ಬಾಸೆ
ಬಾಸೆ ಮಾಹಿತಿದ ಸಂವಹನೆಗ್ ನಿರೂಪಿತವಾಯಿನ ಸಂಕೇತೊಲೆ ಪದ್ದತಿ. ಈ ಸಂಕೇತೊಲು ಉಚ್ಚಾರೊ ಆದಿಪ್ಪು, ಬರೆಯಿನವು ಆದಿಪ್ಪು ಅತ್ತಂಡ ಅಬಿನಯೊ ಆದಿಪ್ಪು. ಬಾಸೆ ನರಮಾನ್ಯನ ಬೇತೆ ಪ್ರಾಣಿ, ಪಕ್ಷಿಲೆಡ್ ಇದ್ಯಾಂತಿನ ಗುಣೊಕುಲೆಡ್ ಒಂಜಾದುಂಡು.
ಚರಿತ್ರೆ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ಬಾಸೆ ಪನ್ಪುನವು ನರಮಾನ್ಯೆ ಮಾತ್ರೊ ಸಾಧಿಸಯೆರೆ ಆಯಿನ ಒಂಜಿ ಸಂಕೀರ್ಣೊ ಸಂವಹನ ಮಾದ್ಯಮೊ ಆತುಂಡು. ಈ ಸಂವಹನೊ ಮಾದ್ಯಮೊ ಅತ್ತಂಡ ಬಾಸೆದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅದ್ಯಯನೊಗು ಭಾಷಾ ವಿಜ್ಞಾನ ಅತ್ತಂಡ ಭಾಷಾಶಾಸ್ತ್ರ ಪನ್ಪೆರ್. ಅದ್ಯಯನೊಲೆ ವರದಿದಂಚ ಪರ್ಪಂಚೊಡು ಒಟ್ಟು ೬೦೦೦ಡ್ದ್ ೭೦೦೦ ಬಾಸೆಲು ಉಂಡುಂದು ಪನ್ಪೆರ್. ಈ ಒಂಜಿ ವರದಿಡ್ ಬಾಸೆಲೆನ್ ಅತ್ತಂಡ ಉಪಬಾಸೆನ್ (ಡಯಲೆಕ್ಟ್) ಯಾದೃಚ್ಚಿಕೊ ಬಿನ್ನೊಲೆನ್ ಆದರ್ತ್‌ದ್ ಬೇತೆ ಮಾಲ್ಪೆರೆ ಆತ್ಂಡ್.
- ಸ್ವಾಬಾವಿಕ ಬಾಸೆಲು ಪಾತೆರೊದ ಅತ್ತಂಡ ಸಂಜ್ನೆದ ವ್ಯವಸ್ತೆನ್ ಸೇರೊಂದಿಪ್ಪುಂಡು. ಅಂಚನೆ ಅವೇ ರೀತಿ ರಡ್ಡನೆದ ಪಂತ್ಯೊಡು ಇಂದೆತ ದ್ವನಿ ಮುದ್ರಿಸನಗ, ತೂಪುನಂಚ ಮಲ್ಪುನಗ ಉದಾರ್ಮೆಗ್ ರೇಕಾಚಿತ್ರೊ, ಬರವು, ಬ್ರೈಲ್ ಲಿಪಿಲು. ಬಾಸೆ ಪನ್ಪುನವು ಒಂಜಿ ಸೊಂತೊ ಅತ್ತಂಡ ಸತ್ಯೊನು ಸೇರೊಂದಿಪ್ಪು. ಬಾಸೆನ್ ನಮೊ ಒಂಜಿ ವಿಸಯೊ, ಪರಿಕಲ್ಪನೆ(ಕಾನ್ಸೆಪ್ಟ್) ಆದ್ ದೆತೊನುನಗ ಅವು ಅರ್ತೊ ಮಲ್ತೊನುನ ಸಾಮರ್ತ್ಯೊನು ತೋಜಾಪುನ ಒಂಜಿ ಸಂಕೀರ್ಣೊ ವ್ಯವಸ್ತೆಂದ್ ಪನೊಲಿ.
- ಉಂದು ಅರ್ತೊಪೂರ್ಣೊ ವಾಕ್ಯೊಲೆನ್ ಕೊರ್ಪುನ ಸಾಮರ್ತ್ಯೊನು ಹೊಂದೊಂತ್ ಆ ಮಾಂತ ವಾಕ್ಯೊಲು ನಿಯಮಬದ್ಧವಾದಿಪ್ಪುಂಡು. ಮಾತ ಬಾಸೆಲು ನಿಯಮೊ ಬದ್ದವಾದಿತ್ತ್‌ದ್ ಅಯಿತ ಸಂಜ್ನೆಲು(ಸೈನ್‍ಲು) ಒಂಜಿ ನಿರ್ದಿಸ್ಟೊ ಅರ್ತೊಲೆನ್ ಸೇರೊಂದಿಪ್ಪೊ. ಪಾತೆರುನ ಬಾಸೆ(ಲಿಪಿ ಇದ್ಯಂತಿನ) ಬುಕ್ಕೊ ಸಿಸ್ಟೊ ಬಾಸೆಲು ರಡ್ಡ್‌ಲಾ ಒಂಜಿ ನಿರ್ದಿಸ್ಟೊ ನಿಯಮೊಲೆನ್ ಸೇರೊನ್‍ನ ಪದೊಕ್ಲೆ ಗಲಸುನ ಸಮಯೊಗು ತಕ್ಕಂಚ ಇತ್ತ್‌ದ್ ಅಂಚನೆ ವಾಕ್ಯರಚನಾ ವ್ಯವಸ್ತೆಲು ಕೂಡ ದಿಂಜ ಸಿಸ್ಟ ರೀತಿಡ್ ಪದೊಕ್ಲೆನ್ಧ್ವನಿಮಾ(ಫೊನೀಮ್) ಬುಕ್ಕೊ ಅಕೃತಿಮಾ(ಮಾರ್ಫೀಮ್)ಲೆನ್ ಸೇರೊಂದಿಪ್ಪುನ ಪದೊಕ್ಲೆ ಕಟ್ಟ.
- ಎಡ್ಡೆ ಅರ್ತೊ ಇಪ್ಪುನ ಉಚ್ಛಾರಣೆನ್ ಸೇರೊಂದಿಪ್ಪುಂಡು. ನರಮಾನ್ಯನ ಬಾಸೆ ವಿಸಿಸ್ಟವಾಯಿನವು ದಾಯೆ ಪಂಡ ಉಂದು ಉತ್ಪಾದನೆ, ಪುನರಾವರ್ತನೆ ಬುಕ್ಕೊ ಬದಲಾವಣೆದಂಚಿತ್ತಿ ಸಾಮರ್ತ್ಯೊನು ಸೇರೊಂದಿಪ್ಪುಂಡು. ಬೇತೆ ಒವ್ವೇ ಜೀವಿಲೆ ಸಂವಹನೊಗು ಪೋಲಿತ್‌ದ್ ತೂಂಡ ಉಂದು ಸಂಕೀರ್ಣ ವ್ಯವಸ್ತೆಯಾದ್, ಬಾವನೆಲೆನ್ ಸನ್ನಿವೇಸೊಗು ತಕ್ಕಂಚ ಪನಿಯರೆ ಅವಕಾಸೊ ಉಂಡು. ಬಾಸೆಂದ್ ಪನ್ಪುನವು ಚಿಂತನಡ್ ಇಪ್ಪುನವು ಬುಕ್ಕೊ ಚಲನೆಡ್ ಇಪ್ಪುನವು.
- ಉಂದು ಕಾಲ ಕಾಲೊಗು ತಕ್ಕಂಚ ಬದಲಾವಣೆ ಆಪುಂಡು. ಈ ಒಂಜಿ ಬಾಸೆ ನರಮಾನ್ಯನ ಮೆದುಲುದ ಬಾಗೊಲೆಗ್ ಸಲಹೆದಂಚ ಯೋಚನೆಲು ಪದೊಕುಲಾದ್ ಪಿದಯಿ ಬರ್ಪುಂಡು. ನಮೊ ಬಾಸೆನ್ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸನ್ನಿವೇಸೊಲೆನ ಸಂವಹನದೊಟ್ಟುಗು ಕಲ್ತೊಂದುಲ್ಲೊ. ಅಯಿಟ್ಲಾ ಬಾಲೆ(ಶೈಶವ) ಆದಿಪ್ಪುನಗ ಜೋಕುಲು ದಿಂಜ ಸರಿಯಾದ್, ಸೊಚ್ಚೊವಾದ್ ಅಪ್ಪೆ ಬಾಸೆನ್ ತಾನ್ ಮೂಜಿ ವರ್ಸೊದಕುಲು ಇಪ್ಪುನಗನೆ ಪಾತೆರುನ ಸಾಮರ್ತ್ಯೊನು ದೆತೊಂದಿಪ್ಪುವೆರ್.
- ಬಾಸೆದ ಕೊಡುಗೆ ದಾನೆಪಂಡ ಅವು ಮಾನವ ಸಂಸ್ಕೃತಿದ ಪ್ರತಿಬಿಂಬೊ. ಅಯ್‌ಡ್ದಾವರೊ ಬಾಸೆ ನಿರ್ದಿಸ್ಟೊ ನಿಯಮೊಲೆನ್ ಸೇರ್‌ನ ಕ್ರಿಯೊ, ಆತೆ ಅತ್ತಂದೆ ಬಾಸೆ ಪ್ರಾದೇಸಿಕೊ ಬುಕ್ಕೊ ಸಂಸ್ಕೃತಿಲೆನ್ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸವುನ ಕಾರ್ಯೊನು ಮಾಲ್ಪುಂಡು. ಬಾಸೆ ಕಾಲಕಾಲೊಗು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನೊಗು ಸೇರುನ ಅಂಚನೆ ಕೌಸಲೊಲೆನ್ ಎಚ್ಚ ಮಾಲ್ಪುನ ಸಕ್ತಿಯಾದ್ ಇಪ್ಪುನವು. ಒಂಜೇ ರೀತಿದ ಹಿನ್ನೆಲೆನ್ ಸೇರೊನುನ ಕೆಲವೊಂಜಿ ಬಾಸೆಲೆನ್ ಒಂಜಿ ಬಾಸೆದ ಕುಟುಮ್ಮೊ ಪನೊಲಿ.
- ಇತ್ತೆ ಗಲಸೆಡುಪ್ಪುನ ಮಸ್ತ್ ಬಾಸೆಲು "ಇಂಡೋ-ಯೂರೋಪಿಯನ್" ಕುಟುಮ್ಮೊಗು ಸೇರುಂಡು. ಉದಾರ್ಮೆಗ್ ಇಂಗ್ಲೀಷ್, ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್, ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್, ರಷ್ಯನ್ ಅಂಚನೆ ಹಿಂದಿ; ಅವ್ವೇ ರೀತಿ ಸಿನೋ-ಟಿಬೆಟಿಯನ್ ಕುಟುಮ್ಮೊ; ಮಾಂಡ್ರಿಯನ್, ಚೈನೀಸ್, ಕಾಂಟೋನಿಸ್ ಅಂಚನೆ ಬೇತೆ ಬಾಸೆಲೆನ್ ಸೇರೊಂದುಂಡು. ಅಂಟು ಬಾಸೆದ ಸ್ವಹಿಲಿ, ಜುಲು, ತೋನ ಬುಕ್ಕೊ ನೂದೆಗ್ ಎಚ್ಚದ ಆಫ್ರಿಕನ್ ಬಾಸೆಲೆನ್ ಸೇರೊನುನ ಕುಟುಮ್ಮೊಂದು ಅನ್ನಿಸದ್ಂಡ್. ಇಂಚಿಪದ ಗಣತಿದ ಪ್ರಕಾರೊ ಶೇ. ೫೦ ಲಿಪಿ ಇದ್ಯಾಂತಿನ ಬಾಸೆಲು ಕ್ರಿ.ಶ. ೨೧೦೦ ನ ಪೊರ್ತುಗು ನಸ್ಟೊ ಅತ್ತಂಡ ಸೈತ್ ಪೋಪುಂಡುಂದು ಪನ್ಪೆರ್.
ಲಚ್ಚನೊಲು
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಪರ್ಪಂಚೊಡು ಸಾವಿರೊಡ್ದು ಎಚ್ಚಿಗೆ ಬಾಸೆಲುಂಡು. ಮಾಂತ ಬಾಸೆಲೆಗ್‍ಲಾ ಈ ರಡ್ಡ್ ಲಕ್ಷನೊಲು ಉಂಡು.
ಸಂಕೇತೊಲೆ ವಿಸಿಸ್ಟೊ ಗುನೊ ಪಂಡ ಅವೆಕುಲು ಸಂವಹಿಸವುನ ಪಾತೆರೊಗು ಅವು ಹೊಂದೊನೊಡುಂದು ಇದ್ದಿ. ಉದಾರ್ಮೆಗ್, ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ಭಾಷೆಡ್ nada(ನಾಡಾ) ಪನ್ಪಿ ಸಂಕೇತ "ಇದ್ದಿ" ಪನ್ಪಿ ಮಾಹಿತಿನ್ ಕೊರ್ಪುಂಡು. ಅವೇ ಸಂಕೇತೊ, ಕ್ರೊಯೇಶಿಯನ್ ಭಾಷೆಡ್ "ಆಶಯ" ಪನ್ಪು ಮಾಹಿತಿನ್ ಕೊರ್ಪುಂಡು. ನಾನ ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಬೊಡು ಈ ಸಂಕೇತೊಲು ಮನಸ್ಸ್‌ಗ್ ಅವು ಸಂವಹಿಸವುನ ಮಾಹಿತಿನ್ ನೇರೊ ಕೊರೊಲಿ.
ಪ್ರಕಾರೊಲು
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ನರಮಾನಿಯನ ಸಂಪರ್ಕೊದ ಸಲುವಾದ್ ಸ್ವತಂತ್ರವಾದ್ -
- ವಿಕಸಿತ ಆಯಿನ ಬಾಸೆಲು
- ನೈಸರ್ಗಿಕ ಭಾಷೆಲುಂದು ಲೆಪ್ಪಾವೊನುಂಡು
- ಕೃತಕವಾದ್ ಉಂಡಾಯಿನ ಬಾಸೆಲು
- ಗಣಕಯಂತ್ರ ಭಾಷೆಲು, ಅಂಚನೆ
- ತರ್ಕಶಾಸ್ತ್ರಡ್ ಗಲಸುನ ಸಂಕೇತೊಲೆ ಬಾಸೆಲು ಉಂಡು. ಕೆಲವು ನರಮಾನ್ಯನ್ ಮೀರುನ ಪ್ರಾಣಿಲೆಡ್‍ಲಾ ಮಸ್ತ್ ಪುರಾತನೊ ಸಂಕೇತೊದ ಸಂಪರ್ಕ ಪದ್ಧತಿಲು ತೋಜಿದ್ ಬತ್ತ್‌ಂಡ್. ಆಂಡ ಇಂದೆಟ್ ಸಂಕೇತೊಡ್ದ್ ಬೇತೆನೆ ಆಯಿನ ವ್ಯಾಕರಣ ಪದ್ಧತಿ ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪುಜಿ.
ನೈಸರ್ಗಿಕ ಬಾಸೆದ ವರ್ಗೊಲು
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಇತಿಹಾಸಡ್ ನರಮಾನಿ ಪರ್ಪಂಚೊದಾದ್ಯಂತೊ ಪರಡಿನಂಚ, ಪರತ್ತ್ ಬಾಸೆಲೆಡ್ದ್ ಪೊಸ ಬಾಸೆಲು ಕಬರ್ ಆದ್ ಅಯಿತಾತೆಗೆ ಪರಡ್‍ಂಡ್. ಇಂಚಾದ್ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಬಾಸೆಲೆನ್ ಬಾಸೆದ ಕುಟುಮ್ಮೊ ಆದ್ ಇಬಾಗೊ ಮಲ್ಪೊಲಿ. ಅಂಚನೆ ಈ ಕುಟುಮ್ಮೊಲೆನ್ ಬಾಸೆದ ವಂಸೊಲೆ ಮರ ಆದ್ ಒಟ್ಟು ಮಲ್ಪೊಲಿ. ಇನಿತ ಕಾಲೊಡು ಇತ್ತೆದ ಬಾಸೆಲು ಮುಖ್ಯವಾದ್ ಇಂಡೋ-ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಭಾಷಾ ಕುಟುಮ್ಮೊ, ಆಫ್ರೋ-ಏಷ್ಯಾಟಿಕ್ ಭಾಷಾ ಕುಟುಮ್ಮೊ, ಆಸ್ಟ್ರೋನೇಷ್ಯನ್ ಭಾಷಾ ಕುಟುಮ್ಮೊ ಬುಕ್ಕೊ ಚೀನಿ-ಟಿಬೆಟಿಯನ್ ಭಾಷಾ ಕುಟುಮ್ಮೊಲೆಗ್ ಸೇರ್ದುಂಡು.