Redyard Kipling
| Redyard Kipling inglizçä Rudyard Kipling | |
|---|---|
 Redyard Kipling | |
| Tulı iseme | Joseph Rudyard Kipling |
| Hönäre | yazuçı, şağir |
| Tuu datası | 30 dekäber 1865 |
| Tuu cire | Bombey |
| Watandaşlığı | Böyekbritaniä |
| Ülem datası | 18 ğinwar 1936 (70 yäş) |
| Ülem cire | London, Böyekbritaniä |
| Büläk häm premiäläre | Ädäbiät ölkäsendä Nobel premiäse (1907) |
Cozef Redyard Kipling (inglizçä Joseph Rudyard Kipling — /ˈrʌdjərd ˈkɪplɪŋ/; 1865, Bombey - 1936, London) - ingliz yazuçısı, şağir, novella yazuçı.
Anıñ iñ tanılğan äsärläre: "Kim", "Cungli kitabı" (The Jungle Book), şul isäptän "Maugli", "Rikki-Tikki-Tawi" häm küp kenä şiğerlär.
Kipling - Nobel premiäsen alğan berençe ingliz yazuçısı (1907 yıl). Şul uq yılda Kipling Parij, Strasburg, Afina, Toronto universitetlarınıñ büläklärenä layıq bula.
Kipling yazğan bay telle, kinayalar belän tulı äsärlär ingliz teleneñ xäzinäsenä zur öleş kertkän.
Qayçaqta Kipling "Britan imperiäse yäki imperiä cırçısı" dip yörtelä, üz kitaplarında Kipling Britan imperiäseneñ eşçänlegen yaqlıy, ä anıñ köndäşläre häm doşmannarın (ayıruça Rusiäne "Kim" äsärendä) näfrät belän taswirlıy. Şulay uq Kipling ksenofobiä qaraşların yaqlıy, anıñ maşhür süzläre: "Könbatış ul Könbatış, ä Könçığış ul Könçığış, häm alar duslaşıp yaqınlaşa almıylar", Kipling şuşı fikerne "Aq keşe awır yöge" dip atıy: "Könçığış böyek ingliz tsivizatsiäsenä buysınırğa tieş".
Tärcemäi xäle
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Redyard Kipling Britan Hindstanı, Bombey şähärendä prafisır ğailäsendä tua. Redyard isemen ata-anası tanışqan urın - ingliz küle "Redyard" xörmätenä ala.
5 yäşlek Kipling Angliägä uqırğa kitä. 1877 yılda Devon uquxanäsenä kerä.
1882 yılda Hindstanğa qayta häm jurnalist bulıp eşlärgä kereşä, xikäyälär, şiğerlär yaza başlıy.
1883 yıldan Kimplingnıñ xikäyäläre satıla başlıy.
1880-1890 yıllarda Kipling "Pioner" Allahabad gäziteneñ jurnalistı bularaq Aziä, AQŞ buylap säfär yasıy häm yaña äsärlär yaza.
1889 yılda Angliä, Birma, Qıtay, Yaponiägä säyäxät itä, soñraq AQŞ buylap gizep Londonğa qayta.
1890 yılda "Yaqtı süngän" (The Light That Failed) berençe romanı çığa.
1894-1895 yılda "Cungli kitabı" , "Cide diñgez", "Aq süzlär" şiğerläre yazıla.
1901 yılda Kiplingnıñ iñ yaxşı äsärläreneñ berse "Kim" romanı çığa.
1902 yıldan Kipling säyäsät belän şöğellänä başlıy: kosservatorlarnı yaqlıy, Almaniä häm feminizmğa qarşı çığış yasıy.
1915 yılda Berençe Bötendönya suğışında ölkän ulı Con häläq bula, Kipling üze "Qızıl Xaç" oyışmasında eşli. Suğıştan soñ "xärbi kümü komissäse"nä kerä.
1922 yılda ingliz patşası Georg V belän tanışıp duslaşalar.
1936 yılda aşqazanı cäräxätennän wafat bula, Westminster abbatlığında, şağirlär poçmağında kümelgän.
Mädäniättä
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]"Cungli kitabı" buyınça sovet häm çit il kino häm animatsiä sänğätendä küp kenä äsärlär töşerelgän. Sovet animatsiäsendä (Çığış isemnäre):
- 1936 — Слонёнок-Filkäy — aq-qara tösle
- 1936 — Отважный моряк-Qıyu diñgezçe — aq-qara tösle
- 1938 — Почему у носорога шкура в складках — aq-qara tösle
- 1965 — Рикки-тикки-тави
- 1967 — Слонёнок
- 1967 — Ракша
- Maugli:
- 1968 — Похищение
- 1968 — Кот, который гулял сам по себе
- 1969 — Последняя охота Акелы
- 1970 — Битва
- 1971 — Возвращение к людям
- 1973 yılda 5 seriä "Maugli" berdäm multfilmına berläşterelä
- 1981 — Ёжик плюс черепаха
- 1984 — Как было написано первое письмо
- 1988 — Кошка, которая гуляла сама по себе