Ceará

Ceará

Vlag van Ceará Wapen van Ceará
Sien ander Brasiliaanse state
Land	Brasilië
Hoofstad	Fortaleza
Grootste stad	Fortaleza
Oppervlakte	146 348,3 km²
Bevolking   - Totaal   - Digtheid	8 217 085 (2006) 55,4 inw./km²
Goewerneur	Cid Ferreira Gomes
Visegoewerneur	Francisco José Pinheiro
MOI (2005)	0,723 – middel
Tydsone	UTC-3

Ceará (uitgespreek [siaˈɾa]) is een van die 26 state van Brasilië. Ceará se hoofstad en grootste stad, Fortaleza, het 'n bevolking van 2 505 552 in 2009 gehad.

Geskiedenis

Panorama van Fortaleza in 1811.

Die gebied van Ceará is oorspronklik bewoon deur verskillende Indiaanse volke, soos die Tabajara, Potyguara, Anacés, Kariri, Inhamum, Jucá, Kanindé, Tremembé, Paicaú en ander, wat voor die tyd kommersiële verhoudings met verskillende Europese mense, waaronder die Franse, gehad het. Die Portugese het besluit om die gebied in Brasilië in te sluit.

Die eerste Portugese plan vir die vestiging in Ceará dateer uit 1534, maar die eerste pogings om die gebied te vestig het misluk, en die vroegste Portugese nedersetting is in 1603 deur Pero Coelho de Sousa naby die monding van die Cearárivier gestig. Hy het die fort São Tiago gevestig, maar 'n jaar later het hy en sy gesin Ceará laat vaar weens 'n droogteperiode, 'n natuurlike verskynsel wat die provinsie van tyd tot tyd getref het, wat die Portugese setlaars nie goed toegerus was om te verduur nie.

Portugal wou 'n militêre basis in Ceará vestig om die Portugese operasies in die oorlog teen die Franse te ondersteun. Die eerste poging met Pero Coelho de Sousa, in 1603, was nie suksesvol nie, en die Franse het voortgegaan om vanaf Maranhão en Ibiapaba te werk, waar hulle in 1590 'n basis gevestig het. Die Indiane en die Franse het politieke en militêre alliansies gesluit. In 1607 het twee Jesuïete, Francisco Pinto en Pereira Figueira, in Ceará aangekom met 'n missie om in die gebied van Ibiapaba te spioeneer. In Oktober, daardie jaar, is Franciso Pinto deur die Indiane doodgemaak en Pereira Filgueira het teruggekeer met meer inligting oor die gebied en oor die Franse en Indiaanse alliansie.

In 1612 word die Franse suksesvol uit Ceará en Maranhão verdryf deur 'n militêre ekspedisie onder bevel van die Portugese Martim Soares Moreno. In dieselfde jaar bou hy die vesting van São Sebastião op dieselfde terrein as São Tiago, en 'n jaar later vertrek hy uit Ceará na Portugal. Eers in 1618 keer Martim Soares Moreno terug na Ceará, en dit is van hierdie tyd dat die Portugese teenwoordigheid dateer. Dit is aanvanklik tot die gebied van die Ceará-rivier beperk: Martim Soares Moreno het 'n alliansie met die Indiane van die Potiguara-stam gesluit. In 1631 het Martim Soares Moreno Ceará verlaat om die Portugese teen die Nederlanders in Pernambuco te help en die fort São Sebastião het sy belangrikheid verloor.

Op hierdie tydstip, wat vandag Brasilië is, was besonder betwis deur die Nederlanders en die Portugese. Die Nederlanders het die gebied twee keer binnegeval, in 1637 en in 1649. In 1637 het die Nederlanders en die Indiane die fort van São Sebastião ingeneem en Ceará oorheers. Die Nederlanders brei hul teenwoordigheid in Ceará uit en sluit bondgenootskappe met verskillende Indianse stamme. In 1639 loods Georg Marcgrave 'n ekspedisie in Ceará, maar in 1644 val die Indiane die Nederlandse goewerneur van Ceará, Gideon Morris aan, die Nederlandse soldate word gedood en São Sebastião is vernietig.

Tussen 1644 en 1649 was daar geen Europeërs in die streek nie, maar in 1649, voor onderhandelinge met die verskillende Indiese stamme, het Matias Beck in Ceará aangekom om silwermyne van Maranguape te verken. Silwer van goeie gehalte is egter nie gevind nie. In hierdie periode het die Nederlanders 'n ander fort gebou, aan die oewer van die rivier die Pajeú, en dit Fort Schoonenborch genoem na een van hul bevelvoerders. In 1654 is die Hollanders uit Brasilië verdryf; die Portugese het Schoonenborch ingeneem, hul naam verander na Fortaleza de Nossa Senhora de Assunção (The Fortress of Our Lady of the Assumption), en die verskillende Indianse stamme wat met die Nederlanders alliansie gesluit het, moes van Portugese vervolging vlug.

In 1661 het Nederland hul Brasiliaanse gebiede formeel aan die Portugese kroon gesedeer en die konflik in die streek beëindig. Ceará het in 1680 'n afhanklikheid van Pernambuco geword; hierdie verhouding duur tot 1799, toe die “Kapteinskap van Ceará” onafhanklik gemaak is.

Die stryd om Brasiliaanse onafhanklikheid in 1822 was hewig in Ceará, met die gebied 'n rebelle-vesting wat kwaadwillige vergelding van lojaliste veroorsaak het. Die "kapteinskap" het 'n provinsie geword in 1822 onder Dom Pedro I. 'n Revolusie het in 1824 gevolg, die president van die provinsie is vyftien dae na sy aankoms afgesit en 'n republiek is uitgeroep. Interne onenigheid het onmiddellik uitgebreek, die nuwe president is vermoor, en na 'n kort skrikbewind het die provinsie weer sy trou aan die ryk hervat.

Ceará het die eerste provinsie van Brasilië geword wat slawerny afgeskaf het, op 25 Maart 1884, meer as vier jaar voor die nasionale opheffingswet van 1888, wat deur prinses Isabel aanvaar is.

Die bewind van Dom Pedro II het groot vooruitgang in infrastruktuur in Ceará meegebring, en die handel het met 'n groot hoeveelheid toegeneem en met gasbeligting byna alomteenwoordig.

Die staat Ceará word in 1853 'n bisdom van die Rooms-Katolieke Kerk, met die biskop wat in Fortaleza gesetel is.

Twee spoorlyne wat vanaf die kus na die binneland loop (die Baturité-lyn van Fortaleza tot Senador Pompeu, 289 km en die Sobral-lyn vanaf die hawe van Camocim tot Ipu, is ná die droogte van 1877–1878 deur die nasionale regering gebou, om werk aan die honger ontworteldes te gee, en is later onder huurkontrakte bedryf. Damme is ook vir besproeiingsdoeleindes begin.

Die bevolking was in 1890 805 687 en 849 127 in 1900. In 1900 het ongeveer vyf-sesdes van die bevolking op landgoedere gewoon, geen eiendom besit nie, geen belasting betaal nie, en min voordele van die sosiale en politieke instellings daaraan verbonde ontvang. Onderwys was toe byna uitsluitlik tot die hoër klasse beperk, waarvandaan sommige van die belangrikste mans in die Brasiliaanse politiek en letterkunde gekom het.

In die vroeë 20ste eeu was die sanderige sone langs die kus byna onvrugbaar, maar die hoeër streek agter die kus met ongelyke oppervlaktes en sanderige grond het vrugte en die meeste tropiese produkte gelewer as die toestande gunstig was. Die natuurlike vrugteproduksie was belangrik en het onder meer manigoba- of Ceará-rubber, Carnahuba-was en vesel, caju-wyn en ipecacuanha ingesluit. Die belangrikste landbouprodukte was katoen, koffie, suiker, maniok en tropiese vrugte. Die produksie van katoen het grootliks toegeneem met die ontwikkeling van katoenvervaardiging in Brasilië.

Die hoër plato is byna uitsluitlik aan beesboerdery gewy, wat eens die belangrikste industrie van die staat was, hoewel herhalende droogtes 'n hindernis vir die winsgewende ontwikkeling daarvan veroorsaak het. Die staat het aansienlike hoeveelhede beeste, huide en velle uitgevoer.

Sedert 1960 het die Orósdam, wat in grootte vergelykbaar is met die Aswandam, Ceará van baie van sy water voorsien, en in 1995 is begin met die bouwerk aan die enorme Castanhão-dam, wat in 2003 voltooi is, en wat 6,5 km³ water kan hou.

Demografie

Etniese groepe

Etniese groep	Persent	Bevolking
Bruin	63,39%	5 370 000
Wit	33,05%	2 800 000
Swart	3,03%	257 000
Ander	0,47%	40 000

Ekonomie

Die dienstesektor is die grootste komponent van die BBP op 56,7%, gevolg deur die nywerheidsektor op 37,9%. Die landbou verteenwoordig 5,4% van die BBP (2004). Ceará voer: leerskoene 20,3%, skaaldiere 17,6%, geweefde katoen 16,9%, cashew 14,7%, leer 13,1%, vrugte, sappe en heuning 5,4% (2002). Dit is een van slegs drie Brasiliaanse state wat saam die wêreld se hele aanbod van Carnauba-was produseer.

Ceará verteenwoordig 2,04% (2010) van die Brasiliaanse ekonomie.

Volgens die data van IPECE en Brazilian Institute of Geography and Statistics was die BBP-groei van die staat Ceará in 2014 van 4,36%, terwyl Brasilië se totale BBP in dieselfde jaar slegs 0,1% gegroei het.

Tradisioneel 'n landboukundige staat, het Ceará 'n industrialisasieprogram onder die militêre regime (1964–1985) begin, en die nywerheidsektor brei steeds jaarliks uit. In 1999 was die bedryf 39,3% van die staat se BBP. Toerisme speel ook 'n groot rol in die ekonomie van Ceará, met die staat se vele watervalle, strande en reënwoude. Gemiddeld ontvang Fortaleza alleen jaarliks 'n halfmiljoen toeriste.

Verwysings

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.