pa

Brezhoneg

Etimologiezh

Eus pan.

Stagell isurzhiañ

pa /pa/

I Stagell an islavarenn amzeriañ

1. dirak verboù reizh
   • Pa deuas ar briñsez, da sav-heol, e voe souezhet, m'ho ped da grediñ. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/2, Al Liamm, 1985, p. 168.)
   • Ha pa dostajont, e oa marv-mik ar c'hure, aet ar voled en kreiz e gof. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 204.)
   • ... pa' welfot un den mezv ... — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 151.)
   • An dud, pa deujont d'anavezout perak e oa bet savet, ne oad ket evit harz anezhe da zont d'he daremprediñ. — (Yann-Vari Perrot, Erwan ar Moal, Bue ar Zent, Montroulez, 1912, p. 928.)
   • Marc'h, roue Poulmarc'h, a veze laouen bras e galon pa c'helle mont da redek ar moc'h gouez e koadou bras e rouantelez. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 39.)
   • Edo o sevel evit mont uheloc'h, pa daolas ur sell war-du ar skluz. — (Jakez Riou, An Ti Satanazet, Skridoù Breizh, 1944, p. 12.)
   • Pa welez ur c’hi o tont betek da seulioù az pez aon. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 462.)
   • Pa welas n'en doa mui da zale dre ama, e c'halvas e vugale d'e gaout. — (G. MILIN, Gwechall-goz e oa..., Kemper, 1924, p. 3.)
   • Edo o vonet da zigeriñ tiretenn penn an daol da gemer al loaioù hag ar c'hontilli pa gredas dezhi klevout trouz adarre. — (Jakez Konan, NOZ AR PELLGENT, Al Liamm niv. 65, Du-Kerzu 1957, p. 11.)
   • Pa gavas dezhañ e oant e tailh d'en em ziskouez kuit a vezh dirak ar Barizianed e feurmas ur salig [...]. — (Jarl Priel, Amañ hag Ahont, Al Liamm, 1957, p. 144.)
   • Ar c'hi a zeredas d'ober orbidoù d'e vestr pa dremene er porzh. — (Jakez Riou, Geotenn ar Werc'hez ha danevelloù all, Al Liamm, 1957, p. 86.)
   • pa gar, pa gare, pa gari, pa gerfot / pa garfet , troiennoù amzeriañ
2. dirak verboù direizh (nemet stumm boaz ar verboù kaout ha bezañ  :

   bezañ

   • Pa voent aet en ti, e weljont ur wrac'hig kozh azezet war maen an oaled, ha war ar bank-tosel, e-kichen ar gwele, e oa ur c'havr o roiñ da ur bugel da denañ. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/4, Al Liamm, 1989, p. 29.)
   • Gras d'in da vean krokant pa vo hen depute ! — (Erwan ar Moal, Pipi Gonto Marvailhou nevez, Saint-Brieuc, 1908, p. 88.)
   • Pa oan yaouank em eus anveet mat ar wrac'h-mañ. — (Añjela Duval, Anjela Duval Eil embannadur reizhet, Mignoned Anjela 2005, p. 792.)
   • Pa voent arru war lein ar pikern e kavjont ar serjant kluchet e-kichen an toull ha poan dezhañ o harz ouzh ar c'housked. — (Anatol ar Braz, lakaet e brezhoneg gant Erwan ar Moal, Mojenn an Ankou, Mouladurioù Hor Yezh, 1986, p. 99.)

   ober

   • Rak-se, pa refet ur baeamant, goulennet paper... — (BUAS, p. 339.)
   • Pa ra glav ha pa deu heol warno goude e vez bronduet an ed. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 67.)

   mont

   • … pa 'z ajont evit mont er vag, e voe lavaret d'ezo mont kuit, war zigarez n'oa ket i eo a c'heded. — (G. MILIN, Gwechall-goz e oa..., Kemper, 1924, p. 54.)
   • Pa’z an war an douar bev em bez poan e pennoù ma daoulin. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 40.), — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 192.)
3. dirak stumm boaz ar verb bezañ en troiennoù amzeriañ :
   • pa vezan, pa vezez, pa vez, pa vezomp, pa vezit, pa vezont, pa vezer ,
   • Gwashañ pec'hed a zo er bed eo sellet etrezek an toull-karr pa vez arru koulz ar pred. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 303.)
   • Hag e wel e-giz eun hanter deiz er chapel, evel an amzer pa vez eur vrumenn warnezi. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 21.)
   • Me, pa vez leun ma c'hof, n'am-bez tamm naon ebed ken. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 192.)
   • Me ne blij ket din derc'hel da bediñ an dud da zebriñ ha da evañ pa vez traoù war an daol. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 398.)
   • pa vezen, pa vezes, pa veze, pa vezemp, pa vezec'h, pa vezent, pa vezed,
4. dirak stumm boaz ar verb kaout
   • pa'm bez, pa n'em bez ket, troiennoù amzeriañ
   • Pa hon devez debret hon tamm pred amañ ouzh an daol hon devez riou d'hon divhar. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 505.)
5. en droienn bremañ pa:

II Stagell an islavarenn abeg.

1. Dirak verboù reizh
   • … Markiz Koadleger en deus degaset e vab din, pa ne c’hell ket dont e-unan ! KAB 3/113
   • pa laran, pa lavaran
2. Dirak ar verb bezañ : pa'z eo ( ha pa eo, p'eo) , pa n'eo ket, pa'z omp, pa n'omp ket; pa'z emañ, p'emañ, pa'z eus, troiennoù abeg
   • Pa eo evel-se, bremañ e chomi er gêr. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/2, Al Liamm, 1985, p. 161.)
   • ... n'eus forzh : pa’z out deuet e chomi ganin. KAB 3/113
   • — « Gwir a lavarez, » eme an daou all, « ha bremañ p' emaomp en oad da vale, ez eo ret deomp mont en hon tro, pa n'omp ket genidik ac'han. » — (Troude ha Milin, Labous ar Wirionez ha Marvailhoù all, Skridoù Breizh, 1950, p. 19.)
3. p'am eus, pa n'em eus ket
   • Drol a-walh e ve din mond da lavared mann ebed diwar-benn an dud pa n'em-eus ket a leh d'ober. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 312.)
   • — « [...]. Ha perak an diaoul on-me bet ken diot da vont keid-all da glask ur wreg, pa'm bije kavet dre amañ koulz ha gwelloc'h un tamm brav ? [...]. » — (Troude ha Milin, Labous ar Wirionez ha Marvailhoù all, Skridoù Breizh, 1950, p. 58.)

III Stagell an islavarenn geveriañ

1. evel pa , dirak an doare-divizout
   • Me n’am eus bugel ebet hag e fell din magañ ha deskiñ hemañ evel pa vije din. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 36.)
   • evel pa ve
     • Setu aze a ra poan din-me evel pa ve o hori. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 182.)

IV Stagell an islavarenn enebiñ

1. gant an doare-divizout
   • pa ve
   • — « [...]. Ha perak an diaoul on-me bet ken diot da vont keid-all da glask ur wreg, pa'm bije kavet dre amañ koulz ha gwelloc'h un tamm brav ? [...]. » — (Troude ha Milin, Labous ar Wirionez ha Marvailhoù all, Skridoù Breizh, 1950, p. 58.)
2. ha pa
   • Ha pa ven kant vloaz o labourat amañ noz-deiz ne rafen ket an hanter al labour. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/2, Al Liamm, 1985, p. 65.)
   • — « [...] ; hag o goulenn o devezo, ha pa ve diaes-bras. » — (Troude ha Milin, Labous ar Wirionez ha Marvailhoù all, Skridoù Breizh, 1950, p. 96.)

Stummoù all

• p' : dirak ur vogalenn.
• pan
• pand

Krennlavaroù

• Tri zra a lak ar bed da vont
  Beg ar soc'h, beg ar vronn
  Ha beg an ibil pa vez sonn.
• Kenderv-kompez pa bresti
  Ha mab ar c'hast pa c'houlenni. — (Jarl Priel, Amañ hag Ahont, Al Liamm, 1957, p. 95.)

1. • Pa gomzer eus ar bleiz, e lost
     a weler a-bell, pe a-dost.
   • Pa vez komzet eus ar bleiz e vez gwelet e lost,
     Pe a-bell pe a-dost.

Deveradoù

• bremañ pa,
• evel pa, troienn-vartezeañ
• peogwir
• skeiñ war an houarn pa vez tomm

Troidigezhioù

• alamaneg : wenn ^(de)
• galleg : quand ^(fr)  ; puisque ^(fr)
• saozneg : when ^(en)  ; as ^(fr)
• spagnoleg : cuando ^(es)

Gwelet ivez

• aba, abaoe

Katalaneg

Anv-kadarn

pa /ˈpa/

1. Bara.

Kembraeg

Etimologiezh

→ Etimologiezh da glokaat (Ouzhpennañ)

Anv-gwan

pa

1. pe
   • pa le : pe lec'h
   • pa adeg: pe vare

Deveradoù

• pa adeg
• pa awr
• pa bryd
• pa ddelw
• pa ddydd
• pa le
• pa faint
  • pa faint gwell
  • pa faint mwy
• pa fath
• pa fodd
• pa ffordd
• pa ffurf
• pa hyd
• pa rai
• pa sawl
  • pa sawl gwaith
• pa sut
• pa un, p'un, pun
• pa waeth
• pa wedd