UEFA

UEFA
	UEFA member associations are in blue
Limeanzishwa	15 Juni 1954
Membership	53 national associations
Official language	English, French
President	Michel Platini

Muungano wa Mashirikisho ya Soka Barani Ulaya (kifupi: UEFA kutoka Kifaransa: Union des associations européennes de football) ni chama kinachotawala na kudhibiti kandanda barani Ulaya.

UEFA inawakilisha mashirikisho ya soka ya mataifa ya Uropa, inaendesha mashindano ya mataifa na ya vilabu barani Uropa, na inadhibiti pesa za tuzo, kanuni na haki za vyombo vya habari katika mashindano hayo. Mashirikisho kadhaa ya kitaifa ambayo kijiografia yako barani Asia au mara nyingi katika Asia huwa katika UEFA na wala sio katika Shirikisho la Soka la Asia (AFC). Mataifa haya ni Armenia, Georgia, Kazakhstan, Uturuki, Israeli, Kupro, Urusi na Azerbaijan (Israeli na AFC Kazakstan ni wanachama wa zamani wa AFC). Cyprus ilichagua kuorodheshwa kama taifa la soka ya Uropa - ilikuwa na chaguo la Ulaya, Asia au Afrika.

UEFA ndilo shirikisho la bara kubwa zaidi katika FIFA kwa sita yaliyomo. Kati ya mashirikisho yote, kwa mbali ndilo lenye nguvu zaidi katika masuala ya mali na ushawishi katika ngazi ya klabu. Karibu wachezaji wote mashuhuri wa soka ulimwenguni hucheza katika ligi za Uropa, kidogo kwa sababu ya mishahara inayopatikana kutoka vilabu tajiri zaidi duniani, hasa katika Uingereza, Uhispania, Italia na Ujerumani. Nyingi ya timu za kitaifa zenye nguvu zaidi duniani ziko katika UEFA. Katika nafasi 32 zilizoko katika Kombe la Dunia la FIFA 2010, 13 zilitengewa timu za mataifa ya UEFA, na kwa sasa 12 ya timu bora 20 kulingana Orodha ya FIFA ya Dunia ni wanachama wa UEFA.

UEFA ilianzishwa tarehe 15 Juni 1954 mjini Basel, Uswisi kufuatia majadiliano kati ya mashirika ya soka ya Ufaransa, Italia na Ubelgiji. Makao makuu yalikuwa Paris hadi 1959 wakati shirikisho hili lilihamia Bern. Henri Delaunay ndiye aliyekuwa Katibu Mkuu wa kwanza na Ebbe Schwartz rais. Ofisi ya utawala wake imekuwa katika Nyon, Uswisi, tangu mwaka 1995. Awali ilikuwa inajumuishwa na vyama 25 vya kitaifa. Hivi sasa kuna vyama 53 (angalia chini ya ukurasa huu au Orodha ya UEFA timu za kitaifa za kandanda). Timu za UEFA za kitaifa zimeshinda Kombe la Dunia la FIFA mara tisa (Italia 4, Ujerumani 3, Uingereza na Ufaransa nyara kila moja), kama timu za mataifa ya CONMEBOL, na vilabu vya UEFA vimeshinda Kombe la intercontinental mara 21 na Kombe la dunia la Klabu la FIFA mara 3, kombe moja tu chini ya vilabu vya CONMEBOL.

UEFA, kama mwakilishi wa vyama vya kitaifa, imekuwa na mifarakano kadhaa na Tume ya Ulaya. Katika miaka ya 1990 masuala ya haki za televisheni na hasa uhamisho wa kimataifa (tawala la Bosman) umebidi upitie baadhi ya mabadiliko makubwa ili kubakia sambamba na sheria ya Ulaya.

Mashindano

Kibara

Mashindano makuu ya timu za wanaume za kitaifa ni ya Mabingwa wa Soka ya Uropa ya UEFA, yaliyoanza mwaka 1958, na fainali ya kwanza ikafanyika mwaka 1960, na ikajulikana kama Kombe la Mataifa ya Ulaya hadi 1964. UEFA pia inaendesha mashindano ya kitaifa ya walio na miaka Chini ya 21, Chini ya 19 na Chini ya 17. Kwa timu za taifa za wanawake, UEFA huendesha Michuano ya Wanawake ya UEFA kwa pande mwandamizi za kitaifa na Mabingwa chini ya 19 katika kiwango cha miaka chini ya 19, tangu mwaka 2008 kuna Kombe la UEFA la Chini-17 kwa walio na chini ya miaka 17.

UEFA pia hupanga Kombe la UEFA-CAF Meridian na CAF kwa timu za vijana.

UEFA ilizindua Kombe la Kanda la UEFA, kwa timu zisizo na utaalamu, mwakani 1999.

Katika futsal kuna michuano ya UEFA Futsal na Michuano ya UEFA Futsal Chini ya 19.

Klabu

Kandanda ya shirikisho

UEFA pia huendesha mashindano mawili makuu ya vilabu barani Ulaya (yajulikanayo kama mashindano ya vilabu ya UEFA : Ligi ya Mabingwa ya UEFA ilifanyika kwanza mwakani 1955, na ilikuwa ikijulikana kama Kombe la Vilabu Bingwa barani Uropa (au Kombe la Uropa tu) hadi 1992; na Ligi ya Uropa ya UEFA (awali Kombe la UEFA), kwa washindi wa mchujo wa kitaifa na timu za ligi bora zaidi, ilizinduliwa na Uefa mwaka 1971 kama mwandamizi wa Kombe la Inter-Cities Fairs (pia ilianza mwaka 1955 lakini haikutambuliwa na UEFA ^[1] Shindani la tatu, Kombe la Washindi, lilianza mwaka 1960 na lilimezwa na kombe la UEFA mwaka 1999.

Kombe la UEFA Super, ambalo huweka pamoja washindi wa Ligi ya Mabingwa dhidi ya washindi wa ligi ya UEFA Europa (awali washindi wa Kombe la Washindi), lilizinduliwa mwaka wa 1973.

Kombe la UEFA la Intertoto lilikuwa ni shindano la majira ya joto, awali liliendeshwa na shirikisho la vyama vya soka vya Uropa ya Katikati , ambalo lilizinduliwa tena na kutambuliwa kama shindano rasmi la UEFA na UEFA mwakani 1995. Kombe la mwisho la Intertoto lilifanyika mwaka 2008. UEFA pia huandaa Ligi ya Mabingwa ya Wanawake ya UEFA ya vilabu vya timu za wanawake, iliyofanyika kwanza mwaka 2001, na ikajulikana kama Kombe la Wanawake la UEFA hadi 2009. Kombe la UEFA / CONMEBOL la inta-kontineneti liliandaliwa pamoja na CONMEBOL kati ya Ligi ya Mabingwa na washindi wa Copa Libertadores.

Timu tatu^[2]^[3](Juventus, Ajax na Bayern Munich), ndio tu zimeshinda kila shindano ya mashindano yote matatu (Kombe la Uropa/Ligi ya Mabingwa ya UEFA, Kombe la Washindi la UEFA na Kombe la UEFA/ Ligi ya Europa),^[4] ufanifu ambao hauna uwezekano tena kwa timu yoyote ambayo haikushinda Kombe la Washindi (kama vile Real Madrid). Kwa sasa kuna timu tisa barani Uropa ambazo zimeshinda vikombe viwili kati ya vikombe vyote vitatu; zote zimeshinda Kombe la Washindi, nne zinahitaji kushinda katika Ligi ya Mabingwa na tano zinahitaji kushinda Ligi ya Europa ya UEFA. Juventus ndiyo timu ya pekee barani Uropa kuwahi kushinda vikombe na michuano yote rasmi ya UEFA^[1] na, kama upande wa kwanza katika historia ya soka ya Ulaya kuwahi kushinda mashindano matatu makuu ya UEFA, walipokea Plaque ya UEFA kutoka kwa Umoja wa Ulaya wa Vyama vya Mpira mnamo tarehe 12 Julai 1988 ^[5]^[6]

Futsal

Katika futsal kuna Futsal UEFA Cup.

Marejeo

↑ ^1.0 ^1.1 "Orodha rasmi ya vikombe na michuano ya vilabu vya Uropa". uefa.com. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2010-01-31. Iliwekwa mnamo 21 Agosti 2006.
↑ (Kihispania) "Un dilema histórico". El Mundo Deportivo's Historical Archive. Iliwekwa mnamo 23 Septemba 2003.
↑ (Kihispania) "El Barça, gran atracción del sorteo". El Mundo Deportivo's Historical Archive. Iliwekwa mnamo 16 Julai 1992. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help)
↑ "Mtu mwenye mguzo wa dhahabu". uefa.com. Iliwekwa mnamo 27 Agosti 2004.
↑ "Sorteo de las competiciones europeas de fútbol: el Fram de Reykjavic, primer adversario del F.C. Barcelona en la Recopa" (PDF), La Vanguardia, 1988-07-13, p. 53. Retrieved on 2009-11-15. (Spanish)
↑ (Kiitalia) "Yote huanza na ushairi 'kidogo'". Gazzetta dello Sport's Historical Archive. Iliwekwa mnamo 24 Mei 1997. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help)

Viungo vya nje

[official-1] 1.0 ^1.1 "Orodha rasmi ya vikombe na michuano ya vilabu vya Uropa". uefa.com. Ilihifadhiwa kwenye nyaraka kutoka chanzo mnamo 2010-01-31. Iliwekwa mnamo 21 Agosti 2006.

[2] (Kihispania) "Un dilema histórico". El Mundo Deportivo's Historical Archive. Iliwekwa mnamo 23 Septemba 2003.

[3] (Kihispania) "El Barça, gran atracción del sorteo". El Mundo Deportivo's Historical Archive. Iliwekwa mnamo 16 Julai 1992. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help)

[4] "Mtu mwenye mguzo wa dhahabu". uefa.com. Iliwekwa mnamo 27 Agosti 2004.

[5] "Sorteo de las competiciones europeas de fútbol: el Fram de Reykjavic, primer adversario del F.C. Barcelona en la Recopa" (PDF), La Vanguardia, 1988-07-13, p. 53. Retrieved on 2009-11-15. (Spanish)

[UEFA_Plaque-6] (Kiitalia) "Yote huanza na ushairi 'kidogo'". Gazzetta dello Sport's Historical Archive. Iliwekwa mnamo 24 Mei 1997. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]