Yunanistan
Yunanistan | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Slogan Ελευθερία ή Θάνατος Elefthería i Thánatos Ya Özgürlük Ya Ölüm | |||||||||
 Yunanistan konumu (koyu yeşil) - Avrupa'da (koyu gri) | |||||||||
| Başkent ve en büyük şehir | Atina 37°58′K 23°43′D / 37.967°K 23.717°D | ||||||||
| Resmî dil(ler) | Yunanca | ||||||||
| Resmî din | Doğu Ortodoksluk | ||||||||
| Demonim | Yunan | ||||||||
| Hükûmet | Üniter parlamenter cumhuriyet | ||||||||
| |||||||||
| Yasama organı | Yunan Parlamentosu | ||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||
• Toplam | 131.957 km2 (97.) | ||||||||
• Su (%) | 0,87 | ||||||||
| Nüfus | |||||||||
• 2021 tahminî | 10.682.547 (85..) | ||||||||
• 2011 sayımı | 10.816.286[1] | ||||||||
• Yoğunluk | 82/km2 (125.) | ||||||||
| GSYİH (SAGP) | 2023 tahminî | ||||||||
• Toplam | $325,3 milyar[2] (55..) | ||||||||
• Kişi başına | $30.495[2] (46..) | ||||||||
| GSYİH (nominal) | 2023 tahminî | ||||||||
• Toplam | $209,86 milyar[2] (50..) | ||||||||
• Kişi başına | $19.673[2] (42..) | ||||||||
| Gini (2019) | ▼ 31.0[3] orta · 60. | ||||||||
| İGE (2019) |  0.888[4]çok yüksek · 32. | ||||||||
| Para birimi | Euro (€, EUR) | ||||||||
| Zaman dilimi | UTC+02:00 (DAS) | ||||||||
• Yaz (YSU) | UTC+03:00 (DAYS) | ||||||||
| Tarih formatı | gg/aa/yyyy | ||||||||
| Trafik akışı | sağ | ||||||||
| Telefon kodu | +30 | ||||||||
| ISO 3166 kodu | GR | ||||||||
| İnternet alan adı | .gr .ελ | ||||||||
Yunanistan (Yunanca: Ελλάδα, Yunanca telaffuz: [eˈlaða]), resmî adıyla Helen Cumhuriyeti (eskiden Hellas, Yunanca: Ελληνική Δημοκρατία, Yunanca telaffuz: [eliniˈki ðimokraˈti.a]), Güneydoğu Avrupa'da bulunan bir ülkedir. Nüfusu 2022 itibarıyla yaklaşık 10,3 milyon olan ülkenin en büyük şehri ve başkenti Atina'dır. Kuzeybatısında Arnavutluk, kuzeyinde Kuzey Makedonya ve Bulgaristan, kuzeydoğusunda Türkiye, doğusunda Ege Denizi, batısında İyon Denizi, güneyinde Girit Denizi ve Akdeniz ile sınırlanan Yunanistan, Avrupa, Asya ve Afrika'nın kavşağında stratejik bir konumda yer almaktadır.
Uzun bir geçmişi olmasına rağmen modern Yunanistan, 1822 yılında kurulmuş bir ülkedir. Klasik Yunanistan'daki şehir devletleri, demokrasinin, Batı felsefesinin, Batı edebiyatının, tarihçiliğin, siyaset biliminin, önemli bilimsel ve matematiksel ilkelerin, tiyatronun ve Olimpiyat Oyunlarının doğduğu yer olarak Batı medeniyetinin beşiği kabul edilir. Bu şehir devletleri, II. Filip tarafından fethedildikten sonra, Büyük İskender, ordularıyla Yunan uygarlığını Orta Doğu'ya getirerek daha sonra Hristiyanlığın ortaya çıkıp yayılacağı ortak kültürel alanı yarattı. M.Ö. ikinci yüzyılda Roma tarafından ilhak edilen Yunanistan, Roma İmparatorluğu'nun ve Yunan dili ve kültürünün baskın olduğu ardılı Bizans İmparatorluğu'nun ayrılmaz bir parçası oldu. On beşinci yüzyılın ortalarında Osmanlı egemenliği altına giren Yunanistan, 368 yıllık Osmanlı hâkimiyetinden sonra 1822'de modern bir ulus devlet olarak ortaya çıktı.
Yunanistan üniter bir parlamenter cumhuriyettir. Ekonomisi, önemli bir bölgesel yatırımcı olduğu Balkanlar'ın en büyüğüdür. Birleşmiş Milletler'in kurucu üyesi olan Yunanistan, Avrupa Topluluklarına (Avrupa Birliği'nin öncüsü) katılan onuncu üyeydi ve 2001'den beri Euro bölgesi'nin bir parçasıdır. Ayrıca, aralarında Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), Dünya Ticaret Örgütü (WTO), Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) ve Uluslararası Frankofoni Örgütü'nün (OIF) de bulunduğu pek çok uluslararası kuruluşa üyedir.
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Günümüzde Türkçede bu ülkeyi ve halkını tanımlamak için kullanılan Yunanistan ve Yunan kelimeleri Arapça (اليونان, al-Yūnān), Farsça (یونان, Yūnān) ve İbranicede (יוון, Yavan) de olduğu gibi Anadolu'da bulunan İyonyalılar'a atfen ortaya çıkmıştır ve Yakındoğu'daki Helenler'i ifade eder.[5] İngilizce, Fransızca ve Almanca da dahil olmak üzere Batı Avrupa'da konuşulan dillerde ise İtalya'nın güneyindeki Grek kolonilerine'e atfen "Grek" (Γραικοί, Graikoí) ismi yaygınlaşmıştır.[5] Yunan kavimleri ve şehirleri kendilerini Helenler diye tanımlamıştır. Bugünkü Yunanistan'ın ismi de "Helen ülkesi" anlamında Katarevusa'da Hellás (Ἑλλάς) ve Modern Yunanca'lda Elláda'dır (Ελλάδα).[5] Bununla birlikte Helenler, Roma ve Bizans İmparatorluğu döneminde kendilerini Romalı (Ρωμιοί, Romioi) olarak adlandırmışlar, Selçuklular ve Osmanlılar tarafından bu yüzden Rum diye anılmışlardır.[5] Helen ismi 1830'da Yunanistan'ın bağımsız bir devlet olarak kurulmasına kadar tarihe karışmış ve yeni kurulan devletin, köklerini doğrudan eski Yunan medeniyetine dayandırdığından Hellas adını yeniden canlandırmıştır.[5]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Tarih öncesi ve Ege uygarlıkları
[değiştir | kaynağı değiştir]
| Uygarlıklar | ||
|---|---|---|
| Uygarlık | Dönem | Merkez |
| Miken | MÖ 1600-1100 | Mora[6] |
| Minos | MÖ 2700-1500 | Girit[7] |
Yunanistan'ın güneyindeki Manya'daki Apidima Mağarası'nın 200.000 yıl öncesine tarihlenen, Afrika dışındaki erken modern insanın en eski kalıntılarını içerdiği öne sürülür.[8] Ancak diğerleri kalıntıların arkaik insanları temsil ettiğini öne sürer.[9][5]
Taş Devri'nin üç aşaması da Yunanistan'da örneğin Franhti Mağarası'nda temsil edilir.[10]
Yunanistan'da, MÖ 7. binyıldan kalma neolitik yerleşimler,[11] Avrupa'daki en eski yerleşimlerdir. Zira Yunanistan, tarımın Yakın Doğu'dan Avrupa'ya yayıldığı güzergah üzerindedir.[12]
Yunanistan, MÖ 3200 civarında Ege Denizi adalarında Kiklad kültürüyle başlayıp,[13] Girit'te Minos medeniyeti (MÖ 2700–1500),[14][15] ve ardından anakaradaki Miken uygarlığı (MÖ 1600–1100), Avrupa'daki ilk ileri medeniyetlerin bulunduğu yerdir ve Batı medeniyetinin doğduğu yer olarak kabul edilir.[15][16][17]
Bu medeniyetlerin kullandıkları çeşitli yazılar vardı; Minoslular Linear A olarak bilinen şifresi çözülmemiş bir yazı kullanırdı ve Mikenliler Yunancanın onaylanmış en eski biçimini Linear B'de yazardı.[18] Çağdaş Hitit ve Mısır kayıtları, Yunanistan anakarasında yerleşik bir "Büyük Kral"ın yönetimi altında tek bir devletin varlığını öne sürer.[19][20]
Tunç kullanan ve Yunanca konuşanlar MÖ 2.000 civarında geldi ve Miken, Tirins ve Pilos'taki müstahkem saraylar etrafında günümüzde Miken uygarlığı olarak adlandırılan bir kültür gelişti.[5][21] Medeniyetleri MÖ 1200 civarında Bronz Çağının Çöküşü ile sona erdi ve bunu yüzyıllarca süren "karanlık çağ" izledi.[5][7] Bu dönemin sonunda, MÖ 800 civarında, şehir devletleri ortaya çıktı ve Yunanlar Akdeniz ve Karadeniz kıyılarındaki koloni kurmaya başladılar.[5][6]
Antik Yunanistan
[değiştir | kaynağı değiştir]Klasik dönem (MÖ 776-323)
[değiştir | kaynağı değiştir]
Miken uygarlığının çöküşü, yazılı kayıtların bulunmadığı Yunan Karanlık Çağını başlattı. Karanlık Çağların sonu geleneksel olarak ilk Olimpiyat Oyunlarının yapıldığı M.Ö. 776 yılına tarihlenir.[22]
Klasik dönem, Atina ve diğer şehir devletlerinin büyük düşünürler ve sanatçılar yetiştirdiği ve dünyanın ilk demokrasilerini yarattığı altın çağdır.[23] Bu dönem, Akropolis ve diğer büyük tapınakların inşa edildiği, Sofokles, Euripides ve Eshilos tarafından büyük trajedilerin yaratıldığı ve Aristoteles ve Platon tarafından ünlü felsefe okullarının kurulduğu dönemdir.[24]
Batı edebiyatının temel metinleri olan İlyada ve Odisseia 'nın M.Ö. 7. veya 8. yüzyıllarda Homeros tarafından yazıldığı sanılmaktadır.[25][26] Şiir, Olimposlu tanrılara olan inançları şekillendirdi. Ancak antik Yunan dininin rahip sınıfı veya sistematik dogmaları yoktu ve Dionysos gibi popüler kültler, gizemler ve büyü gibi diğer akımları da kapsıyordu.[27] Bu dönemde Yunan yarımadasında Karadeniz kıyılarına, güney İtalya'daki Magna Graecia'ya ve Küçük Asya'ya kadar uzanan krallıklar ve şehir devletleri ortaya çıktı. Bunlar, mimaride, dramada, bilimde, matematikte ve felsefede ifade edilen, klasik Yunanistan'da benzeri görülmemiş bir kültürel patlamayla sonuçlanan büyük bir refaha ulaştı.
MÖ 508'de Kleisthenis, Atina'da dünyanın ilk demokratik hükûmet sistemini kurdu.[28][29] Ancak, bu dönem aynı zamanda dolambaçlı siyaset, savaş ve kan dökülen bir dönemdi.[23]
MÖ 500'e gelindiğinde Pers İmparatorluğu, Küçük Asya ve Makedonya'daki Yunan şehir devletlerine hükmediyordu.[30]
Küçük Asya'daki Yunan şehir devletlerinin Pers yönetimini devirme girişimleri başarısız oldu ve Persler MÖ 492'de Yunanistan anakarasındaki eyaletleri işgal etti ancak MÖ 490'daki Maraton Muharebesi'ndeki yenilginin ardından geri çekilmek zorunda kaldılar. Buna yanıt olarak Yunan şehir devletleri, Truva Savaşı'nın efsanevi birliğinden bu yana Yunan devletlerinin kaydedilen ilk birliği olan Sparta liderliğinde MÖ 481'de Helen Birliği'ni kurdular.[31][32]
Perslerin ikinci Yunanistan istilası MÖ 480-79'da Yunanların Salamis'de ve İstefe yakınlarındaki Plataea'da Pers ordusunu yenerek ortadan kaldırıldı ve Pers tehdidine son verildi.[23] Bu, Perslerin sonunda tüm Avrupa topraklarından çekilmesine işaret ediyordu.
Yunan-Pers Savaşlarındaki Yunan zaferleri tarihte çok önemli bir andır.[33] Sonrasındaki 50 yıllık barış, Batı medeniyetinin birçok temelini atan ufuk açıcı bir dönem olan Atina'nın Altın Çağı olarak bilinir.
Bu zaferi, şehir devletlerinden Atina, Sparta ve İstefe'in iktidar için boğuştuğu bir dönem izledi.[23] Siyasi birliğin olmayışı Yunan devletleri arasında sık sık çatışmalara neden oluyordu. Yunanlar arası en yıkıcı savaş, Atina İmparatorluğu'nun çöküşüne ve Sparta ve daha sonra Teb hegemonyasının ortaya çıkışına işaret eden Peloponez Savaşı'ydı (MÖ 431-404).[34] Atina ve Sparta arasındaki Peloponez Savaşı MÖ 431'de başladı ve Sparta'nın 27 yıl sonra Atina'yı boyun eğdirmesiyle sona erdi.[23] Sparta, MÖ 371'de Thebai tarafından yenildi.[23]
MÖ 4. yüzyılda aralarındaki sürekli savaşlar nedeniyle zayıflayan Yunan polisleri, Helen Birliği olarak bilinen bir ittifakla Kral II. Filip'in yönetimindeki Makedon krallığının yükselen gücüne boyun eğdirildi.[35] Bölünmüş ve zayıflamış şehir devletleri MÖ 338'de Makedonya Kralı II. Filip tarafından kolayca fethedildi.[23] II. Filip, şehir devletlerini fethinden iki yıl sonra öldürüldü.[24]
Filip'in MÖ 336'da öldürülmesinin ardından, oğlu ve Makedonya kralı Büyük İskender, Pers İmparatorluğu'na karşı bir Panhelenik seferin başına geçti ve Pers imparatorluğunu ortadan kaldırdı. Savaşta yenilgiye uğramadan, MÖ 323'teki zamansız ölümüne kadar İndus kıyılarına doğru yürüdü.[36] İskender, babası tarafından inşa edilen imparatorluğu Hindistan alt kıtasına kadar genişletti.[24] Saltanatı, Yunan dili, dini ve kültürünün fethedilen topraklara yayılmasıyla birlikte Yunan kültürel hegemonya dönemini getirdi.[24]
MÖ 323'te ölümünden sonra, İskender'in generalleri imparatorluğu kendi aralarında bölerek Yunan dilini ve kültürünü antik dünyaya yayan ve Roma'nın Yunanistan'ı fethine kadar süren bir dizi Helenistik krallık yarattı.[24] İskender'in imparatorluğu Helenistik Dönemi başlatacak şekilde parçalandı. Kendi aralarındaki şiddetli çatışmaların ardından İskender ve haleflerinden sonra gelen generaller, Mısır'daki Ptolemaioslar ve Suriye, Mezopotamya ve İran'daki Seleukoslar gibi fethettiği bölgelerde büyük kişisel krallıklar kurdular.[37] Yunanların, İskenderiye ve Antakya gibi bu krallıkların yeni kurulan polislerine, yönetici bir azınlığın üyeleri olarak, Yunanca'nın koine olarak bilinen yerel formunu takip eden yüzyıllarda yerleşmeleri sonucunda Yunan kültürü yayıldı. Yunanlar ise Doğu tanrılarını ve kültlerini benimsediler.[38] Yunan bilimi, teknolojisi ve matematiği Helenistik dönemde zirveye ulaştı.[39] Makedonların Antigonid krallarından özerkliklerini ve bağımsızlıklarını korumayı arzulayan Yunanistan'ın birçok polisi koina veya sympoliteiai (federasyonlar) halinde birleşirken, Doğu ile ekonomik ilişkiler kurulduktan sonra zengin bir ineuergetai tabakası iç yaşamına hakim oldu.[40]
| Klasik dönem | ||
|---|---|---|
| Olay | Tarih | |
| İlk Olimpiyatlar | MÖ 776[41] | |
| Atina'da demokrasi | MÖ 508 | |
| Pers-Yunan savaşları | MÖ 500-479 | |
| Atina'nın Altın Çağı | MÖ 480-404 | |
| Peloponez Savaşı | MÖ 431-404 | |
| İskender'in fetihleri | MÖ 334-323 | |
| İskender'in ölümü | MÖ 323 | |
Roma eyaleti (MÖ 146 - MS 4. yüzyıl)
[değiştir | kaynağı değiştir]
Yaklaşık MÖ 200'den itibaren Roma Cumhuriyeti Yunan işlerine giderek daha fazla karışmaya başladı ve Makedonya'yla bir dizi savaşa girdi.[42] Makedonya'nın MÖ 168'deki Pidna Muharebesi'ndeki yenilgisi, Antigonid gücünün sona erdiğinin sinyalini verdi.[43]
Romalılar, MÖ 146'da Korint'in yağmalanmasıyla Yunanistan'ın nihai kontrolünü ele geçirdikten sonra Yunanistan, Roma İmparatorluğu'nun kültür merkezi haline geldi.[44] Korint, Jül Sezar altında görkemli bir şekilde yeniden inşa edildi ve büyük bir eyalet başkenti oldu.[44] Delfi ve Dodona gibi kutsal yerler Romalı turistleri çekti ve ticaret gelişti.[44]
Roma Yunanistanı Roma'nın yükselen gücü, Yunanistan'ın MÖ 146'da Korint'in yağmalanmasından sonra bir Roma eyaleti haline gelmesiyle sonuçlandı ve bunu görece bir sakinlik dönemi izledi.[45]
MÖ 146'da Makedonya Roma tarafından bir eyalet olarak ilhak edildi ve Yunanistan'ın geri kalanı Roma himayesi altına alındı.[42][46]
Yunan kültürünün ateşli hayranları olan Romalılar, oğullarını eğitim görmeleri için Atina'ya göndererek burayı bir kültür merkezi haline getirirken, Roma imparatorları şehre ve ülkenin diğer bölgelerine büyük anıtlar bağışladı.[45]
Süreç, MÖ 27'de imparator Augustus'un Yunanistan'ın geri kalanını ilhak etmesi ve burayı senato eyaleti Achaea olarak oluşturmasıyla tamamlandı.[46] Romalılar, askeri üstünlüklerine rağmen Yunan kültürüne hayran kaldılar ve ondan büyük ölçüde etkilendiler, bu nedenle Horatius'ın ünlü ifadesi şuydu: "Yunanistan, ele geçirilmiş olmasına rağmen, vahşi fatihini esir aldı".[47] Homeros'un destanları Virgil'in Aeneis'ine ilham kaynağı oldu ve Genç Seneca gibi yazarlar Yunan üsluplarını kullanarak yazdılar. Scipio Africanus gibi Romalı kahramanlar felsefe okudu ve Yunan kültürünü ve bilimini takip edilecek bir örnek olarak gördüler. Benzer şekilde, çoğu Roma imparatoru, doğası gereği Yunan olan şeylere hayrandı.
Hristiyanlık bu dönemde bölgeye tanıtıldı, Pavlus MS 49-61 döneminde bölgeyi dolaştı.[45]
İmparator Neron MS 66'da Yunanistan'ı ziyaret etti ve Antik Olimpiyat Oyunlarında sahne aldı; Hadrianus[48] ise imparator olmadan önce Atina'nın baş arkhonu olarak görev yaptı.[49]
Bizans Dönemi (MS 323–MS 1453)
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
| Roma ve Bizans dönem | ||
|---|---|---|
| Olay | Tarih | |
| Roma hakimiyeti | MÖ 146[41] | |
| Hristiyanlık resmî din | MS 380[41] | |
| Son Olimpiyat | MS 393 | |
| Katolik-Ortodoks ayrılığı | MS 1054 | |
| Konst. Kuşatması | MS 1024 | |
| İstanbul'un fethi | MS 1453 | |
MS 323'te İmparator Konstantin, imparatorluk başkentini Bizans şehrine taşıdı ve adını Konstantinopolis olarak değiştirdi.[45] Yakın zamanda din değiştiren biri olarak, Hristiyanlığı resmi devlet dini haline getirdi. Konstantin'in halefleri büyük kiliseler ve manastırlar inşa ettiler, ama aynı zamanda antik Yunan kültürünün, dininin ve felsefesinin son kıvılcımlarını da söndürdüler.[45]
Doğu Roma İmparatorluğu'nda İstanbul'un önemi nedeniyle Yunan dünyasının siyasî, dinî ve kültürel merkezi olmuş olan Atina hızla gerilemeye başladı.[45] Atina'daki Yeni Platonculuk Akademisi'nin 529'da İmparator Justinianus tarafından kapatılmasıyla Atina, bir taşra kasabasına geriledi.[45]
Bizans İmparatorluğu, İstanbul 1204'te Haçlıların eline geçene kadar Yunanistan'ı yönetti.[45] Bu Frank yağmacıları ve Venedikli müttefikleri, Yunan anakarasını ve adalarını aralarında bölerek çeşitli küçük krallıklar ve prenslikler yarattı.[45] İmparatorluk, İstanbul'u geri aldı ve 1259'da Pelagonya'da Frank prenslerini yendikten sonra Yunanistan anakarasının çoğunu geri aldı.[45]
Osmanlı ve Venedik Dönemi (1453-1821)
[değiştir | kaynağı değiştir]
.jpg)
13. yüzyılda doğudan yeni bir tehdit büyümeye başladı.[5] Osmanlı Türkleri 1430'da Selanik'i ele geçirdi ve yirmi üç yıl sonra 1453'te İstanbul'un çok önemli fethi Bizans İmparatorluğu'nu sona erdirdi.[5]
Gelecek 200 yıl boyunca Venedik Cumhuriyeti ile anakara Yunanistan ve adalar üzerinde çatışan Osmanlı Devleti, Kıbrıs ve Girit sırasıyla 1571 ve 1670'te ele geçirdi.[50][5]
1571'de İspanyol müttefikleri ile Korint Körfezi'ndeki İnebahtı'da bir Osmanlı donanmasını yok eden Venedikliler, 1715'e gelindiğinde sadece Korfu ve İyon Adaları'nı elinde tutabildiler.[5]
Millet sistemini uygulamış, dinlerini ve dillerini koruyan Yunanlar, Osmanlı topraklarının dünya ekonomisine entegrasyonu döneminde büyük bir tüccar ağı geliştirdiler.[5]
Osmanlı Devleti, Yunanistan'ı aldığında Millet sistemini uygulamış, dinlerini, dillerini, görünüşlerini değiştirmelerine zorlanmamıştır.[5] Tüccar Yunan seçkinleri, Osmanlı otoritesinin gerilemesi sürecinde Batı'dan gelen milliyetçilik ve liberalizm ruhunu Yunan topraklarına taşıdılar.[5]
Bağımsızlık ve büyüme (1821-1924)
[değiştir | kaynağı değiştir]
Osmanlı yönetimine karşı Yunan Bağımsızlık Savaşı, 1821'de başladı ve neredeyse on yıl sürdü.[5] Başarı, büyük ölçüde yabancıların müdahalesi sayesinde geldi. Fransa, Rusya ve İngiltere müdahale edip Osmanlı donanmasını Navarin'de batırana kadar Osmanlılar üstünlüğü ele geçirmeye yakın görünüyordu. 1821'de Osmanlılar yeni Yunan Cumhuriyeti'ne bağımsızlık vermeye zorlandı, ancak Türkiye batı, orta ve kuzey anakarasının çoğunu elinde tuttu.[5] Bu dönem aynı zamanda tüm Yunan halkını tek bir bayrak altında toplamayı amaçlayan "Megalo İdea"nın de başlangıcıydı.[51][5] Cumhuriyetin ilk cumhurbaşkanı Kapodistrias, 1831'de suikasta uğradı ve rejim çöktü.[5]
Büyük Güçler, Bavyera prensi Otto'yu Helenlerin Kralı olarak kabul ettirdi.[5] Başkentini Atina'ya taşıdı ve şehri büyük Neo-Klasik tarzda yeniden inşa etmeye başladı.[5] 1863'te liberal subaylar ve politikacılar tarafından devrilen Otto yerine Danimarka doğumlu I. Yeoryos Büyük Güçler tarafından atandı ve yönetim biçimi anayasal meşrutiyet olarak değiştirildi.[5] Sonraki yüzyılda Yunanistan, 1910'da başbakan seçilen Venizelos'un başarılı siyaseti ile toprak ve nüfus bakımından iki katına yakın büyüdü.[5]
| Bağımsızlık sonrası | ||
|---|---|---|
| Olay | Tarih | |
| Yunan İsyanı | 1821 | |
| Navarin Savaşı | 1827 | |
| Londra Konferansı | 1832 | |
| Balkan Savaşları | 1912-13 | |
| Sevr Antlaşması | 1920 | |
| Lozan Antlaşması | 1923 | |
Modernleşme 19. yüzyılın ikinci yarısında hız kazandı.[5] Buharlı gemiler yelkenli gemilerin yerini almaya başladı ve ilk demiryolu 1869'da Atina ile Pire arasında açıldı.[5] Ancak Yunan politikacılar için amaç, Osmanlı İmparatorluğu'nun elindeki toprakların kurtarılmasıydı.[5]
1917'de Megali İdea'nın (“Büyük Fikir”) destekçileri, Yunanistan'ın Türkiye'nin büyük etnik Rum nüfusa sahip bölgelerini ele geçirmesini istedi ve hatta İstanbul'u yeniden fethetmeyi hayal etti.[51][5] Ancak, Anadolu'nun Yunan işgali, Yunan tarih yazımında "Anadolu Felaketi" (Μικρασιατική καταστροφή, Mikrasiatiki katastrofi) olarak adlandırılan yenilgiyle sonuçlandı.[51][5]
Bu yenilgi, Yunanistan'da II. Dünya Savaşı'na kadar devam eden bir istikrarsızlık dönemine yol açtı.[5] Askerî yönetim, Kral II. Georgios'u ülkeyi terk etmeye zorladı.[5] 1924'te, Osmanlılar'dan kurtuluşun anma günü olarak kutlandığı 25 Mart günü Yunanistan'da cumhuriyet ilân edildi.[5] Yapılan seçimlerin ardından Venizelos yönetime geldi.[5]
Yakın dönem: İkinci Dünya Savaşı ve Yunan İç Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Yoksul mülteciler 1923'te Türkiye'den Atina ve Selanik'e akın etti ve 1920'ler ve 1930'lar bir yoksulluk, yoksunluk ve siyasi kaos zamanıydı.[5] 1936'da General İoannis Metaksas, demokratik özgürlük pahasına bir miktar istikrar getiren otoriter bir 4 Ağustos Rejimi'ni (Καθεστώς της 4ης Αυγούστου, Kathestós tis tetragtis Avgoústou) kurdu.[52][5]
Yunanistan, 1940'ta II. Dünya Savaşı sırasında İtalyan işgaline başarıyla direndi, ancak 1941'de Alman birlikleri tarafından yenildi ve işgal edildi.[5]
İşgalin 1944'te sona ermesiyle rahatlayan Yunanistan'da, milliyetçi gruplar ve komünistler arasında çatışmalar başladı.[5] Üç yıllık bir iç savaş yaşandı.[5] Savaş Yunanistan'ı yoksul, istikrarsız ve bölünmüş durumda bıraktı. Daha sonra siyasî istikrarsızlık baş gösterdi.[5]
Bu istikrarsızlıktan yararlanan bir grup ordu subayı, 1967'de hükûmeti devirdi ve "Albaylar cuntası" (Χούντα των Συνταγματαρχών, Choúnta ton Syntagmatarchón) olarak bilinen kurarak Kral II. Konstantin'i devirdi.[5] Atina'da bir öğrenci ayaklanmasının acımasızca bastırıldığı 1973 yılına kadar çok az direniş oldu. Diktatörlüğün Kıbrıs hükûmetine karşı darbeyi desteklemesi, Kıbrıs Harekatına ve adanın bölünmesine yol açtı ve Yunanistan'da rejimin çöküşüne yol açan siyasi bir krizi tetikledi.[5] Monarşiyi geri getirmemeyi seçen bir halkoylamasının ardından 11 Haziran 1975'te demokratik ve cumhuriyetçi bir anayasa ilan edildi.[5]
Yunanistan, 1981'de Avrupa Topluluğu'na (şimdi Avrupa Birliği) katıldı ve AT fonları, ülkenin altyapısının büyük ölçüde iyileştirilmesine yardımcı oldu.[5] Paket turizm de hızla yükseldi ve 1990'lar patlama yıllarıydı.[5] Ancak 2010 yılında, yıllarca sorumsuz borçlanma, ekonominin neredeyse çöküşüne yol açtı.[5] Hükûmet, alacaklılarına mali kurtarma için yalvarmak ve kamu harcamalarını kısmak zorunda kaldı ve bu da toplumsal huzursuzluğa neden oldu; ancak on yıllık kemer sıkma politikasının ardından ekonomi toparlanma belirtileri göstermeye başladı.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]
.jpg)
Yunanistan bir dağlar ve adalar ülkesidir.[5]
Ülkedeki en büyük adalar sırasıyla Girit, Eğriboz, Midilli ve Rodos'tur.[5]
Kıta Yunanistan'ı, kuzeyde Dinar Alpleri'nin bir uzantısı olan Pindus Dağları'nın hakimiyetindedir.[5] Pindus, Yunanistan'ı yüksek yağış alan batı bölgesi ve az yağış alan doğu bölgesi olarak ikiye ayırır.[5]
En yüksek dağ, antik tanrıların efsanevi evi olan ve 2917 metre yüksekliğindeki Olimpos Dağı'dır.[5]
Diğer önemli sıradağlar, kuzeydeki Rodoplar ve güneydeki Peleponez Dağları'dır.[5] Biri Teselya'da, diğeri Orta Makedonya'da olmak üzere iki ana ova vardır.[53]
Su kaynakları
[değiştir | kaynağı değiştir]
Yunanistan'ın ulaşıma elverişli nehiri yoktur; en uzun nehir kuzeydeki Aliakmonas'tır.[5] Diğer başlıca nehirleri Meriç, Mesta, Struma ve Vardar'dır.[53]
Doğuda Ege Denizi, güneyde Akdeniz ve batıda İyon Denizi ile sınırlanmış olan Yunanistan'ın orta ve güney kesimlerde zakkum, kızılçam, mersin, defne, meşe, zeytin ve ardıç ağaçlarının da yetiştiği Akdeniz iklimine has maki örtüsü hâkim iken kuzey ve batıdaki yüksek alanlarda başta meşe olmak üzere geniş yapraklı ormanlar yer alır.[53] Ormanlık alanlar ülke arazisinin yaklaşık beşte birini kaplar.[5]
Adalar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Yunanistan'da tanıma bağlı olarak 1.200 ila 6.000 arasında pek çok ada vardır,[54] bunların 227'sinde yerleşim vardır ve bitişik olmayan kıtalararası ülke olarak kabul edilir.
En büyük ve en kalabalık adası Girit'tir. Anakaradan 60 m genişliğindeki Euripus Boğazı'yla ayrılan Eğriboz Adası Yunanistan'ın ikinci en büyük adasıdır. Onu Midilli ve Rodos Adaları izler.
Yunan adaları geleneksel olarak şöyle gruplanır: Atina yakınlarındaki Saronik Körfezi'ndeki Saron Adaları, Tavşan Adaları (Kiklatlar), Ege Denizi'nin ortasını kaplayan büyük adalar yığını, Kuzey Ege Adaları, Türkiye'nin batı kıyılarındaki adalar grubu, güneydoğuda Girit ile Türkiye arasında On iki Ada, Sporades, kuzeydoğu Euboea kıyılarında küçük ada grubu ve İyonya Denizi'nde anakaranın batısında yer alan İyon Adaları.
İklim
[değiştir | kaynağı değiştir]
Yunanistan'da hâkim iklim büyük ölçüde Akdeniz iklimidir: Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçer.[53][5]
Kuzey ve iç kesimlerinde kışların daha sert geçtiği ülkede, kışın genellikle ılık, nemli, batı rüzgarlarının etkisi görülür.[53][5] Kuzeyden esen Bora ise sıklıkla soğuk hava dalgalarına neden olur.[53][5]
Yaz boyunca sıcaklık rüzgâr yönüne göre değişir: Güneybatıdan esen Siroko, sıcaklığı 40 °C'nin üstüne çıkarabilirken kuzeybatıdan esen Etezien sıcaklığı ve nem oranını düşürür.[53][5]
Yıllık ortalama yağış miktarı, Pindus Dağları'nın etkisiyle genellikle batıdan doğuya ve kuzeyden güneye gittikçe azalır.[53][5] Yağış miktarının en yüksek olduğu kuzeybatıda yer alan Korfu'da 1320 milimetreyi bulan yıllık yağış, Atina'da 400 mm., Girit'te ise 640 mm. civarındadır.[53][5]
Hükûmet
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yunan politikası terimleri | ||
|---|---|---|
| Yer | Önem | |
| Maksimos | Başbakanlık makamı | |
| Çolakoğlu hükûmeti | İşbirlikçi/hain | |
_(cropped3).jpg)
Yunanistan üniter bir parlamenter cumhuriyettir.[5] 1967-74 askeri diktatörlüğünün çöküşünün ardından 1975'te tanıtılan mevcut anayasa, başlangıçta cumhurbaşkanına önemli yetkiler verdi, ancak 1986'da anayasada yapılan revizyonlar cumhurbaşkanlığı yetkilerini büyük ölçüde törensel hale getirdi.[5] Devlet başkanı olan Cumhurbaşkanı, tek kamaralı Yunan Parlamentosu (Βουλή, Vouli) tarafından seçilir ve beş yıllık iki dönem görev yapabilir.[5]
Başbakan, hükûmetin başıdır ve geniş yetkilere sahiptir, ancak yasama organının güvenini yönetebilmelidir.[5] İkincisi, tek kamaralı Yunan Parlamentosu, doğrudan genel oyla dört yıllığına seçilen 300 milletvekilinden oluşur; anayasayı değiştirme yetkisine sahiptir.[5] Oy kullanmak zorunludur.[5] Yunan seçim sisteminin ayırt edici bir özelliği, görevdeki hükûmetlerin seçim yasasını kendi siyasi avantajlarına uyacak şekilde değiştirmesi uygulamasıdır.[5] Bununla birlikte, 2001'deki bir başka anayasa revizyonu turu, siyasi operasyonlarda daha fazla şeffaflık sağlayarak siyasi suistimallere karşı güvenceler getirdi.[5]
Geleneksel siyasetin birçok unsuru, özellikle de parti sisteminin kişilik temelli doğası Yunanistan'da kalmıştır.[5] Partiler büyük ölçüde liderlerinin karizmasına bağlıdır ve himaye her düzeyde önemlidir.[5]
21. yüzyılın başlarında başlıca siyasi partiler arasında Yeni Demokrasi (Nea Dimokratia; ND), Panhelenik Sosyalist Hareket (PASOK), Radikal Sol Koalisyon (SYRIZA) ve Yunanistan Komünist Partisi (KKE) vardı.[5] Kıdemli muhafazakar politikacı Konstantinos Karamanlis tarafından kurulan Yeni Demokrasi, devletin gücünü sınırlamayı ve özel girişimleri ve piyasa ekonomisini teşvik etmeyi amaçlayan “neoliberal” politikaları sürekli olarak destekledi.[5] PASOK, bağımsız bir dış politikaya ve değiştirilmiş bir sosyalizm biçimine olan güçlü bağlılığını sürdürdü.[5]
-
Yeni Demokrasi (1974–) -
Panhelenik Sosyalist Hareket (PASOK) (1974–) -
Radikal Sol Koalisyon (SYRIZA) (2012–) -
Yunanistan Komünist Partisi (KKE) (1918–)
Hukuk
[değiştir | kaynağı değiştir]Yargı, esasen Kıta Avrupası'nda yaygın olan Roma hukuk sistemidir.[5] En yüksek iki mahkeme, hukuk ve ceza davalarına bakan Yüksek Mahkeme (Άρειος Πάγος, Áreios Págos) (en) ve yönetim anlaşmazlıklarından sorumlu olan Danıştay'dır (Συμβούλιο της Επικρατείας, Symvoúlio tis Epikrateías) (en).[5]
İdari bölümler
[değiştir | kaynağı değiştir]2011 yılında Kallikratis Planı adı verilen plana göre idari olarak yeniden düzenlenen Yunanistan, her birinin başkanı merkezi hükûmet tarafından atanan yedi apokentroménes dioikíseis'e ("merkezi olmayan yönetim") bölünmüştür.[55] Bu birimler ayrıca, önceki idari yapı altında var olan 13 coğrafi çapı (bölge) yansıtan 13 periferiye ("bölge") ayrılmıştır.[55] Yerel yönetimin bir sonraki düzeyinde, 74 perifereiakés enótites ("bölgesel birim") bulunur.[55] Son olarak, bu idari birimlerin en küçüğü 325 dímoi'dir ("belediye").[55]
Dış ilişkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]1952'de Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'ne (NATO), 1961'de Avrupa Topluluğu'nun (AK) ortak üyesi ve 1981'de tam üye olan Yunanistan, Batı sisteminin oluşturduğu kurumlara üyedir.[5]
Tarihsel olarak, Yunan dış politikası bir dizi zıt kutup aracılığıyla daha iyi anlaşılabilir.[5] 1922'ye kadar Yunanistan, güneydoğu Avrupa'daki bölgesel statükodan memnun olmayan ve mümkün olduğunca çok sayıda Osmanlı Rumunu bünyesine katmak için genişlemeye çalışan revizyonist bir devletti.[5] Bağımsız varlığının ilk yarısında Yunanistan'ın dış politikası, saldırgan dürtüleri ve ülkenin sınırlı kaynakları arasında tehlikeli bir dengeleme eylemiydi.[5] 1922'deki Küçük Asya felaketi'nin ardından Yunanistan, bölgedeki sınırların zorla değiştirilmesine şiddetle karşı çıkan muhafazakar bir güç haline geldi.[5]
Büyük güçlerin korumasına bağımlı küçük bir devlet olan Yunanistan, Akdeniz'deki baskın deniz gücü olan Britanya İmparatorluğu ile Doğu Avrupa'daki baskın kara gücü olan Rus İmparatorluğu arasında ikilemde kaldı.[5] Yunanistan'ın Akdeniz'de koruma gereksinimleri yüzünden Yunanistan, dış politikasını dinsel yakınlık duymuş olduğu Rusya'dan çok Britanya İmparatorluğu'na yöneltmesine neden olmuştur.[5]
1947'den sonra Amerika Birleşik Devletleri, Akdeniz'deki baskın deniz gücü ve Yunanistan'ın hamisi olarak İngiltere'nin yerini aldı.[5] İngiltere ve ABD ile ittifak, Yunanistan'a, Balkan komşularıyla karşılaştırıldığında ülkenin liberal ve demokratik geleneklerinin güçlendirilmesi de dahil olmak üzere çeşitli tali faydalar sağladı.[5] 1950'lerden bu yana Yunanistan'ın ana dış politika sorunu, Yunanistan'ın Ege, Trakya ve Kıbrıs'ta Helenizm'e karşı "doğudan gelen tehlike"dir (Türkiye).[5] Yunan halkı, ABD ve Avrupa Birliği'nin Türkiye'yi dizginlemek için yeterli çabayı göstermediğini hissetse de Yunanistan, Türkiye nedeniyle Batı ittifakına daha da bağımlı hale gelmiştir.[5]
1989'da Soğuk Savaş'ın sona ermesiyle Güneydoğu Avrupa'nın en zengin ve en eski demokrasisi olan Yunanistan, ABD’nin Ortadoğu ve Kafkasya kadar önem atfettiği Balkanlar'da kendi nüfuz alanını yaratmaya girişti.[5] Sınır değişikliklerinden korkan Yunanistan, eski Yugoslavya'nın parçalanmasına karşı çıkarak Slobodan Miloseviç'in politikalarına destek verdi.[5] Son olarak, 1991'den beri Yunanistan, Makedon milliyetçiliğini etkisiz hale getirmek için yalnız bir diplomatik politika izledi.[5]
Yunanistan, Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki müttefikleri ile ortaklığını yenilemeye çalışırken, özellikle 1999'dan sonra Türkiye'nin Avrupalılaşması ile bir angajman politikası benimsemiştir.[5]
Ordu
[değiştir | kaynağı değiştir]
.jpg)
Yunan Silahlı Kuvvetleri, Yunan Ulusal Savunma Genelkurmay Başkanlığı (Yunanca: Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας – ΓΕΕΘΑ) tarafından denetlenir ve sivil yetki Milli Savunma Bakanlığındadır. Yunan silahlı kuvvetleri şu üç bölümden oluşur:[56]
- Yunanistan Kara Kuvvetleri (Ellinikos Stratos, ES)
- Yunanistan Deniz Kuvvetleri (Elliniko Polemiko Navtiko, EPN)
- Yunanistan Hava Kuvvetleri (Elliniki Polemiki Aeroporia, EPA)
Ayrıca Yunanistan, denizde kolluk kuvvetleri, arama ve kurtarma ve liman operasyonları için Yunan Sahil Güvenlik görevini sürdürür. Savaş sırasında donanmayı destekleyebilmesine rağmen, Yunan Sahil Güvenliği Denizcilik bakanlığına bağlıdır.
Yunan askerî personeli, 142.700'ü aktif, 221.350 yedek olmak üzere toplam 364.050 kişidir. Yunanistan, silahlı kuvvetlerde hizmet eden vatandaşların sayısına göre dünyada 28. sıradadır. Zorunlu askeri hizmet Kara kuvvetlerinde dokuz ay, Donanma ve Hava kuvvetlerinde bir yıldır.[57]
Ayrıca, Stratejik olarak hassas alanlarda yaşayan 18 ila 60 yaş arasındaki Yunan erkeklerinin Ulusal Muhafızlarda yarı zamanlı olarak hizmet etmesi istenebilir.
NATO üyesi olarak Yunan ordusunun NATO görevlerine katılımı asgari seviyede olmasına rağmen, ittifakın himayesindeki tatbikatlara ve konuşlandırmalara katılır.[58]
Yunanistan, ordusuna yılda 7 milyar ABD dolarının üzerinde veya GSYİH'nın yüzde 2,3'ünü harcar. Mutlak terimlerle ise savunma harcamalarına göre ülkeler listesinde dünya 24.'sü, kişi başına askeri harcamada dünya 7.'sidir ve NATO'da ABD'den sonra en üst ikinci sıradadır. Yunanistan, GSYİH'nın yüzde 2'si olan minimum savunma harcaması hedefini karşılayan veya geçen beş NATO ülkesinden biridir.
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]
.svg)
| Ekonomi istatistikleri | |||
|---|---|---|---|
| Konu | 2019 | 2020 | |
| İşsizlik oranı[59] (%) | 17,3 | 16,9 | |
| Ulusal borç[60] (milyar $) | 442 | 446 | |
| Ulusal borç/GYSİH[61] (%) | 210 | 201 | |
| Turizm geliri[62] (milyar $) | 38,1 | 14,8 | |
| Turizm geliri/GYSİH[63] (%) | 20,3 | 8,7 | |
| Turist sayısı[64] (milyon) | 25 | 7,4 | |
Genellikle "yüksek gelirli" olarak tanımlanan Yunanistan, Avrupa Birliği'nde en az gelişmiş ekonomilerden biri olarak kalmıştır.[5] 2021 yılına gelindiğinde Yunanistan'ın kişi başına geliri, Avrupa Birliği ortalamasının %51'ine denk gelmektedir.[5]
Yunan ekonomik büyümesi geleneksel olarak çoğunlukla endüstri ve tarım dışı sektörlere dayanır.[5] Yunan devleti, üretime yatırım yapmak için bazı teşvikler sağlamaya çalıştı ama pek başarılı olamadı.[5] Militan sendikalar, esnek olmayan Yunan işgücü piyasası, küçük iç pazar, artan dış rekabet, hantal rejim, bürokrasi, artan çevresel hassasiyetler ve ülkedeki ekonomik istikrarsızlık sanayi gelişiminin önündeki büyük engellerdir.[5] Avrupa Birliği'nin Ortak Tarım Politikası'ndan büyük ölçüde yararlanmış olan Yunanistan tarım sektörü yine de gelişmemiştir.[5] Arazinin dağlık olması ve yazların kurak geçmesi Yunanistan'da tarımın başlıca engelleridir.[5] Birim alandan alınan verim düşüktür.[5]
Nakliye, turizm ve yurt dışındaki işçilerin gönderdiği döviz, ekonominin temel dayanaklarıdır.[5] En büyük işveren, tam sayı bilinmemekle birlikte yaklaşık 700.000 kişiye veya işgücünün %15'ine istihdam sağlayan kamu sektörüdür.
Borç krizi (2010-2018)
[değiştir | kaynağı değiştir][5] Yunanistan dış gelirlerinde büyük açık veren bir ülkedir.[5] İhracatın ithalatın yalnızca %40'ını karşıladığı ülkede kamu harcamalarında israf, vergi kaçırma,[7] yolsuzluk ve borçlanma başlıca yapısal sorunlardır.[65] 2010 yılı sonunda iflâsın eşiğine gelen ekonomi, Avrupa Birliği ve IMF'nin yaklaşık 300 milyar Avroluk (346 milyar $) maddî desteğiyle canlandırılmaya çalışılmaktadır.[66]
Kurtarma programlarıyla bağlantılı olarak uygulamaya konulan kemer sıkma politikaları nedeniyle Yunanistan'ın GSYİH'sında 2008-2018 arasında %25'lik bir düşüş oldu.[67][68]
Savaşlar arası dönemde Anadolu'dan gelen mülteci akını, ihtiyaç duyulan vasıflı ve ucuz işgücünü sağlayarak ve iç talebi genişleterek sanayileşmeyi hızlandırdı.[66]
Yunan sanayisi 1950'lerde ve 1960'larda İç savaştan sonra müdahaleci devlet, kentleşme, korumacılık, uygun vergi mevzuatı ve az sendikalaşma ile arttı.[66] Ama 1970'lerdeki dünyadaki ekonomik kriz, 1974'te cuntanın devrilmesinin ardından artan emek talebi, Yunanistan'ın 1981'de Avrupa Topluluğu'na (AK) girmesinden sonra korumacılığın sona ermesi ve 1981'den sonra sosyalist ekonominin kötü yönetimi nedenlerle Yunanistan'da ekonomik krize yol açtı.[66]
1981 ile 2008 arasında 150 milyar dolara yakın Avrupa Birliği fonu alan Yunanistan'ın ekonomisi bu dönemde hızla büyüdü.[69][70] Fakat, Avrupa Birliği fonlarının verimsiz Yunan devleti aracılığıyla harcanması, genellikle yolsuzluğu beslemiş ve yerel reformların aciliyetini azalttı.[71]
Yunanistan'ın Euro'ya geçmesi ülke için büyük nimet oldu.[72] 30 yıllık enflasyonist politika ve yumuşak paradan sonra Yunanistan, güçlü bir para birimi elde etti ve avronun getirdiği düşük faiz oranlarından yararlandı.[72] Euro ile beraber tahvil piyasaları artık yüksek enflasyon veya devalüasyon konusunda endişelendirmiyordu. Daha az faiz oranlarının yol açtığı kredi patlaması, harcama savurganlığını teşvik etti.[72] Ancak güçlü GSYİH büyümesi, kamu maliyesinin altında yatan zayıflığı maskeledi.[73] Kamu borç oranı düştü, ancak bunun nedeni nakit olarak GSYİH'nın borçtan daha hızlı büyümesiydi.[74] Büyük bütçe açıkları devam etti.[73]
Yunanistan, Euro'ya güvenli şekilde girdikten sonra, gerçekten de mali kontrolü gevşeten Yunanistan, 2003'ten beri büyük bütçe açıkları vermeye başladı.[73] Yunanistan'ın enflasyon oranı Euro bölgesi ortalamasının üzerinde kalmasına ve ülkenin rekabet gücüne zarar vermesiyle sonuçlandı.[73]
Tarım
[değiştir | kaynağı değiştir]
2010 yılında Yunanistan 83.800 ton pamuk ve 8.000 ton Antep fıstığı ile Avrupa Birliği'nin en büyük tarimsal üreticisiydi.[75]
Pirinç (229.500 ton),[75] zeytin (147.500 ton)[76] üretiminde ikinci, incir (11.000 ton),[76] badem (44.000 ton),[76] domates (1.400.000 ton),[76] karpuz (578.400 ton)[76] üretiminde üçüncü ve tütün (22.000 ton) üretiminde dördüncü sıradaydı.[75]
Tarım, ülkenin GSYİH'sının %3,8'ine eşit katkı yaptı ve işgücünün %12,4'ünü istihdam etti.[77]
Yunanistan, Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikası'ndan çok iyi yararlanır. Avrupa Topluluğu'na girişin sonucunda tarımsal altyapı iyileştirildi ve tarım üretim arttı. 2000 ve 2007 yılları arasında Yunanistan, %885 organik tarım'da AB'deki en yüksek değişim yüzdesini başardı.[78]
Denizcilik sektörü
[değiştir | kaynağı değiştir]
Antik zamanlardan beri gemi sanayi Yunan ekonomik faaliyetlerinin anahtarı olmuştur.[79] Denizcilik, GSYİH'nın yüzde 4,5'ine karşı gelen, yaklaşık 160.000 kişiyi istihdam eden (bu sayı toplam işgücünün yüzde 4'üdür) ve ticaret açığının üçte birine karşılık gelen, ülkenin en önemli sanayilerindendir.[80]
2011 yılında Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı tarafından hazırlanan rapora göre, Yunan ticari donanması toplam dünya kapasitesinin yüzde 16,2'si ile dünyadaki en büyük ticari donanmadır.[81]
2011'deki Yunan ticaret donanması 2010'daki yüzde 15,96'nın üzerinde olmasına rağmen[82] 2006'daki yüzde 18,2'lik dünya deniz ticaret gemi kapasite zirvesinin altındaydı.[83] Ülkenin ticaret filosu toplam tonajda (202 milyon dwt),[81] toplam gemi sayısında hem tanker hem de kuru dökme yük gemileri'lerinde 3.150 gemi ile dünyada dördüncü ve ilk sıradayken, konteyner gemi sayısında gene dördüncü ve diğer gemilerde ise dünyada beşinciydi.[84] Ancak 2006'daki filosu 1970'lerin sonundaki tüm zamanların en büyüğü 5.000 gemiden daha azdır.[79] 2010'daki rapora göre, Yunan bayrağı taşıyan toplam gemi sayısı Yunan olmayan filolar dahil 1.517 veya dünya dwt'sinin %5,3'ü ile dünyada beşinci sıradaydı.[82]
1960'larda Yunan filosunun büyüklüğü, esasen Aristotle Onassis ve Stavros Niarchos tarafından üstlenilen yatırımla neredeyse iki katına çıkmıştı.[85] Modern Yunan gemi sanayisinin temeli, Yunan gemici işadamlarının 1940'ların Gemi Satış Yasası aracılığıyla kendilerine ABD hükûmetince satılan ihtiyaç fazlası gemileri aldıkları II. Dünya Savaşı'ndan sonrasında kuruldu.[85]
Yunanistan'ın büyük bir gemi inşa ve bakım sanayisi vardır. Pire limanı çevresindeki altı tersane, Avrupa'nın en büyüklerindendir.[86] Son yıllarda Yunanistan, lüks yatların inşasında, tamir ve bakımında da lider oldu.[87]
Turizm
[değiştir | kaynağı değiştir]
Turizm, ülkedeki ekonomik faaliyetin kilit unsuru ve 2018 itibarıyla gayri safi yurtiçi hasılanın %20,6'sına denk gelen ülkenin en önemli sektörlerinden biridir.[90]
Yunanistan 2016'da 28 milyondan fazla turist,[91] 2015'te 26,5 milyon turist ve 2009'daki 19,5 milyon turist[92] ve 2007'deki 17,7 milyon turist[93] ağırlayan Yunanistan, en çok ziyaret edilen ülkeler'dendir.
Ulaşım
[değiştir | kaynağı değiştir]
1980'lerden bu yana Yunanistan'ın karayolu ve demiryolu ağı önemli ölçüde modernleştirildi. 2020 yılı itibarıyla toplam uzunluğu yaklaşık 2320 km olan Yunanistan otoyol ağı, Güneydoğu Avrupa'daki en kapsamlı ve Avrupa'daki en gelişmiş otoyol ağlarından biridir.[94]
Yunanistan'ın kuzeybatısını Igoumenitsa) kuzey Yunanistan'a (Selanik) ve kuzeydoğu Yunanistan'a (Kipoi) bağlayan A2 (Egnatia Odos) doğu-batı otoyolu; Peloponnese'yi (Rio, Patras'tan 7 km) batı Yunanistan'daki Aetolia-Akarnania'ya (Antirrio) bağlayan Avrupa'nın en uzun asma halatlı köprüsü (2250 m uzunluğunda) Rion-Antirion Köprüsü; ve Narda Körfez ağzının altından geçen Aktio-Preveza Denizaltı tüneli önemli ulaşım eserleridir.
Rion-Antirion Köprüsü Yunanistan ana karasını Mora Yarımadası'na bağlar. Ayrıca kuzeybatı Yunanistan'ı (Yanya) batı Yunanistan'a (Antirrio) bağlayan A5 (Ionia Odos) otoyolu; Atina'yı Kuzey Yunanistan'daki Selanik ve Evzonoi'ye bağlayan A1 otoyolunun son bölümleri; Atina'yı Patra'ya bağlayan Mora Yarımadası'ndaki A8 otoyolu (Olympia Odos'un bir parçası); ve Korint'i Kalamata ve Sparta'ya bağlayan A7 otoyolu da tamamlandı. Patra'yı Pirgos'a bağlayan Olympia Odos'un geri kalan kısmı planlanmaktadır.
Halen devam eden diğer önemli projeler arasında Selanik metrosu ve Kuzey Girit Otoyolu inşaatı yer almaktadır.[95]
Özellikle Atina Metropol Bölgesi'ne, Atina Uluslararası Havaalanı, özel olarak işletilen A6 (Attiki Odos) otoyol ağı ve genişletilmiş Atina Metro sistemi gibi Avrupa'nın en modern ve verimli ulaşım altyapılarından bazıları hizmet vermektedir.
Yunan adalarının çoğu ve Yunanistan'ın pek çok ana şehri, esas olarak iki büyük Yunan havayolu şirketi olan Olympic Air ve Aegean Airlines ile hava yoluyla birbirine bağlanır. Deniz otobüsleri ve katamaranlar da dahil olmak üzere modern yüksek hızlı teknelerle deniz bağlantıları geliştirildi.
Demiryolu bağlantıları Yunanistan'da diğer birçok Avrupa ülkesine göre daha az rol oynamaktadır. Ancak bunlar da Proastiakos'un Atina çevresinde, havaalanı Kiato ve Halkida'ya doğru, Selanik civarında, Larisa ve Edessa şehirlerine doğru ve Patra civarında hizmet verdiği yeni banliyö/banliyö demiryolu bağlantılarıyla genişletildi. Atina ile Selanik arasında modern bir şehirlerarası demiryolu bağlantısı da kurulurken, 2.500 km'lik (1.600 mil) ağın birçok bölümünde çift hatlara yönelik iyileştirme çalışmaları devam ediyor; Atina ile Patra arasında yeni bir çift hatlı, standart hatlı demiryolu (eski metre hat açıklığı Pire-Patra demiryolunun yerine geçen) halen yapılmaktadır ve aşamalar halinde açılmaktadır.[96] Uluslararası demiryolu hatları Yunan şehirlerini Avrupa'nın geri kalanına, Balkanlara ve Türkiye'ye bağlamaktadır.
Yunanistan'ın uzun kıyı şeridi ve çok sayıda adası göz önüne alındığında, Yunanistan'da deniz taşımacılığı özellikle önemlidir. Tüm büyük adalara anakaraya feribotla ulaşım sağlanmaktadır. Atina limanı Pire, 2021 yılı itibarıyla Avrupa'nın en yoğun üçüncü yolcu limanıydı. 2019 yılında Yunanistan'da toplam 37 milyon yolcu tekneyle seyahat ederek Avrupa'nın ikinci en yüksek rakamı oldu.[97]
Yunanistan'da 15'i uluslararası destinasyonlara hizmet veren 39 aktif havaalanı vardır.[98] Atina Uluslararası Havaalanı 2023'te 28 milyondan fazla yolcuya hizmet verdi.[99] Büyük adaların çoğuna, Avrupa'daki diğer havalimanlarına doğrudan bağlantıları olan havalimanları hizmet verir.
Demografi
[değiştir | kaynağı değiştir]| Tarihî nüfus | ||
|---|---|---|
| Yıl | Nüfus | %± |
| 1928 | 6.204.684 | — |
| 1940 | 7.344.860 | %+18.4 |
| 1951 | 7.632.801 | %+3.9 |
| 1961 | 8.398.050 | %+10.0 |
| 1971 | 8.831.036 | %+5.2 |
| 1981 | 9.729.350 | %+10.2 |
| 1991 | 10.258.364 | %+5.4 |
| 2001 | 10.964.020 | %+6.9 |
| 2011 | 11.123.392 | %+1.5 |
| 2021 | 10.682.547 | %−4.0 |
2022 sayımında 10.336.517 olan nüfusun %95'ini Yunanlar oluşturur.[100] Nüfusun çoğunluğunu 1923 Lozan Antlaşması sonucunda gerçekleşen 1924 nüfus mübadelesiyle ülkeye Türkiye'den gelen, 1,5 milyon Karamanlılar ve Gagavuzlar dahil olmak üzere Rum-Hristiyan Ortodoks nüfus oluşturur.[101][102]
Yunan hükûmeti tarafından resmen tanınan tek azınlık, varlığı 1923 Lozan Antlaşması'nda kabul edilen Müslüman azınlıktır.[102][5] Bununla birlikte, Yunanistan'ın nüfusu kendilerini Batı Trakya, Girit ve On İki Ada'da yaşayan Türkler (% 0,9), Makedonlar (% 1,5), Arnavutlar (% 0,6) ve Çingeneler olarak tanımlayanları içermektedir.[5]
Komşu ülkelerden yalnız Güney Kıbrıs, Arnavutluk ve Türkiye'de sözü edilecek düzeyde Yunan toplulukları yaşar.[102] Buna karşılık Birleşik Krallık, Kanada, Amerika Birleşik Devletleri,[103] Arjantin ve Avustralya[104] oldukça büyük bir Yunan göçmen topluluklarını barındırır.[5]
Hızla yaşlanan Yunanistan'ın ortalama yaşı 2020'de 45,6 olup, nüfusun %13,66'sı 65 yaş ve üzeri, %64,06'sı 15-64 yaş arasında ve %22,28'i 14 yaş ve altıydı.[105] Ülkenin hızla yaşlanması, doğurganlık oranının 1,41'e düşmesiyle ilişkilidir.[102]
Yunanistan, ayrıca Avrupa Birliği'ne girmeye çalışan yasadışı göçmenler nüfusa sahiptir.[102] Çoğunlukla Türkiye sınırındaki Meriç nehrinin yanı sıra Midilli, Sakız, İstanköy ve Sisam giriş yapan yasadışı göçmenlerin çoğunluğunu Afganlar, Pakistanlılar ve Bangladeşliler oluşturur.[102]
| Yunanistan büyük şehir ve merkezleri Yunanistan İstatistik Kurumu 2011 Sayımı[106] | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Sıra | Şehir ismi | Bölge | Nüfus | Sıra | Şehir ismi | Bölge | Nüfus | ||
.jpg) Atina |
1 | Atina | Attika | 3.218.218 | 11 | Dedeağaç | Doğu Makedonya ve Trakya | 57.812 |  Patra |
| 2 | Selanik | Orta Makedonya | 789.191 | 12 | İskeçe | Doğu Makedonya ve Trakya | 56.122 | ||
| 3 | Patra | Batı Yunanistan | 167.446 | 13 | Katerin | Orta Makedonya | 55.997 | ||
| 4 | Kandiye | Girit | 153.653 | 14 | Kalamata | Mora | 54.100 | ||
| 5 | Larisa | Teselya | 144.651 | 15 | Kavala | Doğu Makedonya ve Trakya | 54.027 | ||
| 6 | Volos | Teselya | 118.707 | 16 | Hanya | Girit | 53.910 | ||
| 7 | Yanya | Epir | 65.574 | 17 | Agrinyo | Batı Yunanistan | 53.433 | ||
| 8 | Tırhala | Teselya | 61.653 | 18 | Lamya | Orta Yunanistan | 52.006 | ||
| 9 | Halkida | Orta Yunanistan | 59.125 | 19 | Gümülcine | Doğu Makedonya ve Trakya | 50.990 | ||
| 10 | Serez | Orta Makedonya | 58.287 | 20 | Rodos | Güney Ege | 49.541 | ||
.jpg)
Dil
[değiştir | kaynağı değiştir]Yunan dili, yazılı metini bulunan en eski Hint-Avrupa dillerinden biridir ve en eski yazılı biçimi (Linear B) MÖ 15. yüzyıla kadar uzanır.[5] Yeni Ahit'in dili olan Koine (Ελληνιστική Κοινή, Ellinistikí Kiní) ve Bizans Yunancası, Yunancanın orta evrelerini temsil eder.[5] Bunlar nihayetinde 19. yüzyılda yerini Modern Yunanca'ya (Ελληνικά, Elliniká) bıraktı (Koine Rum Ortodoks Kilisesi tarafından kullanılmaya devam etmektedir).[5] Modern Yunanca, Standart Modern Yunanca ve Çakonca (τσακώνικα), Pontus (Ποντιακή διάλεκτος, Pontiakí diálektos; Pontus Rumcası: Ρωμαίικα Roméika) ve Kapadokya (Καππαδοκική διάλεκτος, Kappadokikí diálektos) gibi çeşitli bölgesel lehçelerden oluşur.[5]
Standart Modern Yunanca resmi devlet dilidir ve iki tarihsel biçimin bir karışımıdır: Yaygın olarak konuşulan Demotiki (Δημοτική, Dimotikí) ve 1970'lerin ortalarına kadar resmi hükûmet belgelerinde ve gazetelerde görünen, esasen yazılmış, kasıtlı olarak Antik Yunancaya benzetilmiş Katarevusa (Καθαρεύουσα, Katharévousa).[5]
Resmi olarak tanınmamasına rağmen, ülkede konuşulan azınlık dilleri arasında Türkçe, Makedonca, Arnavutça, 15. yüzyılda Arnavutluk'tan bölgeye göç eden Arnavutlar tarafından konuşulan Arvanitçe, Bulgarca, Romanca ve Megleno-Rumence bulunmaktadır.[5]
Din
[değiştir | kaynağı değiştir]
Yunanistan'da din (2017)[107]
Uzun Osmanlı yönetimine rağmen, Lozan Antlaşması'na takiben nüfus aktarımı sebebiyle nüfusun neredeyse tamamı Yunanistan Kilisesi'ne (Rum Ortodoks Kilisesi) bağlıdır.[5] Otosefal (dinsel açıdan bağımsız) bir Doğu Ortodoks kilisesi olan bu organ, kendi dini hiyerarşisini tayin eder ve Atina başpiskoposunun başkanlığındaki 12 metropolitten oluşan bir sinod tarafından yönetilir.[5] Hemen hemen tüm Giritliler, İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi'ne doğrudan sorumlu olan Girit başpiskoposu tarafından yönetilen Yunanistan Kilisesi'nin özel bir şubesine mensuptur.[5]
Nüfusun Ortodoks olmayan kesiminin çoğunu oluşturan Müslüman (öncelikle Sünni) azınlık, ağırlıklı olarak Türk'tür ve batı Trakya ve Oniki Ada'da yoğunlaşmıştır.[5] Ağırlıklı olarak Atina'da ve eskiden İtalyan egemenliği altındaki batı adalarında bulunan Roma ve Papa'nın önceliğini tanıyan, ancak Bizans Ayini'ni sürdüren Yunan Katolikleri, birkaç bin Protestan ve Yahudiler dışında kalanları oluşturur.[5] Yahudilik, Romanyotlar ve Osmanlı döneminde gelen Sefarad Yahudileri, 2.000 yıldan fazla bir süredir özellikle Selanik'te önemli bir topluluktu.[5] Fakat Yunanistan'ın Yahudi nüfusu, II. Dünya Savaşı sırasında Yunanistan'ın Alman işgali döneminde yürütülen Holokost tarafından neredeyse yok edildi.[5]
Yunan Anayasası, Doğu Ortodoksluğunu ülkenin 'hakim' inancı olarak tanırken, herkes için dini inanç özgürlüğünü garanti eder.[5] Yunan hükûmeti dini gruplar hakkında istatistik tutmuyor ve nüfus sayımları dini aidiyet talep etmiyor.[5] ABD Dışişleri Bakanlığı'na göre, Yunan vatandaşlarının tahminen %97'si kendilerini Bizans ayini ve Yeni Ahit'in orijinal dili olan Yunan dilini kullanan Rum Ortodoks Kilisesi'ne ait Doğu Ortodoksu olarak tanımlıyor.[5] Yunan topraklarının yönetimi, Yunanistan Kilisesi ile İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi arasında paylaşılıyor.[5]
Eğitim
[değiştir | kaynağı değiştir]
| 2018 PISA Programı Sıralaması[108] | ||
|---|---|---|
| Konu | 78 Ülke İçinde Sıralaması | |
| Matematik | 45. | |
| Okuma-anlama | 43. | |
| Bilim | 45. | |
Yunanistan'da eğitim, hem kendi içinde bir amaç hem de yukarı doğru bir sosyal hareketlilik aracı olarak uzun zamandır ödüllendirilmiştir.[5] Devlet eğitim sistemi yoğun bir şekilde merkezileştirilmiştir ve genellikle yetersiz kabul edilir.[5] Sonuç olarak, birçok öğrenci, normal okul saatleri dışında ders veren phrontistiria adı verilen özel dersanelerde eğitimlerine devam eder.[5]
Eğitim her düzeyde ücretsizdir ve 6-15 yaş arası çocuklar için zorunludur.[5]
Yunanistan'da zorunlu eğitim ilkokullardan (Δημοτικό Σχολείο, Dimotikó Scholeio) ve Gymnasium'lardan (Γυμνάσιο) oluşur. Kreşler (Παιδικός σταθμός, Paidikós Stathmós) popülerdir ancak zorunlu değildir. Anaokulları (Νηπιαγωγείο, Nipiagogeío) dört yaş üzeri tüm çocuklar için zorunludur. Çocuklar ilkokula altı yaşında başlar ve altı yıl ilköğretim alır. Gymnasia'ya katılım 12 yaşında başlar ve üç yıl sürer.
Yunanistan'ın zorunlu eğitim sonrası orta öğretimi iki okul türünden oluşur: Birleşik liseler (Γενικό Λύκειο, Genikό Lykeiό) ve teknik-mesleki eğitim okulları (Τεχνικά και Επαγγελματικά Εκπαιδευτ) ήρια, "TEE").
Zorunlu eğitim sonrası orta öğretim aynı zamanda resmi ancak sınıflandırılmamış düzeyde eğitim veren mesleki eğitim enstitülerini (Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης, "IEK") içerir. Hem Gymnasio (ortaokul) hem de Lykeio (lise) mezunlarını kabul edebildiklerinden, bu enstitüler belirli bir düzeyde eğitim veren kurumlar olarak sınıflandırılmamaktadır.
Çerçeve Kanununa (3549/2007) göre, Kamu yüksek öğrenimi "Yüksek Eğitim Kurumları" (Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, Anótata Ekpaideytiká Idrýmata, "ΑΕΙ") iki paralel sektörden oluşur: üniversite sektörü (Üniversiteler, Politeknik, Güzel Sanatlar Okulları, Açık Üniversite) ve Teknoloji sektörü (Teknolojik Eğitim Kurumları (TEI) ve Pedagojik ve Teknolojik Eğitim Yüksekokulu). Diğer Bakanlıkların yetkisi altında faaliyet gösteren, daha kısa süreli (2-3 yıl) mesleki odaklı kurslar sunan Üniversite Dışı Devlet Yükseköğretim Enstitüleri vardır. Öğrenciler bu Enstitülere Lykeio'nun üçüncü sınıfını tamamladıktan sonra yapılan ulusal düzeydeki sınavlardaki performanslarına göre kabul edilirler. 22 yaşın üzerindeki öğrenciler, Yunan Açık Üniversitesi'ne kura yoluyla kabul edilebilir.
Eğitim sistemi, özel ihtiyaçları olan veya öğrenme güçlüğü çeken kişiler için özel anaokulları, ilk ve orta dereceli okullar sağlar. Müzik, teolojik ve beden eğitimi sunan uzman spor salonları ve liseler bulunmaktadır.
25-64 yaş arası yetişkinlerin %72'si lise eğitimini tamamlamıştır; bu oran %74 olan OECD ortalamasının biraz altındadır. Ortalama bir Yunan öğrencisi, OECD'nin 2015 Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programında (PISA) okuma yazma, matematik ve fen alanlarında 458 puan almıştır. Bu, 486 olan OECD ortalamasından daha azdır. Kızlar, erkekleri 15 puan geride bırakarak OECD ortalaması olan 2'den çok daha fazla başarılı olmuştur.[109]
En eski yüksek öğrenim kurumları, Atina Ulusal Teknik Üniversitesi (1836), Atina Üniversitesi (1837) ve Selanik Aristoteles Üniversitesi'dir (1925).[5] Birkaç başka üniversite ve politeknik okul ve bir güzel sanatlar okulu vardır; ancak bu kurumlar genellikle yetersiz donanımlıdır ve yüksek öğrenim talebini karşılamak için yeterli sayıda kabul açıklığından yoksundur.[5] Bu nedenle birçok Yunan öğrenci yurtdışında eğitim almayı tercih etmektedir.[5]
Emeklilik
[değiştir | kaynağı değiştir]Yunanistan'da minimum sigorta süresi 15 yıldır ve genel yaş sınırı 4.500 günlük çalışma ile 67'dir. Genel olarak, 62 yaşında olmak ve 40 sigorta yılını (12.000 günlük çalışma) tamamlamış olmak, tam emekli aylığı almak için ön koşuldur.[110]
Sağlık
[değiştir | kaynağı değiştir]| Sağlık istatistikleri | ||
|---|---|---|
| Konu | Veri | |
| Yaşam beklentisi | 81,1 (2019)[111] | |
| Harcama/GYSİH | %7,8 (2019)[112] | |
1980'lerde hükûmet, sağlık bakanlığı denetiminde ulusal bir sağlık sistemi kurdu.[5] Pek çok Yunan doktor, en azından kısmen yurtdışında eğitim almaktadır.[5] Yunanistan'daki büyük hastaneler uluslararası standartları karşılasa da Yunanlar, maddi güçleri yetiyorsa, tıbbi bakım için yurtdışına seyahat etmeyi tercih etmektedir.[5] İşçiler, Sosyal Sigortalar Kurumu ve Tarım Sigortaları Kurumu programları kapsamında sigortalıdır.[5]
Sağlık sistemindeki eksikliklere rağmen Yunanistan'da yaşam beklentisi 81,1 olarak dünyanın en yüksekleri arasındadır.[111]
Kültür
[değiştir | kaynağı değiştir]
Müzik
[değiştir | kaynağı değiştir]
Çağdaş Yunan müziğinin çoğu, Batı kanonlarında eğitim görmüş, ancak yerel geleneklere duyarlı ve açık olan yeni nesil yetenekli besteciler tarafından oluşturulmuştur.[5] Bu besteciler arasında Mikis Theodorakis ve Manos Hacıdakis, çağdaş Yunan kültürel kimliği üzerinde derin bir iz bırakan en başarılı bestecilerdir.[5]
Modern Yunan müziğinin gelişimine temel oluşturan rembetiko (ρεμπέτικο, rempétiko)'dur. [5] Anadolu'dan ve özellikle de İzmir'den Atina yakınındaki Pire'ye gelen mülteciler ve kanun kaçakları arasında gelişen, yavaş tempolu, acı, kederli şarkı sözleriyle rembetiko, sıklıkla Amerika'nın blues'larıyla karşılaştırıldı.[5] Başlangıçta alt sınıflarla ilişkilendirilenten sonra, rembetiko savaş sonrası dönemde Yunanistan'da genel kabul gördü.[5]
Rembetiko sanatçıları arasında Vassilis Tsitsanis, Grigoris Bithikotsis, Stelio Kazancidis, Yorgo Dalaras, Haris Aleksiu ve Glikeria öne çıkar.[5]
Edebiyat
[değiştir | kaynağı değiştir]
| Ödüllü Yunan yazarları | |||
|---|---|---|---|
| Yazar | Ödül | Yıl | |
| Yorgos Seferis | Nobel Edebiyat Ödülü | 1963 | |
| Odisseus Elitis | Nobel Edebiyat Ödülü | 1979 | |
Yunan edebiyatı, Antik, Bizans ve modern Yunan edebiyatı olarak üç ana kategoriye ayrılabilir.[113]
Atina, Batı edebiyatının doğduğu yer olarak kabul edilir.[114]
Antik Yunan edebiyatının en eski eserleri, Homeros'un anıtsal eserleri İlyada ve Odisseia dır. Bu iki destan, Homerik İlahiler ve Hesiodos'un iki şiiri, Theogonia ve (İşler ve Günler) ile birlikte Yunan edebiyat geleneğinin ana temellerini oluşturmuştur.[115] Kompozisyon tarihleri farklılık gösterse de bu eserler M.Ö. 800 civarında veya sonrasında sabitlenmiştir. Klasik dönemde batı edebiyatının pek çok türü daha ön plana çıktı.
Klasik dönemde batı edebiyatının pek çok türü daha ön plana çıktı. Lirik şiir, kasideler, pastoraller, ağıtlar, nükteler; komedi ve trajedi dramatik sunumları; tarih yazımı, retorik incelemeler, felsefi diyalektik ve felsefi incelemelerin tümü bu dönemde ortaya çıktı. Klasik çağ aynı zamanda dramanın da doğuşuna tanık oldu.
Eshilos, Sofokles ve Euripides, üç büyük tragedya yazarı olarak bilinir.[116] Sofokles, Kral Oidipus ve Antigone adlı oyunlarıyla, Euripides ise trajedi türünün sınırlarını zorlayan Medea gibi oyunlarıyla tanınır.[116]
Lirik şairler Sapfo, Alkaios ve Pindaros, Yunan şiir geleneğinin erken gelişimi açısından önemlidir.[116]
Komedi oyun yazarı Aristofanes, Eski Komedi türünde yazarken, daha sonraki oyun yazarı Menandros, Yeni Komedi'nin ilk öncülerindendi.[116]
Herodot ve Thukididis ise bu dönemin en etkili tarihçilerinden ikisidir. Tarih yazımı öncüleri olarak MÖ beşinci yüzyılda yaşayan Herodot ve Thukididis, kendi yaşamlarından kısa bir süre önce ve kendi yaşamları sırasında meydana gelen olayların açıklamalarını yazdılar.[116]
Klasik çağda yazılan ve sahnelenen yüzlerce trajediden yalnızca üç yazarın sınırlı sayıdaki oyunu günümüze ulaşmıştır: Eshilos, Sofokles ve Euripides.
Aristofanes'in günümüze ulaşan oyunları komik sunumlar açısından bir hazinedir.
Encyclopædia Britannica tarafından "hayal gücünden yoksun" ve "sıkıcı" olarak tanımlanan Bizans edebiyatı'nda çoğu, öne çıkan yazarlar 12. yüzyılda yaşayamış olan Anna Komnini gibi tarihçilerdir.[117][5] Attika'ca, Orta Çağ ve Erken Modern Yunanca ile yazılmış Bizans edebiyatı, Bizans Rumlarının Hristiyan Orta Çağları boyunca entelektüel yaşamının ifadesidir. Her ne kadar popüler Bizans edebiyatı ve erken Modern Yunan edebiyatı 11. yüzyılda başlamış olsa da ikisi birbirinden ayırt edilemez.[118]
Daha sonraki önemli yazarlar arasında Argonautların yolculuğu hakkında destansı bir şiir olan Argonautika'yı yazan Apollonios, matematiksel incelemeleriyle tanınan Arşimet ve esas olarak biyografiler ve denemeler yazan Plutarhos'dur.[116]
MS ikinci yüzyıl yazarı Samsatlı Lukianos, öncelikle hiciv eserleri yazan bir Yunandı.[116]
Modern Yunan edebiyatı, 11. yüzyılda geç Bizans döneminden itibaren ortaya çıkan, ortak Modern Yunanca ile yazılmış edebiyata atıfta bulunur. Çağdaş Yunan edebiyatının (1453–günümüz), ilk başyapıtı Viçenzos Kornaros (1553-1613) tarafından yazılan Girit Rönesans şiiri Erotokritos olarak kabul edilir.[119][5] Bu, Vitsentzos Kornaros tarafından 1600 civarında yazılan bir aşk romanı'dır. Daha sonra Yunan aydınlanması (Diafotismos) döneminde Adamantios Korais ve Velestinli Rigas gibi yazarlar eserleriyle Yunan ayaklanması'nı hazırladılar.
Diğer önemli Yunan yazarları arasında Yunan aydınlanması döneminde yazan Adamantios Korais ve Velestinli Rigas, Birinci Dünya Savaşı sonrası ülkedeki bozgunculuğuna tepki olarak doğan 1930 Kuşağı yazarları Yorgos Seferis ve Odisseus Elitis ve Zorba (1946) ile başlayan ve başyapıtı Yeniden Haçlanmış İsa (1954) ile tanınan Giritli Nikos Kazancakis öne çıkar.[119][5]
Modern Yunan edebiyatının önde gelen isimleri arasında Dionysios Solomos, Andreas Kalvos, Angelos Sikelianos, Emmanuel Rhoides, Demetrius Vikelas, Kostis Palamas, Penelope Delta, Yannis Riços, Alexandros Papadiamantis, Nikos Kazancakis, Andreas Embeirikos, Kostas Karyotakis, Gregorios Xenopoulos, Konstantinos Kavafis, Nikos Kavvadias, Kostas Varnalis ve Kiki Dimoula yer alır. 1963'te Yorgos Seferis ve 1979'da Odisseus Elitis iki Yunan yazara Nobel Edebiyat Ödülü verilmiştir:
Felsefe
[değiştir | kaynağı değiştir]4. yüzyılın nesirdeki en büyük başarısı üç büyük filozofun eserleriyle felsefe alanında olmuştur. Filozof Platon, genellikle öğretmeni Sokrates'in etrafında çeşitli felsefi konularla ilgilenen diyaloglar yazarken, öğrencisi Aristoteles daha sonra oldukça etkili olan sayısız inceleme yazdı.[116]
Sinema
[değiştir | kaynağı değiştir]
| Ödüllü Yunan filmleri | |||
|---|---|---|---|
| Film | Yönetmen | Ödül | |
| Mikres Afrodites (1963) | Nikos Kunduros | Gümüş Ayı | |
| Rembetiko (1983) | Costas Ferris | Gümüş Ayı | |
| Arıcı (1986) | Theo Angelopulos | Altın Aslan | |
| Puslu Manzaralar (1988) | Theo Angelopulos | Gümüş Aslan | |
| Ulis'in Bakışı (1995) | Theo Angelopulos | Cannes Büyük | |
| Sonsuzluk ve Bir Gün (1998) | Theo Angelopulos | Altın Palmiye | |
| The Lobster (2015) | Yorgos Lanthimos | Cannes Jüri | |
Sinema ilk kez 1896'da Yunanistan'da ortaya çıktı, ancak ilk sinema salonu 1907'de Atina'da açıldı. 1914 yılında Asty Films Company kurularak uzun metrajlı filmlerin yapımına başlandı. Geleneksel bir aşk hikâyesi olan Golfo, daha önce haber bülteni gibi küçük yapımlar olmasına rağmen ilk Yunan uzun metrajlı filmi olarak kabul edilir.
1931'de Orestis Laskos'un yönettiği Daphnis ve Chloe, Avrupa sinemasının ilk çıplak sahnelerinden birini içeriyordu ve[120] yurt dışında gösterilen ilk Yunan filmiydi.[121]
1944'te Katina Paksinu, Çanlar Kimin İçin Çalıyor filmiyle En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü'ne layık görüldü.[122]
1950'ler ve 1960'ların başı, Yunan sinemasının "altın çağı" olarak kabul edilir.[123] Bu dönemin yönetmenleri ve aktörleri Yunanistan'da önemli figürler olarak tanındı ve bazıları uluslararası beğeni kazandı: George Tzavellas, İrini Papas, Melina Merkuri, Mihalis Kakoyannis, Alekos Sakellarios, Nikos Tsiforos, Iakovos Kambanelis, Katina Paksinu, Nikos Kunduros, Ellie Lambeti ve diğerleri.
Yılda altmıştan fazla film yapıldı ve bunların çoğunda kara film unsurları vardı. Dikkate değer filmler şunlardır: Sarhoş (1950, yönetmen George Tzavellas), Sahte Para (1955, Giorgos Tzavellas), Πικρό Ψωμί (1951, Grigoris Grigoriou), benzerliği yüzünden azılı bir katilin yerine geçen, bir banka memurunun serüvenini aktaran O Drakos (Canavar) (1956, Nikos Kunduros), Stella (1955, Cacoyannis'in yönettiği ve Kampanellis'in yazdığı), Woe to the Young (1961, Alekos Sakellarios), İtalyan saldırısını konu edinen Ouranos (Gökyüzü, 1963) (1962, Takis Kanellopoulos) ve The Red Lanterns (1963, Vasilis Georgiadis).
Diğer önemli Yunan yönetmenler arasında Anadolu bozgunundan sonra Atina'ya göçen Rumların tarihini konu edinen Rembetiko filmi ile tanınan Kostas Ferris ve Kıbrıs olaylarını Yunan bakış açısından yansıtan Attila 74 (1974) ile tanınan Mihalis Kakoyannis öne çıkar.[124]
Cacoyannis, En İyi Yönetmen, En İyi Uyarlama Senaryo ve En İyi Film adaylıklarını kazanan Anthony Quinn'le birlikte Yunan Zorba 'yı yönetti.[125] Finos Film bu dönemde Λατέρνα, Φτώχεια και Φιλότιμο, Madalena, I theia ap' to Chicago, Το ξύλο βγήκε από τον Παράδεισο gibi ve çok daha fazlası filmlerle katkıda bulundu.
1970'ler ve 1980'lerde Theodoros Angelopulos önemli filmler yönetti. Sonsuzluk ve Bir Gün adlı filmi, 1998 Cannes Film Festivali'nde Ekümenik Jüri Ödülü'nü ve Fransızca: Altın Palmiye ödülünü kazandı.[126][127][128]
Theodoros Angelopulos, Yunanistan sinemasının en ses getirmiş olan yönetmenidir.[129][5] Yönetmenin filmleri arasında Atina'da adalet dağıtan bir kabadayının yaşamını betimleyen Arıcı (1986), Balkan yarımadası tarihini ele alan Ulis'in Bakışı (1995) ve ölümcül bir hastalığa yakalanmış bir yazarın teğet geçtiği mutlulukları konu edinen Sonsuzluk ve Bir Gün (1998) öne çıkar.[129][5]
Yunan diasporasında Yunan-Fransız Costa-Gavras ve Yunan-Amerikalı Elia Kazan, John Cassavetes ve Alexander Payne gibi uluslararası üne sahip film yapımcıları vardır. Yorgos Lanthimos, bu çalışmasıyla dört Akademi Ödülü adaylığı aldı; bunlar arasında Köpek Dişi (2009) filmiyle En İyi Yabancı Film, The Lobster (2015) filmiyle En İyi Orijinal Senaryo ve The Favorite (2018) filmiyle En İyi Film ve En İyi Yönetmen yer alır.[130]
Mutfak
[değiştir | kaynağı değiştir]
Yunan mutfağı, Girit yemekleriyle özetlenen Akdeniz diyeti'nin özelliğidir.[131]
Yunan mutfağı, musakka, pastitsio, klasik Yunan salatası, fasolada, spanakopita ve souvlaki gibi çeşitli yerel yemeklerde taze malzemeler içerir.
Skordalia (ceviz, badem, ezilmiş sarımsak ve zeytinyağından oluşan kalın bir püre), mercimek çorbası, retsina (çam reçinesi ile mühürlenmiş beyaz veya gül (rosé) şarabı) ve pasteli (bal ile pişirilmiş susamlı çubuk şeker) gibi bazı yemeklerin izi eski Yunanistan'a kadar uzanır.
Yunanistan genelinde insanlar genellikle ızgara ahtapot ve küçük balık, beyaz peynir, dolmades (pirinç, kuş üzümü ve asma yaprağına sarılmış çam fıstıkları), çeşitli bakliyatlar, zeytinler, peynir ve tzatziki gibi çeşitli soslarla birlikte meze gibi küçük yemeklerden yemeyi sever. Zeytinyağı hemen hemen her yemeğe eklenir.
Bazı tatlılar arasında melomakarona, diples ve galaktoboureko ve uzo, metaxa gibi içecekler ve retsina dahil çeşitli şaraplar bulunur. Yunan mutfağı, anakaranın farklı bölgelerinden ve adadan adaya büyük farklılıklar gösterir. Bazı çeşniler diğer Akdeniz mutfaklarından daha sık kullanır: kekik, nane, sarımsak, soğan, dereotu ve defne yaprakları. Diğer çok tüketilen ot ve baharatlar arasında fesleğen, kekik ve rezene tohumu vardır. Birçok Yunan tarifinde özellikle ülkenin kuzey kesimlerinde "tatlı" baharatlar etle birlikte örneğin yahnilerde tarçın ve karanfil kullanılır.
Koutouki veya Koutoukian, Yunanistan'da yaygın yeraltı restoranıdır.[132][133][134][135][136][137]
Medya
[değiştir | kaynağı değiştir]Siyasi taraf tutma eğilimindeki Yunan gazeteleri arasında Ekathimerini ("Günlük"), Eleftherotypia ("Özgür Basın"), To Vima ("Tribün") ve 2009 ekonomik krizinin ardından yalnızca çevrimiçi yayınlanan Ta Nea ("Haberler") öne çıkar.[5] Devletin televizyon ve radyo yayıncılığındaki tekeli 1980'lerde kırıldı ve bu da özel istasyonların doğmasına neden oldu.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Απογραφή Πληθυσμού – Κατοικιών 2011. ΜΟΝΙΜΟΣ Πληθυσμός [Results of Population-Housing Census 2011 concerning the permanent population of the country] (Yunanca). 20 Mart 2014. 13 Kasım 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2016.
- ^ a b c d "Uluslararası Para Fonu 2023 GYSİH Tahminleri". Dünya Ekonomi Tahmini. Uluslararası Para Fonu. 10 Ekim 2023.
- ^ "Geliş Eşitsizliği". Piraeus: Hellenic Statistical Authority. 19 Haziran 2020. 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020.
- ^ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN 978-92-1-126442-5. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj ck cl cm cn co cp cq cr cs ct cu cv cw cx cy cz da db dc dd de df dg dh di dj dk dl dm dn do dp dq dr ds dt du dv dw dx dy dz ea eb ec ed ee ef eg eh ei ej ek el em en eo Keridis 2009.
- ^ a b Vermeule, Vermeule (1 Aralık 1967). "The Promise of Thera". The Atlantic (İngilizce). 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2021.
- ^ a b c Haseltine, Haseltine (24 Eylül 2010). "Crete: A Walk Through History". The Atlantic (İngilizce). 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2021.
- ^ Harvati, Katerina; ve diğerleri. (10 Temmuz 2019). "Apidima Cave fossils provide earliest evidence of Homo sapiens in Eurasia". Nature. 571 (7766). ss. 500-504. doi:10.1038/s41586-019-1376-z. PMID 31292546. 1 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2024.
- ^ Marie-Antoinette de Lumley, Gaspard Guipert, Henry de Lumley, Natassa Protopapa, Théodoros Pitsios, Apidima 1 and Apidima 2: Two anteneandertal skulls in the Peloponnese, Greece, L'Anthropologie, Cilt 124, Sayı 1, 2020, 102743, ISSN 0003-5521, https://doi.org/10.1016/j.anthro.2019.102743 10 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Douka, K.; Perles, C.; Valladas, H.; Vanhaeren, M.; Hedges, R.E.M. (2011). "Franchthi Cave revisited: the age of the Aurignacian in south-eastern Europe". Antiquity Magazine. s. 1133. 22 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2024.
- ^ Eugene N. Borza (1992). In the Shadow of Olympus: The Emergence of Macedon. Princeton University Press. s. 58. ISBN 978-0-691-00880-6. 10 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2024.
- ^ Perlès, Catherine (2001). The Early Neolithic in Greece: The First Farming Communities in Europe. Cambridge University Press. s. 1. ISBN 9780521000277. 10 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2024.
- ^ Sansone, David (2011). Ancient Greek civilization. Wiley. s. 5. ISBN 9781444358773. 10 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2024.
- ^ Frucht, Richard C (31 Aralık 2004). Eastern Europe: An Introduction to the People, Lands, and Culture. ABC-CLIO. s. 847. ISBN 978-1-57607-800-6. 10 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2012.
People appear to have first entered Greece as hunter-gatherers from southwest Asia about 50,000 years... of Bronze Age culture and technology laid the foundations for the rise of Europe's first civilization, Minoan Crete
- ^ a b World and Its Peoples. Marshall Cavendish. Eylül 2009. s. 1458. ISBN 978-0-7614-7902-4. 10 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2012.
Greece was home to the earliest European civilizations, the Minoan civilization of Crete, which developed around 2000 BC, and the Mycenaean civilization on the Greek mainland, which emerged about 400 years later. The ancient Minoan
- ^ Ricardo Duchesne (7 Şubat 2011). The Uniqueness of Western Civilization. BRILL. s. 297. ISBN 978-90-04-19248-5.
The list of books which have celebrated Greece as the "cradle" of the West is endless; two more examples are Charles Freeman's The Greek Achievement: The Foundation of the Western World (1999) and Bruce Thornton's Greek Ways: How the Greeks Created Western Civilization (2000)
- ^ Chiara Bottici; Benoît Challand (11 Ocak 2013). The Myth of the Clash of Civilizations. Routledge. s. 88. ISBN 978-1-136-95119-0.
The reason why even such a sophisticated historian as Pagden can do it is that the idea that Greece is the cradle of civilisation is so much rooted in western minds and school curricula as to be taken for granted.
- ^ Drews, Robert (1995). The End of the Bronze Age: Changes in Warfare and the Catastrophe Ca. 1200 BC. Princeton University Press. s. 3. ISBN 0691025916. 10 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2024.
- ^ Beckman, Gary M.; Bryce, Trevor R.; Cline, Eric H. (2012). "Writings from the Ancient World: The Ahhiyawa Texts" (PDF). Writings from the Ancient World. Atlanta: Society of Biblical Literature. s. 6. ISSN 1570-7008. 9 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
- ^ Kelder, Jorrit M. (2010). "The Kingdom of Mycenae: A Great Kingdom in the Late Bronze Age Aegean". CDL Press. Bethesda, MD. ss. 45, 86, 108. 13 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2015.
- ^ a b Schwarz, Benjamin (1 Aralık 2008). "Geography Is Destiny". The Atlantic (İngilizce). 8 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2021.
- ^ Short, John R (1987). An Introduction to Urban Geography. Routledge. s. 10. ISBN 9780710203724. 10 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2024.
- ^ a b c d e f g Weiner, Eric (10 Şubat 2016). "Searching for the Secret to Athenian Genius". The Atlantic (İngilizce). 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2021.
- ^ a b c d e Lester, Lester (1 Kasım 2002). "Notes from Antiquity". The Atlantic (İngilizce). 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2021.
- ^ Vidal-Naquet, Pierre. Le monde d'Homère (The World of Homer), Perrin (2000), p. 19.
- ^ D.C.H. Rieu's introduction to The Odyssey (Penguin, 2003), p. xi.
- ^ Schuller 2008, ss. 27, 88–89
- ^ Dunn, John (1994). Democracy: the unfinished journey 508 BC – 1993 AD. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-827934-1.
- ^ Raaflaub, Kurt A; Ober, Josiah; Wallace, Robert W (2007). Origin of Democracy in Ancient Greece. University of California Press. ISBN 978-0-520-24562-4.
- ^ Joseph Roisman, Ian Worthington. "A companion to Ancient Macedonia" 30 Mart 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. John Wiley & Sons, 2011. 144435163X pp 135–138, p 343
- ^ Robin Waterfield (19 Nisan 2018). Creators, Conquerors, and Citizens: A History of Ancient Greece. Oxford University Press. s. 148. ISBN 978-0-19-872788-0. 10 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2024.
They formed an alliance, which we call the Hellenic League, and bound themselves not just to repel the Persians, but to help one another whatever particular enemy threatened the freedom of the Greek cities. This was a real acknowledgment of a shared Greekness, and a first attempt to unify the Greek states under such a banner.
- ^ John Van Antwerp Fine (1983). The Ancient Greeks: A Critical History. Harvard University Press. s. 297. ISBN 978-0-674-03314-6. 10 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2024.
This Hellenic League – the first union of Greek states since the mythical times of the Trojan War – was the instrument through which the Greeks organised their successful resistance to Persia.
- ^ Barry Strauss (16 Ağustos 2005). The Battle of Salamis: The Naval Encounter That Saved Greece – and Western Civilization. Simon and Schuster. ss. 1-11. ISBN 978-0-7432-7453-1. 29 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2024.
- ^ Worthington 2015, ss. 42–43.
- ^ Walbank 1993, ss. 13–14, 29–30, Schuller 2008, ss. 49–51, 52–53, Hornblower 2011, ss. 268–270, 285–9.
- ^ Walbank 1993, ss. 31–2, 34–5, 36–7, Gehrke 1995, ss. 10–3, 16–7, 21, 24–5, 28–9
- ^ Walbank 1993, ss. 46–8, 59, 74–5, Gehrke 1995, ss. 30, 32, 45–8, 54–5
- ^ Walbank 1993, ss. 62–3, 133–9, Gehrke 1995, ss. 63–65, 73, 75–6.
- ^ Kosso, Cynthia; Scott, Anne (2009). The Nature and Function of Water, Baths, Bathing, and Hygiene from Antiquity Through the Renaissance. Brill. s. 51. ISBN 978-9004173576. 18 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2024.
- ^ Walbank 1993, ss. 79–80, 91–2, 141–2, 151–2, Gehrke 1995, ss. 68–70.
- ^ a b c Cline 2010.
- ^ a b Flower, Harriet, (Ed.) (2004). The Roman Republic. Cambridge University Press. ss. 248, 258. ISBN 978-0-521-00390-2.
- ^ "Antigonid dynasty". Britannica (online bas.). 2008.
- ^ a b c Reinhold.
- ^ a b c d e f g h i j Roedig.
- ^ a b Ward, Allen Mason; ve diğerleri. (2003). A history of the Roman people. Prentice Hall. s. 276. ISBN 978-0-13-038480-5.
- ^ Zoch, Paul (2000). Ancient Rome: An Introductory History. University of Oklahoma Press. s. 136. ISBN 978-0-8061-3287-7. 10 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2012.
- ^ R. Birley, Anthony (2013). Hadrian: The Restless Emperor. Abingdon: Routledge. ss. 16-17. ISBN 978-0-415-16544-0.
- ^ Kouremenos, Anna (2022). "The City of Hadrian and not of Theseus: A cultural history of Hadrian's Arch". The Province of Achaea in the 2nd Century CE: The Past Present. Londra: Routledge. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2024.
- ^ Wright 2006.
- ^ a b c Pollis 1958.
- ^ Bosworth 2009.
- ^ a b c d e f g h i Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410.
- ^ Marker, Sherry; Bowman, John; Kerasiotis, Peter; Sarna, Heidi (2010). Frommer's Greek Islands. John Wiley & Sons. s. 12. ISBN 978-0-470-52664-4. 26 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2022.
- ^ a b c d Hlepas, Nikolaos-Komninos (2011). The Impact of local government reforms in Greece: a critical overview. Editura Economicǎ. ss. 67-87. ISBN 978-973-709-531-2.
- ^ Agency, C.I. (2013). The CIA World Factbook 2014. Skyhorse. s. 991. ISBN 978-1-62873-451-5. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2023.
- ^ "The World Factbook -- Greece". Central Intelligence Agency. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2017.
- ^ Dempsey, Judy. "EU and NATO Look on at Greece's Pampered Armed Forces". Carnegie Europe. 24 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2017.
- ^ "Greece - Unemployment rate 2020". Statista (İngilizce). 3 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2021.
- ^ "Greek debt 2026". Statista (İngilizce). 3 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2021.
- ^ "Greece - National debt in relation to gross domestic product (GDP) 2026". Statista (İngilizce). 3 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2021.
- ^ "Travel & tourism's total GDP contribution Greece 2020". Statista (İngilizce). 12 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2021.
- ^ "Travel and tourism: share of GDP by country EU 2020". Statista (İngilizce). 6 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2021.
- ^ "Number of tourist arrivals in Greece 2006-2019". Statista (İngilizce). 28 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2021.
- ^ Summers, Lawrence (20 Haziran 2015). "The consequences of Greece's impending breakdown". Washington Post. 15 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2021.
- ^ a b c d Birnbaum, Michael (30 Haziran 2015). "Greece fails to make key IMF debt payment". Washington Post. 7 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2021.
- ^ Galbraith, James K. (20 Ağustos 2018). "The Greece Bailout's Legacy of Immiseration". The Atlantic (İngilizce). 31 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2021.
- ^ Donadio, Rachel (3 Temmuz 2019). "Greece Is Over Its Crisis, but Europe Isn't". The Atlantic (İngilizce). 20 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2021.
- ^ Tsalicoglou 1994.
- ^ Faiola, Anthony (30 Haziran 2015). "Europe rallies behind Merkel as Greeks hit breaking point". Washington Post. 29 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2021.
- ^ Arnade, Chris (16 Temmuz 2015). "The Banks Brought Down Greece". The Atlantic (İngilizce). 31 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2021.
- ^ a b c O'Brien, Matthew (13 Mart 2012). "Not Solving the Greek Debt Crisis Might Just Solve the Greek Debt Crisis". The Atlantic (İngilizce). 31 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2021.
- ^ a b c d Thompson, Derek (31 Mayıs 2011). "The Greek Debt Crisis: 'A Monumental Mess... the Whole Strategy Has Failed'". The Atlantic (İngilizce). 31 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2021.
- ^ Kalyvas, Kalyvas (4 Mayıs 2017). "What Democracies Can Learn From Greece's Failed Populist Experiment". The Atlantic (İngilizce). 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2021.
- ^ a b c "Crops products (excluding fruits and vegetables) (annual data)". Eurostat. 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2011.
- ^ a b c d e "Fruits and vegetables (annual data)". Eurostat. 6 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2011.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;CIAFactBookisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Eurostat Sustainableisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b Polemis, Spyros M. "The History of Greek Shipping". greece.org. 11 Ekim 1997 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2007.
- ^ Press release (11 Mayıs 2006). "Greek Shipping Is Modernized To Remain a Global Leader and Expand Its Contribution to the Greek Economy". Yunanistan Ulusal Bankası. 31 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2007.
- ^ a b "Review of Maritime Transport 2011" (PDF). United Nations. 2011. 15 Aralık 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2012.
- ^ a b "Review of Maritime Transport 2010" (PDF). United Nations. 2010. 6 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2011.
- ^ "Review of Maritime Transport 2006" (PDF). United Nations. 2006. 28 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2011.
- ^ "Top 15 Ranking of World Merchant Fleet by Country of Owner, Year-End 2006". U.S. Bureau of Transportation Statistics. 2001. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2013.
- ^ a b Engber, Daniel (17 Ağustos 2005). "So Many Greek Shipping Magnates..." Slate. 5 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2011.
- ^ Jill Dubois; Xenia Skoura; Olga Gratsaniti (2003). Greece. Marshall Cavendish. s. 42. ISBN 978-0-7614-1499-5. 28 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2013.
Greek ships make up 70 percent of the European Union's total merchant fleet. Greece has a large shipbuilding and ship refitting industry. Its six shipyards near Piraeus are among the biggest in Europe. As Greek ships primarily transport...
- ^ "Mega yacht owners choose Greece for construction and maintenance, Ilias Bellos | Kathimerini". www.ekathimerini.com. 22 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "2011 World's Best Awards". Travel+Leisure. 12 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2011.
- ^ "World's Best Islands". BBC. 1 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2011.
- ^ Chloe Wynne. "Greek tourism sector growing over three times faster than wider economy says new WTTC research". WTTC. 21 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2019.
- ^ ""Έσπασε τα κοντέρ" ο ελληνικός τουρισμός το 2016". Newsbeast.gr. 20 Ocak 2017. 3 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2017.
- ^ "Nights spent in tourist accommodation establishments – regional – annual data". Eurostat. 2010. 22 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2011.
- ^ "Tourism" (PDF). Eurostat. 2010. 16 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2011.
- ^ "Αυτοκινητόδρομοι: Δίκτυο 2.500 χιλιόμετρα μέχρι το 2017 - ypodomes.com". 25 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2017.
- ^ Καραγιάννης, Νίκος (4 Ağustos 2023). "ΒΟΑΚ: Εντός του 2023 η ανάδειξη αναδόχου για το οδικό τμήμα Χανιά-Ηράκλειο". Ypodomes.com (Yunanca). 16 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2023.
- ^ ERGOSE – Investment Program 18 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 30 March 2016
- ^ "Maritime passenger statistics". Avrupa Komisyonu. 27 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2023.
- ^ "Hellenic Civil Aviation Authority - Our Airports". Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας - Αρχική. 13 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2023.
- ^ "Athens International Airport "El.Venizelos" Facts & Figures". aia.gr. 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2021.
- ^ "Greece: Total population from 2016 to 2021". Statista. Statista. 3 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2008.
- ^ a b c d e f Fiddian-Qasmiyeh 2014.
- ^ Moskos 1980.
- ^ Tamis 2005.
- ^ "Greece - Age distribution 2020". Statista (İngilizce). 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2021.
- ^ "2011 census".
- ^ "Religious Belief and National Belonging in Central and Eastern Europe". Pew Research Center. 10 Mayıs 2017. 24 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2017.
- ^ "PISA 2018 results". OECD. 3 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2021.
- ^ "OECD Better Life Index – Greece". oecdbetterlifeindex.org. OECD. 13 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2018.
- ^ "Retire In Greece: The Definitive Guide For Expats". Get Golden Visa (İngilizce). 1 Ekim 2020. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2022.
- ^ a b "Greece: Life expectancy at birth from 2009 to 2019". Statista. 27 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2021.
- ^ "Total expenditure on healthcare as a share of gross domestic product (GDP) in Greece from 1990 to 2019". Statista. 2 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2021.
- ^ Encyclopædia Britannica – "Greek literature: Byzantine literature"
- ^ Carol Strickland (2007). The Illustrated Timeline of Western Literature: A Crash Course in Words & Pictures. Sterling Publishing Company, Inc. s. 2. ISBN 978-1-4027-4860-8.
Although the first writing originates in the cradle of civilization along Middle Eastern rivers – the Tigris, Euphrates, and Nile – the true cradle of Western literature is Athens. As the poet Percy Bysshe Shelley says, "We are all Greeks."
- ^ Loney 2018.
- ^ a b c d e f g h Preus 2015.
- ^ Papaioannou 2021.
- ^ "The Modern Greek language in its relation to Ancient Greek", E. M. Geldart
- ^ a b Dimaras 1974.
- ^ "Οι Ιταλοί θαυμάζουν το Δάφνις και Χλόη". Ελευθεροτυπία (Yunanca). 3 Temmuz 2009. 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2022.
- ^ "Δάφνις και Χλόη στην Μπολόνια". Το Βήμα. 4 Temmuz 2009. 28 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2022.
- ^ "The 16th Academy Awards (1943) Nominees and Winners". Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi. 21 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2022.
- ^ Ephraim, Katz (2001). "Greece". The Film Encyclopedia. New York: HarperResource. ss. 554-555.
- ^ Papanikolaou 2021.
- ^ "NY Times: Zorba the Greek". The New York Times. 2009. 28 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2022.
- ^ "51ème Festival International du Film – Cannes". Cinema-francais.fr (Fransızca). 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2022.
- ^ "1998 – 51e édition (50th edition)". Cannes-fest.com (Fransızca). 27 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2022.
- ^ "Cannes 1998: News (2)". Urbancinefile.com. 7 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2022.
- ^ a b Horton 1997.
- ^ "Oscar Winners 2019: The Complete List". Variety. 24 Şubat 2019. 15 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2022.
- ^ Edelstein, Sari (22 Ekim 2010). Food, Cuisine, and Cultural Competency for Culinary, Hospitality, and Nutrition Professionals. Jones & Bartlett. ss. 147-49. ISBN 978-0-7637-5965-0. 12 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2011.
- ^ Wolfert, Paula (2009). Mediterranean clay pot cooking : traditional and modern recipes to savor and share. Hoboken, N.J.: John Wiley & Sons. s. 235. ISBN 978-0-7645-7633-1. OCLC 298538015.
- ^ "Koutoukia: The Underground Tavernas of Athens". This is Athens (İngilizce). 20 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2022.
- ^ Trivolis, Despina (20 Mart 2013). "A Traditional Koutouki in Athens' Mets Neighborhood". Culinary Backstreets (İngilizce). 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2022.
- ^ Doriti, Carolina (12 Mart 2019). "Ramona: Basement Dwellers". Culinary Backstreets (İngilizce). 7 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2022.
- ^ "Head to the Epirus route to experience the wonders of Greek wine where it's produced". National Geographic (İngilizce). 18 Ekim 2019. 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2022.
- ^ Howard, Rachel (4 Şubat 2016). "Eat like a local in Athens: from backstreet souvlaki joints to no-menu seafood spots". The Telegraph (İngilizce). ISSN 0307-1235. 17 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2022.
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- A Brief History of Ancient Greece: Politics, Society and Culture. Oxford: Oxford University Press, 2004.
- Alexander, G. M. The Prelude to the Truman Doctrine: British Policy in Greece 1944–1947. Oxford: Clarendon Press, 1982.
- Alexandris, Alexis. The Greek Minority of Istanbul and Greek–Turkish Relations, 1918–1974. Atina: Center for Asia Minor Studies, 1983.
- Alford, Jonathan, ed. Greece and Turkey: Adversity in Alliance. Londra: Gower, 1984.
- Amen, Michael Mark. American Foreign Policy in Greece 1944–1949: Economic, Military and Institutional Aspects. Frankfurt am Main: Peter Lang, 1978.
- Augustinos, Gerasimos. Consciousness and History: Nationalist Critics of Greek Society 1897–1914. Boulder, Colo.: East European Quarterly, 1977.
- Augustinos, Gerasimos. The Greeks of Asia Minor: Confession, Community and Ethnicity in the Nineteenth Century. Kent, Ohio: Kent State University Press, 1992.
- Aydin, Mustafa, and Kostas Yfantis, eds. Turkish–Greek Relations: The Security Dilemma in the Aegean. Londra: Routledge, 2002.
- Bahcheli, Tozun. Greek–Turkish Relations since 1955. Boulder, Colo.: Westview Press, 1990.
- Belge, Taciser Ulas, ed. Voices for the Future: Civic Dialogue between Turks and Greeks. Istanbul: Bilgi University Press, 2007.
- Blinkhom, Martin, and Thanos Veremis, eds. Modern Greece: Nationalism and Nationality. Atina: ELIAMEP, Sage, 1990.
- Bliss, Christopher, and Jorge Braga. Unity with Diversity in the European Economy: The Community’s Southern Frontier. Cambridge: Cambridge University Press, 1990.
- Boardman, John. The Oxford History of Greece and the Hellenistic World. Oxford: Oxford University Press, 2002.
- Bottomley, Gillian. After the Odyssey: A Study of Greek Australians. St. Lucia: University of Queensland Press, 1979.
- Bower, Leonard, and Gordon Bolitho. Otto I, King of Greece: A Biography. Londra: Selwyn & Blount, 1939.
- Brewer, D. The Flame of Freedom: The Greek War of Independence 1821–1835. Londra: John Murray, 2001.
- Brown, James. Delicately Poised Allies: Greece and Turkey. Londra: Brassey’s, 1991.
- Browning, Robert, ed. The Greek World: Classical, Byzantine, and Modern. Londra: Thames & Hudson, 2000.
- Burgess, Thomas. Greeks in America. Boston: Shennan, 1913.
- Butterworth, Katherine, and Sara Schneider, eds. Rebetika: Songs from the Old Greek Underworld. Atina: Komboloi, 1975.
- Calotychos, Vangelis. Modern Greece: A Cultural Poetics. Oxford: Berg, 2003.
- Campbell, John, and Philip Sherrard. Modern Greece. Londra: Ernest Benn, 1968.
- Candilis, Wray. The Economy of Greece, 1944–66: Efforts for Stability and Development. New York: Praeger, 1968.
- Carrabott, Philip, ed. Greek Society in the Making, 1863–1913. Hampshire: Variorum, 1997.
- Cartledge, Paul, ed. The Cambridge Illustrated History of Ancient Greece. Cambridge: Cambridge University Press, 2002.
- Chaconas, Stephen-George. Adamantios Korais: A Study in Greek Nationalism. New York: Columbia University Press, 1942.
- Chimbos, Peter D. The Canadian Odyssey: The Greek Experience in Canada. Toronto: McClelland & Stewart, 1980.
- Clark, Bruce. Twice a Stranger: How Mass Expulsion Forged Modern Greece and Turkey. Londra: Granta Books, 2006.
- Clogg, Richard, and Mary Jo Clogg. Greece. Oxford: Clio Press, 1980.
- Clogg, Richard, ed. Greece 1981–89: The Populist Decade. New York: St. Martin’s Press, 1993.
- Clogg, Richard, ed. Minorities in Greece: Aspects of a Plural Society. Londra: Hurst, 2002.
- Clogg, Richard, ed. The Struggle for Greek Independence: Essays to Mark the 150th Anniversary of the Greek War of Independence. Londra: Macmillan, 1973.
- Clogg, Richard. A Concise History of Greece. Cambridge: Cambridge University Press, 1992.
- Clogg, Richard. Parties and Elections in Greece. Durham, N.C.: Duke University Press, 1987.
- Close, David. Greece since 1945. Londra: Longman, 2002.
- Colovas, Anthone C. A Quick History of Modern Greece. New York: Publish America, 2007.
- Constantopoulou, Photini, ed. The Foundation of the Modern Greek State: Major Treaties and Conventions, 1830–1947. Atina: Kastaniotis Editions, 1999.
- Constas, Dimitris, and Athanassios G. Platias, eds. Diasporas in World Politics: The Greeks in Comparative Perspective. Londra: Macmillan, Institute of International Relations, Panteion University, 1993.
- Costopoulos, Michael. The Greek Community of New York City: Early Years to 1910. New York: Aristide Caratzas, 1992.
- Couloumbis, Theodore, John A. Petropulos, and Harry J. Psomiades, eds. Foreign Interference in Greek Politics: A Historical Perspective. New York: Pella, 1976.
- Couloumbis, Theodore, T. Kariotis, and F. Bellou, eds. Greece in the Twentieth Century. Londra: Frank Cass, 2003.
- Cruickshank, Charles. Greece 1940–1941. Londra: Davis Poynter, 1976.
- Cutsumbis, Michael. A Bibliographic Guide to Materials on Greeks in the United States, 1890–1968. New York: Center for Migration Studies, 1970.
- Dakin, Douglas. The Greek Struggle for Independence, 1821–1833. Londra: University of California Press, 1973.
- Danforth, Loring. The Macedonian Conflict: Ethnic Nationalism in a Transnational World. Princeton, N.J.: Princeton University Press, 1995.
- Dawkins, Richard M. Modern Greek in Asia Minor: A Study of the Dialects of Silli, Cappadocia and Pharasa, with Grammar, Texts, List Translations and Glossary. Cambridge: Cambridge University Press, 1916.
- Deringil, Selim. The Well-Protected Domains: Ideology and the Legitimation of Power in the Ottoman Empire, 1876–1909. Londra: I. B. Tauris, 1998.
- Diamandouros, Nikiforos, et al., eds. Hellenism and the First Greek War of Liberation (1821–1830). Selanik: Institute for Balkan Studies, 1976.
- Diamandouros, Nikiforos P., J. P. Anton, J. A. Petropulos, and P. Topping, eds. Hellenism and the First Greek War of Liberation (1821–1830): Continuity and Change. Selanik: Institute for Balkan Studies, 1976.
- Diez, Thomas, ed. The European Union and the Cyprus Conflict: Modern Conflict, Postmodern Union. Manchester: Manchester University Press, 2002.
- Dimaras, Konstantinos Th., C. Koumarianou, and L. Droulia, eds. Modern Greek Culture: A Selected Bibliography (in English, French, German, Italian). 4th rev. ed. Atina: Neo-Hellenic Research Centre of the National Hellenic Research Foundation, 1974.
- Dimaras, Konstantinos Th. A History of Modern Greek Literature. Londra: University of London Press, 1974.
- Dimen, Muriel, and Ernestine Friedl, eds. Regional Variation in Modern Greece and Cyprus: Toward a Perspective of the Ethnography of Greece. New York: Academy of Sciences, 1976.
- Dimitrakopoulos, Dionyssis G., and Argyris G. Passas, eds. Greece in the European Union. Londra: Routledge, 2004.
- Dontas, Domna. Greece and the Great Powers 1863–1875. Selanik: Institute for Balkan Studies, 1966.
- Doulis, Thomas. Disaster and Fiction: Modern Greek Fiction and the Asia Minor Disaster of 1922. Berkeley: University of California Press, 1977.
- Driault, Edouard, and Michel Lheritier. Histoire diplomatique de la Grèce de 1821 à nos jours. Paris: Didot, 1925–1926.
- Economopoulou, Marietta. Parties and Politics in Greece 1844–55. Atina: 1984.
- Eisner, Robert. Travelers to an Antique Land: The History and Literature of Travel to Greece. Ann Arbor: University of Michigan Press, 1991.
- Fairchild, Henry Pratt. Greek Immigration to the United States. New Haven, Conn.: Yale University Press, 1911.
- Faubion, James D. Modern Greek Lessons: A Primer in Historical Constructivisim. Princeton Studies in Culture, Power and History. Princeton, N.J.: Princeton University Press, 1993.
- Featherstone, Kevin. Politics and Policy in Greece: The Challenge of ‘Modernization.’ Londra: Routledge, 2005.
- Ferrera, Maurizi. Welfare State Reform in Southern Europe: Fighting Poverty and Social Exclusion in Italy, Spain, Portugal and Greece. Londra: Routledge, 2005.
- Frangoudaki, Anna, and Thalia Dragonas. “Greece between Tradition and Modernity: In Search of an Equal Place in the European Taxonomy of Peoples.” In Youth and History, vol. 1. Edited by M. Angvid and B. von Borries. Hamburg: Korber-Stiftung, 1997.
- Frazee, Charles. The Orthodox Church and Independent Greece, 1821–1852. Cambridge: Cambridge University Press, 1969.
- Freris, Andrew F. The Greek Economy in the Twentieth Century. Londra: Croom Helm, 1986.
- Gallant, Thomas W. Modern Greece. Londra: Hodder Arnold, 2001.
- Gennadius, J. A Sketch of the History of Education in Greece. Edinburgh: World Federation of Education, 1925.
- Gianaris, Nicholas. Greece and Turkey: Economic and Geopolitical Perspectives. New York: Praeger, 1988.
- Gourgouris, Stathis. Dream Nation: Enlightenment, Colonization and the Institution of Modern Greece. Stanford, Calif.: Stanford University Press, 1996.
- Greece’s Economic Performance and Prospects. Atina: Bank of Greece, 2001.
- Guthenke, Constanze. Placing Modern Greece: The Dynamics of Romantic Hellenism, 1770–1840. Oxford: Oxford University Press, 2008.
- Hadjiantoniou, George. Protestant Patriarch: The Life of Cyril Lucaris (1572–1638), Patriarch of Constantinople. Londra: Epworth Press, 1961.
- Hannay, David. Cyprus: The Search for a Solution. Londra: I. B. Tauris, 2005.
- Hasluck, Frederick W. Athos and Its Monasteries. Londra: Kegan Paul, 1924.
- Hatzivassiliou, Evanthis. The Cyprus Question, 1878–1960: The Constitutional Aspect. Minneapolis: University of Minnesota, 2002.
- Hellander, Paul. Greece. Country Guide. 8th ed. New York: Lonely Planet, 2008.
- Higham, Robin, and Thanos Veremis, eds. The Metaxas Dictatorship: Aspects of Greece 1936–1940. Atina: ELIAMEP, 1993.
- Hirschon, R. Crossing the Aegean: An Appraisal of the 1923 Compulsory Population Exchange between Greece and Turkey. Londra: Berghahn Books, 2003.
- Holland, Robert. Britain and the Revolt in Cyprus, 1954–1959. Oxford: Clarendon Press, 1998.
- Holst, Gail. Road to Rebetika: Music from a Greek Subculture—Songs of Love, Sorrow and Hashish. Atina: Anglo-Hellenic, 1977.
- Hondros, John. Occupation and Resistance: The Greek Agony 1941–44. New York: Pella, 1983.
- Iatrides, John. Revolt in Athens: The Greek Communist “Second Round,” 1944–1945. Princeton, N.J.: Princeton University Press, 1972.
- Ioannides, Christos. In Turkey’s Image: The Transformation of Occupied Cyprus into a Turkish Province. New Rochelle, N.Y.: Aristides Caratzas, 1991.
- Kakridis, Ioannis T. “The Ancient Greeks and the Greeks of the War of Independence.” Balkan Studies 4, no. 2 (1963): 251–64.
- Kariotis, Theodore, ed. The Greek Socialist Experiment: Papandreou’s Greece 1981–1989. New York: Pella, 1992.
- Kazamias, Andreas, and Byron G. Massialas. Greece: Tradition and Change in Education: A Comparative Study. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall, 1965.
- Keeley, Edmund. The Salonika Bay Murder: Cold War Politics and the Polk Affair. Princeton, N.J.: Princeton University Press, 1989.
- Keridis, Dimitris, and Chryssostomos Sfatos, eds. Greek Higher Education: Prospects for Reform. New York: Pella, 1998.
- Keridis, Dimitris, and Dimitris Triantafyllou, eds. Greek–Turkish Relations in the Era of Globalization. New York: Brassey’s, 2001.
- Kitroeff, Alexander. The Greeks in Egypt, 1919–1937: Ethnicity and Class. Oxford: Middle East Centre, 1989.
- Kitromilides, Paschalis M., ed. Eleftherios Venizelos: The Trials of Statesmanship. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2006.
- Kitromilides, Paschalis M. The Enlightenment as Social Criticism: Iosipos Moisiodax and Greek Culture in the Eighteenth Century. Princeton, N.J.: Princeton University Press, 1992.
- Koliopoulos, John S., and Thanos M. Veremis. Greece—The Modern Sequel: From 1821 to the Present. New York: New York University Press, 2003.
- Kollias, Christos, and Gülay Günlük-Şenesen, eds. Greece and Turkey in the 21st Century: Conflict or Cooperation—A Political Economy Perspective. Londra: Nova Science, 2003.
- Koumoulides, John A., ed. Greece—The Legacy: Essays on the History of Greece, Ancient, Byzantine and Modern. Bethesda: University Press of Maryland, 1998.
- Krautheimer, Richard. Early Christian and Byzantine Architecture. Harmondsworth, İngiltere: Penguin Books, 1965.
- Lambiri-Dimaki, Jane. Social Stratification in Greece: 1962–1982. Atina: Sakkoulas, 1983.
- Layoun, Mary, ed. Modernism in Greece? Essays on the Literary and Cultural Margins of a Movement. New York: Pella, 1990.
- Legg, Keith R., and John M. Roberts. Modern Greece: A Civilization on the Periphery. Boulder, Colo.: Westview Press, 1997.
- Levandis, John. The Greek Foreign Debt and the Great Powers 1821–1898. New York: Columbia University Press, 1944.
- Litsas, Fotios K. A Companion to the Greek Orthodox Church. New York: Greek Orthodox Archdiocese, 1984.
- Living in Occupied Greece 1939–1945. Atina: Centre Academic Press, 1991.
- Marketou, Jenny. The Great Longing: The Greeks of Astoria. Atina: Kedros, 1987.
- Mazower, Mark. Salonica: City of Ghosts: Christians, Muslims and Jews, 1430–1950. Londra: HarperCollins, 2004.
- McGrew, William. Land and Revolution in Modern Greece 1800–1881. Kent, Ohio: Kent State University Press, 1985.
- McNeil, William. The Metamorphosis of Greece since World War II. Chicago: University of Chicago Press, 1978.
- Miller, William. The Ottoman Empire and Its Successors, 1801–1927. Cambridge: Cambridge University Press, 1936.
- Mitrakos, Alexander. France in Greece during World War I. Boulder, Colo.: East European Monographs, 1982.
- Monos, Dimitris. The Achievement of the Greeks in the United States. Philadelphia: Centrum, 1986.
- Moskos, Charles. Greek Americans: Struggle and Success. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall, 1980.
- Moustaka, Calliope. Attitudes, Sociometric Status and Ability in Greek Schools. Paris: Mouton, 1967.
- Munkman, Charles A. American Aid to Greece: A Report on the First Ten Years. Londra: Methuen, 1958.
- Myers, E. C. W. Greek Entanglement. Gloucester, İngiltere: Alan Sutton, 1985.
- Newton, Brian. Cypriot Greek: Its Phonology and Inflections. Lahey: Mouton, 1972.
- Orfanos, Spyros, Harris J. Psomiades, and J. Spyridakis, eds. Education and Greek-Americans: Process and Prospects. New York: Pella, 1987.
- Orfanos, Spyros. Reading Greek America: Studies in the Experience of Greeks in the United States. New York: Pella, 2002.
- Organization for Economic Cooperation and Development. Greece (Reviews of National Policies for Education). Paris: OECD, 1982. Stavrou, Stavros. Vocational Education and Training in Greece. Selanik: Cedefop, European Communities, 1995.
- Ozkirimli, Umut, and Spyros Sofos. Tormented by History: Nationalism in Greece and Turkey. New York: Columbia University Press, 2008.
- O’Ballance, Edgar. The Greek Civil War, 1944–1949. Londra: Faber & Faber, 1966.
- Pantelouris, E. M. Greece: An Introduction. Moffat, Scotland: BlueAcre Books, 1987.
- Papadopoulos, Theodore. Studies and Documents Relating to the History of the Greek Church and People under Turkish Domination. Brussels: 1952.
- Papastratis, Procopis. British Policy towards Greece during the Second World War 1941–1944. Cambridge: Cambridge University Press, 1984.
- Petrakis, Marina. The Metaxas Myth: Dictatorship and Propaganda in Greece. Londra: Tauris Academic Studies, 2005.
- Petropulos, John-Anthony. Politics and Statecraft in the Kingdom of Greece, 1833–43. Princeton, N.J.: Princeton University Press, 1968.
- Politis, Linos. A History of Modern Greek Literature. Oxford: Clarendon Press, 1973.
- Pollis, Adamantia. The Megali Idea: A Study of Greek Nationalism. PhD diss., Faculty of Philosophy, Johns Hopkins University, 1958.
- Pomeroy, Sarah B., Stanley M. Burstein, Walter Donlan, and Jennifer Tolbert Roberts.
- Pratt, Michael. Britain’s Greek Empire: Reflections on the History of the Ionian Islands from the Fall of Byzantium. Londra: Rex Collings, 1978.
- Prevelakis, Eleftherios. British Policy towards the Change in Dynasty in Greece 1862–63. Atina: Christou, 1953.
- Richter, Heinz. Greece and Cyprus since 1920: Bibliography of Contemporary History. Heidelberg: Wissenschaftlicher Verlag, 1984.
- Roberts, R. J. “The Greek Press at Constantinople in 1627 and Its Antecedents.” Library 22, no. 1 (1967).
- Rozakis, Christos, and C. Stephanou, eds. The New Law of the Sea. Amsterdam: North Holland, 1983.
- Rozakis, Christos. Analysis of the Legal Problems in Greek–Turkish Relations 1973–88. Atina: ELIAMEP, 1989.
- Runciman, Steven. The Fall of Constantinople. Cambridge: Cambridge University Press, 1965.
- Scandinavian Studies in Modern Greek. Gothenburg, Sweden, 1977.
- Smothers, Frank, William Hardy McNeill, and Elizabeth Darbishire McNeill. Report on the Greeks: Findings of a Twentieth-Century Fund Team Which Surveyed Conditions in Greece in 1947. New York: Twentieth Century Fund, 1948.
- Sophocleous, M. A. Greek Press in Australia, 1913–1995. Melbourne: 1993.
- Stassinopoulos, Costas. Modern Greeks: Greece in World War II: The German Occupation and National Resistance and Civil War. Washington, D.C.: American Hellenic Institute Foundation, 2005.
- Stavrakis, Peter. Moscow and Greek Communism, 1944–1949. Ithaca, N.Y.: Cornell University Press, 1989.
- Stavrianos, L. S. The Balkans since 1453. New York: Holt, Rinehart, & Winston, 1965.
- Stavrou, Nikolaos. Allied Politics and Military Interventions: The Political Role of the Greek Military. Atina: Papazissis, 1977.
- Stefanidis, Ioannis. Isle of Discord: Nationalism, Imperialism and the Making of the Cyprus Problem. New York: New York University Press, 1999.
- Stefanidis, Ioannis. Stirring the Greek Nation: Political Culture, Irredentism and Anti-Americanism in Post-War Greece, 1945–1967. Londra: Ashgate, 2007.
- Sudosteuropa Mitteilungen. Münih: Sudosteuropa-Gesellschaft (Southeast Europe Association), 1975. Ta Istorika. Atina: Melissa, 1983.
- Tamis, Anastasios M. The Greeks in Australia. Cambridge: Cambridge University Press, 2005.
- Theodossopoulos, Dimitrios, ed. When Greeks Think about Turks: The View from Anthropology. Londra: Routledge, 2007.
- The South-East European YEARBOOK. Atina: Hellenic Foundation for European and Foreign Policy (ELIAMEP), 1988.
- Toping, Peter W. Studies in Latin Greece, A.D. 1205–1715. Londra: Variorum, 1977.
- Tsaktsiras Lambros. Selanik: The City and Its Monuments. Selanik: Malliares Paideia, 2004.
- Tsalicoglou, Iakovos S. Negotiating for Entry: The Accession of Greece to the European Community. Dartmouth: Aldershot, 1994.
- Tziovas, Dimitris. Greece and the Balkans: Identities, Perceptions and Cultural Encounters since the Enlightenment. Aldershot, B.K.: Ashgate, 2003.
- Tziovas, Dimitris. The Nationism of the Demoticists and Its Impact on Their Literary Theory (1888–1930). Amsterdam: Hakkert, 1986.
- USA International Business Publications. Greece: Education System and Policy Handbook. Washington, D.C.: IBP, 2008.
- Vryonis, Speros. The Decline of Medieval Hellenism in Asia Minor and the Process of Islamization from the Eleventh through the Fifteenth Century. Berkeley: University of California Press, 1986.
- Ware, Timothy. The Orthodox Church. Harmondsworth, İngiltere: Penguin Books, 1963.
- Wellesz, Egon. A History of Byzantine Music and Hymnography. Oxford: Clarendon Press, 1961.
- Wittner, Lawrence S. American Intervention in Greece, 1943–1949. New York: Columbia University Press, 1982.
- Woodhouse, Christopher M. Karamanlis: The Restorer of Greek Democracy. Oxford: Oxford University Press, 1984.
- Woodhouse, Christopher M. Modern Greece: A Short History. Londra: Faber & Faber, 2000.
- Woodhouse, Christopher M. The Battle of Navarino. Londra: Hodder & Stoughton, 1965.
- Xydis, Stephen. Greece and the Great Powers 1944–1947: Prelude to the Truman Doctrine. Selanik: Institute for Balkan Studies, 1963.
- Xydis, Stephen. Modern Greek Nationalism. Londra: University of Washington Press, 1969.
- Yannaras, Christos. Elements of Faith: An Introduction to Orthodox Theology. Edinburgh: T. T. Clark, 1991.
- Yiallourides, Christodoulos K., and Panayotis J. Tsakonas, eds. Greece and Turkey after the End of the Cold War. New York: Aristide Caratzas, 2001.
- Zakynthinos, Dionysios A. The Making of Modern Greece: From Byzantium to Independence. Oxford: Blackwell, 1976.
- Zizioulas, Jean D. Being as Communion. Crestwood, N.Y.: St. Vladimir’s Seminary Press, 1993.
- ———, ed. Greece and the EEC Integration and Convergence. Londra: Macmillan, 1986.
- ———, ed. Greece in the 1940s: A Nation in Crisis. Hanover, N. H.: University Press of New England, 1981.
- ———, ed. Greek Modernism and Beyond. Lanham, Md.: Rowman & Littlefield, 1995.
- ———, ed. The Greek Civil War 1943–1950: Studies of Polarization. London: Routledge, 1993.
- ———, ed. The Greek Novel, AD 1–1985. Londra: Croom Helm, 1988. Bien, Peter. Constantine Cavafy. New York: Columbia University Press, 1964.
- ———. A History of Thessaloniki. Selanik: Institute for Balkan Studies, 1972.
- ———. An Illustrated History of the Greeks in Australia. Bundoora, Victoria: La Trobe University, 1997.
- ———. An Introduction to Modern Greek Literature. Oxford: Oxford University Press, 1994.
- ———. A Short History of Modern Greece. Cambridge: Cambridge University Press, 1979.
- ———. Capodistria: The Founder of Greek Independence. Londra: Oxford University Press, 1973.
- ———. Greece in the 1980s. Londra: Macmillan, 1983.
- ———. Greece under Military Rule. Londra: Seeker & Warburg, 1972.
- ———. Inside Hitler’s Greece: The Experience of Occupation, 1941–1944. New Haven, Conn.: Yale University Press, 1993.
- ———. Kazantzakis and the Linguistic Revolution in Greek Literature. Princeton, N.J.: Princeton University Press, 1972.
- ———. Nikos Kazantzakis. New York: Columbia University Press, 1972. Browing, Robert. Medieval and Modern Greek. Cambridge: Cambridge University Press, 1989.
- ———. Origins of the Greek Nation: The Byzantine Period, 1204–1461. Rev. ed. Translated by I. Marks. New Brunswick, N.J.: Rutgers University Press, 1970.
- ———. Red Acropolis, Black Terror: The Greek Civil War and the Origins of Soviet–American Rivalry, 1943–1949. New York: Basic Books, 2004.
- ———. Rhigas Velestinlis: The Protomartyr of the Greek Revolution. Limni, Evia: Denise Harvey, 1995.
- ———. Six Poets of Modern Greece. New York: Alfred A. Knopf, 1961. Klironomos, Martha. “George Theotokas’ Free Spirit: Reconfiguring Greece’s Path toward Modernity.” Journal of the Hellenic Diaspora 18, no. 1 (1992): 79–98.
- ———. The Generative Interpretation of Dialect: A Study of Modern Greek Phonology. Cambridge: Cambridge University Press, 1972.
- ———. The Great Church in Captivity: A Study of the Patriarchate of Constantinople from the Eve of the Turkish Conquest to the Greek War of Independence. Cambridge: Cambridge Press, 1968.
- ———. The Greeks in the United States. Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1964.
- ———. The Greek War of Independence: Its Historical Setting. Londra: Hutchinson, 1952.
- ———. The Modern Greek Language. Oxford: Oxford University Press, 1985.
- ———. Theodorakis: Myth and Politics in Modern Greek Music. Amsterdam: Adolf M. Hakkert, 1980.
- ———. The Struggle for Greece 1941–1949. Londra: Hart-Davis, MacGibbon, 1976.
- ———. The Unification of Greece 1770–1923. New York: St. Martin’s Press, 1972.
- ———. The United States, Greece, and Turkey: The Troubled Triangle. New York: Praeger, 1983.
- Andress, David (2015). The Oxford handbook of the French Revolution (1. bas.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198845942.
- Ayoub, Samy A. (2020). Law, empire, and the sultan: Ottoman imperial authority and late Ḥanafī jurisprudence. New York, NY: Oxford University Press. ISBN 978-0190092924.
- Balot, Ryan (2017). The Oxford handbook of Thucydides. New York, NY: Oxford University Press. ISBN 978-0199340385.
- Bosworth, R.J.B. (2009). The Oxford handbook of fascism. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0199594788.
- Boys-Stones, George (2009). The Oxford handbook of Hellenic studies. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0199286140.
- Boys-Stones, George (2009). The Oxford handbook of Hellenic studies. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0199286140.
- Breuilly, John (2013). The Oxford handbook of the history of nationalism (1. bas.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198768203.
- Campbell, Brian (2017). The Oxford handbook of warfare in the classical world. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0190499136.
- Casale, Giancarlo (2010). The Ottoman age of exploration. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0195377828.
- Cassis, Youssef (2016). The Oxford handbook of banking and financial history. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198815730.
- Chenoweth, Erica (2019). The Oxford handbook of terrorism (1. bas.). Oxford, Birleşik Krallık: Oxford University Press. ISBN 978-0198732914.
- Cline, Eric H. (2010). The Oxford handbook of the Bronze Age Aegean (ca. 3000-1000 BC). New York, N.Y.: Oxford University Press. ISBN 978-0199873609.
- Curd, Patricia (2011). The Oxford handbook of presocratic philosophy. New York, NY: Oxford University Press. ISBN 978-0199837557.
- Dietze, Carola (2021). The Oxford handbook of the history of terrorism. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0199858569.
- Eidinow, Esther (2017). The Oxford handbook of ancient Greek religion. Oxford, Birleşik Krallık: Oxford University Press. ISBN 978-0198810179.
- Eidinow, Esther (2017). The Oxford handbook of ancient Greek religion. Oxford, Birleşik Krallık: Oxford University Press. ISBN 978-0198810179.
- Esposito, John L. (2009). The Oxford encyclopedia of the Islamic world. New York, N.Y.: Oxford University Press. ISBN 9780195305135.
- Featherstone, Kevin (2020). The Oxford handbook of modern Greek politics (1. bas.). Oxford, Birleşik Krallık: Oxford University Press. ISBN 978-0198825104.
- Fiddian-Qasmiyeh, Elena (2014). The Oxford handbook of refugee and forced migration studies (1. bas.). Oxford, Birleşik Krallık: Oxford University Press. ISBN 978-0198778509.
- Fine, Gail (2019). The Oxford handbook of Plato (2. bas.). New York, NY: Oxford University Press. ISBN 978-0190639730.
- Firges, Pascal (2017). French revolutionaries in the Ottoman Empire : diplomacy, political culture, and the limiting of universal revolution, 1792-1798. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198759966.
- Fontaine, Michael (2014). The Oxford handbook of Greek and Roman comedy. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0190887216.
- Futrell, Alison (2021). The Oxford handbook of sport and spectacle in the ancient world. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0199592081.
- Graf, Tobias P. (2017). The Sultan's renegades: Christian-European converts to Islam and the making of the Ottoman elite, 1575-1610 (1. bas.). Oxford, Birleşik Krallık: Oxford University Press. ISBN 978-0198791430.
- Hamish, Scott (2015). The Oxford handbook of early modern European history, 1350-1750. Volume 1, Peoples and place (1. bas.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198820567.
- Hamish, Scott (2015). The Oxford handbook of early modern European history, 1350-1750. Volume 2, Cultures and power (1. bas.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198820574.
- Horton, Andrew (1997). The Films of Theo Angelopoulos. Princeton, N.J.: Princeton University Press. ISBN 978-0691011417.
- Hunter, David (2008). The Oxford handbook of early Christian studies. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0199596522.
- Jeffreys, Elizabeth (2008). The Oxford handbook of Byzantine studies (1. bas.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0199252466.
- Kaczynski, Bernice M. (2020). The Oxford handbook of Christian monasticism (1. bas.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0199689736.
- Kastritsis, Dimitri J. (2017). An early Ottoman history: the Oxford Anonymous chronicle. Liverpool: Oxford University Press. ISBN 978-1786940681.
- Katsikas, Stefanos (2021). Islam and Nationalism in Modern Greece, 1821-1940. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0190652005.
- Kazhdan, Alexander P. (1991). The Oxford dictionary of Byzantium. New York: Oxford University Press. ISBN 9780195046526.
- Keridis, Dimitris (2009). Historical Dictionary of Modern Greece. Scarecrow Press. ISBN 978-0810859982.
- Keyser, Paul (2018). The Oxford handbook of science and medicine in the classical world. New York, NY: Oxford University Press. ISBN 978-0199734146.
- Kitts, Margo (2016). The Oxford handbook of religion and violence. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0190270094.
- Kors, Alan Charles (2003). Encyclopedia of the Enlightenment. Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780195104301.
- Loney, Alexander (2018). The Oxford handbook of Hesiod. New York, NY: Oxford University Press. ISBN 978-0190209032.
- Mackridge, Peter (2010). Language and national identity in Greece, 1766-1976. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0199599059.
- Malcolm, Noel (2015). Agents of empire: knights, corsairs, Jesuits and spies in the sixteenth-century Mediterranean world. New York, N.Y.: Oxford University Press. ISBN 978-0190262785.
- Malcolm, Noel (2019). Useful enemies: Islam and the Ottoman Empire in Western political thought, 1450-1750 (1. bas.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198830139.
- Marconi, Clemente (2015). The Oxford handbook of Greek and Roman art and architecture. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0190887124.
- Martin, Gunther (2019). The Oxford handbook of Demosthenes (1. bas.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198713852.
- Metcalf, William E. (2012). The Oxford handbook of Greek and Roman coinage. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0199372188.
- Meyer, James H. (2014). Turks across empires: marketing Muslim identity in the Russian-Ottoman borderlands, 1856-1914 (1. bas.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198725145.
- Mills, Simon (2020). A commerce of knowledge: trade, religion, and scholarship between England and the Ottoman Empire, 1600-1760 (1. bas.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198840336.
- Nock, Matthew (2014). The Oxford handbook of suicide and self-injury. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0190669386.
- Oegema, Gerbern (2021). The Oxford handbook of the Apocrypha. New York, NY: Oxford University Press. ISBN 978-0190689643.
- Oqubay, Arkebe (2020). The Oxford handbook of industrial hubs and economic development. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198850434.
- Papaioannou, Stratis (2021). The Oxford handbook of Byzantine literature. New York, N.Y.: Oxford University Press. ISBN 978-0199351763.
- Papanikolaou, Dimitris (2021). Greek Weird Wave. Edinburgh: Edinburgh University Press. ISBN 978-1474436311.
- Parkin, Tim (2013). The Oxford handbook of childhood and education in the classical world. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0199781546.
- Preus, Anthony (2015). Historical Dictionary of Ancient Greek Philosophy (2. bas.). Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-1442246386.
- Richter, Daniel S. (2017). The Oxford handbook of the Second Sophistic. New York, NY: Oxford University Press. ISBN 978-0199837472.
- Salvesen, Alison (2021). The Oxford handbook of the Septuagint. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0199665716.
- Schwartz, Ellen C. (2021). The Oxford handbook of Byzantine art and architecture. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0190277352.
- Shields, Christopher (2012). The Oxford handbook of Aristotle. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0195187489.
- Smiley, Will. From Slaves to Prisoners of War: The Ottoman Empire, Russia, and International Law. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198785415.
- Steadman, Sharon R. (2016). The Oxford handbook of ancient Anatolia, 10,000-323 B.C.E. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0199336012.
- Tarlow, Sarah (2013). The Oxford handbook of the archaeology of death and burial (1. bas.). Oxford, Birleşik Krallık: Oxford University Press. ISBN 978-0198855255.
- Tziovas, Dimitris (2014). Re-imagining the past: antiquity and modern Greek culture. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0199672752.
- Wright, Edmund (2006). A dictionary of world history (2. bas.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780192807007.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
|
Vikisözlük'te tanımlar |
|
Commons'ta dosyalar |
|
Vikihaber'de haberler |
|
Vikisöz'de alıntılar |
- Yunanistan cumhurbaşkanı (Yunanca)/(İngilizce)/(Fransızca)
- Yunanistan başbakanı (Yunanca)/(İngilizce)
- Yunanistan Parlamentosu (Yunanca)/(İngilizce)
- Yunanistan 1973 6 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Üyeler |  | |
|---|---|---|
| Tarihçe |  | |
|---|---|---|
| Yapı | ||
| Kişiler | ||
| Üyeler |
| |
| Üyeler |
|  |
|---|---|---|
Karadeniz Ekonomik İşbirliği (BSEC) | ||
|---|---|---|
| Üyeler |  | |
| Sonradan katılan üyeler | ||
| Üyelik başvurusu kabul edilmeyen ülkeler | ||
| Gözlemci Ülkeler | ||
| Gözlemci Kuruluşlar | ||
Uluslararası Frankofoni Örgütü'ne üye ve gözlemci ülkeler | ||
|---|---|---|
| Üyeler |
|  |
| Gözlemciler | ||
1 Ortak üye. | ||
| Otorite kontrolü |
|
|---|
