo: Portugalana.
- ↑ Bertrand Russell - British logician and philosopher - Publikigita da Encyclopaedia Britannica. Idiomo: Angla.
- ↑ João Fernandes Campos Café Filho - Publikigita da UOL Educação. URL vidita ye 4ma di marto 2023. Idiomo: Portugalana.
- ↑ 1970: Rock legend Hendrix dies after party - Publikigita da BBC. URL vidita ye 1ma di januaro 2017.
- ↑ 1970: France mourns death of de Gaulle - Publikigita da BBC. URL vidita ye 1ma di januaro 2017. Idiomo: Angla.