Maria Swanenburg
Maria Catharina Swanenburg (Leiden, 9 september 1839 – Gorinchem, 11 april 1915) was een beroemde Nederlandse moordenares. Zij is beter bekend als Goeie Mie of de Leidse gifmengster. Goeie Mie heeft 65 mensen vergiftigd met arsenicum (rattengif), waarvan er 35 zijn overledenen. Toch wordt er gedacht ze meer dan 100 mensen vermoordde of vergiftigde.
Haar bijnaam "Goeie Mie" had ze al voor dat ze werd opgepakt. Goeie Mie stond bekend als een goede en aardige vrouw die voor haar arme buurtgenoten zorgde. Ze verzorgde namelijk de haar buren als ze ziek werden. Zo zorgde ze voor het huishouden en dat ze te eten hadden. Wat haar buren niet wisten was dat ze stiekem rattengif in hun eten deed. Goeie Mie deed dit om hun erfenissen en geld van de verzekering te krijgen. Na zes jaar werd ze uiteindelijk opgepakt en veroordeeld.
De Leidse gifmengster is een van de grootste seriemoordenaars met de meeste slachtoffers.
Levensloop
Maria Swanenburg groeide op als arm meisje in Leiden. Zij was de dochter van een werkman en een huisvrouw. Het gezin had weinig geld, waardoor het de huur niet kon betalen. Toen Maria Swanenburg 12 jaar oud was moest het gezin gedwongen verhuizen. Ze werden uit hun huis gezet, aangezien het gezin te lang de huur niet had betaald. Op 13 mei 1886 trouwde Goeie Mie met Johannes van der Linden op 16-jarige leeftijd. Van der Linden was een smid en het gezin kreeg zeven kinderen, waarvan er twee op jonge leeftijd overleden. De twee kinderen zijn waarschijnlijk niet door Maria Swanenburg zelf vermoord, maar aan de cholera overleden.
Moordenares
Al van jongs af zorgde Maria Swanenburg voor de zieken en ouderen in de arme wijken van Leiden. Ze werd door hen gezien als engel en kreeg de bijnaam "Goeie Mie". Ze was dan ook een bekend figuur in Leiden vanwege haar goedheid. Terwijl ze de zieken en ouderen verzorgde sloot ze begrafenisfondsen en verzekeringen af op de zieken en ouderen. In sommige gevallen deed ze dit stiekem zonder dat de ouderen en zieken hiervan afwisten. Toentertijd kon dit namelijk gewoon. Maria Swanenburg besloot hier misbruik van te maken. Ze zorgde dat zij het geld kreeg als de zieke of oudere overleed.
Ondertussen besloot ze de zieken en ouderen die ze verzorgden te vergiftigen. Ze startte hiermee rond 1877. Eerst vergiftigde ze enkele buurtbewoners, maar later zelfs gehele gezinnen. Goeie Mie vergiftigde zelfs enkele van haar eigen familieleden, zoals haar schoonzus en neef. Soms wordt er zelfs gedacht dat ze haar eigen ouders had vergiftigd, maar dit is niet waar. Ze vergiftigde mensen door rattengif door het eten te mengen. Rattengif is enorm gevaarlijk en dodelijk voor mensen. Vele mensen die ze verzorgden overleden dan ook. Eerst werd hier niet vreemd van op gekeken, aangezien bij ziekte er een hoge kans op overlijden was (zeker als je arm was). Ook kwamen dokters nooit bij de slachtoffers kijken, aangezien Goeie Mie ze weghield.
In de laatste jaren ging het Goeie Mie steeds minder om het geld. Zo vergiftigde ze ook twee meisjes waar ze altijd op paste. Hierdoor viel juist een bron van inkomsten voor haar weg. Toen de meisjes opgebaard lagen, vergiftigde ze ook nog eens de rouwende visite. Toch zou Goeie Mie geen geld krijgen als zij stierven. Het is daardoor onduidelijk waarom ze dit deed. Sommige denken dat het meer om de kick ging. Anderen geloven weer dat ze macht wilde hebben over het leven en de dood van andere mensen.
Ontmaskering en veroordeling
In 1883 probeerde Goeie Mie het gezin van haar schoonzus te vergiftigen. De familieleden overleden echter niet direct. Een van de familieleden had geklaagd dat de pap van Goeie Mie erg vies smaakte. Rattengif heeft dan ook een hele vieze bijsmaak. Ook zag een buurvrouw dat Goeie Mie het huis in glipte op de dag dat de familieleden stierven. Goeie Mie werd daarom verdacht. Toen men haar arresteerde, had ze een fondsenkaart van de familie bij zich. Hierdoor werd duidelijk ze de familieleden had vergiftigd vanwege het geld. Vervolgens ging men verder zoeken en werd Goeie Mie van steeds meer moorden beschuldigd. Er werden zelfs lichamen van slachtoffers opgegraven en uiteindelijk werd 65 moorden aan haar gelinkt. 15 van deze moorden waren op familieleden.
In veel moorden was er een financieel motief. Goeie Mie had geld gekregen nadat de slachtoffers overleden. Goeie Mie verdiende hier een paar honderd gulden aan. Voor die tijd was dit vrij hoog bedrag. Bij de meeste moorden is er geen motief. Desondanks werd Goeie Mie bekend en gehaat in het gehele land door de moorden. In 1885 werd een rechtszaak tegen haar gestart in Den Haag. Goeie Mie ontkende de moorden eerst, maar haar verhaal werd steeds warriger en tegenstrijdiger. Uiteindelijk gaf ze toe, maar ze vond haar daden niet slecht. Goeie Mie werd ontoerekeningsvatbaar verklaard en veroordeeld tot levenslang.
De rest van haar leven zat Goeie Mie opgesloten in een vrouwengevangenis in Gorinchem. Hier overleed ze in 1915 op 75-jarige leeftijd. Hierna is begraven in Gorinchem. Na haar dood hebben verschillende historici onderzoek gedaan naar haar moorden. Ze wilden vooral weten waarom Goeie Mie andere mensen vermoorden. De originele documenten van de rechtszaak zijn in 1945 tijdens een bombardement verloren gegaan. In 2017 werden echter nieuwe documenten ontdekt, die tegenwoordig in de universiteitsbibliotheek van Leiden zijn te vinden.
Tegenwoordig
Tegenwoordig staat Goeie Mie bekend als de "grootste gifmengster aller tijden". Deze titel werd aan haar gegeven door het Guinness Book of Records. Ook is ze een van de seriemoordenaars met de meeste slachtoffers.
In Leiden zijn er verschillende verwijzingen naar Goeie Mie. Zo heeft Museum Boerhaave een alcoholisch drankje met de naam "Goeie Mie". Als grapje staat hieronder "arsenicumvrij" om aan te duiden dat er geen rattengif in zit.