Asya

Asya, Avrupa'nın doğusunda, Büyük Okyanus'un batısında, Okyanusya'nın kuzeyinde ve Kuzey Buz Denizi'nin güneyinde bulunan kıta.

Anlayın

Tarihçi Heredot tarafından bu grekçe terim ilk kez bugünkü Salihli Ovası, sonraları da Gediz Havzası'nı nitelemek için kullanılmıştır. Sardes'in zenginliklerini anlatırken bu kenti asya'nın başkenti olarak betimlemiştir. Zamanla asya terimi önce Anadolu yarımadası sonraları ise Çin'e ve Moğolistan`a kadar (Marko Polo'nun keşifleriyle) olan toprakların tamamı için kullanıldı.

Coğrafya

Eski Dünya kara kütlesinin bir parçası olan Asya 44 391 163 km²'lik yüz ölçümü ile dünyanın en büyük kıtasıdır. Aynı zamanda 1 010 m'lik ortalama yükseltisiyle de dünyanın en yüksek kıtasıdır. Asya bu yükseltisini; dünyanın en yüksek zirvelerini bünyesinde barındıran Himalaya Dağları'na borçludur.

Asya, kuzey-güney doğrultusunda 8 490 km genişliğindedir. Kıtanın en kuzeyinde, Rusya'da Çelyuskin Burnu (77° 42' 55" K paraleli) yer alırken, en güneyinde, Malakka Yarımadasındaki Buru Burnu (1° 14' 17" K paraleli) bulunur. Adaları esas aldığımız takdirde, Severneya Zemlya adası (81° 16' 23" K paraleli) ile Endonezya'ya bağlı Rudi Adaları (11° 00' 19" G paraleli) arasında 10 245 km'dir.

Kıta doğu batı doğrultusunda; Türkiye'nin anakaraya bağlı en batı ucu olan Çanakkale'nin Ayvacık ilçesi (26° 24' 17" D meridyeni) ile Çukçi Yarımadasında Dejnev Burnu (169° 40' 17" D meridyeni) arasında 8 200 km'dir.

Kıtanın özel konumu ise; Asya, kuzeyden Kuzey Buz Denizi ile sınırlıdır. Kuzey doğuda, Amerika'dan sığ bir deniz olan 100 km genişliğindeki Bering Boğazı vasıtası ile ayrılmaktadır.

Kıta doğuda Büyük Okyanus ile sınırlanır. Ancak kıyı açıklarında okyanus tabanından yükselen kuzey-güney doğrultulu dağların su üzerine çıkan kısımlarını oluşturan ada ve takım ada girlandları yer almaktadır. Burada; Aleut, Japon, Bonin ve Marian derin deniz çukurluklarından geçen ve "Andezit Hattı" adı verilen bir çizginin batısındaki bölge ile orada yer alan ada ve takım ada girlantları Asya anakarasına aittir.

Kıtanın güneydoğu sınırı biraz karışık olmakla birlikte Sunda Adaları ile Arafura Denizi arasından geçen hat sınır olarak kabul edile bilir. Kıtayı güneyden Hint Okyanusu sınırlandırmaktadır.

Asya'nın, Avrupa'nın doğusu ile iç içe girdiği batı sınırı ise oldukça tartışmalı bir meseledir. Mesela Anadolu Asya kabul edilmesine rağmen Avrupa'nın güneydoğusuna daha çok benzemektedir ve Doğu Avrupa Ovası da Asya'nın kuzeydoğusuyla benzerlik gösterir. Bu konuda birçok araştırıcı farklı görüşler ileri sürse de, en doğru kabul edilen sınır; Ural Dağları, Ural Nehri, Maniç Oluğu, Karadeniz, Boğazlar, Ege Denizi, Akdeniz, Süveyş Kanalı ve Kızıldeniz üzerinden çekilecek bir hattır. Bu hattın doğusunda kalan Anadolu ve Kafkaslar Asya'dan sayılırken Trakya Avrupa'ya dahil edilmektedir.

Dünya üzerinde bulunan çeşitli en büyükler Asya'da toplanmıştır. Asya; kıtaların en genişi (44 391 163 km²) ve ortalama yükseltisi en fazla olanı ( 1 010 m)'dır. Ayrıca dünyanın en yüksek tepesi (Everest tepesi, 8 848 m), en büyük gölü (Hazar Gölü veya Denizi), en derin gölü (Baykal Gölü), dünyanın deniz seviyesinden en alçak yeri (Lut Gölü, göl yüzeyi -392 m), ve dünyanın en alçak havzası (Turfan Havzası -154 m) Asya kıtasında bulunmaktadır.

Asya; 3.5 milyarı aşan nüfusu ile dünyanın en kalabalık kıtasıdır. Dünyanın en kalabalık ülkesi olan Çin (1 284 303 705 kişi, 2002 tahmini) bu kıtada yer almaktadır. Asya dinlerinin de doğduğu kıtadır. İslamiyet, Hıristiyanlık, Musevilik, Budizm ve Hinduizm Ortadoğu'da ortaya çıkmıştır. Yine geniş kitlelere hitap eden de Asya menşeli dinlerdir. Asya aynı zamanda medeniyetler beşiğidir. Türk, Fars, Arap, Çin ve Hint medeniyetleri bu kıtada binlerce yıldır varlıklarını devam ettirmektedirler. Kıtada 100'ün üzerinde dil konuşulmaktadır. Kıtanın doğusunda sarı, güney kısmındaki adalarda siyah geri kalan kısımlarında ise beyaz ırktan insanlar yaşamaktadırlar.

Bölgeler

Orta Asya (Afganistan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan)

Doğu Asya (Çin, Hong Kong, Japonya, Moğolistan, Kuzey Kore, Makao, Güney Kore, Tayvan)

Ortadoğu (Bahreyn, İran, Irak, İsrail, Ürdün, Kuveyt, Lübnan, Umman, Filistin, Katar, Suudi Arabistan, Suriye, Türkiye, Birleşik Arap Emirlikleri, Yemen)

Rusya ve Kafkaslar (Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan, Rusya)

Güney Asya (Bangladeş, Bhutan, Hindistan, Maldivler, Nepal, Pakistan, Sri Lanka)

Güneydoğu Asya (Brunei, Kamboçya, Doğu Timor, Endonezya, Laos, Malezya, Myanmar (Burma), Filipinler, Singapur, Tayland, Vietnam)

Şehirler

Bangkok — Tayland'ın canlı ve kozmopolit başkenti, mabetleri, gece hayatı ve sıcağı ile ünlüdür.
Pekin — Çin Halk Cumhuriyeti'nin başkenti, Tiananmen Meydanı, Yasak Şehir ve görülmeye değer birçok yere sahiptir. with Tiananmen Square, the Forbidden City, and many cultural sights.
Dubai — Birleşik Arap Emirliklerinin en modern ve hızlı gelişen emirliği.
Hong Kong — Çin ve İngiliz mirasını bünyesinde birleştirmiş gerçek bir global metropol.
Kudüs — Üç büyük dinin beşiği, eski şehir UNESCO Dünya Kültür Miraslarındandır.
Mumbai — Hindistan'ın en eklektik, canlı ve kozmopolit şehri. Ekonomik açıdan olduğu kadar gece hayatı ile de ünlüdür.
Seul — Harika saraylar, lezzetli yemekler ve gece hayatı, Seul eski ve yeni Asya'yı içiçe görmenizi sağlar
Singapur — Çin, Hindistan, Malezya ve İngiliz etkilerinin bir karışımı olan modern ve zengin bir şehir devlet.
Tokyo — Dünya'nın en büyük şehri. Eski Japonya görüntüleri ile yüksek teknoloji vizyonunu birarada sunan devasa, zengin ve büyüleyici bir metropol.

Diğer gezilebilecek yerler

Asya'nın gezilebiecek sayısız yerinden sadece birkaç seçenek...

Angkor Arkeoloji Parkı — Kmer İmparatorluğunun başkentinin görkemli kalıntıları
Bali — "Tanrıların adası" Balide eşsiz Hindu kültürü, sahiller ve dağlar
Ölü Deniz — deniz deviyesinin 390 metre altındaki dünyanın en alçak yeri
Çin Seddi — binlerce kilometre boyunca uzanan eşsiz bir eser
Baykal Gölü — dünyadaki tatlı su kaynaklarının beşte birini oluşturan, dünyanın en büyük ve en derin gölü
Everest Dağı — Çin ve Nepal arasında yükselen dünyanın en yüksek dağı
Petra — Kumtaşlarına oyularak yapılmış antik şehir, dünyanın yeni 7 harikasından biri
Semerkant — İpek Yolu'nun önemli şehri, etkileyici tarihi mirası ile dünyanın en eski kentlerinden biri
Taç Mahal — Agra'daki eşsiz mermer mezar