Guyana

**Co-operative Republic of Guyana**
**Koöperatiewe Republiek Guyana**
Vlag	Wapen
	Nasionale leuse: ; One People, One Nation, One Destiny; (Engels vir: "Een volk, een nasie, een bestemming")
	Volkslied: ; Dear Land of Guyana, of Rivers and Plains; (Engels vir: "Liewe land van Guyana, van riviere en vlaktes");
Hoofstad	Georgetown 6°46′N 58°10′W / 6.767°N 58.167°W
Grootste stad	Georgetown
Amptelike tale	Engels
Regering ; • President; • Eerste minister	Unitêre presidensiële; grondwetlike republiek; Irfaan Ali; Mark Phillips
Onafhanklikheid Vorming; • Nederlands-Guyana; • Brits-Guyana; • van die Verenigde Koninkryk; • Republiek; • Huidige grondwet	; ; 1667–1814; 1814–1966; 26 Mei 1966; 23 Februarie 1970; 6 Oktober 1980
Oppervlakte; - Totaal; ; - Water (%)	; 214 970 km2 (83ste); 83 000 myl2; 8,4
Bevolking; - 2018-skatting; - 2012-sensus; - Digtheid	; 786 391 (164ste); 747 884; 3,502 / km2 (232ste); 9,071 / myl2
BBP (KKP); - Totaal; - Per capita	2019-skatting; $7,135 miljard ; $9 094
BBP (nominaal); - Totaal; - Per capita	2019-skatting; $4,121 miljard ; $5 252
MOI (2018)	0,670 (123ste) – medium
Gini (1998)	44,6 – medium
Geldeenheid	Dollar (GYD)
Tydsone; - Somertyd	GYT (UTC-4); nie toegepas nie (UTC-4)
Internet-TLD	.gy
Skakelkode	+592

Guyana (Engels: [ɡaɪˈɑːnə] of [ɡaɪˈænə], luister (hulp·inligting)), amptelik die Koöperatiewe Republiek Guyana (Co-operative Republic of Guyana) is 'n land in die noorde van Suid-Amerika net noord van die ewenaar met 'n oppervlakte van 214 970 km² en 'n bevolking van 786 391 in 2018. Dit word begrens deur Venezuela in die weste, Brasilië in die suide, Suriname in die ooste en die Atlantiese Oseaan in die noorde. Die hoofstad en grootste is Georgetown, wat langs die noordelike kus geleë is. Net wes van Georgetown mond die Essequibo, die land se langste rivier, in die Atlantiese Oseaan uit.

Guyana is die enigste lidland van die Britse Statebond op die vasteland van Suid-Amerika, hoewel dit dikwels beskou word as deel van die Karibiese gebied weens sy sterk kulturele, historiese en politieke bande met die Karibiese lande. Dit is ook die enigste onafhanklike land van Suid-Amerika met Engels as amptelike taal. Guyana se bevolking bevat 'n groot verskeidenheid van Indiese, Afrika-, Amerindiese en ander etniese groepe.

Guyana se naam is afgelei van die Guyanas, 'n groot hoogland noord van die Amasonerivier en oos van die Río Orinoco; guiana beteken "land van baie water".^[7] Die Guyanas het voorheen dele van Brits-Guyana (Guyana), Frans-Guyana ('n Franse oorsese gebied), Nederlands-Guyana (Suriname), Portugees-Guyana (die Brasiliaanse deelstaat Amapá) en Spaans-Guyana (die Venezolaanse streek Guyana) ingesluit.

Guyana is in 1498 deur Christophorus Columbus tydens sy derde reis vir Europa ontdek en Walter Raleigh het dié gebied in 1596 beskryf. Die Nederlanders het as eerste verskeie kolonies in dié gebied gestig: Essequibo (1616), Berbice (1627) en Demerara (1752). Nadat die Britte die gebied in 1796 oorgeneem het, het die Nederlanders die gebied in 1814 formeel aan die Verenigde Koninkryk afgestaan. In 1831 is die drie kolonies tot Brits-Guyana saamgesluit. Op 26 Mei 1966 het Guyana van die Verenigde Koninkryk onafhanklik geword en op 6 Oktober 1980 'n republiek binne die Britse Statebond. Sedert sy onafhanklikheid eis Venezuela die westelike gebied van Guyana as Guayana Esequiba op.

Sport

Krieket is Guyana se gewildste sportsoort en word as nasionale sportsoort beskou.^[8] Guyana is een van die eilandstate wat met ander Karibiese state spelers beskikbaar stel vir die Wes-Indiese nasionale krieketspan, een van die "nasionale spanne" in internasionale krieket met toetsstatus. Die Wes-Indiese nasionale krieketspan het aan amper elke krieketwêreldbekertoernooi deelgeneem, die eerste twee toernooie in 1975 en 1979 gewen en slegs die 2023-toernooi misgeloop. Saam met Antigua en Barbuda, Barbados, Grenada, Jamaika, St. Kitts en Nevis, St. Lucia en Trinidad en Tobago het die land die Krieketwêreldbeker 2007 aangebied, wat deur Australië gewen is. Daarbenewens het Barbados, Guyana en St. Lucia die T20I-wêreldbeker 2010 aangebied, wat deur Engeland gewen is. Guyana het ook saam met Antigua en Barbuda, Barbados, St. Lucia, St. Vincent en die Grenadine, Trinidad en Tobago en die Verenigde State die T20I-wêreldbeker 2024 aangebied, wat Indië kon beklink.

Verwysings

↑ (en) "World Population prospects – Population division". Verenigde Nasies se Departement van Ekonomiese en Maatskaplike Sake, Bevolkingsafdeling. Verenigde Nasies. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 April 2020. Besoek op 3 Augustus 2020.
↑ (en) "Overall total population – World Population Prospects: The 2019 Revision" (xslx). Verenigde Nasies se Departement van Ekonomiese en Maatskaplike Sake, Bevolkingsafdeling (custom data acquired via website). Verenigde Nasies. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Februarie 2020. Besoek op 3 Augustus 2020.
↑ (en) "Guyana 2012 Census". GeoHive– Guyana. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Augustus 2014. Besoek op 2 Augustus 2012.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 (en) "Guyana". Internasionale Monetêre Fonds. Oktober 2019. Besoek op 3 Augustus 2020.
↑ (en) "2019 Human Development Index Ranking". United Nations Development Programme. 2019. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 April 2020. Besoek op 3 Augustus 2020.
↑ (en) "Gini Index". Wêreldbank. Besoek op 3 Augustus 2020.
↑ (en) "Guyana". Oxford Dictionaries. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 April 2020. Besoek op 3 Augustus 2020.
↑ (en) "Games". Guyana Tourism Authority. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Junie 2008. Besoek op 21 Julie 2008.

Bronnelys

Algemeen

(en) "Guyana". Encyclopædia Britannica. Besoek op 21 Februarie 2021.
(en) "Guyana". Central Intelligence Agency. Besoek op 21 Februarie 2021.

Eksterne skakels

Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Guyana.
(en) Toerisme-inligting oor Guyana op Wikivoyage
(en) Amptelike webwerf van die President^{[dooie skakel]}
(en) Amptelike webwerf van die Parlement

[1] (en) "World Population prospects – Population division". Verenigde Nasies se Departement van Ekonomiese en Maatskaplike Sake, Bevolkingsafdeling. Verenigde Nasies. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 April 2020. Besoek op 3 Augustus 2020.

[2] (en) "Overall total population – World Population Prospects: The 2019 Revision" (xslx). Verenigde Nasies se Departement van Ekonomiese en Maatskaplike Sake, Bevolkingsafdeling (custom data acquired via website). Verenigde Nasies. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Februarie 2020. Besoek op 3 Augustus 2020.

[3] (en) "Guyana 2012 Census". GeoHive– Guyana. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Augustus 2014. Besoek op 2 Augustus 2012.

[imf2-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 (en) "Guyana". Internasionale Monetêre Fonds. Oktober 2019. Besoek op 3 Augustus 2020.

[5] (en) "2019 Human Development Index Ranking". United Nations Development Programme. 2019. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 April 2020. Besoek op 3 Augustus 2020.

[6] (en) "Gini Index". Wêreldbank. Besoek op 3 Augustus 2020.

[7] (en) "Guyana". Oxford Dictionaries. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 April 2020. Besoek op 3 Augustus 2020.

[8] (en) "Games". Guyana Tourism Authority. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Junie 2008. Besoek op 21 Julie 2008.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]