Эстәлеккә күсергә

Берҙәнеш (күл)

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Берҙәнеш
Дәүләт  Рәсәй[1]
Административ-территориаль берәмек Силәбе өлкәһе
Майҙан 12,2 км²
Карта

Берҙәнеш (рус. Бердениш (Берда)) — Рәсәйҙең Силәбе өлкәһе Озёрский ҡала округындағы күл.

Берҙәнеш күле Озёрский ҡала округында Кәҫле районы сигендә урынлашҡан. Ирташ күле һәм Мәтеле (Метлинский) быуа менән ҡылымыҡтар аша бәйле. Күл тирәләй Ырыҫкүл, Ҡужагүл һәм Ҡыҙылташ күлдәре теҙелеп киткән[2].

Күл көҙгөһө майҙаны — 12,2 км².Диңгеҙ кимәленән — 224 м бейеклектә ята[3].

Геометрик дәүмәле — 4,6 км (көньяҡ-көнсығыштан төньяҡ-көнбайышҡа) һәм 2,4 км (көньяҡ-көнбайыштан төньяҡ-көнсығышҡа). Уртаса тәрәнлеге 1,9 м[4].

Күлдең һыуы ҡырҡыу-тоҙло. Төньяҡ-көнбайыш һәм көньяҡ-көнсығыш өлөшөндә һаҙлыҡлы. Төньяҡ-көнсығыш яры текә, ярлау. Күлдә табан, карп, ҡорман, алабуға, суртан тереклек итә.

1997 йылда Берҙәнеш күле стронций-90 һәм цезий-137 менән бысраныу майҙанына эләккән булған[5].

Топоним башҡорт теленең төньяҡ-көнсығыш һөйләшендәге «Берләнеш» һүҙенән үҙгәргән. Шул ваҡытта Силәбе өлкәһенең топонимикаһын, башҡорт халҡының фольклорын өйрәнеп, китаптар сығарған географ, топонимист Шувалов Николай Иванович үҙенең «От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь» тигән һүҙлегендә был топоним башҡорт телендәге «бәрҙе» балығынан йәки Бирҙе тигән башҡорт ир-ат исеменән килеп сыҡҡан булыуын фараз итә[6][7].

  • Ресурсы поверхностных вод СССР: Гидрологическая изученность. Т. 11. Средний Урал и Приуралье. Вып. 2. Тобол / под ред. В. В. Николаенко. — Л.: Гидрометеоиздат, 1965. — 240 с.
  • Обзорно-географический Атлас России. — Картография, АСТ, Астрель, 2010. — С. 60—61.
  1. GEOnet Names Server — 2018.
  2. Обзорно-географический Атлас России. — Картография, АСТ, Астрель, 2010. — С. 60—61.
  3. Озеро Бердениш [1]
  4. Бердениш [2] 2019 йыл 27 март архивланған.
  5. БЕРДЕНИШ (БЕРДА)[3]
  6. Шувалов Н. И. Акуля // От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь. — 2-е изд., переработанное и дополненное. — Челябинск: Южно-Уральское книжное издательство, 1989. — 160 с. — ISBN ISBN 5-7688-0157-7
  7. От Парижа до Берлина по карте Челябинской области [4]