İçeriğe atla

Komrat

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Komrat
Şehir
Komrat
Comrat
İoan Vatizedici adına sobor
Komrat bayrağı
Bayrak
Komrat arması
Arma
Moldova üzerinde Komrat
Komrat
Komrat
Komrat’ın Moldova’daki konumu
Özerk BölgeGagavuzya
İdare
 • Belediye BaşkanıViktor Volkov[1] (Moldova Demokrat Parti)
Nüfus
(2015)
 • Toplam26.000[2]
Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS)
 • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)
Posta kodu
3801, 3802, 3805

Komrat (Gagauz Türkçesi: Komrat; Rumence: Comrat; Rusça: Комрат (Komrat)), Moldova'ya bağlı özerk bir cumhuriyet olan Gagavuzya’nın başkentidir. Kent yerleşimi, Yalpuk deresi etrafına toplanmıştır. Ayrıca ülkenin üç ana yerleşim biriminden biri olan Komrat dolayının da merkezidir. 2004'teki sayıma göre nüfusu 47.000'dir.[3]

[değiştir | kaynağı değiştir]

“Komrat" adı üzerinde çeşitli görüşler vardır. Bu görüşler şunlardır:

  • "Konrat" adı ile bilinen ve Nogay soyundan geldiği anlaşılan bir Türk halkı; Komrat'a kendi adlarını vermiştir.
  • Kentin adı ile ilgili bir diğer görüş ise Dîvân-ı Lügâti't-Türk'te yer alan "koñur" ismine dayanır.[4] Bu isim "kahverengi" anlamına gelir. Bugün Türkiye Türkçesinde kullanılan "kumral" kelimesiyle de aynı kökten türediği anlaşılmaktadır. Buradan koñur at>koñrat>komrat gelişiminin oluşması mantıklı gözükmektedir. Bu durumda kentin adı, "kahverengi at" anlamına gelir. Yine Dîvân-ı Lügâti't-Türk'te koba at kelimesinin kullanılıp rengi kumral ve sarı arasında olan at anlamına gelmesi ilgi çekicidir.[4]
  • Üçüncü görüş ise şöyledir: Kaşgârlı Türkçesinde rastlanan "konat" kelimesinin, "Komrat" sözüyle aynı yapı olduğu düşünülmüştür.[4] Konat sözcüğünün Kaşgârlı Türkçesinde "birbiriyle yanaşan, toplu hâle gelen insan kümesi" anlamına gelmesi bu ihtimali güçlendirmektedir. Buna göre kentin ismi eski Türkçedeki kubrat- (bir yere toplanmak) yapısına dayanmaktadır.[5]
  • Halk etimolojisi: Halk kentin isminin "kömür at" sözünün bozulmuş hâli olduğunu söylemektedir. Buna dayanak olarak eski zamanlarda kentte yapılan at yarışları gösterilmektedir. Halk etimolojisinin 2. bilimsel görüş ile de benzerlik göstermesi dikkat çekicidir. Bu konudaki söylence şöyledir: “...yaşamak erinin saabisi (burada Komrat kurulşuş) tatarmış, Orumbet Oglu adıymış. Onun bir beygiri Komur at varmış. At yarışmakların çoyunda o ensärmiş. Bu beygirin adını tatar küüyünä koymuşlar...” (Türkiye Türkçesiyle: Bu yerleşim yerini elinde tutan kişi bir Tatar'mış. Adı Orumbet Oğlu'ymuş. Onun "Komur (Kömür) At" adında bir beygiri varmış. At yarışlarının çoğunu o kazanırmış. Bu beytgirin adını Tatar köyüne koymuşlar."

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kent merkezinde bulunan bir anıt taşta, Komrat'ın kuruluş tarihi 1789 olarak yazılıdır. Ancak tarihî kayıtlar incelendiğinde şehirdeki ilk yerleşmelerin 1443'e kadar dayandığı görülmektedir. Komrat, 1789'dan beri yerleşim yeri kimliğinde olmakla birlikte resmî olarak 1957'de kasaba statüsünü kazanmıştır. Bunda SSCB Moldovası Dönemi'nde gelişen şarap ve geleneksel giyim fabrikalarının ekonomik bir gelişmişlik sağlaması etkili olmuştur.

Komrat'ta çok kısa süre yaşayabilen bir cumhuriyet kurulmuştur. Bu devlet, 6 Ocak 1906 tarihinde Gagavuz Türklerinden köylüler tarafından teşkilatlandırılsa da Rusya kısa sürede bölgedeki egemenliğini sağlamıştır.[6]

Komrat'ta, 1991'de bir devlet üniversitesi kurulmuştur.

Ekonomi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti zamanında Komrat'ta, tereyağı, şarap ve kilim üretilmiştir. Moldova döneminde şehirde bir üniversite kurulmuştur.

Kentin temel geçim kaynağı tarım ve tarımsal sanayi üretimidir. Bundan dolayı kentte, tarıma dayalı üretim yapan işletmeler mevcuttur. 2007 verilerine göre şehirde 3.944 üretim veya satış yapan ticari kuruluş vardır. Ayrıca her yıl kentte “Gagauz-koopa” ve “Nezeranta” adında iki panayır kurulmaktadır.

Mimari ve Kültürel Yapılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Aziz John Katedrali (1820)
  • Yerel tarih müzesi
  • Gagauz kültür müzesi (Beşalma’da)
  • Gagauz sanat galerisi
  • Mustafa Kemal Atatürk Türk kütüphanesi
  • Gagauz zafer geçidi
  • Komrat’ı savunanlara adanmış anıt
  • Afganistan’da acı çeken askerlere adanmış anıt
  • Vladimir Lenin heykeli
  • Askeri tank heykeli

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]

Komrat'ın Nüfusu:

Yıl Nüfus
1989 25.700
1991 27.500
1996 27.400
2004 23,429
2006 22,369
2014 26,000

Anılmış insanları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kardeş Şehirler[7]

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. Türkiye İstanbul, ilçe Pendik, Türkiye;
  2. Türkiye Hendek, Türkiye;
  3. Türkiye Sapanca, Türkiye;
  4. Türkiye Küçükkuyu, Türkiye;
  5. Türkiye Isparta, Türkiye;
  6. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Lefkoşa, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti;[8]
  7. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Tatlısu, KKTC;
  8. Rusya Moskva, ilçe Sokolniki, Rusya;
  9. Rusya Grozni, Rusya;
  10. Rusya Bavly, Tataristan, Rusya;
  11. Ukrayna Bolhrad, Ukrayna;
  12. Macaristan Budapeşte, ilçe Erzsébetváros, Macaristan.

Resimler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Viktor Volkov Komrat Belediye Başkanı görevlerini yerine getirecektir". 3 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2015. 
  2. ^ "Number of resident population in the Republic of Moldova as of 1st January 2015, in territorial aspect". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2015. 
  3. ^ "Komrat". 22 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2014. 
  4. ^ a b c Bahari, Mehran (2003); Divan-ı Lügati'-Türk Dizini 31 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., TDK.
  5. ^ Gabain, V., Eski Türkçenin Grameri, çevir. Mehmet Akalın, TDK, s. 284-285.
  6. ^ "Son On Yılda Gagauzya". 17 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2014. 
  7. ^ "Города-побратимы". Примэрия мун. Комрат (Rusça). 30 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2023. 
  8. ^ Kardeş Belediyeler 29 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Lefkoşa Türk Belediyesi, Erişim tarihi: 26 Ağustos 2012.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Komrat&oldid=32657758" sayfasından alınmıştır