Trendyol
 | |
| Endüstri | Elektronik ticaret |
|---|---|
| Kuruluş | 2010 |
| Kurucu | Demet Mutlu |
| Genel merkezi | |
| Önemli kişiler | |
| Sahibi |
|
| Web sitesi | trendyol.com |
Trendyol, merkezi İstanbul'da bulunan, Türkiye'nin ilk decacorn şirketi[5] olan e-ticaret sitesi.
Demet Mutlu, 2009 yılının haziran ayında Trendyol şirketini kurmuştur. Trendyol’a yatırım yapan Emre Kurttepeli ve Sidar Şahin ilk ortakları olmuştur. 300 bin dolarla kurduğu bu şirket, ilk 16 ayda 16 milyon kadar bir değere ulaşmıştır. Demet Mutlu’nun bu başarı hikâyesi onu daha da güçlendirip kariyerine yeni bir soluk getirmiştir. Trendyol 2010 yılında 34 milyon 33 bin 478 dolar bir sermaye yakalamıştır ve e-ticaret sektörü sayesinde ünlü tasarımcıların ürünleri Anadolu’nun her yerinden fark edilir hale gelmiştir.[1]
2010’da giyim ürünleri satışı yapılan bir alışveriş sitesi olarak kurulan site zaman içinde pazar yeri formatına geçiş yaparak daha çok kategoride farklı satıcılar aracılığıyla satış yapılmaya başladı. Trendyol ile 50 binden fazla kadın girişimcinin e-ticaret işine başladığı ifade edilmektedir.[6] Bu süre içerisinde Facebook’da da e-mağaza seçeneklerinin bulunması Demet Mutlu’nun başarı öyküsüne büyük katkı sağladı. İlk defa sanal mağazacılık açması ve Türkiye’de yabancı manken kullanması onu öne çıkaran özelliklerinden biri oldu. 2013 yılında yeni bir ofise taşınarak Trend-Store’u açmıştır. 2018 yılında Trendyol Çin merkezli bir e-ticaret platformu olan Alibaba tarafından 1 milyar 78 milyon dolar karşılığında satın alınmıştır. Satış işleminden sonra Demet Mutlu, Ceo’luk görevine devam etmiştir.[7]
Trendyol, 12 Temmuz 2023 tarihinde Süper Lig ve TFF 1. Lig sponsorluğunu 2023-2024 sezonu için 700 milyon TL sponsorluk ücreti karşılığında Spor Toto'dan devralmıştır.[8][9]
Yatırımlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Alibaba
[değiştir | kaynağı değiştir]Çinli şirket Alibaba Group, 2018’de Trendyol’a 728 milyon dolar karşılığında stratejik yatırımcı oldu.[10][11] Alibaba Group, Trendyol’un 2018 ve 2020'de sermaye artışlarında 350 milyon dolar daha yatırım yaptı ve ortaklık payını %86'5'a çıkarmıştır.[3]
Diğer
[değiştir | kaynağı değiştir]300 bin dolar sermaye ile kurulan Trendyol, 2010-2011’de Tiger Global ile Kleiner Perkins’ten ve 2014’te EBRD’den yatırım aldı.[12]
Şirket 2021 yılında düzenlediği yatırım turunda, farklı ülkelerden yatırımcılar çekmiştir.[13] Bu süreçte toplam 1,5 milyar dolarlık yeni yatırım alarak, Türkiye'nin ilk "decacorn" teknoloji şirketi olmuştur.[5] Amerika’dan General Atlantic, Japonya merkezli SoftBank, Berlin merkezli Princeville Capital, Abu Dhabi Varlık Fonu (ADQ) ve Katar Yatırım Otoritesi (QIA) bu süreçte Trendyol'un yatırımcıları arasına katılmıştır.[14] Böylelikle Trendyol'un değerlemesi 16,5 milyar dolara yükselmiştir.
Grup şirketleri
[değiştir | kaynağı değiştir]2018’de kurulan lojistik ağı Trendyol Express, 2023 yılında Azerbaycan'da da kullanıma açılmıştır.[15] Trendyol Go ise yemek ve market teslimat hizmetidir.[6]
Trendyol Tech
[değiştir | kaynağı değiştir]Trendyol’un teknoloji geliştirme merkezidir. Platform, 2019’da Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından AR-GE Merkezi olarak onaylanmıştır.[16] Trendyol Tech’te doğal dil işleme, gerçek zamanlı veri analizi, makine ve derin öğrenme, görüntü işleme, veri görselleştirme, metin benzerliği ve büyük veri alanlarına odaklanmaktadır.[17]
Dolap
[değiştir | kaynağı değiştir]İkinci el ürün platformu Dolap, 2016’da kuruldu ve 2018’de Trendyol’a satılmıştır.[18] Kullanıcılarının kullanmadığı ya da az giydiği ve elinden çıkarmak istediği kıyafetleri satışa çıkardığı platformda, 200 farklı kategoride 25 milyon civarında ürün olduğu düşünülüyor. Açıklanan verilere göre, kayıtlı 3,5 milyon satıcının 3 milyondan fazlası kadınlardan oluşan platform, kadın girişimcileri desteklemektedir.[19][20]
Yurtdışı açılımı
[değiştir | kaynağı değiştir]2022 yılında Almanya ofisini açan şirket,[21] 2023 yılında PASHA Holding işbirliğiyle Azerbaycan pazarına girmiştir.[22] Aynı yıl Cenomi Grup ile stratejik ortaklık kurarak Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Kuveyt, Bahreyn ve Umman’da pazar yeri modeline geçmiştir.[23]
2024 yılı itibarıyla Doğu Avrupa pazarına açılmaya başlamış; Romanya, Yunanistan, Macaristan ve Çekya’da faaliyete girmiştir.[24]
Hakkındaki iddialar ve cezalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Wayfair komplo teorisi
[değiştir | kaynağı değiştir]13 Temmuz 2020'de dolaşıma sokulan ve ABD merkezli çevrimiçi mobilya mağazası Wayfair'in çocuk kaçakçılığına karıştığı iddiasını içeren komplo teorileri kısa sürede Türkiye'ye ulaşmış ve teorinin Türkiye'ye yansımasında Wayfair ile ilgili ididalara, Trendyol'da satışa sunulan bazı fahiş fiyatlı çocuk elbiselerinin de çocuk kaçakçılığı ile bağlantılı olduğu iddiası eklenmiştir.[25][26]
ABD'de dolaşıma giren Wayfair komplo teorisine göre, mobilya mağazasında yüksek fiyatla satışa sunulan dolapların adları bazı kayıp çocukların adları ile örtüşüyordu.[27] Wayfair'deki bu ürünlerin çocuk kaçakçılığı için sitede yer aldığı iddiası; Türkiye’de twitter ve whatsapp üzerinden dolaşıma sokularak hızla yayıldı.[28] Doğrulama kuruluşlarının yaptığı analizlerde Wayfair sitesinde, "çocuk kaçakçılığı" yapıldığı iddialarının doğru olmadığı ortaya kondu.[29][30][31] Trendyol ise, bir satıcının sitede fahiş fiyatla satışa koyduğu çocuk elbiselerinin çocuk ticareti ile ilgili olduğu iddiasıyla karşılaştı ve sitedeki yüksek fiyatların veri girişlerindeki hatalardan kaynaklandığını belirten bir açıklama yaptı.[32][33] İddialar, TBMM gündemine de geldi.[34]
Algoritmada manipülasyon
[değiştir | kaynağı değiştir]2021 yılında Rekabet Kurumu tarafından algoritmalarında manipülasyon yaparak belirli satıcı ve ürünlerin ön plana çıkartıldığına dair hakkında soruşturma açıldı. 2023 yılında sonuçlanan soruşturmada şirketin haksız rekabete yol açtığı tespitiyle 61 milyon Türk Lirası para cezası verildi.[35][36][37][38]
Manipülatif haber iddiası
[değiştir | kaynağı değiştir]Firmanın adı, 2022 yılında Resmi Gazetede yayınlanan ve Ocak 2023’te yürürlüğe giren E-Ticaret Yasası[39] aleyhine haber yaptırmak için Cumhuriyet Gazetesine kayıt dışı para ödendiği iddialarına karışmıştır.[38][40][41] Firma, iddiaların gerçek dışı olduğunu iddia etmiş; gazeteci Faruk Bildirici'den bu konudaki yazısını sitesinde kaldırmasını talep etmiş; Bildirici ise bu talebinin sansür girişimi olduğu iddia ederek sosyal medyada paylaşmıştır.[41]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Çağlayan Çetin, Trendyol Grup'a başkan olarak atandı". www.aa.com.tr. 26 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024.
- ^ "Trendyol Grubu CEO'su Erdem İnan, şirketin hedeflerini Bakü'de açıkladı Açıklaması". Haberler. 5 Aralık 2023. 26 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024.
- ^ a b "Alibaba Trendyol'a 350 milyon dolar yatırım yaptı". BloombergHT. 21 Nisan 2021. 28 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2023.
- ^ a b "Trendyol 1,5 milyar dolar yeni yatırım aldı, değeri 16,5 milyar dolara ulaştı". BBC News Türkçe. 26 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024.
- ^ a b "Trendyol.com". www.trendyol.com. 9 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2023.
- ^ Beydili, Ali (10 Haziran 2022). "Trendyol'un Kurucusu Demet Mutlu'nun Başarı Hikayesi". Girişimci Kadınlar Grubu. 23 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2024.
- ^ "Trendyol, Süper Lig'in yeni sponsoru oldu". 19 Temmuz 2023. 28 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2023.
- ^ "Süper Lig ve 1. Lig'in isim sponsoru Trendyol oldu! Süper Lig, 13 yıl sonra özel sponsora kavuştu - Futbol Haberleri". 7 Aralık 2023. 28 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2023.
- ^ "Alibaba'ya Satılan Trendyol, 728 Milyon Dolarlık Satış Fiyatıyla Rekor Kırdı". 3 Ağustos 2018. 28 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2023.
- ^ "Alibaba Trendyol'a stratejik yatırım yapıyor". CNN Türk. 29 Haziran 2018. 26 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024.
- ^ "Trendyol Companies". 3 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Trendyol yeni yatırım aldı, değerlemesi 16,5 milyar dolar oldu". NTV. 26 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024.
- ^ "Trendyol Türkiye'nin ilk 'decacorn'u - Diken". 9 Ağustos 2021. 26 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024.
- ^ "Trendyol Express yurtdışına açılıyor Yazar iDealData". Investing.com Türkiye. 26 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024.
- ^ "Trendyol'dan ARGE'ye 45 Milyonluk Yatırım". 7 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Trendyol Tech". 11 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "İkinci El Online Alışveriş Sitesi: Dolap Uygulaması Nedir?". NeOldu.com. 17 Ocak 2021. 26 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024.
- ^ Şafak, Yeni. "Dolap yaklaşık 25 milyon ürünü yeni sahipleri ile buluşturdu | Aktüel Haberleri". Yeni Şafak. 26 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024.
- ^ "Kadın girişimciler, Trendyol'un destek programlarıyla işini dijitalleştirerek büyütüyor". Cumhuriyet. 15 Haziran 2022. 26 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024.
- ^ Gazetesi, Dünya (27 Temmuz 2023). "Trendyol, Türk markalarını Almanya'ya taşıyor". www.dunya.com/sirketler/trendyol-turk-markalarini-almanyaya-tasiyor-haberi-699651. 26 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024.
- ^ "Trendyol, yurtdışında büyümesine Azerbaycan ile devam ediyor". NTV. 26 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024.
- ^ "Trendyol ve Cenomi Grup stratejik ortaklık kuracak". BloombergHT. 28 Kasım 2023. 26 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024.
- ^ "Trendyol'un yeni rotası 'Doğu Avrupa'". NTV. 26 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024.
- ^ Özer, Mehmet (13 Temmuz 2020). "Wayfair komplo teorisi ve çocuk hakları haberciliği açısından önemili". Evrensel.net. 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2024.
- ^ "ETİD'den 'çocuk kaçakçılığı' ile suçlanan Wayfair'e ilişkin açıklama". birgun.net. 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2024.
- ^ Habertürk. "Wayfair olayı nedir? Wayfair skandal olayı çocuk ticareti mi? Twitter, Trenyol son dakika haberleri". Habertürk. 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2023.
- ^ "Wayfair: "Çocuk kaçakçılığıyla" ilgili yeni komplo teorisi nasıl ortaya çıktı, iddialar doğru mu?". BBC News Türkçe. 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2024.
- ^ Evon, Dan (10 Temmuz 2020). "Is Wayfair Trafficking Children Via Overpriced Items?". Snopes (İngilizce). 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2024.
- ^ Keskin, Öyküm Hüma (12 Temmuz 2020). "Wayfair isimli mobilya firmasının çocuk ticareti yaptığı iddiası". Teyit.org. 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2024.
- ^ "Fact Check: No Evidence Wayfair Is Selling Human Trafficked Children On Their Website With Very Expensive Cabinets | Lead Stories". leadstories.com (İngilizce). 10 Temmuz 2020. 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2024.
- ^ "Wayfair skandalının ardından Trendyol'dan son dakika açıklaması: Fahiş fiyatlara satılan o ürünler..." Sabah. 4 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2023.
- ^ "Trendyol: Yüksek fiyatların nedeni hatalı veri girişi". euronews. 13 Temmuz 2020. 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2023.
- ^ "Trendyol'da çocuk ticareti iddiası meclise taşındı!". Kocaeli Bizim Yaka haber sitesi. 14 Temmuz 2020. 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2024.
- ^ "DSM Grup Danışmanlık İletişim ve Satış Ticaret AŞ hakkında Yürütülen Soruşturmaya İlişkin Nihai Kararın 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 49. Maddesi Uyarınca Açıklanması" (PDF). Rekabet Kurumu. 26 Temmuz 2023. 4 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Ekim 2023.
- ^ "Rekabet Kurumu DSM Sonuçları". 12 Ekim 2023. 4 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2023.
- ^ "Rekabet Kurumundan Trendyol'a ceza". BloombergHT. 27 Temmuz 2023. 27 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2023.
- ^ a b "E-ticaret pazarına 'algoritma' gölgesi: Rekabet Kurumu'nda Trendyol'a ceza kararı". takvim.com.tr. 30 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2024.
- ^ "ELEKTRONİK TİCARET ARACI HİZMET SAĞLAYICI VE ELEKTRONİK TİCARET HİZMET SAĞLAYICILAR HAKKINDA YÖNETMELİK". www.resmigazete.gov.tr. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2023.
- ^ "Cumhuriyet Vakfı'ndan Cumhuriyet gazetesi yönetimine suç duyurusu: Çikolata kutusunda gelen paralar karşılığında kasıtlı haberler yapıldı!". T24. 7 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2023.
- ^ a b "'Cumhuriyet'te parayla haber' iddiası: Trendyol'dan Faruk Bildirici'nin yazısına sansür girişimi". Artı Gerçek. 15 Haziran 2023. 30 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2024.