İçeriğe atla

Diktatörlük

Bağlantıları değiştir
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Aynı isimli film için Diktatör (film) maddesine bakınız.
Siyaset serisinin bir parçası
Siyaset
Birincil konular
Siyasi sistemler
Akademik disiplinler
Kamu yönetimi
Siyaset
Hükûmet dalları
İlgili
Alt seriler
Siyaset serisinin bir parçası
Hükûmet biçimleri
Hükûmet biçimleri listesi
Yönetim biçimlerine göre ülkeler listesi
İktidar kaynağı
Demokrasi
(çoğunluğun yönetimi)
Oligarşi
(azınlığın yönetimi)
Otokrasi
(bir kişinin yönetimi)
Anarşi
(kimse tarafından yönetilmeme)
İktidar ideolojisi

(sosyo-politik ideolojiler)

(sosyo-ekonomik ideolojiler)
  • Dinî
  • Seküler

(jeo-kültürel ideolojiler)
Güç yapısı
Üniterlik
Bağımlı devlet
Federalizm
Uluslararası ilişkiler
İlgili konular
Everyone in the room stood and raised their arms to Hitler
Alman parlamentosu üyeleri, Ekim 1935'te bir Winterhilfswerk toplantısında (sahte bir ulusal hayır kurumu) Adolf Hitler'i oybirliğiyle selamladılar.

Diktatörlük, bir diktatör tarafından kontrol edilen bir hükümet biçimidir. Bir diktatörlükte siyaset, diktatör tarafından kontrol edilir ve danışmanlar, general ve diğer üst düzey yetkililerden oluşan bir iç çember aracılığıyla kolaylaştırılır. Diktatör, iç çevreyi etkileyerek ve onları memnun ederek kontrolünü sürdürürken, rakip siyasi partiler, silahlı direniş veya sadakatsiz parti üyeleri gibi herhangi bir olası muhalefeti baskı altına alır. Diktatörlükler, askeri darbeyle gücü ele geçiren önceki hükûmeti zorla deviren bir şekilde veya seçilmiş liderlerin yönetimlerini kalıcı hale getirdiği bir darbeyle oluşturulabilir. Diktatörlükler otoriter veya totaliter olup askeri diktatörlükler, tek parti diktatörlükleri veya mutlak monarşiler olarak sınıflandırılabilir.

Diktatörlük teriminin kullanımı Roma Cumhuriyeti'nde başlamıştır. Eski askeri diktatörlükler post-klasik dönemde gelişmiştir, özellikle Japonya'da Shogun döneminde ve İngiltere'de Cromwell döneminde. Modern diktatörlükler ilk olarak 19. yüzyılda ortaya çıkmıştır; bunlar Avrupa'da Bonapartizm ve Latin Amerika'da caudilloları içerir. 20. yüzyıl, Avrupa'da faşist ve komünist diktatörlüklerin yükselişine tanık oldu; faşizm II. Dünya Savaşı'nın ardından 1945 yılında ortadan kaldırıldı, komünizm ise diğer kıtalara yayıldı ve 1991 yılında Soğuk Savaş'ın sona ermesine kadar önemini korudu. 20. yüzyıl aynı zamanda Afrika'da şahsi diktatörlüklerin ve Latin Amerika'da askeri diktatörlüklerin yayılımına tanık oldu, her iki durum da 1960'lar ve 1970'lerde daha belirgin hale geldi. Birkaç diktatörlük 21. yüzyıla kadar varlığını sürdürmüştür, özellikle Afrika ve Asya'da.

Diktatörlükler, sıklıkla meşruiyetlerini sağlamak veya iktidardaki parti üyelerine teşvikler sağlamak amacıyla seçimler düzenler, ancak bu seçimler muhalefet için rekabetçi değildir. Diktatörlüklerde istikrar, baskı ve siyasi baskıyla sağlanır; bunlar bilgi erişiminin kısıtlanması, siyasi muhalefetin izlenmesi ve şiddet eylemlerini içerir. Muhalifleri baskı altına alamayan diktatörlükler, darbe veya devrim yoluyla çökme riskiyle karşı karşıyadır.

Yapısı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Diktatörlüklerin güç yapıları çeşitlilik gösterir ve diktatörlüğün farklı tanımları bu yapıya farklı unsurları dahil eder. Juan José Linz ve Samuel P. Huntington gibi siyaset bilimcileri, diktatörlüğün güç yapısını tanımlayan temel özellikleri belirlerken, tek bir lider veya küçük bir lider grubu, sınırlı sayıda güç sınırlamasıyla iktidarın kullanılması, sınırlı siyasi çoğulculuk ve sınırlı kitlesel mobilizasyon gibi unsurları vurgular.[1]

Diktatör, genellikle hükûmet ve toplum üzerinde tam veya büyük ölçüde güce sahiptir, ancak bazen elitler, diktatörün yönetimini gerçekleştirmek için gereklidir. Elitler, bir iç çember oluşturarak, diktatörlük içinde bir dereceye kadar güce sahip olan bir elit sınıfını oluştururlar ve destekleri karşılığında çeşitli faydalar elde ederler. Bu elitler, askeri subaylar, parti üyeleri veya diktatörün yakın arkadaşları veya ailesi olabilir. Elitler aynı zamanda bir diktatörün başlıca siyasi tehditleridir, çünkü güçlerini kullanarak diktatörlüğü etkileyebilir veya devirebilirler.[2] İç çemberin desteği, bir diktatörün emirlerinin yerine getirilmesi için gereklidir ve bu durumda elitler, diktatörün gücü üzerinde bir denge unsuru olarak hizmet eder. Bir diktatörün politika uygulayabilmesi için rejimin elitlerini ya tatmin etmesi ya da onları değiştirmeye çalışması gerekir.[3] Elitlerin birbirlerinden daha fazla güç elde etmek için rekabet etmeleri gerekmektedir, ancak elitlerin sahip olduğu güç miktarı, birliklerine bağlıdır. Elitler arasında fraksiyonlar veya ayrılıklar, diktatörle pazarlık yapma yeteneklerini azaltacak ve diktatörün daha fazla sınırsız güce sahip olmasına neden olacaktır.[4] Birleşik bir iç çember, bir diktatörü devirmek için kapasiteye sahiptir ve diktatör iktidarda kalmak için iç çembere daha büyük tavizler vermek zorundadır.[5] Bu özellikle iç çemberin askeri subaylardan oluştuğu durumlarda geçerlidir, çünkü askeri bir darbeyi gerçekleştirecek kaynaklara sahiptirler.[6]

Bir diktatörlüğe karşıtlık, diktatörlüğün bir parçası olmayan tüm fraksiyonları ve rejimi desteklemeyen herkesi temsil eder. Örgütlü muhalefet, diktatörlüğün istikrarını tehdit eder, çünkü halk desteğini zayıflatmayı ve rejim değişikliği çağrısında bulunmayı amaçlar. Bir diktatör, muhalefeti güç kullanarak bastırarak, yasaları değiştirerek gücünü kısıtlayarak veya sınırlı faydalarla hoşnut ederek muhalefete yanıt verebilir.[7] Muhalefet, bir diktatörün iç çevresinin mevcut ve eski üyelerini de içerebileceği gibi, harici bir grup da olabilir.[8]

Totaliterlik, bir siyasi partinin varlığıyla karakterize edilen bir diktatörlük çeşididir ve daha spesifik olarak, kişisel ve siyasi üstünlüğün dayatıldığı güçlü bir lider tarafından belirlenir. İktidar, hükûmet ile gelişmiş bir ideoloji arasında sağlam bir işbirliğiyle uygulanır. Totaliter bir hükûmet, "kitle iletişim araçlarına ve sosyal ve ekonomik kuruluşlara tam kontrol sahibi"dir.[9] Siyasi filozof Hannah Arendt, totaliterliği, "atomize olmuş, izole bireylerden" oluşan yeni ve aşırı bir diktatörlük şekli olarak tanımlar ve ideolojinin, tüm toplumun nasıl örgütleneceğini belirlemede önde gelen bir rol oynadığını ifade eder.[10] Siyasi bilimci Juan José Linz, demokrasileri ve totaliter rejimleri birbirinden ayıran, çeşitli sınıflandırmalarla karışık sistemlerin bulunduğu otoriter rejimlerin bir yelpazesini tanımlar.[11][12] Linz, totaliter rejimleri sadece baskılamak yerine politika ve siyasi hareketliliği kontrol altında tutan rejimler olarak tanımlar.[11]

Oluşum

[değiştir | kaynağı değiştir]
Benito Mussolini, kendisini İtalya'da diktatör olarak başa geçiren Roma Yürüyüşü'nde

Bir diktatörlük, belirli bir grupun iktidarı ele geçirmesiyle oluşur ve bu grup, iktidarın nasıl ele geçirildiğini ve sonraki diktatörlüğün nasıl yönetileceğini etkiler. Grup askeri veya siyasi olabilir, düzenli veya düzensiz olabilir ve belirli bir demografik grubu orantısız bir şekilde temsil edebilir.[13] İktidar ele geçirildikten sonra, grup üyelerinin yeni hükûmette hangi pozisyonları üstleneceklerini ve bu hükûmetin nasıl işleyeceğini belirlemeleri gerekmektedir, bu da bazen grup içinde ayrılıklara yol açabilir. Bir diktatörlüğün başlangıcında, grup üyeleri genellikle diktatörün iç çevresindeki elitleri oluştururlar, ancak diktatör, ek güç elde etmek için onları uzaklaştırabilir.

Eğer kendilerini darbeyle iktidara getirmemişlerse, iktidarı ele geçirenler genellikle çok az devlet deneyimine sahiptir ve önceden detaylı bir politika planı bulunmamaktadır.[14] Eğer diktatör iktidarı bir siyasi parti aracılığıyla ele geçirmemişse, parti destekçilerini ödüllendirmek ve siyasi müttefiklerin ellerindeki gücü yoğunlaştırmak amacıyla bir parti kurulabilir. İktidarı ele geçirdikten sonra kurulan partiler genellikle çok az etkiye sahip olur ve sadece diktatöre hizmet etmek için var olurlar.[15]

Çoğu diktatörlük askeri yöntemlerle veya bir siyasi parti aracılığıyla kurulur. Diktatörlüklerin neredeyse yarısı askeri darbeyle başlar, ancak diğerleri yabancı müdahale, seçilmiş yetkililerin rekabetçi seçimleri sonlandırması, isyancıların iktidarı ele geçirmesi, vatandaşların halk ayaklanmaları veya otokratik elitlerin hükûmet içinde iktidarı ele geçirmek için hukuki manevralarıyla başlatılmıştır.[16] 1946 ile 2010 yılları arasında, diktatörlüklerin %42'si başka bir diktatörlüğün devrilmesiyle başlarken, %26'sı yabancı bir hükûmetten bağımsızlık elde ettikten sonra başlamıştır.[17]

Diktatörlük çeşitleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

1999 yılında siyaset bilimci Barbara Geddes tarafından başlatılan bir diktatörlük sınıflandırmasında, iktidarın nerede olduğuna odaklanılmaktadır. Bu sistem altında üç tür diktatörlük bulunmaktadır. Askeri diktatörlükler askeri subaylar tarafından kontrol edilirken, tek parti diktatörlükleri siyasi parti liderliği tarafından kontrol edilmektedir ve kişisel diktatörlükler tek bir birey tarafından kontrol edilmektedir. Bazı durumlarda, monarşiler de eğer hükümdarlar önemli bir siyasi güce sahipse diktatörlük olarak kabul edilebilir. Hibrit diktatörlükler ise bu sınıflandırmaların bir kombinasyonuna sahip rejimlerdir.[18]

Askerî diktatörlük

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Askerî diktatörlük
Askerler, General Park Chung Hee'yi iktidara getiren 16 Mayıs darbesinin bir parçası olarak Güney Kore'nin Seul kentini işgal etti.

Askeri diktatörlükler, askeri subayların iktidarı ellerinde tuttuğu, ülkenin liderini belirlediği ve politika üzerinde etkilerini kullanabildiği rejimlerdir.[19] Askeri diktatörlükler genellikle Afrika, Asya ve Latin Amerika gibi gelişmekte olan ülkelerde yaygındır. Bu rejimler genellikle istikrarsızdır ve askeri diktatörlüklerin ortalama süresi sadece beş yıldır, ancak genellikle ek askeri darbeler ve askeri diktatörlükler tarafından takip edilirler. 20. yüzyılda yaygın olsalar da, askeri diktatörlüklerin önemi 1970'ler ve 1980'lerde azalmıştır.[20]

Askeri diktatörlükler genellikle üst düzey subayların orduyu kullanarak hükûmeti devirmesiyle gerçekleşen bir askeri darbeyle oluşur. Demokrasilerde, askeri darbe tehdidi, bir demokrasinin oluşturulmasından hemen sonra ancak geniş çaplı askeri reformlardan önce ortaya çıkar. Oligarşilerde ise askeri darbe tehdidi, orduya yapılan tavizlerle karşılaştırılan askerin gücünden kaynaklanır. Askeri darbelerle ilişkilendirilen diğer faktörler arasında geniş çaplı doğal kaynaklar, sınırlı uluslararası askeri kullanım ve askerî gücün içeride baskı aracı olarak kullanılması bulunur.[21] Askeri darbeler, gücün ardından bireye devredilebileceği veya askerin demokratik seçimlere izin verme seçeneğini değerlendirebileceği için mutlaka askeri diktatörlüklere yol açmaz.[22]

Askeri diktatörlükler genellikle askeri diktatörlerin ortak geçmişi nedeniyle ortak özelliklere sahiptir. Bu diktatörler, tarafsız statülerine dayanarak kendilerini tarafsız olarak görebilirler ve kendilerini 'devletin bekçileri' olarak görme eğiliminde olabilirler. Askeri eğitimde şiddetin baskın olması, şiddeti bir siyasi araç olarak kabul etmeyi ve büyük ölçekte şiddeti organize etme yeteneğini ortaya çıkarır. Askeri diktatörler, daha az güven duyan veya diplomatik olmayan kişiler olabilir ve politikada pazarlık ve uzlaşma kullanımını küçümseyebilirler.[23]

Tek parti rejimi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Tek parti rejimi
Moskova, Sovyetler Birliği'ndeki Kremlin Kongre Sarayı'nda bir toplantı

Bir parti diktatörlüğü, tek bir siyasi parti tarafından politikanın domine edildiği hükûmetlerdir. Tek parti diktatörlükleri, yalnızca iktidardaki partiye yasal statü verilirken, tüm muhalefet partileri yasaklanır. Hakim parti diktatörlükleri veya seçim otoriter diktatörlükleri ise muhalefet partilerinin sözde yasal olduğu ancak hükûmet üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığı tek parti diktatörlükleridir. Tek parti diktatörlükleri Soğuk Savaş döneminde en yaygın olanlardır, baskın parti diktatörlükleri ise Sovyetler Birliği'nin çöküşünden sonra daha yaygın hale gelmiştir.[24] Tek parti diktatörlüklerinde iktidardaki parti, bir diktatöre hizmet etmek üzere oluşturulan siyasi partilerden farklıdır çünkü tek parti diktatörlüklerinde iktidardaki parti toplumun her seviyesine nüfuz eder.[25]

Tek parti diktatörlükleri, diğer otoriter yönetim biçimlerine göre daha istikrarlıdır, çünkü isyana daha az uğrarlar ve daha yüksek ekonomik büyümeyi deneyimlerler. İktidardaki partiler, bir diktatörlüğün halkı daha geniş çapta etkilemesine ve parti elitleri arasında siyasi anlaşmayı kolaylaştırmaya olanak tanır. 1950 ile 2016 yılları arasında, tek parti diktatörlükleri dünya genelinde otoriter rejimlerin %57'sini oluşturdu ve tek parti diktatörlükleri, 20. yüzyılın ikinci yarısında diğer diktatörlük biçimlerine göre daha hızlı bir şekilde yayılmaya devam etti.[24][26] Tek parti diktatörlüklerinin liderlik yapılarından dolayı, diğer diktatörlük biçimlerine göre iç savaş, isyan veya terörizmle karşılaşma olasılıkları önemli ölçüde daha düşüktür.[27][28] İktidardaki partilerin kullanımı, diğer diktatörlük biçimlerine göre liderliğe ve elitlere daha fazla meşruiyet sağlar ve bir diktatörün yönetimi sona erdiğinde barışçıl bir güç devri sağlar.[29][30]

Soğuk Savaş döneminde tek parti diktatörlükleri, birçok ülkede komünist hükûmetlerin kurulmasıyla Asya ve Doğu Avrupa'da önemli hale geldi.[25] Tek parti yönetimi, 1960'lar ve 1970'lerde dekolonizasyon sürecinde Afrika'da birkaç ülkede de gelişti ve bazılarında otoriter rejimler ortaya çıktı.[31] Tek parti diktatörlüklerinde iktidardaki parti herhangi bir ideoloji altında yönetebilir veya yönlendirici bir ideolojiye sahip olmayabilir. Marksist tek parti devletleri bazen diğer tek parti devletlerinden ayrı tutulur, ancak benzer şekilde işlev görebilirler.[32] Tek parti diktatörlüğü, yasal yollarla kademeli olarak geliştiğinde, parti örgütü ile devlet aygıtı ve sivil hizmet arasında çatışmalara yol açabilir, çünkü parti, devletle paralel olarak ve giderek daha fazla üyesini güç pozisyonlarına atayarak yönetimde söz sahibi olur. Şiddet yoluyla iktidara gelen partiler genellikle daha kısa sürede daha büyük değişiklikleri uygulayabilir.[30]

Kişisel diktatörlük

[değiştir | kaynağı değiştir]
Daha fazla bilgi: Otokrasi ve Kişilik kültü
Kuzey Kore vatandaşları 2012'de eski diktatörler Kim Il Sung ve Kim Jong Il'in heykelleri önünde eğiliyor.

Kişisel diktatörlükler, tüm gücün tek bir bireyin elinde olduğu rejimlerdir. Diğer diktatörlük biçimlerinden farklı olarak, diktatörün, önemli siyasi pozisyonlara ve hükûmet hazinesine daha büyük erişimi vardır ve genellikle diktatörün takdirine daha fazla tabidirler. Kişisel diktatörler askeri mensuplar veya siyasi bir partinin liderleri olabilirler, ancak ne askeri ne de parti diktatörden bağımsız olarak güç kullanır. Kişisel diktatörlüklerde, elit birlikler genellikle diktatörün yakın arkadaşları veya aile üyelerinden oluşur ve diktatör bu bireyleri görevlerine seçer.[33][34] Bu diktatörlükler genellikle ya düzensiz bir şekilde gücün ele geçirilmesiyle ortaya çıkar ve liderin gücünü pekiştirmesi için fırsat sunar ya da zayıf kurumlara sahip ülkelerde demokratik olarak seçilmiş liderlerin liderliğinde ortaya çıkar ve liderin anayasayı değiştirme fırsatı sunar. Kişisel diktatörlükler, bölgedeki daha az oturmuş kurumlar nedeniyle Afrika'da Sahra Altı Afrika'da daha yaygındır.

Kişisel diktatörler genellikle hükûmetlerinde sadakati yetkinliğe tercih ederler ve entelektüel kesime genel olarak güvensizlik duyarlar. Kişisel diktatörlüklerde elitler genellikle profesyonel bir siyasi kariyere sahip değildir ve aldıkları görevler için yeterli niteliklere sahip değillerdir. Kişisel diktatör, hükûmeti bölümlere ayırarak atadığı kişileri yönetir ve böylece onların işbirliği yapmasını engeller. Sonuç olarak, bu tür rejimlerde iç denge ve denetim mekanizmaları bulunmaz ve dolayısıyla halklarına baskı uygularken, dış politikada radikal değişiklikler yaparken veya diğer ülkelerle savaş başlatırken sınırsızdırlar.[35] Hesap verilebilirlik eksikliği ve daha küçük elit grupları nedeniyle, kişisel diktatörlükler diğer diktatörlük biçimlerine göre daha yolsuzluk eğilimindedir ve daha baskıcıdırlar.[36][37] Kişisel diktatörlükler genellikle diktatörün ölümüyle birlikte çöker. Diğer diktatörlük biçimlerine göre daha şiddetli sona erme eğilimindedirler ve demokratikleşme olasılıkları daha düşüktür.[38]

Kişisel diktatörlükler, otoriter yönetimin klasik stereotipine tam olarak uyan bir yapıya sahiptir.[39] Kişisel rejimlerde "Diktatörün ikilemi" adı verilen bir sorun ortaya çıkar.[40] Bu fikir, iktidarda kalmak için halkın yoğun baskı altında tutulması yoluyla gerçekleştirilen sıkı bir baskıya atıfta bulunur ve bu, tüm unsurların tercihlerini yanıltmak için teşvik edilmesine neden olur. Bu durum, diktatörün gerçek halk inançlarını ya da toplumsal desteğinin gerçekçi ölçüsünü bilmemesine izin vermez. Otoriter politikaların bir sonucu olarak, kişisel rejimlerde bir dizi önemli sorun ortaya çıkabilir. Tercih yanıltması, iç politika, veri kıtlığı ve medya kısıtlamaları, kişisel otoriter bir rejimin tehlikelerinden sadece birkaç örnektir.[41] Anketler ve seçimlerle ilgili olarak, bir diktatör özel tercihleri geçersiz kılmak için iktidarını kullanabilir. Birçok kişisel rejim, yönetimlerini korumak için açık oylamaları kurar ve kişisel tercihleri liderin değerleriyle uyumlu olmayan kişilere ağır güvenlik önlemleri ve sansür uygular.[42]

Diktatör ve iç çevresi arasındaki güç ilişkisindeki değişim, bu tür rejimlerin genel davranışı için ciddi sonuçlar doğurur. Kişisel rejimler, uzun ömürlülükleri, çökme yöntemleri, yolsuzluk düzeyleri ve çatışmaya eğilimleri nedeniyle diğer rejimlerden farklılık gösterir. Ortalama olarak, askeri diktatörlüklerin iki katı kadar sürerler, ancak tek parti diktatörlükleri kadar uzun süremezler.[43] Kişisel diktatörlükler ekonomiyi sürdürmek için genellikle kurumlardan veya nitelikli liderlikten yoksundur ve büyümeyi farklı şekillerde deneyimlerler.[44]

Mutlak monarşi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Mutlak monarşi
Suudi Arabistan Kralı İbn Suud iki oğluyla birlikte.

Kanunsuz sınırlamalar olmadan hüküm süren bir kraliyet sistemine mutlak monarşi denir. Bu durum, anayasal monarşiden farklıdır.[45] Mutlak monarşide güç, kraliyet ailesiyle sınırlıdır ve meşruiyet tarihi faktörlere dayanır. Monarşiler, kraliyet ailesinin tek parti devletindeki bir siyasi parti gibi hüküm süren bir kurum olarak hizmet ettiği hanedanik olabilirler veya kişisel bir diktatör olarak kraliyet ailesinden bağımsız olarak hüküm sürebilirler.[46] Monarşiler, kralın ölümüyle birlikte barışçıl bir güç transferi sağlayan sıkı miras kurallarına izin verir, ancak birden fazla kraliyet üyesi halefi olma hakkı iddia ederse miras kavgalarına da neden olabilirler.[47] Modern çağda, mutlak monarşiler en yaygın şekilde Ortadoğu'da görülmektedir.[48]

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk diktatörlükler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Askeri diktatör Antonio López de Santa Anna, Meksika askeri üniforması giyiyor[49]

Tiranlık kavramı tarihsel olarak diktatörlükle ilişkilendirilir ve antik Yunanistan'da birçok antik Yunan yöneticisi modern diktatörlerle karşılaştırılabilen "tiran" olarak tanımlanmıştır.[50][51] "Diktatör" kavramı ilk olarak Roma Cumhuriyeti döneminde geliştirilmiştir. Roma diktatörü, kriz zamanlarında konsül tarafından geçici olarak atanmış özel bir memurdu ve tam yürütme otoritesi verilmişti. Diktatörün rolü, tek bir liderin komuta etmesi ve istikrarı geri getirmesi gerektiği durumlar için oluşturulmuştur.[52] Roma Cumhuriyeti'nin tarihinde en az 85 diktatör seçildi, sonuncusu İkinci Pön Savaşı'nı başlatmak için seçildi. Diktatörlük, 120 yıl sonra halk hareketinin bastırılması sonrası Sulla tarafından ve 33 yıl sonra Julius Caesar tarafından yeniden canlandırıldı.[52] Caesar, ömür boyu diktatör olan "dictator perpetuo" olarak görev yaptığında geçici diktatörlük geleneğini altüst etti ve Roma İmparatorluğu'nun oluşumuna yol açtı.[53] Antik Roma'da bir diktatörün hükümdarlığı her zaman tiranlık olarak kabul edilmiyordu, ancak bazı anlatılarda "geçici bir tiranlık" veya "seçimle gelen bir tiranlık" olarak tanımlanmıştır.[50]

Post-klasik dönemde Asya, birkaç askeri diktatörlük yaşadı. Kore, 7. yüzyılda Yeon Gaesomun yönetimi altında ve 12. ve 13. yüzyıllarda Goryeo askeri rejimi altında askeri diktatörlükler yaşadı.[54][55] Shogunlar, Japonya'da 1185'ten itibaren fiili askeri diktatörler olarak hüküm sürdüler ve altı yüzyıldan uzun bir süre boyunca devam ettiler.[56] Vietnam'ın Lê Hanedanı döneminde (16. ve 18. yüzyıllar arası) ülke, Trịnh beyleri tarafından yönetilen kuzeyde ve Nguyễn beyleri tarafından yönetilen güneyde olmak üzere iki rakip askeri aile tarafından fiilen yönetildi.[57] Avrupa'da İkinci İngiliz İç Savaşı'ndan sonra 1649'da oluşturulan Oliver Cromwell liderliğindeki İngiltere Cumhuriyeti, çağdaş muhalifleri ve bazı modern akademisyenler tarafından askeri bir diktatörlük olarak tanımlanmaktadır.[58][59][60] Aynı şekilde, Fransa'daki Ulusal Konvansiyon'u kontrol ettiği ve 1793 ve 1794'te Terör Dönemi'ni uyguladığı dönemde Maximilien Robespierre, bir diktatör olarak tanımlanmıştır.[60][61][62]

Diktatörlük, 19. yüzyılda önemli bir yönetim biçimi olarak gelişti, ancak bu kavram o dönemde evrensel olarak olumsuz olarak görülmedi ve hem tiranlık kavramının hem de yarı- anayasal diktatörlük kavramının var olduğu anlaşıldı.[63] Avrupa'da, Bonapartizm ve Caesarizm terimleri kullanılarak sıklıkla değerlendirildi. İlk terim, Napolyon'un askeri yönetimini ve ikincisi, Julius Caesar'ın egemenliğindeki imparatorluk yönetimini benimseyen Napolyon III'ün imparatorluk yönetimini tanımlamaktadır.[64] 19. yüzyılın başlarında gerçekleşen İspanyol Amerikan bağımsızlık savaşları, birçok yeni Latin Amerika hükûmetinin açılmasına neden oldu. Bu hükûmetlerin birçoğu, caudillos veya kişisel diktatörlerin kontrolü altına girdi. Çoğu caudillo, askeri bir geçmişe sahipti ve yönetimleri genellikle şatafat ve gösteri ile ilişkilendirildi. Caudillos genellikle bir anayasa tarafından sınırlıydı, ancak caudillo, istediği gibi yeni bir anayasa düzenleme gücüne sahipti. Birçoğu zalimlikleriyle tanınırken diğerleri ulusal kahramanlar olarak onurlandırılır.[65]

Birinci ve ikinci dünya dönemi diktatörlükler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Avrupa

[değiştir | kaynağı değiştir]
Nürnberg mitingleri faşizmi ve Nazi Almanyası'ndaki Adolf Hitler'in yönetimini kutladı.[66]

I. Dünya Savaşı ve II. Dünya Savaşı arasındaki dönemde, Avrupa'da birçok diktatörlük, aşırı sol ve aşırı sağ hareketler tarafından gerçekleştirilen girişimlerle kuruldu.[67] I. Dünya Savaşı'nın sonrası, Avrupa siyasetinde büyük bir değişim yaşandı. Yeni hükûmetler kuruldu, eski hükûmetler içeride değişime olanak sağladı ve ülkeler arasındaki sınırlar yeniden çizildi. Bu hareketlerin iktidarı ele geçirmesi için fırsatlar yaratıldı.[68] I. Dünya Savaşı'nın yol açtığı toplumsal çalkantı ve ürettiği istikrarsız barış, aşırıcı hareketlere ve onların nedenlerine destek sağlayan bir istikrarsızlığa neden oldu. Hem aşırı sol hem de aşırı sağ diktatörlükler, kişilik kültü, toplama kampları, zorunlu çalışma, kitlesel cinayet ve soykırım da dahil olmak üzere iktidarda kalmak için benzer yöntemler kullandılar.[69]

Vladimir Lenin ve Bolşevikler tarafından 1917 Rus Devrimi sırasında Sovyet Rusya'nın kurulmasıyla ilk komünist devlet oluşturuldu. Hükûmet, iktidarın sovyetler tarafından kullanıldığı bir proletarya diktatörlüğü olarak tanımlandı.[70] Bolşevikler, 1922'de Sovyetler Birliği'ni oluşturarak iktidarlarını sağlamlaştırdılar.[71] 1924'te Lenin'den sonra Joseph Stalin geldi ve 1929'a kadar iktidarını sağlam bir şekilde sağlayarak totaliter yönetimi uyguladı[72] 1917 ile 1923 arasında Avrupa'da solcu devrimci hareketler dalgası yaratan Rus Devrimine kıyasla hiçbiri aynı başarıyı göremedi.[73]

Aynı zamanda, milliyetçi hareketler Avrupa'da yaygınlaştı. Bu hareketler, liberalizm tarafından getirilen değişen sosyal normlar ve ırk ilişkileri nedeniyle çöküş ve toplumsal yozlaşma olarak gördükleri şeyle başa çıkmak için bir yanıt oldu.[74] 1920'lerde ilk faşist siyasi partilerin oluşmasıyla Avrupa'da liberalizme, sosyalizme ve modernizme karşı bir tepki olarak faşizm gelişti.[75] 1922'de İtalyan diktatör Benito Mussolini iktidarı ele geçirdi ve 1925'te ilk faşist diktatörlüğü oluşturmak için reformlar yapmaya başladı.[76] Bu reformlar totalitarizmi, devlete sadakati, genişlemeciliği, korporatizmi ve anti-komünizmi içeriyordu.[77]

1933'te Adolf Hitler ve Nazi Partisi, Almanya'da ikinci bir faşist diktatörlük yarattı ve seçim zaferi, şiddet ve olağanüstü yetkilerin bir kombinasyonuyla mutlak güce sahip oldular.[78][79] Avrupa'daki diğer milliyetçi hareketler, faşist model temelinde diktatörlükler kurdu.[69] II. Dünya Savaşı sırasında İtalya ve Almanya, Avrupa'da birçok ülkeyi işgal ederek, istila ettikleri ülkelerin birçoğuna faşist kukla hükûmetlerini dayattılar.[80] II. Dünya Savaşı'nda yenik düşen Avrupa'nın aşırı sağ diktatörlükleri, İspanya ve Portekiz dışında çöktü. Sovyetler Birliği, doğudaki milliyetçi diktatörlükleri işgal etti ve onları komünist diktatörlüklerle değiştirdi, diğerleri ise Batı Bloku'nda liberal demokratik hükûmetler kurulmuştu.[69]

Latin Amerika

[değiştir | kaynağı değiştir]

20. yüzyılın Latin Amerika'daki diktatörlükleri, nasyonalizm adına sıklıkla yeni rejimler kurulmasıyla devam etti ve daha fazla askeri darbeler gerçekleştirildi.[81] 1930'larda Latin Amerika, kısa bir demokratikleşme döneminden sonra hızla diktatörlüğe doğru bir geçiş yaşadı.[82] Büyük Buhran'daki ekonomik çalkantıların ardından popülist hareketler güçlendi ve birkaç Latin Amerika ülkesinde popülist diktatörlükler ortaya çıktı.Latin Amerika'da da Avrupa faşizmi yaygınlaştı ve Brezilya'daki Vargas Dönemi, faşist İtalya'da uygulanan korporatizmden yoğun bir şekilde etkilendi.[82]

Soğuk savaş diktatörlükleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Afrika

[değiştir | kaynağı değiştir]
Etiyopya'nın Addis Ababa kentinde, ülkenin Marksist diktatörlük döneminde Etiyopya Demokratik Halk Cumhuriyeti döneminde komünist bir miting

Afrika'nın özgürleşmesi, 1960'larda ve 1970'lerde birçok diktatörlük yaratan yeni hükûmetlerin oluşumuna neden oldu. Erken Afrika diktatörlükleri, tek bir sosyalistin iktidara gelmesi yerine bir yönetim partisi yerine çoğunlukla kişisel sosyalist diktatörlüklerdi. Soğuk Savaş devam ettikçe, Sovyetler Birliği Afrika'daki etkisini artırırken, Marksist-Leninist diktatörlükler birkaç Afrika ülkesinde gelişti.[83] Dekolonizasyon sonrası askeri darbeler de yaygın bir durumdu ve 1959 ile 2001 arasında en az üç başarılı askeri darbe yaşayan 14 Afrika ülkesi vardı.[84] Afrika'daki bu yeni hükûmetler, rejim değişikliği için fırsatlar sunan ciddi bir istikrarsızlıkla işaretlendi ve adada adil seçimler nadir bir olay haline geldi. Bu istikrarsızlık da sırayla liderlerin iktidarda kalmak için giderek otoriter olmalarını gerektirdi ve Afrika'da diktatörlüğü yaygınlaştırdı.[85]

Asya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çin İç Savaşı, 1949'da sona erdi ve Chiang Kai-shek altındaki Çin Cumhuriyeti ve Mao Zedong altındaki Çin Halk Cumhuriyeti şeklinde bölündü. Mao, Maoizm yönetim ideolojisi altında tek partili bir komünist devlet olarak Çin Halk Cumhuriyeti'ni kurdu. İlk başta Çin Halk Cumhuriyeti, Sovyetler Birliği ile uyumlu olsa da, iki ülke arasındaki ilişkiler 1950'lerin sonunda Sovyetler Birliği'nin De-Stalinizasyon sürecinden geçmesiyle kötüleşti. Mao, 1960'larda Kültür Devrimi ile Çin'deki kapitalizm ve gelenekselcilik unsurlarının tümünü yok ederek Çin Halk Cumhuriyeti'nin kontrolünü sağladı.[86] Mao'nun ölümünden sonra, Deng Xiaoping, Kültür Devrimi'nin ardından istikrarı yeniden sağlamak ve serbest piyasa ekonomisini yeniden kurmak için reformlar uygulayarak Çin'in fiili lideri oldu.[87] Chiang Kai-shek, 1975'teki ölümüne kadar Tayvan'daki Milliyetçi hükûmetin kalan kısmının diktatörü olarak hüküm sürmeye devam etti.[88]

Japonya'nın Güneydoğu Asya'yı işgalinin ardından sömürge kontrolüne bir yanıt olarak Marksist ve milliyetçi hareketler popüler hale geldi ve her iki ideoloji de II. Dünya Savaşı'ndan sonra diktatörlüklerin oluşumuna olanak sağladı. Bölgedeki komünist diktatörlükler, Çin'in komünist bir devlet olarak kurulmasının ardından bu ülkeyle uyumlu hale geldi.[89] Benzer bir olgu Kore'de de yaşandı, burada Kim Il Sung, Kuzey Kore'de Sovyet destekli bir komünist diktatörlük yarattı ve Syngman Rhee, Güney Kore'de ABD destekli bir milliyetçi diktatörlük yarattı.[90][91]

Soğuk Savaş sırasında Ortadoğu dekolonizasyona uğradı ve bağımsızlık sonrası birçok milliyetçi hareket güç kazandı. Bu milliyetçi hareketler, bağımsızlıklarını korumak için çoğu Ortadoğu diktatörlüklerini Amerikan ve Sovyet etki alanlarından uzak tutan sözleşmeleri destekledi. Bu hareketler, Soğuk Savaş'ın çoğu döneminde Pan-Arapcı Naserizm'i desteklerken, 1980'lere gelindiğinde büyük ölçüde İslami milliyetçilik tarafından değiştirildi.[92] 1950'ler ve 1960'larda Irak, Suriye, Kuzey Yemen ve Güney Yemen gibi birçok Orta Doğu ülkesi askeri darbelere maruz kaldı.[93] 1953 yılındaki bir askeri darbe, Amerikan ve İngiliz hükûmetleri tarafından desteklendi ve İran'ın mutlak hükümdarı Reza Pahlavi'yi yeniden iktidara getirdi. İran Devrimi ile 1979 yılında Ruhullah Humeyni bir İslamcı hükûmet altında İran'ın Yüce Lideri olarak başa geçirildi.[92]

Avrupa

[değiştir | kaynağı değiştir]

II. Dünya Savaşı sırasında, Orta ve Doğu Avrupa'nın birçok ülkesi Sovyetler Birliği tarafından işgal edilmişti. Savaşın sona ermesiyle bu ülkeler Sovyet etki alanına dahil edildi ve Sovyetler Birliği hükûmetlerinin üzerinde kontrol sağladı.[94] Josip Broz Tito, II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya'da bir komünist hükûmet ilan etti ve başlangıçta Sovyetler Birliği ile uyumlu oldu. Ancak, Sovyetler Birliği'nin Yugoslavya'yı etkileme girişimleri, 1948'de Tito-Stalin ayrılığına yol açarak ülkeler arasındaki ilişkiler gerildi. 1944'te Enver Hoxha liderliğinde komünist bir diktatörlük olarak kurulan Arnavutluk, başlangıçta Yugoslavya ile uyumlu oldu, ancak Soğuk Savaş boyunca Yugoslavya, Sovyetler Birliği ve Çin arasında değişen bir uyum sergiledi.[95] Sovyetler Birliği'nin istikrarı 1980'lerde zayıfladı. Sovyet ekonomisi sürdürülemez hale geldi ve komünist hükûmetler, entelektüellerin desteğini kaybetti. 1989'da Sovyetler Birliği dağıldı ve Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri, bir dizi devrimle komünizmi terk etti.[96]

Latin Amerika

[değiştir | kaynağı değiştir]

Soğuk Savaş döneminde Latin Amerika'da askeri diktatörlükler önemli bir yer tutmaya devam etti, ancak darbe sayısı 1980'lerden itibaren azalmaya başladı.1967 ila 1991 arasında, en az bir askeri darbe yaşayan 12 Latin Amerika ülkesi oldu ve Haiti ve Honduras üç, Bolivya ise sekiz darbe yaşadı.[97] Küba Devrimi'nde ABD destekli bir diktatörlük devrildiğinde, bir parti komünist diktatörlüğü oluşturuldu ve bu, Batı Yarımküre'deki tek Sovyet destekli diktatörlük oldu.[98] Şilili diktatör Augusto Pinochet, iktidarda kalmak için Operation Condor'u diğer Güney Amerika diktatörleriyle birlikte düzenledi ve kendi istihbarat ajansları ve gizli polis örgütleri arasındaki işbirliğini kolaylaştırdı.[99]

21. yüzyıl diktatörlükleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

21. yüzyılın başında dünya genelinde diktatörlüklerin doğası değişti. 1990'lardan ve 2000'lerden günümüze kadar çoğu diktatör, halkı terörle kontrol eden ve küresel topluluktan kendini izole eden "hayal edilemez figürlerden" uzaklaştı. Bunun yerine, halk desteğini sürdürmek için olumlu bir kamu imajı geliştirme ve küresel topluluğa entegre olmak için retorikleri ılımlılaştırma eğilimi oluştu.[100] 21. yüzyılda internet ve dijital iletişim teknolojilerinin gelişimi, diktatörlükleri geleneksel kontrol yöntemlerinden dijitale geçmeye yönlendirdi. Bu, yapay zeka kullanarak kitle iletişimlerini analiz etmek, bilgi akışını kısıtlamak için internet sansürü yapmak ve kamuyu manipüle etmek için troll ağları kullanmak gibi dijital araçların kullanımını içerir.[101]

Avrupa'da diktatörlük, Sovyetler Birliği'nin 1991'deki çöküşü ve çoğu komünist ülkenin liberalleşmesiyle büyük ölçüde sona erdi.[96] Alexander Lukashenko'nun yönetimi altındaki Belarus, "son Avrupa diktatörlüğü" olarak nitelendirilse de, Rusya'da Vladimir Putin'in yönetimi de bir diktatörlük olarak tanımlanmıştır.[102][103][104][105][106] Soğuk Savaş'ın sonunda Latin Amerika'da, Avrupa'daki gibi bir liberalleşme dönemi yaşandı ve Küba, 1992'den 2010'a kadar herhangi bir liberalleşme deneyimlemedi.[107] Sovyetler Birliği'nin çökmesinden sonra Orta Asya ülkeleri liberalleşmedi, bunun yerine Komünist Parti'nin eski elitleri tarafından yönetilen diktatörlükler olarak şekillendiler ve ardından ardışık diktatörler tarafından yönetildiler. Bu ülkeler parlamentolarını sürdürüyor olsa da, bunlar ülkelerin ilgili diktatörlükleri tarafından kontrol altında tutuluyor.[108]

Üçüncü demokratikleşme dalgası sırasında Orta Doğu ve Kuzey Afrika liberalleşmedi ve bu bölgedeki çoğu ülke 21. yüzyılda hala diktatörlüklerdir. Orta Doğu ve Kuzey Afrika'daki diktatörlükler, bir cumhurbaşkanının haksız seçimlerle iktidarda olduğu liberal olmayan cumhuriyetler ya da gücün miras yoluyla devredildiği mutlak monarşilerdir. Irak, İsrail, Lübnan ve Türkiye bölgedeki demokratik sürecin işlediği sayılı ülkelerdendir.[109]

Ölçüm

[değiştir | kaynağı değiştir]
Daha fazla bilgi: Demokrasi indeksi
Freedom House tarafından yayınlanan 2022 yılını kapsayan 2023 Dünyada Özgürlük raporu.
  Özgür
  Kısıtlanmış özgürlükler
  Özgür değil
  Kapsam dışı

Politik bilimlerdeki görevlerden biri, rejimleri demokrasi veya diktatörlük (otoriter) ülkeler olarak ölçmek ve sınıflandırmaktır. Freedom House, Polity veri serisi ve Demokrasi-Diktatörlük Endeksi, politik bilimciler tarafından en çok kullanılan üç veri serisidir.[110] Genel olarak, iki araştırma yaklaşımı vardır: rekabetçi seçimleri devam ettirip etmediğine odaklanan minimalist yaklaşım ve insan hakları, basın özgürlüğü ve hukukun üstünlüğünü de içeren demokrasi kavramını genişleten öznel yaklaşım. Demokrasi-Diktatörlük Endeksi, minimalist yaklaşımın bir örneği olarak görülmektedir, Polity veri serisi ise daha öznel olmaktadır.[111][112][113][114]

Ekonomi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çoğu diktatörlük, yoksulluk seviyesi yüksek ülkelerde bulunur. Yoksulluk, hükûmet üzerinde istikrarsızlaştırıcı bir etkiye sahiptir, demokrasinin başarısız olmasına ve rejimlerin daha sık düşmesine neden olur.[115] Hükûmet biçimi, ekonomik büyüme miktarı ile ilişkili değildir ve ortalama olarak diktatörlükler, demokrasiler ile aynı hızda büyürler; ancak diktatörlüklerin daha büyük dalgalanmalar yaşadığı bulunmuştur. Diktatörler, güçlerinde kendilerini güvende hissederlerse ülkenin ekonomisine uzun vadeli yatırımlar yapma eğilimindedirler. Diktatörlüklerde yoksulluk istisnaları, petrol zengini Orta Doğu diktatörlükleri ve Doğu Asya Kaplanları dönemlerindeki diktatörlükleri içerir.[116]

Bir diktatörlükte ekonominin türü, işlevini etkileyebilir. Doğal kaynaklara dayalı ekonomiler, diğer kurumları güçlendirmeden veya işbirliği yapmadan kolayca rant çıkarabilecekleri için diktatörlere daha fazla güç sağlar. Daha karmaşık ekonomiler, diktatör ve diğer gruplar arasında ek işbirliği gerektirir. Bir diktatörlüğün ekonomik odak noktası, muhalefetin gücüne bağlı olarak değişebilir, zayıf bir muhalefet, diktatörlerin yolsuzluk yoluyla ekonomiden daha fazla zenginlik çıkarmalarına izin verebilir..[117]

Meşruiyet ve istikrar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir diktatörlüğün istikrarını belirleyen birkaç faktör vardır ve muhalefet gruplarının büyümesini önlemek için bir dereceye kadar halk desteği sağlamalıdırlar. Bu, mali kaynakların dağıtımı veya güvenlik sözleri gibi teşvikler aracılığıyla sağlanabilir veya rejimi desteklememek cezalandırılacak şekilde baskı yoluyla olabilir. Karşıtlık grupları büyüyüp birleştiğinde veya elitler rejime sadık değilken istikrar zayıflayabilir.[118] Tek parti diktatörlükleri genellikle askeri veya kişisel diktatörlüklerden daha istikrarlıdır ve daha uzun ömürlüdürler.[24]

Bir diktatörlük, askeri darbe, yabancı müdahale, müzakere veya halk devrimi nedeniyle düşebilir.[119] Bir rejim ülkenin istikrarını tehdit ettiğinde veya toplumsal huzursuzluk dönemlerinde sıklıkla askeri darbe gerçekleştirilir.[120] Yabancı müdahale, başka bir ülkenin ülkeyi işgal ederek veya muhalefeti destekleyerek rejimi devirmeyi amaçladığı durumlarda gerçekleşir.[121] Bir diktatör, meşruiyetini kaybetmişse veya şiddetli bir çıkarma olasılığı varsa, rejimin sonunu müzakere edebilir.[122] Muhalif kitle yeterince büyüdüğü zaman elitler rejimi baskılayamaz veya baskılamak istemezse devrim gerçekleşir.[123] Müzakere edilerek gerçekleştirilen çıkarmalar, demokrasiyle sonuçlanma olasılığı daha yüksekken, güç kullanarak yapılan çıkarmalar yeni bir diktatörlük rejimine yol açma olasılığı daha yüksektir. Önemli bir güç biriktirmiş bir diktatörün, devrildikten sonra sürülmek, hapse atılmak veya öldürülmek gibi sonuçlarla karşılaşma olasılığı daha yüksektir ve buna göre, müzakereyi reddetme ve iktidara sarılma eğiliminde olurlar.[124]

Diğer ülkelerle çatışma durumunda diktatörlükler genellikle demokrasilere göre daha saldırgan olurlar, çünkü diktatörler savaşın seçim maliyetlerinden korkmazlar. Askeri diktatörlükler, böyle bir rejimle ilişkili olan askerî güç nedeniyle çatışmaya daha yatkındır ve kişisel diktatörlükler, güçlerini kontrol etmek için daha zayıf kurumlar olduğundan dolayı çatışmaya daha yatkındır.[125]21. yüzyılda, diktatörlükler küresel toplulukla daha fazla entegrasyona doğru hareket etti ve giderek kendilerini demokratik olarak tanıtmaya çalıştılar.[100] Sıklıkla, diktatörlükler demokratikleşmeye ilerleme kaydetmeleri koşuluyla dış yardım alıcılarıdır.[126] Bir çalışma, petrol sondajı yapan diktatörlüklerin iktidarda kalmaya daha eğilimli olduğunu buldu. Petrol üretmeyen diktatörlerin sadece %59.92'si iktidarlarının ilk 5 yılı iktidarda kalırken, petrol sondajı yapan diktatörlerin % 70.63'ünün hala iktidarda olduğu görülmüştür.[127]

Seçimler

[değiştir | kaynağı değiştir]
1936 Almanya parlamento seçimlerinde bir seçim fişi. Adolf Hitler ve yakın çevresi tek seçenek.

Çoğu diktatörlük, meşruiyeti ve istikrarı sürdürmek için seçimler yapar ancak bu seçimler genellikle rekabetçi değildir ve muhalefetin zaferine izin verilmez. Seçimler, diktatörlüklerin muhalefeti kontrol altında tutmalarına izin verir ve muhalefetin rejime meydan okuduğu şartları belirler.[128] Seçimler, bir diktatörlükteki elitleri kontrol etmek için de kullanılır - onları birbirleriyle rekabet etmeye zorlar ve halk desteği kazanmaya teşvik ederler, böylece en popüler ve en yetenekli elitler rejimde terfi ettirilebilir. Seçimler ayrıca bir diktatörlüğün meşruiyetini destekler, bir demokrasi görüntüsü sunar ve hem halkın hem de yabancı hükûmetlerin diktatörlük statüsüne olan inancını reddetmek için makul bir savunma sunar.[129] Bir diktatörlük başarısız olursa, seçimler diktatör ve elitlerin şiddetli bir cezaya maruz kalmadan mağlubiyeti kabul etmelerine izin verir.[130] Diktatörlükler, seçim sonuçlarını seçim hilesi, adayları ve seçmenleri tehdit veya rüşvet ile etkileyerek, medya kontrolü gibi devlet kaynaklarının kullanımı, seçim yasalarını manipüle etme, hangi demografinin aday olabileceğini kısıtlama veya diktatörlüğe karşı olabilecek seçmenlerin oy haklarını ellerinden alarak etkileyebilir.[131]

20. yüzyılda, çoğu diktatörlük, seçmenlerin yalnızca diktatörlüğü destekleme seçeneği olduğu seçimler yapmıştır ve bu seçimlerin sadece dörtte biri muhalefet adaylarına izin veren partizan diktatörlükler tarafından düzenlenmiştir.[132] Soğuk Savaş'ın sonundan bu yana, daha fazla diktatörlük "yarı rekabetçi" seçimleri düzenledi ve muhalefetin seçimlere katılmasına izin verirken kazanmasına izin verilmedi, 2018'de yaklaşık üçte ikisi muhalefet adaylarına izin verdi.[133] Diktatörlüklerde muhalefet partileri, kampanya yapmalarına engel olmak, daha popüler muhalefet partilerini yasaklamak, muhalefet üyelerinin parti kurmasına engel olmak veya adayların yönetim partisinin üyesi olmasını şart koşarak kısıtlanabilir.[133] Diktatörlükler, yabancı yardım için yarışmacı olmayan seçimler yaparak, bir diktatörün hükûmet üzerindeki kontrolünü göstererek veya partiye özellikle yerel düzeyde bilgi toplama kapasitesini genişletme teşviki sağlayarak yarışmacı olmayan seçimler düzenleyebilirler. Yarışmacı olmayan seçimler aynı zamanda yönetim partisi üyelerini, halkın sevgisini kazanarak parti adayı olarak seçilmeleri için daha iyi vatandaş muamelesi yapmaya teşvik eder.[134]

Zorbalık

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir diktatörlükte, diktatörlük rejimine karşı her türlü muhalefeti zorlamak veya baskılamak için şiddet kullanılır ve bir diktatörlüğün gücü, şiddet kullanımına bağlıdır. Bu şiddet, sıklıkla askeri veya polis güçleri gibi kurumlar aracılığıyla kullanılır. [135] Diktatörler, hükûmetin görevlileri sadakatsiz olursa yönetimi tehdit edeceği için şiddet kullanımından kaçınmak için teşvik edilirler. Bir şiddet ünü oluşturulduktan sonra, şiddet kullanımı rejimin diğer kurumlarına zarar verir ve tehdit oluşturur. Bir diktatörlük daha da sağlamlaştıkça, halkın erişimini kısıtlama ve muhalefeti takip etme gibi diğer zorlayıcı önlemlere başvurarak şiddetten daha az ölçüde yararlanır.[136]

Şiddet kullanarak muhalefeti zorlayan kurumlar farklı görevler üstlenebilir veya belirli bir kurumun fazla güçlenmemesi için birbirlerine karşı dengelenebilirler. Gizli polis, belirli siyasi muhalifler hakkında bilgi toplamak ve hedeflenen şiddet eylemleri gerçekleştirmek için kullanılırken, paramiliter güçler darbelere karşı rejimi savunur ve resmi ordular yabancı işgal ve büyük iç savaş sırasında diktatörlüğü savunur.[136]

Diktatörlüklerde terörizm daha az yaygındır. Yasama organı gibi diktatörlükte muhalefetin temsil edilmesine izin vermek, terörist saldırıların olasılığını daha da azaltır.[28] Askeri ve tek parti diktatörlükleri, teröre karşı kurumsal değişiklik yapmak için daha fazla baskı altında oldukları için kişisel diktatörlüklere göre terörizm yaşama olasılıkları daha yüksektir.[137]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Ezrow & Frantz 2011, s. 2.
  2. ^ Ezrow & Frantz 2011, ss. 82–83.
  3. ^ Ezrow & Frantz 2011, ss. 113–117.
  4. ^ Geddes, Wright & Frantz 2018, ss. 65–66.
  5. ^ Geddes, Wright & Frantz 2018, ss. 76–79.
  6. ^ Geddes, Wright & Frantz 2018, ss. 97–99.
  7. ^ Ezrow & Frantz 2011, ss. 56–57.
  8. ^ Geddes, Wright & Frantz 2018, s. 178.
  9. ^ McLaughlin, Neil (2010). "Review: Totalitarianism, Social Science, and the Margins". The Canadian Journal of Sociology. 35 (3): 463-69. doi:10.29173/cjs8876 Özgürce erişilebilir. JSTOR canajsocicahican.35.3.463. 
  10. ^ Ezrow & Frantz 2011, s. 3.
  11. ^ a b Juan José Linz (2000). Totalitarian and Authoritarian Regimes. Lynne Rienner Publisher. s. 143. ISBN 978-1-55587-890-0. OCLC 1172052725. 22 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  12. ^ Jonathan Michie, (Ed.) (3 Şubat 2014). Reader's Guide to the Social Sciences. Routledge. s. 95. ISBN 978-1-135-93226-8. 22 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  13. ^ Geddes, Wright & Frantz 2018, ss. 3–5.
  14. ^ Geddes, Wright & Frantz 2018, s. 37.
  15. ^ Geddes, Wright & Frantz 2018, ss. 115–116.
  16. ^ Geddes, Wright & Frantz 2018, s. 27.
  17. ^ Geddes, Wright & Frantz 2018, s. 26.
  18. ^ Ezrow & Frantz 2011, ss. 20–22.
  19. ^ Friedrich, Carl (1950). "Military Government and Dictatorship". The Annals of the American Academy of Political and Social Science. 267: 1-7. doi:10.1177/000271625026700102. OCLC 5723774494. 
  20. ^ Danopoulos, Constantine P. (2019). "Military Dictatorships in Retreat: Problems and Perspectives". Danopoulos, Constantine P. (Ed.). The Decline of Military Regimes: The Civilian Influence. Routledge. ss. 1-24. ISBN 9780367291174. 
  21. ^ Acemoglu, Daron; Ticchi, Davide; Vindigni, Andrea (2010). "A Theory of Military Dictatorships". American Economic Journal: Macroeconomics (İngilizce). 2 (1): 1-42. doi:10.1257/mac.2.1.1. hdl:1721.1/61747. ISSN 1945-7707. 15 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  22. ^ Ezrow & Frantz 2011, ss. 34–38.
  23. ^ Kim, Nam Kyu (2021). "Illiberalism of Military Regimes". Sajó, András; Uitz, Renáta; Holmes, Stephen (Ed.). Routledge Handbook of Illiberalism. Routledge. ss. 571-581. ISBN 9780367260569. 
  24. ^ a b c Magaloni, Beatriz; Kricheli, Ruth (2010). "Political Order and One-Party Rule". Annual Review of Political Science. 13: 123-143. doi:10.1146/annurev.polisci.031908.220529. 20 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  25. ^ a b Ezrow & Frantz 2011, ss. 39–42.
  26. ^ Magaloni, Beatriz; Kricheli, Ruth (1 Mayıs 2010). "Political Order and One-Party Rule". Annual Review of Political Science (İngilizce). 13 (1): 123-143. doi:10.1146/annurev.polisci.031908.220529. ISSN 1094-2939. 6 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  27. ^ Fjelde, Hanne (2010). "Generals, Dictators, and Kings: Authoritarian Regimes and Civil Conflict, 1973—2004". Conflict Management and Peace Science (İngilizce). 27 (3): 195-218. doi:10.1177/0738894210366507. ISSN 0738-8942. 9 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  28. ^ a b Aksoy, Deniz; Carter, David B.; Wright, Joseph (1 Temmuz 2012). "Terrorism In Dictatorships". The Journal of Politics. 74 (3): 810-826. doi:10.1017/S0022381612000400. ISSN 0022-3816. 28 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  29. ^ Ezrow & Frantz 2011, s. 200.
  30. ^ a b Pinto, António Costa (2002). "Elites, Single Parties and Political Decision-making in Fascist-era Dictatorships". Contemporary European History (İngilizce). 11 (3): 429-454. doi:10.1017/S0960777302003053. ISSN 1469-2171. 10 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  31. ^ Darkwa, Samuel Kofi (2022). "One-Party Rule and Military Dictatorship in Africa". Kumah-Abiwu, Felix; Abidde, Sabella Ogbobode (Ed.). Jerry John Rawlings: Leadership and Legacy: A Pan-African Perspective (İngilizce). Cham: Springer International Publishing. ss. 37-38. doi:10.1007/978-3-031-14667-1. ISBN 978-3-031-14666-4. 
  32. ^ Lidén, Gustav (2014). "Theories of dictatorships: sub-types and explanations". Studies of Transition States and Societies (İngilizce). 6 (1): 50-67. ISSN 1736-8758. 22 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  33. ^ Ezrow & Frantz 2011, ss. 215–216.
  34. ^ Peceny, Mark (2003). "Peaceful Parties and Puzzling Personalists". The American Political Science Review. 97 (2): 339-42. doi:10.1017/s0003055403000716. OCLC 208155326. 
  35. ^ Van den Bosch, Jeroen J. J. (19 Nisan 2021). Personalist Rule in Africa and Other World Regions (İngilizce). Routledge. ss. 10-11. ISBN 978-1-000-37707-1. 10 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  36. ^ Frantz, Erica; Kendall-Taylor, Andrea; Wright, Joseph; Xu, Xu (27 Ağustos 2019). "Personalization of Power and Repression in Dictatorships". The Journal of Politics. 82: 372-377. doi:10.1086/706049. ISSN 0022-3816. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  37. ^ Ezrow & Frantz 2011, ss. 134–135.
  38. ^ Ezrow & Frantz 2011, ss. 61–67.
  39. ^ Frantz 2018
  40. ^ Wintrobe 2012
  41. ^ Robinson Tanneberg 2018
  42. ^ Donno 2013
  43. ^ Geddes, Barbara (2004). Authoritarian Breakdown: Empirical Test of a Game Theoretic Argument. ss. 18-19. 
  44. ^ Van den Bosch, Jeroen J. J., Personalist Rule in Africa and Other World Regions, (London-New York: Routledge, 2021): 13-16
  45. ^ Ezrow & Frantz 2011, ss. 240–241.
  46. ^ Ezrow & Frantz 2011, s. 259.
  47. ^ Ezrow & Frantz 2011, s. 254.
  48. ^ Ezrow & Frantz 2011, ss. 46–48.
  49. ^ Fowler, Will (2 Nisan 2015). "Santa Anna and His Legacy". Oxford Research Encyclopedia of Latin American History (İngilizce). doi:10.1093/acrefore/9780199366439.013.18. ISBN 978-0-19-936643-9. 17 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2022. 
  50. ^ a b Kalyvas, Andreas (2007). "The Tyranny of Dictatorship: When the Greek Tyrant Met the Roman Dictator". Political Theory (İngilizce). 35 (4): 412-442. doi:10.1177/0090591707302208. ISSN 0090-5917. 21 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  51. ^ Papanikos, Gregory Τ. (2022). "The Five Ancient Criteria of Democracy: The Apotheosis of Equality". Athens Journal of Humanities & Arts. 9 (2): 105-120. doi:10.30958/ajha.9-2-1. 
  52. ^ a b Wilson, Mark (2021). Dictator: The Evolution of the Roman Dictatorship. University of Michigan Press. ss. 3-4. ISBN 9780472129201. 
  53. ^ Zeev, Miriam Pucci Ben (1996). "When was the title "Dictator perpetuus" given to Caesar ?". L'Antiquité Classique. 65: 251-253. doi:10.3406/antiq.1996.1259. ISSN 0770-2817. JSTOR 41658953. 21 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  54. ^ Lee, Ki-Baik (1984). "Rule by the Military". A New History of Korea (İngilizce). Wagner, Edward W.; Shultz, Edward J. tarafından çevrildi. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. ss. 139-154. ISBN 9780674615762. 
  55. ^ Lee, Ki-Baik (1984). A New History of Korea (İngilizce). Wagner, Edward W.; Shultz, Edward J. tarafından çevrildi. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. s. 48. ISBN 9780674615762. 
  56. ^ Shinoda, Minoru (2 Mart 1960). The Founding of the Kamakura Shogunate 1180–1185. With Selected Translations from the Azuma Kagami (İngilizce). Columbia University Press. ss. 3-4. doi:10.7312/shin93498. ISBN 978-0-231-89400-5. 2 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  57. ^ McLeod, Mark W.; Nguyen, Thi Dieu (2001). Culture and Customs of Vietnam (İngilizce). Greenwood Publishing Group. s. 18. ISBN 978-0-313-30485-9. 
  58. ^ Woolrych, Austin (1990). "The Cromwellian Protectorate: A Military Dictatorship?". History. 75 (244): 207-231. doi:10.1111/j.1468-229X.1990.tb01515.x. ISSN 0018-2648. JSTOR 24420972. 6 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  59. ^ Goodlad, Graham (2007). Oliver Cromwell. s. 22. ISBN 9786612040436. It would forever attach the label–however unjustified–of 'military dictator' to Cromwell's reputation. 
  60. ^ a b Bychowski, Gustav; Bychowski, Gustaw (1943). "Dictators and Their Followers: A Theory of Dictatorship". Bulletin of the Polish Institute of Arts and Sciences in America. 1 (3): 455-457. ISSN 0376-2327. JSTOR 24725069. 2 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  61. ^ Marik, Soma (20 Nisan 2009), "Robespierre, Maximilien de (1758-1794)", Ness, Immanuel (Ed.), The International Encyclopedia of Revolution and Protest (İngilizce), Oxford, UK: John Wiley & Sons, Ltd, ss. 1-5, doi:10.1002/9781405198073.wbierp1264, ISBN 978-1-4051-9807-3, 26 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 26 Temmuz 2022 
  62. ^ Kim, Minchul (3 Ekim 2015). "The many Robespierres from 1794 to the present". History of European Ideas. 41 (7): 992-996. doi:10.1080/01916599.2015.1029729. ISSN 0191-6599. 
  63. ^ Prieto, Moisés (2021). "Introduction". Dictatorship in the Nineteenth Century: Conceptualisations, Experiences, Transfers (1. bas.). Routledge. doi:10.4324/9781003024927. ISBN 9780367457174. 
  64. ^ Richter, Melvin (2005). "A Family of Political Concepts: Tyranny, Despotism, Bonapartism, Caesarism, Dictatorship, 1750-1917". European Journal of Political Theory (İngilizce). 4 (3): 221-248. doi:10.1177/1474885105052703. ISSN 1474-8851. 9 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  65. ^ Chapman, Charles E. (1932). "The Age of the Caudillos: A Chapter in Hispanic American History". The Hispanic American Historical Review. 12 (3): 281-300. doi:10.2307/2506672. ISSN 0018-2168. JSTOR 2506672. 1 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  66. ^ Orlow, Dietrich (2009), "Europe Will be a Fascist Europe: July 1934–May 1936", The Lure of Fascism in Western Europe: German Nazis, Dutch and French Fascists, 1933–1939 (İngilizce), Palgrave Macmillan US, s. 62, doi:10.1057/9780230617926_4, ISBN 978-0-230-61792-6, erişim tarihi: 19 Aralık 2022 
  67. ^ Lee 2016, s. 1.
  68. ^ Lee 2016, s. 5.
  69. ^ a b c Besier, Gerhard; Stokłosa, Katarzyna (3 Ocak 2014). European Dictatorships: A Comparative History of the Twentieth Century (İngilizce). Cambridge Scholars Publishing. ss. 1-4. ISBN 978-1-4438-5521-1. 17 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  70. ^ Lee 2016, ss. 34–36.
  71. ^ Lee 2016, ss. 48–50.
  72. ^ Lee 2016, ss. 59–60.
  73. ^ MacDonald, Stephen C. (1988). "Crisis, War, and Revolution in Europe, 1917–23". Schmitt, Hans A. (Ed.). Neutral Europe Between War and Revolution, 1917-23 (İngilizce). University of Virginia Press. s. 238. ISBN 978-0-8139-1153-3. 17 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  74. ^ Fuentes Codera, Maximiliano (2019). Saz, Ismael; Box, Zira; Morant, Toni; Sanz, Julián (Ed.). Reactionary Nationalists, Fascists and Dictatorships in the Twentieth Century (İngilizce). Springer. ss. 67-68. doi:10.1007/978-3-030-22411-0. ISBN 978-3-030-22411-0. 24 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  75. ^ De Grand, Alexander J. (1995). Fascist Italy and Nazi Germany: The 'Fascist' Style of Rule. Routledge. s. 11. doi:10.4324/9780203320761. ISBN 9780203320761. 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  76. ^ Lee 2016, ss. 114–115.
  77. ^ Lee 2016, ss. 122–124.
  78. ^ Lee 2016, ss. 186–188.
  79. ^ Lee 2016, ss. 178–179.
  80. ^ Gildea, Robert; Wieviorka, Olivier; Warring, Anette (1 Haziran 2006). Surviving Hitler and Mussolini: Daily Life in Occupied Europe (İngilizce). Berg. s. 1. ISBN 978-1-84788-224-0. 17 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  81. ^ Galván 2012, s. 7.
  82. ^ a b Costa Pinto, António (2020). Iordachi, Constantin; Kallis, Aristotle (Ed.). Beyond the Fascist Century (İngilizce). Springer. ss. 235-240. doi:10.1007/978-3-030-46831-6. ISBN 978-3-030-46831-6. 25 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  83. ^ Ottaway, Marina S. (1987). Ergas, Zaki (Ed.). The African State in Transition. doi:10.1007/978-1-349-18886-4_8. ISBN 9780333415665. 
  84. ^ McGowan, Patrick J. (2003). "African military coups d'état, 1956–2001: frequency, trends and distribution". The Journal of Modern African Studies (İngilizce). 41 (3): 339-370. doi:10.1017/S0022278X0300435X. ISSN 1469-7777. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  85. ^ Decalo, Samuel (1985). "African Personal Dictatorships". The Journal of Modern African Studies (İngilizce). 23 (2): 209-210. doi:10.1017/S0022278X0000015X. ISSN 1469-7777. 24 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  86. ^ Mitter, Rana (1 Ocak 2013). "China and the Cold War". Immerman, Richard H; Goedde, Petra (Ed.). The Oxford Handbook of the Cold War (İngilizce). ss. 124-140. doi:10.1093/oxfordhb/9780199236961.013.0008. ISBN 978-0199236961. 
  87. ^ Shirk, Susan L. (1 Eylül 1990). ""Playing to the Provinces:" Deng Xiaoping's political strategy of economic reform". Studies in Comparative Communism (İngilizce). 23 (3): 227-258. doi:10.1016/0039-3592(90)90010-J. ISSN 0039-3592. 
  88. ^ Stevens, Quentin; de Seta, Gabriele (3 Temmuz 2020). "Must Zhongzheng fall?". City. 24 (3–4): 627-641. doi:10.1080/13604813.2020.1784593. ISSN 1360-4813. 
  89. ^ Lau, Albert (26 Temmuz 2012). Southeast Asia and the Cold War (İngilizce). Routledge. ss. 2-3. ISBN 978-1-136-29988-9. 17 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  90. ^ Kim, Quee-Young (1 Haziran 1996). "From Protest to Change of Regime: The 4–19 Revolt and The Fall of the Rhee Regime in South Korea*". Social Forces. 74 (4): 1179-1208. doi:10.1093/sf/74.4.1179. ISSN 0037-7732. 
  91. ^ Wintrobe, Ronald (1 Aralık 2013). "North Korea as a Military Dictatorship". Peace Economics, Peace Science and Public Policy (İngilizce). 19 (3): 459-471. doi:10.1515/peps-2013-0036. ISSN 1554-8597. 25 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  92. ^ a b Yaqub, Salim (1 Ocak 2013). "The Cold War and the Middle East". Immerman, Richard H; Goedde, Petra (Ed.). The Oxford Handbook of the Cold War (İngilizce). ss. 246-264. doi:10.1093/oxfordhb/9780199236961.013.0015. ISBN 978-0199236961. 
  93. ^ Be'eri, Eliezer (1 Ocak 1982). "The waning of the military coup in Arab politics". Middle Eastern Studies. 18 (1): 69-128. doi:10.1080/00263208208700496. ISSN 0026-3206. 
  94. ^ Iordachi, Constantin; Apor, Péter (1 Ocak 2013). "Introduction: Studying Communist Dictatorships: From Comparative to Transnational History". East Central Europe (İngilizce). 40 (1–2): 1-35. doi:10.1163/18763308-04001016. ISSN 1876-3308. 5 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  95. ^ Staar 1982, ss. 1–2.
  96. ^ a b Schöpflin, George (1 Ocak 1990). "The end of communism in Eastern Europe". International Affairs. 66 (1): 3-16. doi:10.2307/2622187. ISSN 0020-5850. JSTOR 2622187. 
  97. ^ Dix, Robert H. (1994). "Military Coups and Military Rule in Latin America". Armed Forces & Society (İngilizce). 20 (3): 439-456. doi:10.1177/0095327X9402000307. ISSN 0095-327X. 12 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  98. ^ Thomas, Hugh (1987). "Cuba: The United States and Batista, 1952-58". World Affairs. 149 (4): 169-175. 26 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  99. ^ "Operation Condor Haunts Bolivian President Hugo Banzer". NotiSur. University of New Mexico. 19 Mart 1999. ISSN 1060-4189. 
  100. ^ a b Guriev, Sergei; Treisman, Daniel (2022). "Fear and Spin". Spin Dictators: The Changing Face of Tyranny in the 21st Century. Princeton University Press. ss. 3-29. ISBN 9780691211411. 
  101. ^ Kendall-Taylor, Andrea; Frantz, Erica; Wright, Joseph (27 Ekim 2022). "The Digital Dictators" (İngilizce). ISSN 0015-7120. 24 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2022. 
  102. ^ Robertson, Graeme; Greene, Samuel (2017). "The Kremlin Emboldened: How Putin Wins Support". Journal of Democracy. 28 (4): 86-100. doi:10.1353/jod.2017.0069. ISSN 1086-3214. 26 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  103. ^ Kotkin, Stephen (2015). "The Resistible Rise of Vladimir Putin: Russia's Nightmare Dressed Like a Daydream". Foreign Affairs. 94 (2): 140-153. ISSN 0015-7120. JSTOR 24483492. 16 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  104. ^ Pettypiece, Shannon (12 Nisan 2022). "Biden suggests Putin is a 'dictator' who has committed 'genocide half a world away'". CNBC. 12 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2022. 
  105. ^ Rutland, Peter (2006). "Belarus: The last dictator". The Analyst - Central and Eastern European Review - English Edition (İngilizce) (4): 59-70. ISSN 1787-0364. 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  106. ^ Brel-Fournier, Yuliya; Morrison, Minion K.C. (2021). "The Predicament of Europe's 'Last Dictator'". International Area Studies Review (İngilizce). 24 (3): 169-192. doi:10.1177/22338659211018326. ISSN 2233-8659. 9 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  107. ^ Mainwaring, Scott; Pérez-Liñán, Aníbal (2013). Democracies and Dictatorships in Latin America: Emergence, Survival, and Fall (İngilizce). Cambridge University Press. s. 244. ISBN 978-0-521-19001-5. 22 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  108. ^ Rumer, Boris Z. (2005). Central Asia at the End of the Transition (İngilizce). M.E. Sharpe. ss. 3-4. ISBN 978-0-7656-1576-3. 22 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  109. ^ Angrist, Michele Penner (2010). Politics & Society in the Contemporary Middle East (İngilizce). Lynne Rienner Publishers. ss. 6-7. ISBN 978-1-58826-717-7. 22 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  110. ^ William Roberts Clark; Matt Golder; Sona N Golder (23 Mart 2012). "5. Democracy and Dictatorship: Conceptualization and Measurement". Principles of Comparative Politics. CQ Press. ISBN 978-1-60871-679-1. 
  111. ^ "Democracy and Dictatorship: Conceptualization and Measurement". cqpress.com. 17 Ağustos 2017. 17 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  112. ^ Møller, Jørgen; Skaaning, Svend-Erik (2012). Requisites of Democracy: Conceptualization, Measurement, and Explanation. Routledge. ss. 78-. ISBN 978-1-136-66584-4. 
  113. ^ Clark, William Roberts; Golder, Matt; Golder, Sona Nadenichek (2009). Principles of comparative politics. CQ Press. ISBN 978-0-87289-289-7. 
  114. ^ Divergent Incentives for Dictators: Domestic Institutions and (International Promises Not to) Torture 31 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Appendix 28 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Unlike substantive measures of democracy (e.g., Polity IV and Freedom House), the binary conceptualization of democracy most recently described by Cheibub, Gandhi and Vree-land (2010) focuses on one institution—elections—to distinguish between dictatorships and democracies. Using a minimalist measure of democracy rather than a substantive one better allows for the isolation of causal mechanisms (Cheibub, Gandhi and Vreeland, 2010, 73) linking regime type to human rights outcomes."
  115. ^ Ezrow & Frantz 2011, s. 129.
  116. ^ Ezrow & Frantz 2011, ss. 130–131.
  117. ^ Gandhi, Jennifer; Przeworski, Adam (2006). "Cooperation, Cooptation, and Rebellion Under Dictatorships". Economics and Politics (İngilizce). 18 (1): 1-26. doi:10.1111/j.1468-0343.2006.00160.x. ISSN 0954-1985. 24 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  118. ^ Ezrow & Frantz 2011, ss. 55–58.
  119. ^ Ezrow & Frantz 2011, ss. 61–62.
  120. ^ Ezrow & Frantz 2011, s. 63.
  121. ^ Ezrow & Frantz 2011, s. 64.
  122. ^ Ezrow & Frantz 2011, s. 65.
  123. ^ Ezrow & Frantz 2011, s. 66.
  124. ^ Geddes, Wright & Frantz 2018, ss. 206–207.
  125. ^ Ezrow & Frantz 2011, ss. 144–145.
  126. ^ Wright, Joseph (2009). "How Foreign Aid Can Foster Democratization in Authoritarian Regimes". American Journal of Political Science (İngilizce). 53 (3): 552-571. doi:10.1111/j.1540-5907.2009.00386.x. 5 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  127. ^ Crespo Cuaresma, Jesus; Oberhofer, Harald; Raschky, Paul A. (September 2011). "Oil and the duration of dictatorships". Public Choice. 148 (3–4): 505-530. doi:10.1007/s11127-010-9671-0. 
  128. ^ Ezrow & Frantz 2011, ss. 67–68.
  129. ^ Ezrow & Frantz 2011, ss. 69–70.
  130. ^ Ezrow & Frantz 2011, s. 69.
  131. ^ Ezrow & Frantz 2011, ss. 71–74.
  132. ^ Geddes, Wright & Frantz 2018, s. 137.
  133. ^ a b Geddes, Wright & Frantz 2018, s. 138.
  134. ^ Geddes, Wright & Frantz 2018, ss. 138–140.
  135. ^ Geddes, Wright & Frantz 2018, s. 154.
  136. ^ a b Geddes, Wright & Frantz 2018, s. 155.
  137. ^ Conrad, Courtenay R.; Conrad, Justin; Young, Joseph K. (2014). "Tyrants and Terrorism: Why Some Autocrats are Terrorized While Others are Not". International Studies Quarterly (İngilizce). 58 (3): 539-549. doi:10.1111/isqu.12120. 4 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 

Bibliyografya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Daha fazlası için

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Diktatörlük&oldid=33791485" sayfasından alınmıştır