İçeriğe atla

Louis Armstrong

Bağlantıları değiştir
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Louis Armstrong
Genel bilgiler
DoğumLouis Daniel Armstrong
4 Ağustos 1901; New Orleans, Louisiana
Ölüm6 Temmuz 1971 (69 yaşında), New York
TarzlarDixieland, caz, swing, geleneksel pop
MesleklerCaz müzisyeni
Etkin yıllar1914-1971
Önemli çalgılar
Trompet, kornet, vokal

Louis Daniel Armstrong (4 Ağustos 1901[1] - 6 Temmuz 1971), Amerikalı caz müzisyenidir.

Hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Louis Armstrong (2002), Adi Holzer tarafından elle boyanmış gravür

Armstrong, 4 Ağustos 1901'de New Orleans'ta doğdu.[2][3][4][a] Annesi Mary Albert (1886-1942), babası William Armstrong'du. Mary Albert Armstrong Boutte, Louisiana'lıydı ve yaklaşık on altı yaşındayken evde doğum yapmıştı. William Armstrong kısa bir süre sonra aileyi terk etti.[7] İki yıl kadar sonra William Armstrong'un Albert tarafından büyütülen Beatrice Armstrong Collins (1907-1978) "Mama Lucy" Armstrong adında bir kızı oldu.[8]

Louis Armstrong, annesinin yanına dönene ve beş yaşına kadar büyükannesi Josephine Armstrong tarafından büyütüldü.[7] Gençliğini, Battlefield adlı engebeli bir mahallede yoksulluk içinde geçirdi.[9] Altı yaşında, New Orleans'ın ırksal olarak ayrılmış sisteminde siyah çocukları kabul eden Fisk Erkek Okulu'na[10] gitti.

7 yaşından itibaren Litvanya Yahudisi bir aile olan Karnoffsky'lerin terzi dükkânı olan evlerinde onlarla yaşadı. Bayan Karnoffsky geceleri yatmadan önce ona Yidişçe ve Rusça ninniler söylerdi. Karnoffsky'ler[11] ona aileden biri gibi davrandı. Babasız yaşadığını bilerek onu besledi ve büyüttüler.[12][13]

"Louis Armstrong + the Jewish Family in New Orleans, La., the Year of 1907" adlı hatıratında, bu ailenin aynı zamanda Yahudilerden daha iyi olduklarını düşünen beyazlarca ayrımcılık yapıldığını keşfettiğini anlattı.: "Ben sadece yedi yaşındaydım ama beyazların benim için çalışan zavallı Yahudi aileye uyguladıkları tanrısız muameleyi kolayca görebiliyordum."[14] Onlardan öğrendiklerini "nasıl yaşanır - gerçek hayat ve kararlılık" olarak yazdı.[12] İlk müzik performansı belki de Karnoffsky'lerin hurda vagonunun yanındaydı. Onları diğer satıcılardan ayırt etmek ve müşteri çekmek için teneke çalmaya çalıştı. Morris Karnoffsky, Armstrong'a bir rehin dükkânından kornet satın alması için avans para verdi.[15]

Akıcı Yidiş konuşan Armstrong, kendisini yetiştiren bu ailenin anısına hayatının sonuna kadar Davud Yıldızını taktı.[16]

Armstrong on bir yaşındayken okulu bıraktı.[10] O, Lucy ve annesinin nikahsız kocası Tom Lee ile birlikte annesi, dayısı Ike ve iki oğlunun bitişikteki Perdido Caddesi'ndeki tek odalı bir eve taşındılar.[17] Armstrong sokaklarda para için şarkı söyleyen bir erkek dörtlüsüne katıldı. Onun da başı belaya girdi.

Kornet çalmayı New Orleans Home for Colored Waifs adlı müzik grubunda öğrendi. Kornetçi Bunk Johnson on bir yaşındaki çocuğa Dago Tony'nin honky tonk'unda kulakla çalmayı öğrettiğini söyledi.[18] (Daha sonraki yıllarda Armstrong, King Oliver'a itibar etti.) Gençliği hakkında, "Her gözlerimi kapattığımda o benim trompet çalardı—Tam eski güzel New Orleans'ın tam kalbine bakıyorum... Bana yaşayacak bir şey verdi." dedi.[19]

Üvey babasının silahını izinsiz ödünç alıp yeni yıl kutlamalarında havaya boş bir el ateş açtı ve 31 Aralık 1912'de tutuklandı. Geceyi New Orleans Çocuk Mahkemesi'nde geçirdi, ertesi gün Renkli Waif'in Evi'nde gözaltına alındı.[20] Evde hayat sertti. Minder yoktu; yemekler genellikle ekmek ve pekmezden biraz daha fazlaydı. Kaptan Joseph Jones, evi bir askeri kamp gibi yönetti ve bedensel ceza kullandı.[21]

Armstrong kornet becerilerini grupta çalarak geliştirdi. Kaptan Jones'un isteği üzerine sık sık evde görünen Peter Davis,[22] Armstrong'un ilk öğretmeni oldu ve onu grup lideri olarak seçti. Bu grupla on üç yaşındaki Armstrong, Kid Ory'nin dikkatini çekti.[23]

Gençliğinde şehrin sık rastlanır bando gösterilerini takip etti ve her fırsat bulduğunda eski müzisyenleri dinledi. Bunk Johnson, Buddy Petit, hepsinin ötesinde kendisine akıl hocalığı yapan ve neredeyse bir baba figürü oluşturan Joe "King" Oliver'dan öğrenimini sürdürdü. Bandolarda ve New Orleons'ın nehir gemilerinde çaldı. Seyahat etmeye Mississippi nehrinde aşağı yukarı turlayan bir vapurda, ünlü Fate Marable adlı grupla başladı. Marable ile geçirdiği bu dönemi daha sonra kendisine yazılı anlaşmalarla çalışma konusunda daha geniş bir deneyim kazandırdığı için "üniversiteye gitmek" olarak tanımladı. Joe Oliver 1919'da şehirden ayrıldığında Armstrong Kid Ory's band adlı şehirde en taze, hareketli caz grubu olarak kabul edilen grupta Oliver'ın yerini aldı.

14 Haziran 1914'te Armstrong, babası ve yeni üvey annesi Gertrude'un gözetiminde serbest bırakıldı. Birkaç ay boyunca bu evde iki üvey erkek kardeşiyle yaşadı. Gertrude kızını doğurduktan sonra Armstrong'un babası onu hiç hoş karşılamadı bu yüzden annesi Mary Albert'e geri döndü. Küçük evinde, annesi ve kız kardeşiyle aynı yatağı paylaşmak zorunda kaldı.[24] Annesi hâlâ Battlefield'da yaşıyordu ve onu eski ayartmalara maruz bıraktı ama o müzisyen olarak iş aradı. Organize suçla bağlantıları olan Henry Ponce'nin sahip olduğu dans salonunda iş buldu. Rehberi ve koruması olan bir buçuk metre boyundaki davulcu Black Benny ile tanıştı.[25] On beş yaş civarında Nootsy adında bir fahişe için pezevenklik yaptı ancak bu kadın Armstrong'u omzundan bıçakladıktan sonra bu ilişki bitti ve annesi o kadını neredeyse öldürecek kadar boğdu.[26]

Kısa bir süre yerel topluluk kolejinde gemicilik yönetimi okudu ancak ücretleri karşılayamadığı için bırakmak zorunda kaldı.[27] Storyville, New Orleans'da kömür satarken ev eşyalarından müzik çalan gruplar olan spazm band'ların sesini duydu. Cazın ilk seslerini, King Oliver'ın çaldığı Pete Lala's gibi genelevlerde ve dans salonlarında çalan gruplardan duydu.[28]

Kariyer

[değiştir | kaynağı değiştir]

Nehir teknesi eğitimi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Armstrong, 1918'de Fate Marable'ın New Orleans Band'inin üyesiydi, burada S.S. Sidney gemisinde

Armstrong, ilki Eylül 1918'de bir gezi teknesinde olmak üzere New Orleans'taki nehir gemilerinde ve bandolarda çaldı. Mississippi Nehri boyunca Streckfus Steamers hattıyla “Sidney” buharlı vapurunda tur yapan Fate Marable grubuyla birlikte seyahat etti.[29]

Marable, müzik bilgisiyle gurur duyuyordu ve Armstrong ile grubundaki diğer müzisyenlerin "nota okuma" öğrenmesi konusunda ısrarlıydı. Armstrong, Marable ile geçirdiği zamanı "Üniversiteye gitmek" olarak nitelendirdi çünkü bu ona yazılı aranjman'larla çalışma konusunda geniş bir deneyim verdi. Periyodik olarak New Orleans'a döndü.[30]

1919'da Oliver kuzeye gitmeye karar verdi ve Kid Ory'nin grubundaki görevinden istifa etti; Armstrong onun yerini aldı. Ayrıca Tuxedo Brass Band için ikinci trompet oldu.[31]

Şikago ve Gennett kayıtları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Nehir teknesi deneyimi boyunca Armstrong'un müzisyenliği olgunlaşmaya ve büyümeye başladı. Yirmi yaşında, müziği okuyabiliyordu. Kendi kişiliğini ve tarzını gerçekleştirerek uzun trompet sololarında yer alan ilk caz müzisyenlerinden biri oldu. Performanslarında şarkı söylemeye başladı.[32]

1922'de King Oliver'ın daveti üzerine Şikago'ya taşındı. Oliver's Creole Jazz Band ile günlük işlerini bırakacak kadar para kazanabiliyordu. Irk ilişkileri zayıf olmasına rağmen, Şikago patlama yaşıyordu. Şehirde siyahiler için fabrikalarda iyi ücretli işler vardı ve biraz da eğlence için kalıyordu.[33]

Oliver'ın grubu 1920'lerin başında Chicago'daki en etkili caz grupları arasındaydı. Armstrong, ilk özel banyolu kendi dairesinde lüks şekilde yaşadı. Şikago'da olacağı için heyecanlıydı, kariyeri boyunca süren eğlencesine New Orleans'taki arkadaşlarına mektup yazarak başladı. Armstrong arka arkaya iki yüz yüksek Si'leri üfleyebiliyordu. İtibarı arttıkça, diğer müzisyenler tarafından kesme yarışmalarına davet edildi.[34] İlk stüdyo kayıtları 5-6 Nisan 1923'te Gennett Records için Oliver ile yapıldı.

Uzaklara Richmond, Indiana giden trende birkaç saat dayandılar ve gruba çok az ödeme yapıldı. Performansların kalitesi prova eksikliğinden, ham kayıt ekipmanından, kötü akustikten ve sıkışık bir stüdyodan etkilendi. Ayrıca Richmond, Ku Klux Klan ile ilişkilendirildi.[35]

Armstrong'un 1924'te evleneceği Lil Hardin, Armstrong'u daha belirgin bir faturalandırma arayışına girmeye ve Oliver'ın etkisinden ayrı bir stil geliştirmeye teşvik etti. Onun önerisi üzerine Armstrong, becerilerini genişletmek ve göbeğini dengelemek için daha şık giyinmek amacıyla kilise konserlerinde klasik müzik çalmaya başladı. Onun etkisi sonunda, özellikle maaşı ve Oliver'ın Armstrong ve diğer grup üyelerinden sakladığı ek parayla ilgili olarak Armstrong'un akıl hocasıyla ilişkisini baltaladı.[36] Armstrong'un annesi May Ann Albert, Armstrong'un "işsiz, parasız, aç ve hasta" olduğu söylendikten sonra 1923 yazında onu Chicago'da ziyaret etti; Hardin, Armstrong'un kaldığı süre boyunca yaşayabileceği bir daire buldu ve dekore etti.[37]

Fletcher Henderson Orkestrası'nda

[değiştir | kaynağı değiştir]
1925'te Fletcher Henderson Orkestrası. Armstrong soldan üçüncü kişidir.

Armstrong ve Oliver 1924'te dostane şekilde ayrıldılar. Kısa süre sonra Armstrong, New York'a zamanın en iyi Afrikalı-Amerikalı grubu olan Fletcher Henderson Orkestrası ile çalmak üzere bir davet aldı. Kendi bölümündeki diğer müzisyenlerle daha iyi uyum sağlamak için trompete geçti. Henderson'ın tenor saksafon solisti Coleman Hawkins üzerindeki etkisi, grubun bu dönemde yaptığı plakları dinleyerek değerlendirilebilir.

Armstrong, trompet çalarak ve trombonla deneyler yaparak, Henderson'ın sıkı kontrol edilen tarzına uyum sağladı. Diğer üyeler Armstrong'un duygusal tarzından etkilendi. Onun eylemi, New Orleans karakterlerinin, özellikle de vaizlerin şarkı söylemesini ve hikâyelerini anlatmayı içeriyordu.[38] Henderson Orkestrası, Roseland Balo Salonu da dahil olmak üzere, yalnızca Don Redman tarafından yapılan düzenlemelerle sadece patronlar için önde gelen mekanlarda çaldı. Duke Ellington'ın orkestrası, Armstrong'un performanslarını izlemek için Roseland'a gitti.

Bu süre zarfında Armstrong, Clarence Williams (New Orleans'tan bir piyanist arkadaşı), Williams Blue Five, Sidney Bechet ve blues şarkıcıları Alberta Hunter, Ma Rainey ve Bessie Smith ile kayıt yaptı.[39][40]

The Hot Five (Ateşli Beşli)

[değiştir | kaynağı değiştir]
1928'den itibaren basılan çağdaş İngiliz lisansı
Louis Armstrong, 1953

1925'te Armstrong, büyük ölçüde kariyerini ve gelirini genişletmek isteyen Lil'in ısrarı üzerine Chicago'ya döndü. Tanıtımda, onu çok üzecek şekilde, kendisini "Dünyanın En Büyük Trompetçisi" olarak ilan etti. Bir süre Lil Hardin Armstrong Band'in üyesiydi ve karısı için çalışıyordu.[41] Louis Armstrong and his Hot Five'ı kurdu ve "Potato Head Blues" ve "Muggles" şarkılarını kaydetti. "Muggle" kelimesi marijuana için argo terimdi ve hayatı boyunca sık sık kullandığı bir şeydi.[33]

Louis Armstrong ve The Hot Five tarafından "Heebie Jeebies"

Hot Five, Kid Ory (trombon), Johnny Dodds (klarnet), Johnny St. Cyr (banjo), piyanoda Lil Armstrong'u içeriyordu ve genellikle davulcu yoktu. Kasım 1925'te başlayan on iki aylık bir süre boyunca, bu beşli yirmi dört kayıt yaptı.[42] St. Cyr'ın belirttiği gibi, Armstrong'un grup liderliği tarzı kolaydı, "İnsan onunla çalışırken çok rahat hissediyordu ve çok açık fikirliydi ... her bireyi öne çıkarmak için her zaman elinden gelenin en iyisini yaptı."[43] Hot Five ve Seven albümlerinin en dikkate değer olanları arasında, tümü Armstrong'un son derece yaratıcı sololarını içeren "Cornet Chop Suey", "Struttin' With Some Barbecue", "Hotter Than that" ve "Potato Head Blues" vardı. Thomas Brothers'a göre, "Struttin' with Some Barbeque" gibi kayıtlar o kadar mükemmeldi ki, "yoğunluk ve çeşitlilik, bluesyness ve gösteriş ile planlandı" ve muhtemelen Sunset Café'de sergilendiler.[44] Kısa bir süre sonra piyanist Earl "Fatha" Hines (en ünlüsü 1928'deki "Weather Bird" düeti) ile yaptığı kayıtları ve Armstrong'un "West End Blues"a trompet girişi ve solosu caz tarihinin en ünlü ve etkili doğaçlamaları en bilinenlerinden bazıları olmaya devam eder.

Armstrong artık kişisel tarzını istediği gibi geliştirmekte özgürdü buna "Whip That Thing, Miss Lil" and "Mr. Johnny Dodds, Aw, Do That Clarinet, Boy!" (Türkçe: "O Şeyi Kırbaçla, Bayan Lil" ve "Bay Johnny Dodds, Ah, Onu Klarnet Yap, Çocuk!") gibi yüksek dozda köpüren "caz" (İngilizce: effervescent jive) vardı.[45] Armstrong ayrıca Erskine Tate'in çoğunlukla Vendome Tiyatrosu'nda oynanan Küçük Senfoni'sinde oynadı. Armstrong'a daha uzun müzik türleri ve geniş bir kitle önünde ağırlama deneyimi yaşatan "Madame Butterfly" gibi klasik müziğin caz versiyonları da dahil olmak üzere sessiz filmler ve canlı şovlar için müzik sağladılar. Scat şarkı söylemeye (saçma kelimeler kullanarak vokal caz doğaçlaması) başladı ve 1926'da Hot Five kaydı "Heebie Jeebies"de ilk kaydedenlerden biriydi. Kayıt o kadar popülerdi ki grup, büyük ölçüde canlı performans sergilememiş olmalarına rağmen, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki en ünlü caz grubu oldu. Ülkenin dört bir yanındaki siyah beyaz genç müzisyenler, Armstrong'un yeni caz türü tarafından tahrik edildi.[46]

Lil'den ayrıldıktan sonra Armstrong, Carroll Dickerson Orkestrası'nda Al Capone'un ortağı Joe Glaser için Sunset Café'de piyanoda Earl Hines ile çalmaya başladı ve orkestranın adı Louis Armstrong and his Stompers olarak değiştirildi,[47] Hines müzik direktörüydü ve Glaser orkestrayı yönetti. Hines ve Armstrong hızlı arkadaşlar ve başarılı ortaklar oldular. Armstrong'un şarkıcıya Adelaide Hall eşlik ettiği yer Sunset Café idi. Salondaki Hall'ün görev süresi boyunca Armstrong'un rehberliği ve teşvikiyle Hall, scat şarkı söyleme sanatını denedi, geliştirdi ve genişletti.[48]

1927'nin ilk yarısında Armstrong, orijinal Hot Five serisinin çoğunu korurken, davulcu Al "Baby" Dodds ve tuba oyuncusu Pete Briggs'i ekleyen Hot Seven grubunu kurdu. John Thomas, trombonda Kid Ory'nin yerini aldı. O yılın ilerleyen zamanlarında bir dizi yeni Hot Five seansı düzenledi ve bu da dokuz rekorla sonuçlandı. 1928'in son yarısında yeni bir grupla kayıt yapmaya başladı: Zutty Singleton (davul), Earl Hines (piyano), Jimmy Strong (klarnet), Fred Robinson (trombon) ve Mancy Carr (banjo).[49]

Vokalist olarak ortaya çıkışı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Armstrong 1929'da New York'a döndü ve burada Andy Razaf ve piyanist Fats Waller tarafından yazılan tamamen siyah bir revü olan Hot Chocolates müzikalinin orkestrasında çaldı. Ayrıca, "Ain't Misbehavin' " şarkı yorumuyla şovu çalan vokalist olarak küçük bir rol aldı. Şarkının kendi versiyonu, bugüne kadarki en çok satan rekoru oldu.[50]

Armstrong, Cotton Club'ın baş rakibi, özenle hazırlanmış yer gösterileri için mekan olan[51] ve gangster Dutch Schultz için bir cephe olan Harlem'deki Connie's Inn'de çalışmaya başladı. Armstrong ayrıca, eski arkadaşı Hoagy Carmichael tarafından bestelenen ünlü şarkıların versiyonları da dahil olmak üzere, vokal kayıtlarında önemli başarı elde etti.

1930'lardaki kayıtları, 1931'de tanıtılan ve vokallere karakteristik bir sıcaklık veren yeni RCA şerit mikrofon'dan tam olarak yararlandı ve hemen Bing Crosby gibi sanatçıların 'mırıldanma' sesinin gerçek parçası oldu. Armstrong'un Carmichael'ın "Stardust" şarkısının ünlü yorumu, bu şarkının şimdiye kadar kaydedilen en başarılı versiyonlarından biri oldu ve Armstrong'un benzersiz vokal sesini ve stilini ve zaten standart haline gelen şarkı söyleme konusundaki yenilikçi yaklaşımını sergiledi.

Armstrong'un Sidney Arodin ve Carmichael'ın "Lazy River" (1931'de kaydedilmiştir) üzerindeki radikal yeniden çalışması, onun melodi ve ifadelere yönelik çığır açan yaklaşımının birçok özelliğini kapsıyordu. Şarkı kısa bir trompet solosu ile başlar, ardından ana melodi hıçkıran borularla başlar ve Armstrong'un her barın sonundaki hırlayan ünlemleriyle unutulmaz bir şekilde noktalanır: "Yeah! ..."Uh-huh"..."Sure"..."Way down, way down." İlk mısrada notaya alınmış melodiyi tamamen yok sayar ve sanki solo bir trompet çalar gibi şarkı söyler, ilk satırın çoğunu tek bir notaya getirir ve güçlü bir şekilde ritmi birden değiştiren (İngilizce: syncopated) ifadeler kullanır. İkinci kıtada neredeyse tamamen doğaçlama bir melodiye girer ve ardından Armstrong'un klasik "scat şarkı" pasajına dönüşür.

Trompet çalmada olduğu gibi, Armstrong'un vokal yenilikleri, caz vokal yorumlama sanatına temel taşı olarak hizmet etti. Sesinin benzersiz çakıllı rengi, durmadan taklit edilen bir müzikal model haline geldi. Scat şarkı söyleme tarzı, trompet solistliğindeki eşsiz tecrübesiyle zenginleşti. Rezonanslı, kadifemsi alt kayıt tonu ve "Lazy River" gibi kenarlardaki köpüren kadansları, Bing Crosby gibi genç beyaz şarkıcılar üzerinde büyük etki yarattı.

Zor zamanlarda çalışmak

[değiştir | kaynağı değiştir]
Armstrong 1936’da

1930'ların başlarındaki Büyük Buhran özellikle caz sahnesinde zordu. Cotton Club, aşağıya doğru uzun spiral bir düşüşten sonra 1936'da kapandı ve kulüp buluşmaları buharlaştıkça birçok müzisyen çalmayı tamamen bıraktı. Bix Beiderbecke öldü ve Fletcher Henderson'ın grubu dağıldı. King Oliver birkaç kayıt yaptı ancak bunun dışında çalıştı. Sidney Bechet terzi oldu, daha sonra Paris'e taşındı ve Kid Ory New Orleans'a döndü ve tavuk yetiştirdi.[52]

Armstrong, 1930'da yeni fırsatlar aramak için Los Angeles'a taşındı. Los Angeles'taki New Cotton Club'da davulda Lionel Hampton ile çaldı. Grup, kulüpten gelen radyo yayınlarıyla evde genç izleyicilerle bağlantı kurarken, hala zengin gece hayatına para harcayabilen Hollywood kalabalığını kendine çekti. Bing Crosby ve diğer birçok ünlü kulübün müdavimleriydi.

1931'de Armstrong, ilk filmi “Ex-Flame” 'de rol aldı ve aynı zamanda esrar bulundurmaktan suçlu bulundu ancak tecil edilmiş ceza aldı.[53] 1931'in sonlarında Şikago'ya döndü ve Guy Lombardo mizacında daha çok gruplarda çaldı ve daha çok klasikleri kaydetti. Kalabalık şehirden çıkması için ısrar ettiğinde,[54] Armstrong New Orleans'ı ziyaret etti, bir kahraman gibi karşılandı ve eski dostları gördü.

Armstrong's Secret Nine olarak bilinen yerel bir beyzbol takımına sponsor oldu ve adını bir puroya verdi.[55] Ama çok geçmeden tekrar yola çıktı. Kalabalığın gölgesi altında ülke çapında yaptığı bir turdan sonra Avrupa'ya kaçtı.

Amerika Birleşik Devletleri'ne döndükten sonra birkaç yorucu tura katıldı. Menajeri Johnny Collins'in düzensiz davranışları ve kendi harcama yöntemleri Armstrong'u nakit sıkıntısına soktu. Sözleşmelerin ihlali onu rahatsız etti. Yasal karmaşasını, mafya sorunlarını ve borçlarını düzeltmeye başlayan, zor bir mafya bağlantılı araba satıcısı Joe Glaser'ı yeni yöneticisi olarak işe aldı. Armstrong ayrıca, alışılmışın dışında oyun stili nedeniyle ağırlaşan parmakları ve dudaklarıyla ilgili sorunlar yaşamaya başladı. Sonuçta, vokal tarzını geliştirerek ve ilk abartılı görünümleriyle gelişti. Crosby'nin 1936 tarihli hit filmi Pennies from Heaven 'da hil olmak üzere tekrar filmlerde rol aldı. 1937'de Armstrong, CBS radyosunda Rudy Vallee'nin yerini aldı ve sponsorlu, ulusal bir yayına ev sahipliği yapan ilk Afrikalı Amerikalı oldu.[56]

Birçok yılı yollarda geçirdikten sonra 1943'te kalıcı olarak Queens-New York'a yerleşti

Müzik yayımcıların'dan Tin Pan Alley ve Gangstervari'de işleyen müzik piyasasının etkileriyle değişime-iniş çıkışlara uğrasa da tarzını geliştirmeye devam etti.

Sonraki 30 yıl boyunca Armstrong yılda 300 kereden fazla müziğini sahnede icra etti.

1940'lar boyunca büyük grupların bilet satışları toplum zevkindeki değişiklikler sebebiyle azaldı. Dans salonları kapandı. Ayrıca televizyon ve diğer popüler hale gelen müzik türleri ile rekabet ortaya çıkmıştı. Böylelikle 16 parçadan oluşan büyük bir grubu geçindirmek, finanse etmek imkânsız bir hale geldi.

The All Stars

[değiştir | kaynağı değiştir]

1950'lerde Armstrong grubunu 6 kişiye düşürdü ve meşhur ettiği Dixieland caz müzik türüne döndü. Grubun ismi The All Stars idi. Birçok defalar Barney Bigard, Jack Teagarden, Trummy Young, Arvell Shaw, Marty Napoleon, Big Sid Catlett ve Barrett Deems'de dahil oldu. Bu dönemde birçok kayıtlar yaptı ve otuzun üzerinde filmde göründü. 1964 yılında Armstrong en çok satılan kaydı Hello Dolly'yi yaptı.

Armstrong yoğun tur programını ölümünden birkaç yıl öncesine kadar korudu.

Aynı zamanda Afrika, Avrupa ve Asya'yı da US State Department sponsorluğunda büyük bir başarıyla turladı ve "Büyükelçi Satch" adıyla anılır oldu.

Son yıllarında sağlığını kaybetmeye başlayınca çalışma planını kısıtladı ama bu kısıtlamalar altında çalışmalarına öldüğü güne dek devam etti.

Armstrong 1971 yılında kalp krizi sebebiyle 69 yaşında öldü.

Bir gün öncesinde şovu vardı. New York'ta Flushing Cemetery'de defnedildi.

Müziği

[değiştir | kaynağı değiştir]
Louis Armstrong

Erken döneminde, Armstrong en çok kornet ve trompetteki virtüözlüğü ile tanınıyordu. Kendisinin en iyi trompet kayıtları Hot Five ve Hot Seven kayıtlarında dinlenebilir. Bu kayıtlarda, New Orleans caz stantartlarında günün popüler şarkılarına yaptığı doğaçlamalar daha sonraki caz müzisyenlerininkilerle beraber günümüze dek geldi. Eski kuşak New Orleans caz müzisyenlerinin doğaçlamalarından sıklıkla melodiyi doğaçlama değiştirme olarak söz edilirken Armstrong'un doğaçlamaları bu dönem için yenilikçi-cesur, daha kompleks, çoğunlukla ince ayrıntılı ve melodiktiler. Sıklıkla çaldığı pop-tune'ları temelden yeniden besteleyerek daha ilgi çekici hale getirdi. Çalma şekli neşeli bölümlerle doluydu, orijinal melodilerden yaratıcı sıçramalara sahip, ince, yumuşak ya da enerjik ritimlerden ilham aldı. Bu yaratıcı bölümlerdeki asıl hüner, Armstrong'un trompetin ses erimini, tonunu ve kapasitesini arttıran sebatkar çalışmalarıyla bilenmiş icra tekniğindeki üstünlüktür. Bu kayıtlarda Armstrong caz solistinin görevini neredeyse tek eliyle yapmış kadar oldu. Temelde bir kolektif folk müziği alıp bireysel ifade tarzı için çok sayıda olasılıklar barındıran bir sanat biçimine dönüştürdü. Armstrong'un 1920'lerdeki performansı yeteneklerinin sonuna kadar kullanılmasıdır. The Hot 5 kayıtları, temelde, spontane çalma gayretiyle oluşan ve dinleme zevkini azaltan birçok küçük bozulma ve eksik nota barındırır.

1930'ların ortalarında neler yapabileceği ve mükemmeliyetçilik hakkındaki fikirlerini nasıl gerçekleştirebileceği konusunda sarsılmaz bir özgüven kazandı. Müziği geliştikçe ve popüleritesi arttıkça vokalistliğide önem arz etmeye başladı. Armstrong scat türünde şarkı kaydeden ilk kişi değildi ama bu konuda sözü geçen biriydi ve popülerize olmasına yardımcı oldu. Scat türünde söyleyişiyle "Heebie Jeebies" hit şarkısı oldu. "I'm A Ding Dong Daddy From Dumas" adlı şarkı kaydının ortasında "I done forgot the words/sözleri unuttum" seklinde şarkıyı söylemeye devam etti. Bu gibi kayıtları hit olurken scat türü şarkı söylemek performansının başlıca bölümü haline geldi. Bununla birlikte bundan uzun süre önce de Armstrong sesinde oynamalar yaparak, cümleleri kısaltarak ve uzatarak, doğaçlamalar ekleyerek sesini trompeti kadar yaratıcı biçimde kullanıyordu.

Uzun kariyeri boyunca dönemin en önemli enstrümentalistleri ve vokalistleri ile çaldı ve söyledi. Bunların arasında Jimmie Rodgers, Bing Crosby, Duke Ellington, Fletcher Henderson, Bessie Smith ve özellikle Ella Fitzgerald sayılabilir.

Bing Crosby üzerindeki etkisi sonradan ortaya çıkan popüler müziğe göre daha önemlidir. Crosby Armstrong'a hayrandı ve tarzını kopyalıyordu. Buna delil olarak erken dönem kayıtları ve özellikle "Just One More Chance" (1931) gösterilebilir.

Armstrong, Ella Fitzgerald ile üç albüm kaydetti.Ella Fitzgerald ile kaydettiği albümlerin içindeki en bilinen şarkılardan biri de dream a little dream of me isimli parçadır. Birlikte kaydettikleri albümler sırasıyla şunlardır;

  • Ella and Louis
  • Ella and Louis Again
  • Porgy and Bess

1950'lerdeki kayıtları Satch Plays Fats, all Fats Waller tunes ve Louis Armstrong Plays W.C. Handy muhtemelen onun son büyük yenilikçi kayıtlarıydı ama Disney Songs the Satchmo Way bile müzikal bir öneme sahip olmayı başardı. Ancak sonraki yapıtları aşırı derecede basitçe ve kendini tekrarlayan olduğu gerekçesiyle eleştirildi.

Armstrong "Stardust", "What a Wonderful World", "When The Saints Go Marching In", "Dream a Little Dream of Me", "Ain't Misbehavin'" ve "Stompin' at the Savoy" gibi birçok hit parçaya imza attı. "We Have All the Time in the World" parçası James Bond filmi "On Her Majesty's Secret Service'te kullanıldı.

1964 yılında Billboard Top 100 Chart'ta Beatles'i "Hello, Dolly" adlı çalışmasıyla 1 numaradan indirdi ve yerine geçti. Böylelikle 63 yaşında bir müzisyen olarak ABD müzik listelerinde 1 Numaraya yerleşmiş şarkı sahibi en yaşlı insan olarak rekor kırmış oldu.

Armstrong 1968 yılında İngiltere'de son bir hit parça daha yapmayı başardı. Bu bir ay boyunca İngiltere listelerinde 1 Numarada kalan hayli duygusal şarkı "What a Wonderful World"tür. Ancak şarkı asıl popüleritesini 1987 yılında Günaydın Vietnam filminde kullanılmasından sonra kazandı ve birçok ülkede listebaşı şarkı oldu.

Filmografi

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Ex-Flame (1930)
  • A Rhapsody in Black and Blue (1932) (kısa film)
  • I'll Be Glad When You're Dead You Rascal You (1932) (kısa film)
  • Pennies from Heaven (1936)
  • Artists & Models (1937)
  • Every Day's a Holiday (1937)
  • Dr. Rhythm (1938)
  • Going Places (1938)
  • Cabin in the Sky (1943)
  • Show Business at War (1943) (kısa film)
  • Jam Session (1944)
  • Atlantic City (1944)
  • Pillow to Post (1945)
  • New Orleans (1947)
  • A Song Is Born (1948)
  • Young Man with a Horn (1950)
  • I'm in the Revue (1950)
  • The Strip (1951)
  • Glory Alley (1952)
  • The Road to Happiness (1953)
  • The Glenn Miller Story (1953)
  • High Society (1956)
  • Satchmo the Great (1958) (belgesel)
  • The Night Before the Premiere (1959)
  • The Five Pennies (1959)
  • The Beat Generation (1959)
  • La Paloma (1959)
  • Kærlighedens melodi (1959)
  • Jazz on a Summer's Day (1960)
  • Paris Blues (1961)
  • Auf Wiedersehen (1961)
  • When the Boys Meet the Girls (1965)
  • Hello Dolly! (1969)

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Armstrong often stated that he was born on July 4, 1900.[5] Although he died in 1971, it was not until the mid-1980s that his true birth date was discovered by Tad Jones by researching baptismal records.[6]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel
Özel
  1. ^ Armstrong ne zaman doğduğunu kesin olarak bilmediğini ancak doğum gününü 4 Temmuz'da kutladığını belirtmiştir. Topluluk içinde konuşurken doğum yılı olarak 1900'ü vermiş olsa da sosyal güvenlik numarası ve diğer resmi belgelerinde 1901 yılını kullanmıştır. Büyük annesinin Armstrong'u vaftiz ettirdiği zamandan kalan Roma Katolik Kilisesi kayıtlarını bulan New Orleans müzik araştırmacısı Tad Jones, gerçek doğum tarihi olarak 4 ağustos 1901'i ortaya çıkardı. Çeşitli diğer aynı yöndeki kaynaklarla beraber bu tarih bugün Armstrong araştırmacılarınca doğru kabul edilmektedir.
  2. ^ Gary Giddins (2001). Satchmo: The Genius of Louis Armstrong. Da Capo. s. 21. ISBN 9780306810138. 
  3. ^ Teachout (2009), pp. 26 –27.
  4. ^ Bergreen (1996), pp. 14–15.
  5. ^ Teachout, Terry (2009). Pops: A Life of Louis Armstrong. Houghton Mifflin. s. 25. ISBN 978-0-15-101089-9. 
  6. ^ "When Is Louis Armstrong's Birthday?". January 16, 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.  The Official Site of the Louis Armstrong House & Archives.
  7. ^ a b Giddins (2001), pp. 22 –23.
  8. ^ Teachout, Terry (2009). Pops. Boston: Houghton Mifflin Harcourt. s. 30. 
  9. ^ Giddins (2001), p. 26.
  10. ^ a b Bergreen (1997), pp. 27, 57–60.
  11. ^ Some sources spell Karnofsky with one "f". This article is spelling it with two "f"s based on Bergreen (1998).
  12. ^ a b Teachout, Terry (1 Kasım 2009). "Satchmo and the Jews". Commentary Magazine. 23 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2018. 
  13. ^ Karnow, Stanley (21 Şubat 2001). "My Debt to Cousin Louis's Cornet". The New York Times. 27 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2007. 
  14. ^ Armstrong, Louis (2001). Brothers, Thomas (Ed.). Louis Armstrong, in His Own Words: Selected Writings (1st Oxford University Press paperback bas.). Oxford: Oxford University Press. s. 8. ISBN 978-0-19-514046-0. I had a long time admiration for the Jewish people. Especially with their long time of courage, taking so much abuse for so long. I was only seven years old, but I could easily see the ungodly treatment that the white folks were handing the poor Jewish family whom I worked for. It dawned on me, how drastically. Even "my race", the Negroes, the way that I saw it, they were having a little better break than the Jewish people, with jobs a plenty around. Of course, we can understand all the situations and handicaps that was going on, but to me we were better off than the Jewish people. 
  15. ^ Bergreen (1997), pp. 55 –57.
  16. ^ Louis Armstrong + the Jewish Family in New Orleans, La, the Year of 1907
  17. ^ Giddins (2001), pp. 36–37.
  18. ^ Current Biography 1944, pp. 15–17.
  19. ^ Bergreen (1997), p. 6.
  20. ^ Bergreen (1997), pp. 67–68.
  21. ^ Bergreen (1997), pp. 70–72.
  22. ^ Current Biography 1944. p. 16.
  23. ^ Bergreen (1997), p. 78.
  24. ^ Bergreen (1997), pp. 80–84.
  25. ^ Bergreen (1997), pp. 85–89.
  26. ^ Brothers, Thomas (2014). Louis Armstrong: Master of Modernism. New York, NY: W.W. Norton & Company. ss. 70-71. ISBN 978-0-393-06582-4. 
  27. ^ Bergreen (1997), p.44.
  28. ^ Bergreen (1997), pp.45 –47.
  29. ^ William Howland Kenney (2005). Jazz on the River. Chicago: University of Chicago Press. s. 64. 
  30. ^ Kenney (2005), pp. 57–59.
  31. ^ Bergreen (1997), p. 142.
  32. ^ Bergreen (1997), p. 170.
  33. ^ a b Collier, James Lincoln (1983). Louis Armstrong: An American Genius. New York: Oxford University Press. s. 324. ISBN 978-0-19-503377-9. 
  34. ^ Bergreen (1997), p. 199.
  35. ^ Bergreen (1997), pp. 213 –218.
  36. ^ Stamatel, Janet P. (2003). Henderson, Ashyia N (Ed.). "Hardin Armstrong, Lil 1898–1971". Contemporary Black Biography. 39: 98 – Gale Virtual Reference Library vasıtasıyla. 
  37. ^ Brothers, Thomas (2014). Louis Armstrong: Master of Modernism. New York, NY: W.W. Norton & Company. ss. 78-79. ISBN 978-0-393-06582-4. 
  38. ^ Bergreen (1997), p. 247.
  39. ^ Elliot Hurwitt et al., in Cary D. Wintz and Paul Finkelman, eds., Encyclopedia of the Harlem Renaissance (London: Routledge, 2012), 533 and elsewhere. 9781135455361 books.google.com/books?id=0L0ULjto_OEC&pg=PT533
  40. ^ KEMP, LARRY. (2018). EARLY JAZZ TRUMPET LEGENDS. [Place of publication not identified]: ROSEDOG PR. ISBN 978-1-4809-7637-5. OCLC 1059329912. 
  41. ^ Bergreen (1997), p. 260.
  42. ^ Harker, Brian (2011). Louis Armsrtrong's Hot Five and Hot Seven Recordings. Oxford: Oxford University Press. s. 4 –5. ISBN 978-0-19-538840-4. 
  43. ^ Bergreen (1997), p. 274.
  44. ^ Brothers, Thomas (2014). Louis Armstrong: Master of Modernism. New York, NY: W.W. Norton & Company. ss. 282. ISBN 978-0-393-06582-4. 
  45. ^ Bergreen (1997), p. 264.
  46. ^ Bergreen (1997), p. 267.
  47. ^ Collier, James Lincoln (1985). Louis Armstrong. Pan Books. ss. 160-62. ISBN 978-0-330-28607-7. 
  48. ^ World Catalogue:Underneath A Harlem Moon 1 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Iain Cameron Williams 0-8264-5893-9
  49. ^ Harker (2011), p. 145.
  50. ^ "Louis Armstrong & his Orchestra". Redhotjazz.com. 16 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2009. 
  51. ^ Morgenstern, Dan (1994), "Louis Armstrong and the Development and Diffusion of Jazz", Miller, Marc H. (Ed.), Louis Armstrong: A Cultural Legacy, Queens Museum of Art in association with University of Washington Press, s. 110 
  52. ^ Bergreen (1997), p. 320.
  53. ^ Collier (1985), pp. 221–22
  54. ^ "Louis Armstrong in the 30s". riverwalkjazz.stanford.edu. 26 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2015. 
  55. ^ Bergreen (1997), p. 344.
  56. ^ Bergreen (1997), p. 385.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Louis_Armstrong&oldid=33910000" sayfasından alınmıştır