Plutino

Kontuz! Ez nahastu termino hau Plutoideekin

Aurkitu ziren lehen plutinoetako batzuk; tamainan, kolorean eta albedoan alderaturik.

Plutinoak Neptunorekiko 3:2 erresonantzian dauden transneptunotar objektuak dira. Honek esan nahi du, gorputz hauek 2 bira egiten dituztela Eguzkiaren inguruan Neptunok hiru egiten dituen aldiro. Horregatik, gorputz hauetako batzuek Neptunoren orbita zeharkatzen badute ere, gasezko erraldoiak ezin ditu grabitazionalki kanporatu.

Plutonek gorputz hauek duten abilezia berdina duenez, mota honetako objektuek ''plutino'' (''pluton txikiak'') izena hartzen dute, ingelesez planeta nanoak duen izenaren ondorioz. Aipatzekoa da, plutino guztiek hildakoen munduko edo infernuko jainko zein izakien izenak jasotzen dituztela.

Plutinoek Kuiper gerrikoko barnealdeko gunea osatzen dute. Gutxi gorabehera, Kuiper gerrikoan ezagutzen ditugun objektuen laurdena plutinoak dira. Ezagutzen diren plutinoen artean tamainarik handiena duena Pluton planeta nanoa da. Pluton eta Karonteren ondoren aurkitu zen lehen plutinoa, (385185) 1993 RO, 1993ko irailaren 16an aurkitu zen.

Plutinoen familia

Jarraian ageri diren objektuek plutinoen familia osatzen dute, esan beharra dago, ez ditugula denak ipini, baizik eta garrantzitsuenak.

Gorputza	Ardatzerdi handia (a) (UA)	Eszentrikotasuna (e)	Makurdura (i) (°)	Perihelioa (q) (UA)	Afelioa (Q) (UA)
(15875) 1996 TP66	39,71	0,34	5,7	26,38	53,05
(19299) 1966 SZ4	39,82	0,26	4,7	29,57	50,07
1996 RR20	40,05	0,19	5,3	32,55	47,55
(15788) 1993 SB	39,55	0,32	1,9	26,91	52,18
(15789) 1993 SC	39,88	0,19	5,2	32,24	47,52
(385135) 1993 RO	39,61	0,20	3,7	31,48	47,73
1993 RP	39,33	0,11	2,8	35,00	43,66
(15810) 1994 JR1	39,43	0,12	3,8	34,76	44,11
(15820) 1994 TB	39,84	0,32	12,1	27,05	52,63
1995 HM5	39,37	0,25	4,8	29,48	49,26
(24952) 1997 QJ4	39,65	0,22	16,5	30,83	48,47
1995 KK1	39,48	0,19	9,3	38,67	46,98
(20108) 1995 QZ9	39,77	0,15	19,5	33,70	45,85
1995 YY3	39,39	0,22	0,4	30,70	48,08
(118228) 1996 TQ66	39,65	0,13	14,6	34,59	44,71
Pluton	39,61	0,25	17,17	29,58	49,30

Plutino batzuen ezaugarri bereziak

• (32929) 1995 QY₉: Neptunoren orbita gurutzatzen duen arren, ez da inoiz planetara hurbiltzen. Berezitasun hau beste plutino batzuek ere badute;
• (15836) 1995 DA₂: 4:3 orbita-erresonantzian aurki daiteke;
• (47171) 1999 TC₃₆: Pluton eta Karonte bezalakoa da, hau da, objektu bitar bat;
• (28978) Ixion: 1200km-ko diametroa duen plutino hau, hilabete batzuetan zehar ezagutzen zen transneptunotar objekturik handiena izan zen, Pluton eta Karonteren ondoren.

Ikus, gainera

• Cubewanoak
• Transneptunotar objektuak
• Oorten hodeia
• Kuiper gerrikoa
• Twotinoak

Kanpo estekak

• Plutinoak (ingelesez)
• Transneptunotar objektuen (TNO) zerrenda, Minor Planet Centerren eskutik (ingelesez)
• Planeta nano urrunen zerrenda (ingelesez)

• Datuak: Q6599