Tokelau

Tokelau Tokelau
Hoofdstad	geen
Aantal inwoners	1.501 (2021)
Oppervlakte	12 km²
Regeringsvorm	Overzees gebiedsdeel van Nieuw-Zeeland
Godsdienst	Congregationalisme (62%) Rooms-katholicisme (34%)
Taal	Engels (English) Tokelaus
Munteenheid	Nieuw-Zeelandse dollar
Motto	"Tokelau mo te Atua"
Landcode	TK
Portaal Nieuw-Zeeland

Tokelau is een overzees gebied van Nieuw-Zeeland, dat in de Stille Oceaan ligt. Tokelau ligt ten noorden van Samoa en Amerikaans-Samoa, ten oosten van Tuvalu, ten zuiden van Kiribati en ten westen van de Cookeilanden. Tokelau behoort samen met de omliggende eilanden tot Polynesië. Tokelau bestaat uit drie atollen (ringvormige eilanden), waarop zo'n 1.500 mensen wonen. De eilanden hebben geen hoofdstad, al wordt eiland Atafu soms als hoofdstad gezien. Op Tokelau wordt zowel Engels als Tokelaus gesproken.

Sinds 1994 heeft Tokelau een grote mate van zelfbestuur, maar is op het gebied van buitenlandse zaken en defensie nog steeds afhankelijk van Nieuw-Zeeland. Naast Atafu zijn Nukunonu en Fakaofo nog eilanden van het overzeese gebied. Tokelau claimt daarnaast nog Swains Island, dat officieel tot Amerikaans-Samoa behoord.

Geschiedenis

Ontstaan

De inwoners van Tokelau kwamen oorspronkelijk van Samoa. Zij trokken naar de eilanden zo'n 1.000 jaar geleden. De inwoners van Tokelau hadden ongeveer dezelfde cultuur als op andere Polynesische eilanden, zoals de mythologie en god Tui Tokelau. De drie eilanden zijn over het algemeen gescheiden van elkaar geweest, maar soms ontmoetten de inwoners elkaar. Op de eilanden waren er verschillende clans. De inwoners leefden vooral van kokosnoten en de visserij.

Ontdekking en kolonisatie

De inwoners van Fakaofo in 1841

De eerste Europeaan die naar Tokelau kwam was John Byron in 1765. Hij kwam aan op Atafu en noemde het Duke of York Island, naar de hertog van York. In 1791 bezocht de Brit Edward Edwards het eiland en nog een keer werden de eilanden bezocht in 1825. De Amerikanen bezochten het gebied ook in 1835 en 1841. Zij waren vooral in het gebied voor de jacht op walvissen, maar zetten er niet echt kolonies op. Wel stuurden zij missionarissen naar de eilanden om het christendom te verspreiden, wat de Fransen en de Britten ook deden.

In 1863 vestigde de Amerikaan Eli Jennings op Swains Island, wat net als Tokelau onder de Britse invloed viel. Nadat de Amerikanen hiertussen kwamen werd Swains Island overgegeven aan de Amerikanen, maar de rest van Tokelau bleef Brits. Toch claimden de Amerikanen ook de rest van Tokelau en bleven dit doen tot 1979.

Tokelau onder Nieuw-Zeeland

Met de onafhankelijkheid van Nieuw-Zeeland werd Tokelau overgegeven aan de Nieuw-Zeelanders in 1949. Sinds dat jaar hebben de inwoners ook de Nieuw-Zeelandse nationaliteit. In 1979 werd de grens tussen Tokelau en Amerikaans-Samoa vastgelegd. De Amerikanen gaven hun claim op Tokelau op, maar de inwoners van Tokelau claimen nog steeds Swains Island als hun grondgebied.

In 1994 begonnen gesprekken met Tokelau over meer zelfbestuur. Tokelau bleef onderdeel van Nieuw-Zeeland, maar mocht meer dingen zelf beslissen. In 2005 werd een groot deel van de eilanden verwoest door een orkaan.

Geografie

Het atol Atafu

Tokelau ligt in het zuiden van de Grote Oceaan. Als je een lijn zou trekken tussen Nieuw-Zeeland en Hawaï ligt Tokelau precies in het midden. Tokelau ligt het dichtstbij Samoa, dat nog steeds op 500 kilometer afstand ligt. De eilandengroep bestaat uit drie atollen. Een atol is een ringvormig eiland dat op koraal gebouwd is. Deze atollen zijn overigens doorbroken door de zee. Er zijn waterwegen tussen het binnenmeer en de oceaan, waardoor het binnenmeer ook zout water heeft. Slechts een gedeelte van de eilanden staan boven water, waardoor ieder atol technisch uit meerdere kleinere eilandjes bestaat. Toch worden deze kleinere eilandjes vaak als één eiland aangeduid. De drie eilanden van Tokelau zijn:

• Atafu
• Nukunonu
• Fakaofo

Ieder eiland heeft een hoofdplaats. Dit is een klein dorp waar bijna iedereen woont, dat dezelfde naam heeft als het eiland zelf. Op kaarten uit Tokelau staat soms een vierde eiland aangeduid, Swains Island. Swains Island behoort officieel tot Amerikaans-Samoa, maar Tokelau claimt het als onderdeel van hun eilandengroep. Swains Island is overigens sinds 2008 onbewoond, maar de inwoners op het eiland waren ook Tokelaus en niet Samoaans.

Op Tokelau heerst een tropisch klimaat met hoge temperaturen gedurende het hele jaar. Tokelau is omgeven door water en heeft hierdoor te maken met regen door het gehele jaar. Wel is er sprake van een regenseizoen, waarin het meer regent. Hoewel de eilanden vrij klein zijn komen er wel verschillende soorten vogels, insecten en krabben voor. Ook leven er veel vissoorten, dolfijnen en walvissen in de wateren om de eilanden. Sinds 2011 mag er niet meer naar haaien in de wateren van Tokelau worden gevist. Op de eilanden zelf komen 38 soorten planten voor.

Bevolking

Op de eilanden leven zo'n 1.500 mensen. De inwoners worden Tokelauanen genoemd en behoren tot een van de volkeren van de Polynesië. 100% van de bevolking bestaat uit Tokelauanen, aangezien er vrijwel geen immigratie is naar de eilanden toe. Wel heeft een gedeelte van de bevolking voorouders uit Tuvalu of Samoa. In Nieuw-Zeeland zelf leeft overigens wel een gemeenschap Tokelauaenen, die naar het vasteland van Nieuw-Zeeland zijn gekomen vanwege werk of studie. Daarnaast leeft ook een gedeelte op Samoa. Ieder eiland heeft één stad, waar vrijwel de gehele bevolking van het eiland woont. In Nieuw-Zeeland en Samoa leven zo'n 7.000 Tokelauanen. Dit betekent dat verreweg meer Tokelauanen buiten Tokelau wonen als op de eilanden zelf.

Zo'n 90% van de bevolking spreekt Tokelaus en 60% spreekt Engels. Hierdoor spreekt een aanzienlijk gedeelte van de bevolking beide talen. Bijna gehele bevolking is christelijk. Op Atafu en Fakaofo is men protestants, terwijl men op Nununoku voornamelijk katholiek is.

Politiek

Soms wordt ook deze vlag gebruikt op de eilanden; hoewel die niet officieel is.

Tokelau is een territorium van Nieuw-Zeeland. Dit betekent dat Tokelau niet onafhankelijk is, maar wel een grote mate van zelfbestuur heeft. Op het eiland is een zogeheten administrator van de Nieuw-Zeelandse overheid. Deze ziet erop toe dat alles eerlijk verloopt in het land. Hij of zij is ook het hoofd van de Council for the Ongoing Government of Tokelau, de regering van Tokelau. Deze regering bestaat uit zeven mensen. Dit zijn de administrator en twee personen voor ieder eiland.

Daarnaast is er een parlement; de General Fono. Deze bestaat uit één kamer van 20 leden, die elke drie jaar door de bevolking van Tokelau wordt gekozen. Op Tokelau zijn er geen politieke partijen. Men stemt dus rechtstreeks op de leden. Ieder eiland krijgt een bepaald aantal leden afhankelijk van het aantal inwoners van dat eiland. Fakaofo en Atafu hebben beide zeven leden, terwijl Nukunonu er zes heeft. Daarnaast heeft ieder eiland een gemeenteraad, die door de bevolking van dat eiland wordt gekozen.

Tokelau heeft officieel geen hoofdstad. Dit heeft een bepaalde reden. Ieder jaar zetelen het parlement en de regering op een andere eiland. Dit betekent dat ieder eiland eens in de drie jaar de hoofdstad is. Soms wordt in atlassen en boeken Atafu als hoofdstad gezien, aangezien het de meeste inwoners heeft. Dit is dus fout.

Economie

Boten in de haven van Nukunonu

Tokelau heeft de kleinste economie ter wereld. De bevolking is vooral afhankelijk van de opbrengsten van de visserij. Ook is de landbouw erg belangrijk. Vooral veel copra, broodvruchten, kokosnoten, papaja's, bananen en vijgen komen op het eiland voor. Daarnaast zijn er veel varkens, kippen en geiten. Ook is er een kleine industrie voor handwerkjes. De meeste producten uit Tokelau worden verkocht in omliggende eilanden of Nieuw-Zeeland. Tokelau koopt daarnaast veel producten uit Nieuw-Zeeland en is erg afhankelijk van het land. De Nieuw-Zeelandse overheid betaalt voor de gezondheidszorg en het onderwijs op de eilanden.

Samen met IJsland is Tokelau een van de twee gebieden op aarde waar energie 100% groen is. Alle energie op de eilanden wordt opgewekt door middel van zonne-energie sinds 2016. Hierdoor is er 's nachts geen elektriciteit op de eilanden, maar er zijn wel accu's voor noodgevallen.

Overigens bestaat er bijna geen toerisme op de eilanden. Zo heeft Tokelau slechts één hotel en het is vrij moeilijk te bereiken.