Krapeu
De krapeu (Khmer: ក្រពើ) of chakhe of Thake (Thai : จะเข้) is een soort luit met drie snaren die in Thaise en Cambodjaanse Khmer-muziek wordt gebruikt. Het Thaise en het Khmer-instrument zijn vrijwel hetzelfde. Krapeu en Chakhe zijn ook verwant aan de Mon mi gyung (khyam) uit Myanmar. Deze lijkt wat vorm betreft meer op echte dieren en niet alleen op de abstracte (gekunstelde) vorm van een krokodil. Ze zijn ook verwant aan de Indische Veena.
Bouw
Het is gemaakt van hardhout in een soort van krokodilvorm en is ongeveer 20 cm hoog en 130 tot 132 cm lang. Het "kopgedeelte" is 52 cm lang, 28 cm breed en 9 tot 12 cm diep; het "staart" gedeelte 81 cm lang en 11,5 cm breed. Het heeft elf (bij de chakhe) of twaalf (bij de krapeu) verhoogde fretten gemaakt van bamboe, ivoor, been of hout. Ze zijn tussen de 2 en 3,5 cm hoog, en zijn bevestigd aan de toets (hals) met was of lijm. De twee hoogste snaren zijn gemaakt van zijdegaren, catgut (soort darm) of nylon, terwijl de laagste van metaal is. Ze zijn gestemd C – G – c. Het instrument wordt gewoonlijk gedragen door drie of vijf poten.
Gebruik
De speler - zittend naast het instrument - gebruikt zijn of haar linkerhand op de toets (hals) terwijl die met de rechterhand de snaar ('schuddend') tokkelt met een 5 tot 6 cm lang, taps toelopend plectrum gemaakt van ivoor, been of waterbuffelhoorn. Het plectrum is vastgebonden aan de wijsvinger van de speler, en deze moet met duim en wijsvinger van de andere hand worden vastgezet. Het instrument heeft een wat zoemend geluid omdat de snaren net van de platte brug worden opgetild door een stukje bamboe of ander dun materiaal zoals plastic.
In Thaise muziek maakt de chakhe deel uit van het Mahori- ensemble, in Khmer-muziek maakt de krapeu deel uit van het Mohori- ensemble. Onder de klassieke Khmer-instrumenten is de krapeu waarschijnlijk het meest jonge (moderne) instrument; Aangenomen wordt dat het is overgenomen van Thaise muziek. Het wordt bijvoorbeeld gebruikt voor bruiloftsmuziek, A- yai evenals voor moderne muziek.
Naam
De naam chakhe is afgeleid van chorakhe (Thai: จระเข้), wat "krokodil" betekent. Het woord krapeu betekent ook "alligator" of "krokodil" in de Khmer-taal.
Links
- YouTube - Krapeu instrument, Chakhe instrument